2.2. Διάσταση ενεργειακής απόδοσης

i. Τα στοιχεία που παρατίθενται στο άρθρο 4 στοιχείο β)

Υφιστάμενη κατάσταση

Όσον αφορά την πρόοδο που επιτεύχθηκε κατά το έτος 2021 για τους στόχους για την διάσταση της ενεργειακής απόδοσης για την περίοδο 2021 – 2030 όπως αυτοί είχαν καθοριστεί στο ΕΣΕΚ του 2020 και προκύπτουν από την εφαρμογή της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση 2012/27/ΕΕ, ισχύουν τα  εξής:

• Η Πρωτογενής Κατανάλωση Ενέργειας (PEC) για το 2021 ήταν 2,31Mtoe με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat και είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη πρόβλεψη ύψους 2,50 Mtoe που καθορίστηκε στο ΕΣΕΚ. Υπενθυμίζεται ότι ο ενδεικτικός στόχος της χώρας για το 2030 είναι η Πρωτογενής Κατανάλωση Ενέργειας (PEC) το 2030 να μην ξεπεράσει τα 2,4 Mtoe.
• Η Τελική Κατανάλωση Ενέργειας (FEC) για το 2021 ήταν 1,68 Mtoe με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat και είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη πρόβλεψη ύψους 1,90 Mtoe που καθορίστηκε στο ΕΣΕΚ. Υπενθυμίζεται ότι ο ενδεικτικός στόχος της χώρας για το 2030 είναι η Τελική Κατανάλωση Ενέργειας (FEC) το 2030 να μην ξεπεράσει τα 2,0 Mtoe.
• Για τον υποχρεωτικό σωρευτικό στόχο Εξοικονόμησης Ενέργειας στην τελική χρήση ύψους 243,04 Ktoe για την περίοδο 2021 – 2030, η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτεύχθηκε το 2021 ανέρχεται σε 54,40 Ktoe, σε σχέση με 53,85 Ktoe που είχε καθοριστεί για το εν λόγω έτος στο ΕΣΕΚ. Τα μέτρα με τη μεγαλύτερη συνεισφορά είναι η φορολογία των καυσίμων κίνησης πέραν από τα ελάχιστα επίπεδα φορολόγησης που θέτει η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία, το τέλος κατανάλωσης στον ηλεκτρισμό, η αντικατάσταση λαμπτήρων οδικού φωτισμού, τα Σχέδια Εξοικονομώ Αναβαθμίζω στις Κατοικίες και κάποια από τα Σχέδια Χορηγιών του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ.
• Η υποχρεωτική ΕΞΕ ύψους 1,31 Gwh ή 0,1127 Ktoe για το έτος 2021 στα κτίρια των κεντρικών κυβερνητικών αρχών και όπως αυτή προκύπτει από το Άρθρο 5 της Οδηγίας έχει επιτευχθεί κατά 470%. Η συνεισφορά των μέτρων που υλοποιήθηκαν από το Τμήμα Δημοσίων Έργων (ανακαινίσεις δημόσιων κτιρίων) Τμήμα Ηλεκτρομηχανικών Υπηρεσιών (μεμονωμένα μέτρα ΕΞΕ) και την Υπηρεσία Ενέργειας (οριζόντια μέτρα) κατά το έτος 2021 ανέρχεται σε 0,530 Ktoe.

Σχήμα 2.17. Συνεισφορά των μέτρων/δράσεων του 2021 για την επίτευξη του υποχρεωτικού σωρευτικού στόχου Εξοικονόμησης Ενέργειας στην Τελική Χρήση ύψους 243,04 ktoe της περιόδου 2021-2030

Αναθεώρηση προβλέψεων πρωτογενούς ενέργειας και τελικής κατανάλωσης ενέργειας

Οι νέες προβλέψεις για την κατανάλωση ενέργειας έχουν λάβει υπόψη:

• Τα επικαιροποιημένα ισοζύγια ενέργειας των ετών 2019 και 2020, καθώς και το πιο πρόσφατο ενεργειακό ισοζύγιο του έτους 2021 από τη Eurostat.
• Τις τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με τη χρήση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, η διείσδυση φυσικού αερίου φαίνεται ότι θα σημειωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2024, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 3.3.i (ενεργειακή ασφάλεια).
• Τις μακροοικονομικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών της Κύπρου, οι οποίες δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο του 2022. Σύμφωνα με αυτές, μέχρι το 2030 προβλέπεται ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη από ό,τι προηγουμένως. Για παράδειγμα, το ΑΕΠ το 2030 αναμένεται να ανέλθει σε 29,4 δισεκατομμύρια Ευρώ (σε τιμές 2010), ενώ οι επίσημες μακροοικονομικές προβλέψεις που χρησιμοποιήθηκαν στο προηγούμενο ΕΣΕΚ ανέφεραν ΑΕΠ 27,2 δισεκατομμυρίων Ευρώ (σε τιμές 2010) το 2030.
• Τα παρακάτω σχήματα απεικονίζουν την προβλεπόμενη εξέλιξη της τελικής ζήτησης ενέργειας και ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με τα δύο σενάρια με Υφιστάμενα Μέτρα και με Πρόσθετα Μέτρα.

Σχήμα 2.18. Πρόβλεψη τελικής ζήτησης ενέργειας στην Κύπρο (ktoe)

Σχήμα 2.19. Πρόβλεψη τελικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο (σε εκατ. kWh)

Σχήμα 2.20. Πρόβλεψη τελικής ενεργειακής έντασης της οικονομίας στην Κύπρο (toe/MEuro’2010)

Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις της ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας στην Κύπρο συνδυάζουν τις τελικές προβλέψεις της ζήτησης ενέργειας με τις προβλέψεις για τον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες διεξήχθησαν στο πλαίσιο της τρέχουσας μελέτης τεχνικής βοήθειας που πραγματοποιείται για την Υπηρεσία Ενέργειας το 2022-2023. Οι προβλέψεις έχουν πραγματοποιηθεί με το μοντέλο ενεργειακών συστημάτων OSeMOSYS, όπως περιγράφεται λεπτομερέστερα στο κεφάλαιο Εκτίμηση Επιπτώσεων..

Για τον υπολογισμό της ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, χρησιμοποιήθηκαν οι παράμετροι απόδοσης του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.5 και βασίζονται στις τεχνικές προδιαγραφές των υφιστάμενων και μελλοντικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο.

Πίνακας 2.5. Βασικές παράμετροι της ηλεκτροπαραγωγής σύμφωνα με τις προβλέψεις του μοντέλου βελτιστοποίησης OSeMOSYS.

Στο σενάριο με πρόσθετα μετρά (ΣΠΜ), η εθνική τελική κατανάλωση ενέργειας προβλέπεται το 2030 να φθάσει 1,88 Mtoe, το οποίο είναι κατά 4% ψηλότερο από τον αναμενόμενο στόχο που υπολογίστηκε για την Κύπρο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1,80 Mtoe). Όσο αφορά την εθνική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, στο ΣΠΜ προβλέπεται το 2030 να φτάσει 2,28Mtoe το οποίο είναι κατά 12% ψηλότερο από το στόχο που υπολογίστηκε για την Κύπρο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2,03 Mtoe).

Πίνακας 2.6. Πορεία κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (Mtoe) με βάση το ΣΠΜ, 2021-2040

Πίνακας 2.7. Σύγκριση της τελικής και της πρωτογενούς ενέργειας μεταξύ του υφιστάμενου ΕΣΕΚ και του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ

Η μείωση στην τελική και πρωτογενή κατανάλωση επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ενός συνδυασμού μέτρων και πολιτικών στους τομείς των κτιρίων, βιομηχανίας, γεωργοκτηνοτροφίας και μεταφορών. Επιπρόσθετα η εισαγωγή, από το 2027, του φόρου άνθρακα στους τομείς εκτός του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών συμβάλει σημαντικά στην εν λόγω μείωση.

Ο καθορισμός/ποσοτικοποίηση των επιπρόσθετων πολιτικών και μέτρων για να πετύχουν την αυξημένη φιλοδοξία του στόχου ΕΞΕ θα παρουσιαστούν στο τελικό ΕΣΕΚ το 2024.

Επιπλέον, η Κύπρος έχει πραγματοποιήσει ολοκληρωμένες προβλέψεις και σενάρια που επιτρέπουν την αξιολόγηση της πορείας της πρωτογενούς και τελικής κατανάλωσης ενέργειας για κάθε τομέα, μέχρι το 2040. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.8.

Ο διαχωρισμός μεταξύ οδικών και αεροπορικών μεταφορών παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.9.

Πίνακας 2.8. Τομεακές προβλέψεις ενεργειακής ζήτησης για τα έτη 2021-2040 – με προγραμματισμένες πολιτικές και μέτρα

Πίνακας 2.9. Τομεακές ενεργειακές προβλέψεις στον τομέα των μεταφορών για την περίοδο 2021-2040 – με προγραμματισμένες πολιτικές και μέτρα

Μεθοδολογία και συντελεστές μετατροπής που χρησιμοποιήθηκαν

Η μεθοδολογία για την πρόβλεψη της τελικής ενεργειακής ζήτησης βασίζεται σε συνδυασμό ενεργειακών μοντέλων πρόβλεψης και βελτιστοποίησης που αναπτύχθηκαν και συνδυάστηκαν στο Ινστιτούτο Κύπρου. Τα μοντέλα υπολογίζουν τη μελλοντική ετήσια κατανάλωση ενέργειας σε κάθε σημαντικό οικονομικό τομέα της Κύπρου (γεωργία, τσιμεντοβιομηχανία, άλλη βιομηχανία, νοικοκυριά, υπηρεσίες, οδικές μεταφορές επιβατών, οδικές εμπορευματικές μεταφορές και αερομεταφορές) ως συνάρτηση των μελλοντικών μακροοικονομικών μεταβλητών και των τιμών ενέργειας. Υπολογίζουν επίσης τα μερίδια καυσίμων σε κάθε τομέα, ανάλογα με το τεχνολογικό κόστος (επενδύσεις, λειτουργία, συντήρηση και κόστος καυσίμων), το δυναμικό διείσδυσης διαφόρων τεχνολογιών και τους τεχνικούς περιορισμούς για την πρόσληψη νέων τεχνολογιών, και επιτρέπει τον υπολογισμό της μελλοντικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα και καύσιμο. Το κεφάλαιο IV της μελέτης για το δυναμικό ενεργειακής απόδοσης στην Κύπρο³¹ περιγράφει τη μαθηματική διατύπωση για τον υπολογισμό της συνολικής ενεργειακής ζήτησης ανά τομέα. Στη συνέχεια, η τελική ζήτηση ενέργειας μετατράπηκε σε ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τον πίνακα μετατροπής του Παραρτήματος IV της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ (εθνική εναρμόνιση μέσω της ΚΔΠ 438/2015), εκτός από τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, όπου χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές απόδοσης του Πίνακα 2.5. Περισσότερες λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Ενέργειας[1].

Η αρχή της ενεργειακής απόδοσης κατά προτεραιότητα

Η «αρχή της ενεργειακής απόδοσης κατά προτεραιότητα» έχει εξεταστεί κατά την προετοιμασία του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ δίνοντας προτεραιότητα σε πολιτικές και μέτρα που βελτιώνουν την αποδοτικότητα του ενεργειακού συστήματος και λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλα μέτρα για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να ληφθούν υπόψη μόνο αφού οι δράσεις ενεργειακής απόδοσης θεωρηθούν ανέφικτες ή πολύ δαπανηρές.

Το ΣΠΜ είναι σύμφωνο με την αρχή της ενεργειακής απόδοσης κατά προτεραιότητα για τους ακόλουθους λόγους:

• Τα μέτρα του σεναρίου ΣΠΜ είναι επαρκή για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις ενεργειακής απόδοσης της χώρας, όπως απαιτείται στο άρθρο 7 (άρθρο 8 της αναδιατυπωμένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση) της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση. Αυτό σημαίνει ότι ελήφθησαν υπόψη τα κατάλληλα μέτρα.
• Ως αποτέλεσμα των μέτρων ενεργειακής απόδοσης, ο ενεργειακός εφοδιασμός της Κύπρου θα είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με το ΣΥΜ. Αυτό σημαίνει ότι η ενεργειακή απόδοση έχει πράγματι λάβει προτεραιότητα σε σύγκριση, για παράδειγμα, με την ισχυρότερη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Όλες οι οικονομικά αποδοτικές πολιτικές και μέτρα που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση έχουν συμπεριληφθεί στο ΣΠΜ. Τα μέτρα αυτά έχουν αρνητικό ή σχεδόν μηδενικό συνολικό κόστος ζωής και, ως εκ τούτου, είναι οικονομικά αποδοτικά. Επιπλέον, δεν συνιστάται η εφαρμογή άλλων μέτρων ενεργειακής απόδοσης, διότι έχουν πολύ υψηλό κόστος ανά τόνο μείωσης του άνθρακα (π.χ. η ανακαίνιση πολύ παλαιών κτιρίων για να γίνουν σχεδόν μηδενικά ενεργειακά κτίρια), ή θεωρούνται μη ρεαλιστικά (π.χ. αύξηση του αριθμού των ενεργειακών ανακαινίσεων κτιρίων έως το 2030, που θα έφτανε σε πρωτοφανή επίπεδα ανακαίνισης που θα απαιτούσαν πολύ υψηλούς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την υλοποίηση τους).
• Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί ότι το ΣΠΜ προβλέπει μέτρα ενεργειακής απόδοσης στις μεταφορές (στροφή προς δημόσιες και μη μηχανοκίνητες μεταφορές και ηλεκτροδότηση αυτοκινήτων), τα οποία περιλαμβάνουν πολύ σημαντικές επενδύσεις, σε σημαντικά επίπεδα για το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας. Αυτό υπογραμμίζει πόσο έντονα έχει ληφθεί υπόψη η αρχή της ενεργειακής απόδοσης κατά προτεραιότητα.
• Εκτός από το επιχείρημα κόστους-αποτελεσματικότητας που αναφέρεται ανωτέρω, η περαιτέρω ιεράρχηση των μέτρων από την πλευρά της ζήτησης, όπως οι βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση, θα έθετε την Κύπρο σε κίνδυνο να μην εκπληρώσει δύο βασικούς στόχους της Ενεργειακής Ένωσης που σχετίζονται με τον ενεργειακό εφοδιασμό: ο στόχος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η μείωση των εκπομπών των τομέων ΣΕΔΕ – που στην περίπτωση της Κύπρου είναι κυρίως παραγωγή ενέργειας. Ως εκ τούτου, τα μέτρα για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας που προβλέπονται στο ΣΠΜ είναι πράγματι εκείνα που είναι απολύτως αναγκαία για την Κύπρο για να εκπληρώσει τις προαναφερθείσες δεσμεύσεις.
• Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης σε όλες τις τελικές χρήσεις της κυπριακής οικονομίας, όπως προβλέπεται στο ΣΠΜ και στο βαθμό που θα αναπτυχθούν πλήρως, μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας.
• Η μόνη περαιτέρω πολιτική που αξίζει να εξεταστεί είναι η εφαρμογή μιας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης που θα περιλαμβάνει την τιμολόγηση του άνθρακα σε τομείς εκτός ΣΕΔΕ της κυπριακής οικονομίας. Οι αποφάσεις για την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση θα παρουσιαστούν στην επόμενη αναθεώρηση του ΕΣΕΚ το 2024.

Έργα και εξελίξεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την κατανάλωση ενέργειας έως το 2030

Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με τους Αδειούχους, εργάζεται προς υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας με στόχο την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου (υφιστάμενων και μελλοντικών). Σε περίπτωση υλοποίησης ενός ή και των δύο έργων που περιγράφονται ακολούθως, θα μπορούσε δυνητικά να αυξηθεί η πρωτογενής τελική κατανάλωση ενέργειας της χώρας μέχρι το 2030:

Παραγωγή από τα πεδία φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί (Aphrodite, Calypso, Glaucus, Cronos, Zeus): Η Κύπρος έχει ανακαλύψει μέχρι στιγμής πέντε κοιτάσματα φυσικού αερίου. Η έναρξη παραγωγής φυσικού αερίου από το πεδίο Aphrodite, το οποίο ανακαλύφθηκε πρώτο και για το οποίο υπάρχει εγκεκριμένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής, αναμένεται το 2027 – 2028. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής, η παραγωγή θα διαρκέσει 18 χρόνια και το πεδίο εκτιμάται ότι θα παράγει 800 MMscfd (εκατομμύρια κυβικά πόδια σε Κανονικές Συνθήκες την ημέρα). Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τις ενεργειακές ανάγκες κατά τη φάση ανάπτυξης και τη φάση λειτουργίας. Όσον αφορά τα υπόλοιπα κοιτάσματα, αυτά βρίσκονται σε φάση αξιολόγησης και δεν υπάρχουν στοιχεία για τον τρόπο ανάπτυξης στο παρόν στάδιο.

Σταθμός Υγροποίησης Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) Βασιλικού: Μια από τις επιλογές για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί στην κυπριακή ΑΟΖ είναι η κατασκευή Σταθμού ΥΦΑ (χερσαίου ή πλωτού). Οι εγκαταστάσεις αυτού του είδους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, αφού ψύχουν το φυσικό αέριο σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (- 160 ^oC). Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε το 2013 για ένα χερσαίο Σταθμό ΥΦΑ, η εκτιμώμενη κατανάλωση υπολογίστηκε περίπου στα 110 MW για ένα τρένο δυναμικότητας 5 MTPA και 200 MW για 10 MTPA (2 x 5 MTPA). Οι ποσότητες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής στην Κύπρο δεν δικαιολογούν την κατασκευή τέτοιας δυναμικότητας Σταθμού ΥΦΑ. Αν και όταν αποφασιστεί η κατασκευή Σταθμού ΥΦΑ στην Κύπρο (χερσαίου ή πλωτού), θα γίνουν οι απαραίτητες μελέτες, οι οποίες θα καταδείξουν τη δυναμικότητα και τις ενεργειακές ανάγκες (Ανάλογα θα πρέπει να είναι τα μέτρα για απορροφήσεις εκπομπών ΑτΘ).

Ως αποτέλεσμα, εκτιμάται ότι εάν λειτουργεί στην Κύπρο σταθμός ΥΦΑ, θα σημειωθεί σημαντική αύξηση στην προβλεπόμενη εθνική πρωτογενή και τελική κατανάλωση ενέργειας έως το 2030. Αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την ενεργειακή απόδοση το 2030. Δεδομένων των ανωτέρω αβεβαιοτήτων όσον αφορά την εφαρμογή της και τις παραγόμενες ποσότητες, μια εγκατάσταση ΥΦΑ δεν μπορεί να ενσωματωθεί στο εθνικό σενάριο με προγραμματισμένες πολιτικές και μέτρα.

Σωρευτικό ποσό εξοικονόμησης ενέργειας που πρέπει να επιτευχθεί κατά την περίοδο 2021-2030 σύμφωνα με το Άρθρο 7 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ σχετικά με την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας (άρθρα 8-10 της αναδιατυπωμένης Οδηγίας)

Κατά παρέκκλιση από το Άρθρο 8 της αναδιατυπωμένης Οδηγίας της ενεργειακής απόδοσης, η Κύπρος θα πρέπει να επιτύχει την περίοδο 2021 – 2030 σωρευτικές εξοικονομήσεις ενέργειας στην τελική χρήση οι οποίες θα ισοδυναμούν με:

1. Νέες ετήσιες εξοικονομήσεις ενέργειας από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 που θα ισοδυναμούν με το 0,24% του μέσου όρου της κατανάλωσης ενέργειας στην Τελική Χρήση της πιο πρόσφατης τριετής περίοδού πριν από την 1η Ιανουαρίου 2019.
2. Νέες ετήσιες εξοικονομήσεις ενέργειας από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030 που θα ισοδυναμούν με το 0,45% του μέσου όρου της κατανάλωσης ενέργειας στην Τελική Χρήση της πιο πρόσφατης τριετής περίοδού πριν από την 1η Ιανουαρίου 2019.

Με βάση τις πιο πάνω πρόνοιες η σωρευτική ποσότητα εξοικονόμησης ενέργειας κατά την τελική χρήση για την περίοδο 2021-2030 ανέρχεται σε 349,04 ktoe. Επιπρόσθετα Βάσει των νέων διατάξεων της Οδηγίας προκαταρκτικά καθορίζεται ότι το 19,3% του εν λόγω στόχου ή 67,36 ktoe θα πρέπει να επιτευχθεί με υλοποίηση μέτρων μεταξύ των ατόμων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια, των ευάλωτων πελατών, των ατόμων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και των ατόμων που ζουν σε κοινωνικές κατοικίες.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του σωρευτικού στόχου και του μεριδίου του στόχου που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ των ατόμων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια θα περιλαμβάνονται στο τελικό ΕΣΕΚ που θα υποβληθεί στην Ε. Επιτροπή τον Ιούνιο του 2024.

ii. Τα ενδεικτικά ορόσημα για το 2030, το 2040 και το 2050, οι μετρήσιμοι δείκτες προόδου που καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, μια βασιζόμενη σε στοιχεία εκτίμηση των αναμενόμενων εξοικονομήσεων ενέργειας και ευρύτερων ωφελειών και οι συνεισφορές τους στις επιδιώξεις ενεργειακής απόδοσης της Ένωσης, όπως περιλαμβάνονται στους χάρτες πορείας που καθορίζονται στις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης για το εθνικό απόθεμα οικιστικών και μη οικιστικών κτιρίων, δημόσιων και ιδιωτικών, σύμφωνα με το άρθρο 2α της οδηγίας 2010/31/ΕΕ

Το προσχέδιο της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανακαίνισης Κτιρίων είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Ενέργειας[2]. Το τελικό έγγραφο της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανακαίνισης Κτιρίων θα κατατεθεί μαζί με το τελικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.

iii. Κατά περίπτωση, άλλοι εθνικοί στόχοι, συμπεριλαμβανομένων μακροπρόθεσμων επιδιώξεων ή στρατηγικών και τομεακών επιδιώξεων, και εθνικοί στόχοι σε τομείς όπως η ενεργειακή απόδοση στον τομέα των μεταφορών και όσον αφορά τη θέρμανση και την ψύξη

Εθνική στρατηγική για την ενεργειακή απόδοση στον τομέα των μεταφορών

Οι στόχοι ενεργειακής απόδοσης στις μεταφορές, σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή οδηγία (ΕΕ) 2023/851, είναι οι εξής:

Σύμφωνα με το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Χερσαίων Μεταφορών Κύπρου (NTS) το επιδιωκόμενο μερίδιο μετακινήσεων για το 2030 θα κατανέμεται μεταξύ των διαφόρων μέσων διακίνησης ως εξής: 82% των μετακινήσεων με ιδιωτικό όχημα, 10% με δημόσιες μεταφορές (λεωφορεία), 5% με μέσα μικροκινητικότητας (ποδήλατα, ηλεκτρικά σκούτερ κλπ.) και 3% πεζή διακίνηση.

Σχετικά με το στόχο αυτό, σε σύγκριση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ, παρουσιάζεται αύξηση στις εκτιμώμενες μετακινήσεις με ιδιωτικά οχήματα (από 75% σε 82%) και αντίστοιχη μείωση των μετακινήσεων με εναλλακτικά μέσα μεταφοράς (από 25% σε 18%). Η διαφοροποίηση αυτή προκύπτει πρώτον λόγω του υψηλότερου ρυθμού ανάπτυξης, που προβλέπεται στις μακροοικονομικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών (Οκτώβριος 2022). Το ΑΕΠ, το οποίο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αύξηση του αριθμού των ιδιωτικών οχημάτων, προβλέπεται κατά περίπου €2 δισεκατομμύρια αυξημένο, για το 2030, σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ. Επιπλέον, σύμφωνα με την παρακολούθηση της προόδου των μέτρων που είχαν προγραμματιστεί, παρατηρήθηκε απόκλιση στο ρυθμό υλοποίησης, λόγω εξωγενών παραγόντων (πανδημία 2020, πόλεμος στη Ρωσία κτλ). Τέλος, η υλοποίηση του τραμ στην πρώτευσα, το οποίο συνέβαλλε καθοριστικά στην επίτευξη του στόχου μεριδίων των μετακινήσεων και αναμενόταν να τεθεί σε λειτουργία το 2028, έχει καθυστερήσει, με εκτιμώμενη μετατόπιση του χρονικού αυτού ορίζοντα για μετά το 2030.

Σύμφωνα με το Γενικό Πλαίσιο Πολιτικής για την Προώθηση της Χρήσης Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων, προβλέπεται ποσοστό 8% του στόλου των επιβατικών οχημάτων (85000 οχήματα (καινούρια και μεταχειρισμένα) κατηγορίας M1, N1 και L) να είναι αμιγώς ηλεκτρικά μέχρι το 2030. Επιπλέον, τίθεται στόχος το 25% των εγγραφών νέων οχημάτων το 2025 και 100% το 2030 να αφορά αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα.

Εθνική στρατηγική για την ενεργειακή απόδοση στους τομείς θέρμανσης και ψύξης

Στις 30/7/21 κοινοποιήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η περιεκτική αξιολόγηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας στη θέρμανση και ψύξη. Η τεχνολογία που εντοπίστηκε με το μεγαλύτερο οικονομικό δυναμικό για σκοπούς κάλυψης της απαίτησης για θέρμανση και ψύξη στον οικιστικό, τριτογενή και γεωργικό τομέα προέρχεται από τις αντλίες θερμότητας σε συνδυασμό με φωτοβολταϊκά πλαίσια, ενώ η τεχνολογία με το μεγαλύτερο οικονομικό δυναμικό για κάλυψη της απαίτησης του ζεστού νερού χρήσης είναι τα ηλιακά θερμικά συστήματα. Σε βιομηχανικές διεργασίες, εμφανίζεται το μεγαλύτερο οικονομικό δυναμικό στη χρήση μονάδων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας με καύσιμο κυρίως υγραέριο.

Για την προώθηση των εν λόγω τεχνολογιών, σχετικά μέτρα στήριξης έχουν συμπεριληφθεί στα μέτρα και πολιτικές που περιγράφονται στο κεφάλαιο 3.2 πιο κάτω.

31 Μελέτη για το Δυναμικό ενεργειακής απόδοσης στην Κύπρο «An energy efficiency strategy for Cyprus up to 2020, 2030 and 2050»

[1] https://www.energy.gov.cy/gr/ενημέρωση/στρατηγικός-σχεδιασμός/εθνικό-στρατηγικό-σχέδιο-για-την-ενέργεια-και-το-κλίμα-2021-2030

[2] https://meci.gov.cy/gr/ενημέρωση/στρατηγικός-σχεδιασμός/μακροπρόθεσμη-στρατηγική-ανακαίνισης-κτηρίων

Τέλος