8.2 Πυλώνας: Συμμετοχή στη Ψυχαγωγία, τον Πολιτισμό, την Κοινωνία – Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης

-Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι ενεργές στην παροχή ευκαιριών ανάπτυξης των ικανοτήτων, χαρισμάτων και ταλέντων των παιδιών και ενηλίκων με ΔΑΦ στη μουσική, τις τέχνες και άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.

– Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα εφαρμόζουν προγράμματα/ομάδες αυτοσυνηγορίας για αποτελεσματική εκπροσώπηση και αντιπροσώπευση των ατόμων με αυτισμό σε όλα τα θέματα που τους αφορούν.

– Η έκδοση της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας ενθαρρύνει τη συμμετοχή των κατόχων της σε δράσεις κοινωνικοποίησης και δημιουργικού και ψυχαγωγικού χρόνου, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε ακόμα 7 χώρες της ΕΕ και μελλοντικά και στις 27.

-Η επιχορήγηση διακοπών είναι πολύ ευέλικτη αφού μπορεί να προγραμματιστεί σε οποιοδήποτε εγκεκριμένο με άδεια λειτουργίας από το Υφυπουργείο Τουρισμού ξενοδοχείο ή τουριστικό κατάλυμα για μία ή περισσότερες μέρες, σύμφωνα με τις προτιμήσεις και ελεύθερη επιλογή του δικαιούχου και του συνοδού ή της οικογένειας του.

– Υπάρχει ολοένα και περισσότερο αυξανόμενο μέρος της Κοινωνίας των Πολιτών που παρουσιάζει περισσότερη ευαισθητοποίηση και λαμβάνει δράσεις για περαιτέρω εμπλοκή και συμμετοχή των ατόμων με αυτισμό σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, περιλαμβανομένης και της πολιτικής σφαίρας και επαρκής εκπροσώπηση και συμμετοχή τους σε όλα τα κοινωνικά δρώμενα.

– Υπάρχουν δράσεις και πραγματοποιούνται ενέργειες προς την κατεύθυνση της περαιτέρω συμμετοχής, οι οποίες παρόλο που είναι διάσπαρτες, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω γενίκευσή τους στα κυπριακά δρώμενα ως καλές πρακτικές.

-Μη επαρκής αριθμός κέντρων ημέρας και προγραμμάτων δημιουργικής απασχόλησης σε όλες τις πόλεις και επαρχίες.

– Μη επαρκής χρηματοδότηση από πλευράς του κράτους για δημιουργία πρόσθετων προγραμμάτων και  Κέντρων Ημέρας που να παρέχουν το επίπεδο στήριξης που απαιτείται για την ουσιαστική ενσωμάτωση των ατόμων στην κοινότητα και ανάπτυξη των ταλέντων τους.

-Μη επαρκής υποστήριξη από συνοδούς άλλους πέραν των γονιών ή μελών της οικογένειας, για συμμετοχή σε δραστηριότητες κοινωνικοποίησης.

-Το αναπηρικό επίδομα που προστίθεται στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, δεν επαρκεί για τις ψηλές δαπάνες καθημερινής κοινωνικοποίησης των ατόμων με ΔΑΦ, ενώ παρέχεται μόνο στα άτομα με σοβαρές ψυχικές αναπηρίες.  Τα παιδιά και οι ενήλικες με ήπια ή μέτρια αναπηρία δεν το δικαιούνται, με αποτέλεσμα να μην έχουν χρηματική υποστήριξη για συμμετοχή σε δραστηριότητες κοινωνικοποίησης.

– Μη επαρκής γνώση του ευρύ κοινού και των πάροχων υπηρεσιών για τον αυτισμό, με αποτέλεσμα τα άτομα με αυτισμό να μην λαμβάνουν την απαραίτητη κατανόηση ή/και αποδοχή που θα διασφάλιζε τη δυνατότητα της συμμετοχής τους.

– Απουσία κατευθυντήριων γραμμών και εργαλειοθήκης που να διασφαλίζει τα ελάχιστα κριτήρια ποιότητας που πρέπει να κατέχουν πάροχοι υπηρεσιών και προγράμματα ψυχαγωγίας και κοινωνικοποίησης για άτομα με αυτισμό.

– Μεγάλη εξάρτηση του ατόμου από πρωτοβουλίες που θα λάβει η οικογένεια για κοινωνικοποίησή του.

– Μη θεσμοθετημένη συμπερίληψη των ατόμων με αυτισμό στις δράσεις που διοργανώνονται από το ευρύ κοινό στα πλαίσια του καθολικού σχεδιασμού.

– Τα πάρκα/παιγνιδότοποι, αεροδρόμια κα δεν παρέχουν πάντα πλαίσια σύμφωνα με τις διευθνείς πρακτικές (αίθουσες σιωπής) ώστε να καθίστανται πιο φιλικά σε παιδιά/άτομα με αυτισμό

– Τα πολυδύναμα κέντρα δεν παρέχουν σταθερές και θεσμοθετημένες υπηρεσίες και σε παιδιά/άτομα με αυτισμό εν συγκρίσει με τις υπηρεσίες που παρέχονται στον γενικό πληθυσμό.

– Αρκετές δράσεις που πραγματοποιούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια για τα άτομα με αυτισμό και τη διάχυση γνώσης και ευαισθητοποίησης παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο και εξαντλώνται στη διεξαγωγή σεμιναρίων και συνεδρίων για περιορισμένο αριθμό ατόμων (κυρίως επαγγελματιών) που ασχολούνται με τον αυτισμό σε ακαδημαϊκό επίπεδο, χωρίς αυτά τα κονδύλια να διοχετεύονται κατευθείαν για την αναβάθμιση της ζωής των ατόμων με αυτισμό ή τη διάχυση γνώσης και ευαισθητοποίησης στο ευρύ κοινωνικό σύνολο. Επίσης συχνά αυτές οι δράσεις δεν είναι κατάλληλα προσαρμοσμένες για τα ίδια τα άτομα με αυτισμό ή/και κανένα άτομο με αυτισμό δεν εμπλέκεται στη διοργάνωσή τους.

– Υπάρχουν διαθέσιμες πιστώσεις στο ΤΚΕΑΑ για τη λειτουργία από ΜΚΟ πρόσθετων προγραμμάτων δημιουργικής και καλλιτεχνικής απασχόλησης.

– Μέσω του νέου συγχρηματοδοτούμενου έργου «Νέο Δίκτυο Υπηρεσιών Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες» του ΤΚΕΑΑ, και της πρόσληψης από το 2024 από ΜΚΟ Προσωπικών Βοηθών, θα αυξηθούν οι ευκαιρίες υποστήριξης για συμμετοχή σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.

– Η τεχνολογία, μέσω και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης μπορεί να παρέχει μια πλατφόρμα και ένα πλαίσιο στο οποίο άτομα με αυτισμό μπορούν να εκφράζουν την άποψή τους αλλά και να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, μέσω της ανάπτυξης των ψηφιακών τους δεξιοτήτων

– Αξιοποίηση σχεδίων και σύναψη συνεργασίας με τα αρμόδια Τμήματα των νεοσύστατων Υφυπουργείων Τουρισμού και Πολιτισμού ώστε η διάσταση του αυτισμού ενσωματωθεί στα πλαίσια σχεδιασμού στις δράσεις τους.

– Περαιτέρω συνεργασία με φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα πχ ΚΟΑ, ΘΟΚ, Οργανισμού Νεολαίας κα για εγκαθίδρυση περισσότερων δράσεων για άτομα με αυτισμό ή συμπερίληψη ατόμων με αυτισμό στις επιτελικές ομάδες των έργων.

– Περαιτέρω συνεργασία με Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αξιοποίηση της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης προς όφελος και των ατόμων με αυτισμό στις διάφορες κοινότητες.

– Είναι σημαντική η συζήτηση σχετικά με τη νομοθετική ρύθμιση της εξασφάλισης Δικαιοπρακτικής ικανότητας των ατόμων με αυτισμό προς αποφυγή και αντιμετώπιση συστημάτων κηδεμονίας που καθιστούν τα άτομα με αυτισμό παθητικούς δέκτες αποφάσεων άλλων ατόμων. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να συζητηθούν θέματα και των πολιτικών δικαιωμάτων των ατόμων με αυτισμό και της αντιπροσώπευσής τους στην πολιτική ζωή του τόπου.

– Απομόνωση και κοινωνικός αποκλεισμός παιδιών με αυτισμό καθώς και των οικογενειών τους αλλά και ατόμων με αυτισμό στην ενήλικη τους ζωή.

– Μη επαρκής έκθεση παιδιών ή ατόμων με αυτισμό σε ευκαιρίες για εξερεύνηση των ταλέντων και της δημιουργικότητάς τους με ενδεχόμενο απότοκο την κορύφωση κρίσεων.

– Λειτουργία και επιχορήγηση προγραμμάτων χωρίς επαρκή αξιολόγηση του περιεχομένου τους ως προς την ποιότητα, την συχνότητα αλλά και τον τρόπο διεξαγωγής των διαφόρων δράσεων

– Υπό εκπροσώπηση των ατόμων με αυτισμό στον δημόσιο βίο

– Αποστέρηση του κοινωνικού συνόλου από τη δυνητική προσφορά των ατόμων με αυτισμό στην κοινωνία και στη ζωή του τόπου τους.