Παράρτημα 3. Προσχέδιο της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανακαίνισης Κτιρίων-8. Βελτίωση των δεξιοτήτων και της εκπαίδευσης στον κατασκευαστικό τομέα και στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης

Η εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων επαγγελματιών στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και ειδικότερα στην ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων κτιρίων αποτελεί θεμελιώδες μέτρο για την αύξηση των ενεργειακών ανακαινίσεων. Οι πιο σημαντικοί είναι οι επαγγελματίες που έχουν ως κύριο αντικείμενο εργασίας τους τον σχεδιασμό κτιρίων, τη μελέτη εγκατάστασης τεχνικών συστημάτων σε κτίρια, συμπεριλαμβανόμενων και συστημάτων ΑΠΕ και οι εγκαταστάτες στοιχείων του κτιρίου που επηρεάζουν την ενεργειακή τους απόδοση.
Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι οι εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό τομέα σταδιακά αποκτούν τις απαιτούμενες δεξιότητες για ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις κτιρίων ακόμη και χωρίς εξειδικευμένη κατάρτιση, δεδομένου ότι οι νομοθετημένες υποχρεώσεις για υψηλή ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων έχουν οδηγήσει πολλούς εργαζόμενους στον τομέα να αποκτήσουν ήδη αυτές τις δεξιότητες (π.χ. σε θερμομονωτικά υλικά και τεχνικές, εγκατάσταση αποδοτικών παραθύρων κ.λπ.). Αυτή η γνώση μεταφέρεται εύκολα από κατασκευαστικές εργασίες σε νέα κτίρια σε εκείνες υφιστάμενων κτιρίων 26.
Επίσης η Κύπρος, σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, έχει έμπειρο και κατάλληλα εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό όσον αφορά τις αντλίες θερμότητας. Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα στη προσπάθεια εξηλεκτρισμού και ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και προκύπτει από το γεγονός ότι σαν μεσογειακό νησί έχουμε κυρίως ανάγκες για ψύξη οι οποίες καλύπτονται σχεδόν εξολοκλήρου από αντλίες θερμότητας.
8.1 Τεχνική εκπαίδευση και κατάρτιση
Η Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΜΤΕΕ) αποτελεί δευτεροβάθμια εκπαίδευση και παρέχεται σε μαθητές ηλικίας 15 μέχρι 18 ετών, μέσα από τριετή κύκλο σπουδών. Μέσα από τη Θεωρητική και την Πρακτική κατεύθυνση και μέσω ενός ισορροπημένου προγράμματος γενικής μόρφωσης και τεχνολογικής – εργαστηριακής εξειδίκευσης, στοχεύει στην προετοιμασία των αποφοίτων για άμεση εργοδότηση, ή για συνέχιση της ακαδημαϊκής τους πορείας σε Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Η ΜΤΕΕ στοχεύει στη παροχή συγκεκριμένων επαγγελματικών γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που ανάμεσα σε άλλες, σχετίζονται και με την ενεργειακή απόδοση κτιρίων.
Στον κλάδο μηχανολογίας της θεωρητικής κατεύθυνσης, προσφέρεται η ειδικότητα «Μηχανολογικές εγκαταστάσεις κτιρίων» και η αντίστοιχη ειδικότητα «Τεχνικός μηχανολογικών εγκαταστάσεων κτιρίων» στην πρακτική κατεύθυνση. Οι δύο αυτές ειδικότητες προσφέρουν, μεταξύ άλλων, εκπαίδευση σε εγκαταστάσεις συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, αερισμού, εξαερισμού και ζεστού νερού χρήσης αλλά και ενημέρωση για το ρόλο των συστημάτων αυτών στην εξοικονόμηση ενέργειας. Και οι δύο ειδικότητες ξεκίνησαν να λειτούργησαν με την υφιστάμενη τους μορφή το σχολικό έτος 2016-2017. Από τότε η ειδικότητα της πρακτικής κατεύθυνση, στην οποία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα εργαστηριακά μαθήματα του κλάδου και την άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας αριθμεί 190 απόφοιτους. Αντίστοιχη ειδικότητα στην πρακτική κατεύθυνση λειτούργησε από το 1976 μέχρι που αντικαταστάθηκε από την προαναφερθείσα το 2016. Στην πρακτική κατεύθυνση του κλάδου ηλεκτρολογίας και ηλεκτρονικών εφαρμογών προσφέρεται η ειδικότητα «Τεχνικός οικιακών συσκευών, ψύξης και κλιματισμού» που στοχεύει στον καταρτισμό στην εγκατάσταση, έλεγχο, επισκευή και συντήρηση διαφόρων ηλεκτρικών οικιακών συσκευών και εγκαταστάσεων ψύξης και κλιματισμού. Η ειδικότητα λειτουργεί από το σχολικό έτος 2016-2017 και μέχρι σήμερα αριθμεί 341 απόφοιτους.
Τα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΜΙΕΕΚ), αποτελούν Δημόσια Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Έχουν ως σκοπό την προσφορά σύγχρονων Προγραμμάτων Σπουδών, τα οποία παρέχουν επιστημονικές, τεχνικές και επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες εντάσσουν ομαλά και αποτελεσματικά τους σπουδαστές στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Έχουν καταρτήσει, ανάμεσα σε άλλα, και πρόγραμμα σπουδών για «Ψυκτικές και Κλιματιστικές Εγκαταστάσεις» που με το τέλος του προγράμματος οι απόφοιτοι κατέχουν τις απαραίτητες επαγγελματικές ικανότητες και τεχνικές δεξιότητες στις διαδικασίες και μεθόδους εγκατάστασης, συντήρησης, διαχείρισης και επιδιόρθωσης συστημάτων ψύξης και κλιματισμού με ασφάλεια και περιβαλλοντική συνείδηση. Παράλληλα οι απόφοιτοι είναι σε θέση να καθορίζουν τα ποιοτικά και οικονομικά κριτήρια της λειτουργία ενός κλιματιστικού συστήματος ή μιας ψυκτικής εγκατάστασης. Το πρόγραμμα λειτούργησε για πρώτη φορά το σχολικό έτος 1990-1991 και μέχρι σήμερα αριθμεί 1425 απόφοιτους. Οι απόφοιτοι του προγράμματος σπουδών «Ψυκτικές και Κλιματιστικές Εγκαταστάσεις» των ΜΙΕΕΚ και «Τεχνικός οικιακών συσκευών, ψύξης και κλιματισμού» των ΜΤΕΕ, μετά από γραπτές και πρακτικές εξετάσεις μπορούν να αποκτήσουν πιστοποιητικό καταλληλόλητας «Χειριστή για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου». Το πιστοποιητικό αυτό χορηγείται από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας και Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας και είναι αναγνωρισμένο από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα πρώτα μαθήματα για απόκτηση της σχετικής πιστοποίησης έγιναν από την ΟΕΒ τον Απρίλη του2010. Από τότε έχουν εκδοθεί από διάφορους φορείς 5979 πιστοποιητικά κατηγορίας Ι, 391 κατηγορίας ΙΙ, 14 κατηγορίας ΙΙΙ και 4 κατηγορίας ΙV, που βεβαιώνουν ότι ο κάτοχος τους πληροί τις απαιτήσεις για την άσκηση σχετικών δραστηριοτήτων όπως αναφέρονται στο άρθρο 3 του εκτελεστικού κανονισμού 2015/2067/ΕΕ για θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων και των όρων αμοιβαίας αναγνώρισης για την πιστοποίηση των φυσικών προσώπων όσον αφορά τον σταθερό εξοπλισμό ψύξης, τον εξοπλισμό κλιματισμού και αντλιών θερμότητας, καθώς και τις μονάδες ψύξης σε φορτηγά ψυγεία και ρυμουλκούμενα ψυγεία που περιέχουν φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου.
8.2 Σύστημα Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΕΠ) Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπι-νου Δυναμικού (ΑΝΑΔ)
Η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ) έχει θεσπίσει και διαχειρίζεται Σύστημα Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΕΠ) με σκοπό την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω της αξιολόγησης και πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων των υποψηφίων. Η αξιολόγηση των επαγγελματικών προσόντων των υποψηφίων διεξάγεται στη βάση Προτύπων Επαγγελματικών Προσόντων (ΠΕΠ) που αναπτύσσονται από την ΑνΑΔ .
Ο προσδιορισμός και η τεκμηρίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των υποψηφίων, λαμβανομένης υπόψη της προηγούμενης μάθησής τους, γίνεται από εγκεκριμένα από την ΑνΑΔ Κέντρα Αξιολόγησης Επαγγελματικών Προσόντων (ΚΑΕΠ).
Η πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων γίνεται από την ΑνΑΔ με βάση τις εκθέσεις αξιολόγησης των Αξιολογητών Επαγγελματικών Προσόντων. Τα Πιστοποιητικά Επαγγελματικών Προσόντων που απονέμονται στους επιτυχόντες είναι ενταγμένα στο Κυπριακό Πλαίσιο Προσόντων (CyQF), που είναι συσχετισμένο με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF) και αποτελούν αξιόπιστα και έγκυρα εφόδια για επαγγελματική σταδιοδρομία, διευκολύνοντας επιπρόσθετα την κινητικότητα των κατόχων τους εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Ανάμεσα στους τομείς της οικονομίας στους οποίους έχουν αναπτυχθεί Πρότυπα Επαγγελματικών Προσόντων είναι η οικοδομική βιομηχανία με επαγγελματικά πεδία μεταξύ άλλων με θέματα όπως «Τεχνικός συστημάτων κεντρικών θερμάνσεων», «Τεχνικός κλιματιστικών και ψυκτικών εγκαταστάσεων», «Τεχνίτης τοποθέτησης εξωτερικής θερμομόνωσης και θερμοσουβά», «Τεχνίτης τοποθέτησης συστημάτων σκίασης», «Τεχνίτης τοποθέτησης υαλοπινάκων», «Τεχνίτης εγκατάστασης και συντήρησης ηλιοθερμικών συστημάτων για θέρμανση χώρου, κλιματισμό και ζεστό νερό χρήσης», «Τεχνικός εγκατάστασης και συντήρησης αυτοματισμών και ηλεκτρονικών συστημάτων κτηρίων» και «Τεχνικός εγκατάστασης αντλιών θερμότητας και γεωθερμικών».
8.3 Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες σε θέματα ενεργειακής απόδοσης
Μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις έχουν ήδη δημιουργηθεί ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες οι οποίοι έχουν ως αποστολή να δίνουν με αντικειμενικό και ανεξάρτητο τρόπο συμβουλές για ενεργειακή βελτίωση του κτιρίου στο σύνολο του ή επιμέρους στοιχείων του. Η εν λόγω νομοθετικές ρυθμίσεις διασφαλίζουν ικανοποιητικό επίπεδο γνώσης των εμπειρογνωμόνων μέσα από απαιτήσεις που αφορούν προσόντα, εμπειρία, εκπαίδευση και επιτυχίας σε εξετάσεις (Πίνακας 09). Ο καθορισμός, το 2009, των Ειδικευμένων Εμπειρογνωμόνων ως αρμοδίων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και της έκδοσης ΠΕΑ και συστάσεων, αποτέλεσε μια ευκαιρία για την εκπαίδευση αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, μηχανολόγων μηχανικών και ηλεκτρολόγων μηχανικών σε θέματα ενεργειακής απόδοσης κτιρίων. Παρόλο που στα καθορισμένα από το Νόμο προσόντα για τους Ειδικευμένους Εμπειρογνώμονες δεν προνοείται η εκπαίδευση, η Υπηρεσία Ενέργειας οργάνωσε δεκάδες εκπαιδευτικά σεμινάρια για να προετοιμάσει τους ενδιαφερόμενους για τη σχετική εξέταση. Τα σεμινάρια για τους ειδικευμένους εμπειρογνώμονες για κατοικίες ήταν διάρκειας 16 ωρών και κάλυπταν θέματα νομοθεσίας, υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης και βέλτιστων από οικονομικής άποψης μέτρων για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Σήμερα υπάρχουν δύο εγκεκριμένοι οργανισμοί αξιολόγησης υποψηφίων Ειδικευμένων Εμπειρογνωμόνων από την Υπηρεσία Ενέργειας. Ο πρώτος είναι το Ενεργειακό Γραφείο Κύπρου που έχει εγκριθεί το 2016 και μέχρι στιγμής έχει διοργανώσει 25 σεμινάρια για εκπαίδευση των υποψηφίων Ειδικευμένων Εμπειρογνωμόνων ενώ ο δεύτερος είναι το Πανεπιστήμιο Frederick που έχει εγκριθεί το 2022 και έχει διοργανώσει το πρώτο εκπαιδευτικό σεμινάριο τον Απρίλιο του 2023.
Για τους Ενεργειακούς Ελεγκτές κτιρίων είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση και η ολοκλήρωση με επιτυχία κατόπιν εξετάσεων εξειδικευμένου προγράμματος θεωρητικής και πρακτικής εξάσκησης διάρκειας 80 ωρών. Οι εκπαιδεύσεις γίνονται από οργανισμούς που έχουν εγκριθεί από την Υπηρεσία Ενέργειας. Οι οργανισμοί αυτοί είναι η συνεργασία Πανεπιστήμιου Λευκωσίας – Ενεργειακού Γραφείου και το Πανεπιστήμιο Frederick.
Εκπαιδευτική δραστηριότητα, υπάρχει και σε θέματα τεχνικών συστημάτων κτιρίων. Το Πανεπιστήμιο Frederick έχει εγκριθεί από την Υπηρεσία Ενέργειας ως οργανισμός αξιολόγησης υποψήφιων Επιθεωρητών Συστημάτων Θέρμανσης και έχει διοργανώσει συνολικά 5 εκπαιδεύσεις για το θέμα αυτό.
Το 2016 με Διάταγμα του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας δημιουργήθηκε το νομικό πλαίσιο που αφορά τους Διαχειριστές Ενέργειας. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οποιοσδήποτε οργανισμός και εταιρεία, μπορεί να ορίσει στέλεχός της ως Διαχειριστή Ενέργειας, νοουμένου ότι θα παρακολουθήσει εκπαιδευτικό πρόγραμμα εγκεκριμένο από την Υπηρεσία Ενέργειας. Ο Διαχειριστή Ενέργειας αναλαμβάνει να παρακολουθεί τα θέματα χρήσης ενέργειας στην επιχείρηση ή οργανισμό στην οποία εργάζεται και αναλαμβάνει τον προγραμματισμό και την παρακολούθηση δράσεων για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Σε αντίθεση με τους πιο πάνω ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, ο Διαχειριστής Ενέργειας αποτελεί μέλος της επιχείρησης ή του οργανισμού που προωθεί μέσα από την ιεραρχία και τις δομές του την ενεργειακή απόδοση. Ειδικότερα σε μικρές επιχειρήσεις που δεν υπάρχουν οι πόροι για την αγορά εξωτερικών υπηρεσιών από Ενεργειακούς Ελεγκτές ή/και μεγάλων επενδύσεων, ο Διαχειριστής Ενέργειας μπορεί να βοηθήσει με την αλλαγή νοοτροπίας ως προς τη χρήση ενέργειας και με άλλα μέτρα χαμηλού κόστους. Από έρευνα που διενεργήθηκε από την ΟΕΒ στα πλαίσια υλοποίησης του Ευρωπαϊκού προγράμματος SMEmpower Efficiency, την περίοδο Ιανουαρίου 2020, όπου συμμετείχαν 32 επιχειρήσεις, φάνηκε ότι:
1. 7 επιχειρήσεις έχουν ορισμένο Διαχειριστή Ενέργειας
2. 15 επιχειρήσεις δεν έχουν ορισμένο Διαχειριστή, αλλά μέλος του προσωπικού της επιχείρησης είναι υπεύθυνο για τα θέματα ενέργειας
3. 10 επιχειρήσεις δεν έχουν ορισμένο διαχειριστή ενέργειας
Επομένως, το 69% των επιχειρήσεων που έλαβαν μέρος στην έρευνα έχουν άτομο που χειρίζεται τα θέματα ενέργειας.
Η εκπαίδευση των Διαχειριστών Ενέργειας πραγματοποιείται σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς που καθορίζονται από την Υπηρεσία Ενέργειας, οι οποίοι μετά την παρακολούθηση της εκπαίδευσης παρέχουν στους εκπαιδευόμενους σχετική βεβαίωση παρακολούθησης του εκπαιδευτικού προγράμματος. Μέχρι τον Απρίλιο του 2020 το πρόγραμμα που έχει εγκριθεί είναι το Σεμινάριο Ευρωπαίου Διαχειριστή Ενέργειας – EUREM που διοργανώνεται από το Ενεργειακό Γραφείο και έχουν πραγματοποιηθεί τρεις εκπαιδεύσεις. Επιπλέον, μέσα από το ευρωπαϊκό έργο SMEmPower Efficiency, η ΟΕΒ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου υλοποίησαν 3 εκπαιδευτικά προγράμματα για διαχειριστές ενέργειας, όπου εκπαιδεύτηκαν και πιστοποιήθηκαν συνολικά 79 άτομα, προερχόμενοι από 52 επιχειρήσεις από διαφορετικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.
8.4 Εγκαταστάτες
Όσον αφορά τους εγκαταστάτες στοιχείων του κτιρίου, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτισή τους επιτυγχάνεται με προγράμματα αρχικής και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Η μέση και τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση που παρέχεται στις Τεχνικές Σχολές μέσης εκπαίδευσης, συμπεριλαμβάνει και κλάδους που σχετίζονται άμεσα με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων όπως είναι η μηχανολογία, η ηλεκτρολογία, και η οικοδομική. Ωστόσο, για να επιτευχθούν οι στόχοι στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων απαιτείται να είναι διαθέσιμος επαρκής αριθμός αξιόπιστων εγκαταστατών. Η δημιουργία του μητρώου εγκαταστατών από την Υπηρεσία Ενέργειας έγινε με στόχο να διασφαλίσει κάποια ελάχιστα ποιοτικά επίπεδα ως προς την εγκατάσταση συστημάτων και την ενεργειακή τους απόδοση. Η διασφάλιση της ποιότητας αναμένεται σταδιακά να αυξήσει την εμπιστοσύνη των ιδιοκτητών κτιρίων προς το τεχνικό προσωπικό που εργάζεται στον τομέα των τεχνικών συστημάτων και των συστημάτων ΑΠΕ μικρής κλίμακας.
Όσον αφορά τους εγκαταστάτες τεχνικών συστημάτων, στο Μητρώο εγγράφονται φυσικά πρόσωπα ως εγκαταστάτες, αν μεταξύ άλλων, διαθέτουν σχετικά πιστοποιητικά επαγγελματικών προσόντων για καθορισμένες κατηγορίες, όπως φαίνεται στον Πίνακα 10. Στο μητρώο εγγράφονται και νομικά πρόσωπα ως εγκαταστάτες τεχνικών συστημάτων, με την προϋπόθεση ότι έχουν στο δυναμικό τους τουλάχιστον ένα εγγεγραμμένο εγκαταστάτη ή έχουν συμβληθεί με τουλάχιστον ένα φυσικό πρόσωπο εγκαταστάτη. Κατά την εγγραφή νομικού προσώπου ως εγκαταστάτη, καθορίζεται η κατηγορία ή οι κατηγορίες των συστημάτων για τις οποίες ο εγκαταστάτης είναι εξουσιοδοτημένος να διενεργήσει σχετική εργασία, ανάλογα των κατηγοριών των φυσικών προσώπων εγκαταστατών, τους οποίους εργοδοτεί ή συμβάλλεται. Στο Μητρώο Εγκαταστατών Τεχνικών Συστημάτων Κτιρίων είναι καταχωρημένες 37 εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και 3 φυσικά πρόσωπα. Επιπρόσθετα, στα πλαίσια των περί Προώθησης και Ενθάρρυνσης της Χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Πιστοποίηση Εγκαταστατών Μικρής Κλίμακας Συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) Κανονισμών του 2015, η Υπηρεσία Ενέργειας προβαίνει στην πιστοποίηση εγκαταστατών συστημάτων ΑΠΕ μικρής κλίμακας και στην εγγραφή τους στο μητρώο εγκαταστατών τεχνικών συστημάτων. Η πιστοποίηση αφορά τις ακόλουθες κατηγορίες εγκαταστατών συστημάτων ΑΠΕ:
1. Κατηγορία Α: Εγκαταστάτες λεβήτων και θερμαστρών βιομάζας
2. Κατηγορία Β: Εγκαταστάτες αντλιών θερμότητας
3. Κατηγορία Γ: Εγκαταστάτες ηλιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων
4. Κατηγορία Δ: Εγκαταστάτες ηλιακών θερμικών συστημάτων
Η εγγραφή στο μητρώο εγκαταστατών πιστοποιεί την επαγγελματική επάρκεια για εγκαταστάτες συστημάτων ΑΠΕ με ονομαστική ισχύ μέχρι τα 30kW. Στο μητρώο έχουν καταχωρηθεί 245 εγκαταστάτες στην κατηγορία των φωτοβολταϊκών συστημάτων και 43 στην κατηγορία των ηλιακών θερμικών συστημάτων.
Πριν την εγγραφή τους, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να παρακολουθήσουν πρόγραμμα κατάρτισης από εξουσιοδοτημένο φορέα και να επιτύχουν σε εξετάσεις που διοργανώνονται από εξουσιοδοτημένο εξεταστικό οργανισμό. Η Υπηρεσία Ενέργειας έχει προβεί μέχρι σήμερα στην εξουσιοδότηση έξι φορέων κατάρτισης και τεσσάρων εξεταστικών οργανισμών, οι οποίοι προβαίνουν στην διοργάνωση προγραμμάτων κατάρτισης και εξετάσεων σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Η πιστοποίηση των εγκαταστατών είναι εθελοντική. Παρόλα αυτά, στα πλαίσια ορισμένων προγραμμάτων στήριξης ή σχεδίων χορηγιών, απαιτείται όπως τα συστήματα ΑΠΕ εγκαθίστανται από πιστοποιημένους εγκαταστάτες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις πρόνοιες του «Σχέδιου για Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) για ίδια κατανάλωση» οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων συμψηφισμού μετρήσεων (net-metering) και συμψηφισμού λογαριασμών (net-billing) ισχύος μέχρι 30kW, πρέπει να διενεργούνται από πιστοποιημένους εγκαταστάτες εγγεγραμμένους στο μητρώο εγκαταστατών φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Τέλος