14 – Παράρτημα 2- Κανόνες δεοντολογίας Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης
| Κάθε Αδειούχος Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης υπόκειται στους ακόλουθους κανόνες δεοντολογίας:
1. Επιδεικνύει παραδειγματική συμπεριφορά σε σχέση με τον σεβασμό και την εφαρμογή των δικαιωμάτων ατόμων με αναπηρίες που καθορίζονται στον Μέρος ΙΙ του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου του 2000 και στον περί της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και περί Συναφών Θεμάτων (Κυρωτικό) Νόμο του 2011, όπως αυτοί εκάστοτε τροποποιούνται ή αντικαθίστανται.
2. Κατά τη διάρκεια παροχής υπηρεσιών σε άτομο με αναπηρία –
(ι) είναι ευπρεπώς ντυμένος και επιμελείται της αξιοπρεπούς γενικά εμφάνισής του,
(ιι) δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους και, γενικά, δεν κάνει χρήση οινοπνευματωδών ποτών, ναρκωτικών ή ψυχοτρόπων φαρμάκων ούτε και βρίσκεται υπό την επήρεια αυτών,
(ιιι) δεν απασχολείται με προσωπικές ή ξένες προς την υπηρεσία που παρέχει ασχολίες,
(ιv) συμπεριφέρεται με επαγγελματισμό, ευγένεια και ευπρέπεια στα άτομα με αναπηρίες και γενικά προς τους συγγενείς και οικείους τους,
3. Ενεργεί με ανεξαρτησία, αμεροληψία, εχεμύθεια και τηρεί εμπιστευτική κάθε πληροφορία που αφορά τα προσωπικά δεδομένα των ατόμων με αναπηρίες που εξυπηρετεί και των οικογενειών τους.
4. Συνεργάζεται πλήρως με την αρμόδια αρχή και τα εξουσιοδοτημένα από την αρμόδια αρχή πρόσωπα, χωρίς να προβάλλει οποιαδήποτε εμπόδια ή προσκόμματα και συμπεριφέρεται προς αυτούς με ευγένεια, ευπρέπεια και σεβασμό, χωρίς ενέργειες που να κλονίζουν την εμπιστοσύνη του εξυπηρετούμενου ατόμου με αναπηρία ή του κοινού προς το κράτος.
5. Συμπεριφέρεται με ευγένεια, ευπρέπεια και σεβασμό προς τους υπόλοιπους Αδειούχους Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης και δεν τους υποσκάπτει ή δυσφημεί, καταβάλλει δε κάθε δυνατή προσπάθεια για να συνεργάζεται με αυτούς.
6. Επιδεικνύει την άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης που έχει εκδοθεί για αυτόν για τη νόμιμη άσκηση του επαγγέλματος ή των δραστηριοτήτων του σε οποιοδήποτε εξουσιοδοτημένο από την αρμόδια αρχή πρόσωπο.
|
Τέλος
Σύντομη σύνοψη: Καλή βάση, αλλά λείπουν: σύγκρουση συμφερόντων/δώρων, όρια ρόλου, υποχρεωτική επιμόρφωση, ασφάλιση, safeguarding/whistleblowing, GDPR λεπτομέρειες, SLA συμπεριφοράς, πειθαρχική διαδικασία.
Μόνο αλλαγές/προσθήκες:
ΠΡΟΟΙΜΙΟ (ΝΕΟ πριν το 1):
«Ο παρών Κώδικας είναι δεσμευτικός για όλους τους Αδειούχους. Η παράβασή του συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και επισύρει κυρώσεις κατά τα οριζόμενα στον Νόμο.»
1 (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ):
«Τηρεί τις αρχές της CRPD, συμπεριλαμβανομένων της υποστηριζόμενης λήψης απόφασης, του σεβασμού βούλησης & προτιμήσεων, της μη διάκρισης και των εύλογων προσαρμογών.»
2 (ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ στα υφιστάμενα υπο-σημεία):
(v) τηρεί ακρίβεια/συνέπεια στα ραντεβού και ενημερώνει έγκαιρα για ακύρωση·
(vi) αποφεύγει χρήση κινητού/μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά την παροχή υπηρεσίας, εκτός αν απαιτείται για την υπηρεσία·
(vii) διασφαλίζει υγεία & ασφάλεια και χρησιμοποιεί προσβάσιμες μορφές επικοινωνίας.
3 (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ):
«Τηρεί εχεμύθεια και επεξεργάζεται δεδομένα κατ’ ελάχιστο αναγκαίο, για συγκεκριμένο σκοπό, με κατάλληλα τεχνικά/οργανωτικά μέτρα, διευκολύνοντας τα δικαιώματα υποκειμένου σύμφωνα με τον GDPR.»
4 (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ):
«Συνεργάζεται πλήρως με την αρμόδια αρχή. Η καλόπιστη αναφορά παρατυπιών, κινδύνων ή κακομεταχείρισης δεν συνιστά δυσφήμιση ούτε πειθαρχικό παράπτωμα (whistleblowing).»
5 (ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ):
«Αποφεύγει ανθεμίσιμο ανταγωνισμό και αθέμιτη προσέλκυση δικαιούχων από άλλους παρόχους.»
Νέα σημεία (ΠΡΟΣΘΗΚΗ 7–14)
7. Σύγκρουση συμφερόντων & δώρα.
Δηλώνει εγγράφως κάθε πραγματική/δυνητική σύγκρουση· δεν αποδέχεται δώρα/οφέλη πέραν της συμβατικής αμοιβής.
8. Όρια ρόλου & διπλές σχέσεις.
Απαγορεύονται σχέσεις που υπονομεύουν την αντικειμενικότητα (οικογενειακές/οικονομικές/ερωτικές) ή δημιουργούν εξάρτηση.
9. Safeguarding & μη αντιποίνων.
Υποχρεωτική άμεση αναφορά υπόνοιας κακοποίησης/παραμέλησης· απαγορεύονται αντίποινα κατά καταγγελλόντων/δικαιούχων.
10. Προστασία δεδομένων (λεπτομέρειες).
Καθορίζει νομική βάση, χρόνους τήρησης/διαγραφής, έλεγχο πρόσβασης, τήρηση αρχείου δραστηριοτήτων και παραβίασης (breach log).
11. Τεκμηρίωση.
Τηρεί σύντομες, ακριβείς σημειώσεις παροχής/συναίνεσης/στόχων, διαθέσιμες στον δικαιούχο σε προσβάσιμη μορφή.
12. Συνεχιζόμενη επιμόρφωση (CPD).
Ετήσια κατάρτιση σε CRPD, προσβασιμότητα/καθολικό σχεδιασμό, νευροποικιλότητα, δεοντολογία & GDPR.
13. Ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης & καταλληλότητα.
Διατηρεί εν ισχύ ασφαλιστική κάλυψη· αυτοαποκλείεται όταν δεν είναι κατάλληλος (π.χ. υγεία/ουσίες/σύγκρουση).
14. Πειθαρχική διαδικασία.
Παραπομπή σε διαφανή διαδικασία με χρονοδιαγράμματα, κλιμακωτές κυρώσεις (σύσταση, πρόστιμο, αναστολή, ανάκληση) και δικαίωμα ένστασης/έφεσης κατά τον Νόμο.
Το Παράρτημα 2 δεν περιγράφει τεχνικές διαδικασίες παροχής υπηρεσιών, αλλά θεσπίζει κανόνες επαγγελματικής δεοντολογίας και συμπεριφοράς για όλα τα φυσικά πρόσωπα που είναι αδειοδοτημένοι πάροχοι υπηρεσιών ανεξάρτητης διαβίωσης. Αυτοί οι κανόνες αφορούν τη συμπεριφορά προς τα άτομα με αναπηρίες, την τήρηση απορρήτου, τη συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές και τον σεβασμό της νομοθεσίας.
Παράγραφος 3 – Θετική πρόβλεψη εμπιστευτικότητας, αλλά απουσιάζει αναφορά στη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων (GDPR).
Παράγραφος 5 – Θετική πρόβλεψη συνεργασίας, αλλά θα μπορούσε να ενισχυθεί με ρήτρα υποχρεωτικής κοινής κατάρτισης.
Εντοπισμένες ελλείψεις και προτάσεις
Δεν προβλέπεται υποχρεωτική κατάρτιση παρόχων σε θέματα δικαιωμάτων ΑμεΑ (άρθ. 8).
Δεν αναφέρεται ρητός σεβασμός στην Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα (άρθ. 21).
Δεν προβλέπεται μηχανισμός κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης δεοντολογίας (άρθ. 16).
Προτάσεις βελτίωσης
1. Καθιέρωση ετήσιας κατάρτισης όλων των παρόχων σε δικαιώματα ΑμεΑ και δεοντολογία.
2. Ενσωμάτωση αναφοράς στην ΚΝΓ και εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας (άρθ. 21).
3. Δημιουργία μηχανισμού εποπτείας και κυρώσεων για παραβιάσεις δεοντολογίας (άρθ. 33).
4. Προσθήκη υποχρέωσης συμμόρφωσης με τον GDPR.
5. Θεσμοθέτηση επαναπιστοποίησης παρόχων ανά πενταετία.
Προτείνω ο Κώδικας Δεοντολογίας των Παρόχων Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης να ενισχυθεί, ώστε να προστατεύει πραγματικά τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των ατόμων με αναπηρία. Πρώτα απ’ όλα, χρειάζεται να ξεκαθαρίζεται ότι ο πάροχος οφείλει πάντα να σέβεται τη βούληση και τις προτιμήσεις του ατόμου και να μην ενεργεί πατερναλιστικά, δηλαδή «για το καλό του» χωρίς τη συγκατάθεσή του. Πρέπει επίσης να υπάρχει ρητή απαγόρευση κάθε διάκρισης και υποχρέωση για εύλογες προσαρμογές, ώστε η υποστήριξη να είναι προσβάσιμη σε όλους, ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, είδος αναπηρίας ή προέλευση. Είναι απαραίτητο να προστεθούν σαφείς κανόνες προστασίας από εκμετάλλευση και κακομεταχείριση, όπως η απαγόρευση δώρων, οικονομικών συναλλαγών ή προσωπικών σχέσεων με τον δικαιούχο, και υποχρέωση άμεσης αναφοράς κάθε υπόνοιας κακοποίησης χωρίς φόβο αντιποίνων. Πρέπει να διασφαλίζεται πλήρως η ιδιωτικότητα και η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, χωρίς χρήση φωτογραφιών ή βίντεο χωρίς έγγραφη συγκατάθεση, και να υπάρχει σαφής πολιτική αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων. Επίσης, θεωρώ σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η συνεργασία με τις αρχές δεν πρέπει να εμποδίζει την καλή πίστη καταγγελιών ή τη νόμιμη κριτική προς το κράτος, όταν αυτή αφορά κακοδιοίκηση ή κακομεταχείριση. Ο πάροχος πρέπει να εκπαιδεύεται συστηματικά, μέσα από υποχρεωτική ετήσια επιμόρφωση στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, στη δεοντολογία, στην προσβασιμότητα και στη θετική διαχείριση κρίσεων. Τέλος, να καθιερωθεί υποχρέωση για διαφάνεια και ενημέρωση του δικαιούχου, με παρουσίαση ταυτότητας, ενημέρωση για τα δικαιώματά του σε προσβάσιμη μορφή και εύκολη διαδικασία υποβολής παραπόνων. Ο κώδικας πρέπει να στοχεύει όχι μόνο στην τυπική ευγένεια και εμφάνιση, αλλά στον βαθύ σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ανεξαρτησίας του ατόμου με αναπηρία.
14 – Παράρτημα 2- Κανόνες δεοντολογίας Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης
Άρθρο 2 Κατά τη διάρκεια παροχής υπηρεσιών σε άτομο με αναπηρία –
εισήγηση για τροποποίηση του εδάφιου (iv) μς τη προσθήκη της λέξης “σεβασμό,” ως ακολούθως
“(ιv) συμπεριφέρεται με επαγγελματισμό, σεβασμό, ευγένεια και ευπρέπεια στα άτομα με αναπηρίες και γενικά προς τους συγγενείς και οικείους τους,”
Ως μητέρα παιδιού με αναπηρία, εκφράζω την κάθετη αντίθεσή μου σε κρίσιμες διατάξεις του νομοσχεδίου «Ο περί Κοινωνικής Συμμετοχής, Συμπερίληψης και Ανεξάρτητης Διαβίωσης των Ατόμων με Αναπηρίες Νόμος του 2025». Παρά τον προοδευτικό του τίτλο, το νομοσχέδιο επιδεινώνει την υφιστάμενη κατάσταση, νομιμοποιώντας πρακτικές που παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
1. Παραβίαση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (CRPD)
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κυρώσει τη CRPD με τον Νόμο 8(III)/2011 και έχει αναλάβει συγκεκριμένες νομικές υποχρεώσεις. Το παρόν νομοσχέδιο παραβιάζει τις γενικές υποχρεώσεις του Άρθρου 4 της Σύμβασης, το οποίο απαιτεί:
Αναθεώρηση της εθνικής νομοθεσίας για εναρμόνιση με τη CRPD
Κατάργηση διακρίσεων εις βάρος των ΑμεΑ
Υιοθέτηση πολιτικών που ενισχύουν την αυτονομία και ισότητα
Αντί αυτού:
Ενισχύει τον κρατικό έλεγχο και την επιτήρηση, ακόμα και στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ΑμεΑ
Εισάγει ρυθμίσεις που υποκαθιστούν τα δικαστήρια με επιτροπές, στερώντας το άτομο από νομική προστασία
Αγνοεί πλήρως την έννοια της υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων, που αποτελεί θεμέλιο της CRPD
2. Παραβίαση βασικών αρχών: Επαγγελματισμός, Ευγένεια, Εχεμύθεια
Σύμφωνα με τα Άρθρα 5 και 22 της CRPD, τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα:
Στην ίση προστασία από τον νόμο, χωρίς διακρίσεις
Στην προστασία της ιδιωτικής και οικογενειακής τους ζωής
Σε σεβασμό, ευγένεια και επαγγελματική μεταχείριση από τις υπηρεσίες του κράτους
Ωστόσο, το νομοσχέδιο:
Νομιμοποιεί την παρακολούθηση και παρέμβαση σε προσωπικά οικονομικά δεδομένα, χωρίς συναίνεση
Δεν διασφαλίζει καμία προϋπόθεση επαγγελματικής επάρκειας ή δεοντολογίας για όσους θα “αντιπροσωπεύουν” τα ΑμεΑ
Ουσιαστικά αγνοεί το ίδιο το άτομο, βάζοντας “εκπροσώπους” να αποφασίζουν αντί για εκείνο
3. Θεσμική εκτροπή μέσω του Άρθρου 14 – Αφαίρεση της δικαστικής προστασίας
Το Άρθρο 14 είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς προβλέπει τη μεταφορά κρίσιμων αποφάσεων για τη νομική και προσωπική κατάσταση του ατόμου σε επιτροπές ή συμβούλια, και όχι σε ανεξάρτητα δικαστήρια.
Αυτό:
Παραβιάζει το Άρθρο 6 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη)
Αντιβαίνει στο Άρθρο 12 της CRPD, που διασφαλίζει την πλήρη νομική ικανότητα των ΑμεΑ
Ανοίγει τον δρόμο σε αυθαίρετες αποφάσεις, χωρίς δικαίωμα ένστασης ή ανεξάρτητης κρίσης
4. Συγκεκριμένες Προτάσεις Βελτίωσης
Για να αποκτήσει το νομοσχέδιο θεσμική και ηθική νομιμοποίηση, πρέπει να ενσωματωθούν ριζικές αλλαγές:
✳️ Άμεσες Νομοτεχνικές Αλλαγές
Κατάργηση κάθε μορφής κρατικής εποπτείας στα οικονομικά και προσωπικά δεδομένα των ΑμεΑ
Διασφάλιση ότι κάθε απόφαση για εκπροσώπηση ή υποστήριξη θα λαμβάνεται μόνο από τα δικαστήρια, με πλήρη διαφάνεια και δικαιώματα προσφυγής
Απαλοιφή του Άρθρου 14 ή ριζική αναθεώρησή του
✳️ Θεσμικές Μεταρρυθμίσεις
Καθιέρωση του μοντέλου υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων, με επιλογή από το ίδιο το άτομο
Συστηματική επιμόρφωση όσων εμπλέκονται με τα ΑμεΑ, με βάση τις αρχές της CRPD
Υποχρεωτική συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και τον έλεγχο των πολιτικών
🛑 Απαίτηση για Τροποποίηση του Νομοσχεδίου
Το παρόν νομοσχέδιο δεν εφαρμόζει ούτε προστατεύει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Αντίθετα:
Καταπατά την νομική τους ικανότητα
Επιβάλλει κρατικό έλεγχο και παρεμβάσεις
Εξοβελίζει την ανεξάρτητη διαβίωση
➡️ Το νομοσχέδιο πρέπει να τροποποιηθεί άμεσα, ώστε:
Να εναρμονιστεί με τη CRPD και τον Ν. 8(ΙΙΙ)/2011
Να αποσυρθούν ή διορθωθούν όλες οι διατάξεις που παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα
Να εξασφαλιστεί ότι το άτομο με αναπηρία έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο για τη ζωή του
Μόνο τότε η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορεί να ισχυρίζεται ότι είναι κράτος δικαίου και κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η αναπηρία δεν είναι λόγος εποπτείας.
Η ανεξάρτητη διαβίωση δεν είναι πολυτέλεια.
Και κανένα κράτος δεν έχει δικαίωμα να αφαιρεί τη φωνή και τα δικαιώματα των ΑμεΑ στο όνομα της «προστασίας».
Να προστίθεται ρητά ότι ο πάροχος σέβεται τη βούληση του ατόμου και δεν παρεμβαίνει ή ενεργεί παρά τη ρητά εκφρασμένη επιθυμία του.
Να ενισχυθεί η ρήτρα μη διάκρισης και η υποχρέωση για εύλογες προσαρμογές ώστε οι υπηρεσίες να είναι προσβάσιμες σε όλους ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, εθνότητα, είδος αναπηρίας.
Να εισαχθεί διάταξη για διασφάλιση ανεξάρτητου ελέγχου και παραπόνων, ώστε να υπάρχει μηχανισμός που μπορεί να διερευνά συμπεριφορές χωρίς εξαρτήσεις από τον ίδιο τον πάροχο ή την αρμόδια αρχή.
Ρητή αναφορά στη συμμόρφωση με τη CRPD και τον εθνικό νόμο για τα δικαιώματα των ΑμεΑ (CRPD άρθρο 4 – γενικές υποχρεώσεις).
Βασικές αρχές επαγγελματισμού, ευγένειας και εχεμύθειας (άρθρα 5, 22).
Σημεία προς βελτίωση (με προτάσεις)
Προσέγγιση με επίκεντρο τα δικαιώματα/τη βούληση του ατόμου
Τι λείπει: Ρητή υποχρέωση σεβασμού βούλησης και προτιμήσεων και αποφυγής πατερναλισμού.
CRPD: άρθρα 12, 19.
Πρόταση: Να προστεθεί ότι οι πάροχοι υποστηρίζουν τη λήψη αποφάσεων από το άτομο και δεν ενεργούν αντίθετα με τη ρητά εκφρασμένη βούλησή του.
Ρητή απαγόρευση διακρίσεων & υποχρέωση εύλογων προσαρμογών
Τι λείπει: Ρητή απαγόρευση κάθε διάκρισης (φύλο, ηλικία, αναπηρία, προέλευση κ.λπ.) και υποχρέωση για εύλογες προσαρμογές στην παροχή.
CRPD: άρθρο 5.
Πρόταση: Ενότητα «Μη διάκριση & Προσαρμογές».
Προστασία από εκμετάλλευση/κακομεταχείριση – Safeguarding
Τι λείπει: Σαφείς κανόνες ορίων σχέσης (απαγόρευση δώρων/δανείων/οικονομικών συναλλαγών, σεξουαλικών/ρομαντικών σχέσεων, εκμετάλλευσης), υποχρέωση αναφοράς υπόνοιας κακομεταχείρισης με προστασία από αντίποινα.
CRPD: άρθρα 16, 17.
Πρόταση: Ενότητα «Προστασία & Υποχρέωση Αναφοράς», με αναφορά σε ασφαλείς διαύλους καταγγελίας (whistleblowing) και προστασία καταγγελλόντων.
Ιδιωτικότητα & δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα
Κενό: Δεν υπάρχει πλήρης αναφορά σε ελαχιστοποίηση/ασφάλεια δεδομένων, χρήση φωτο/βίντεο, κοινωνικά δίκτυα, αποθήκευση σε προσωπικές συσκευές.
CRPD: άρθρο 22.
Πρόταση: Ρητή συμμόρφωση με το δίκαιο προστασίας δεδομένων, πολιτικές για λήψη/αποθήκευση/διαμοιρασμό, απαγόρευση ανάρτησης χωρίς ενημερωμένη συναίνεση.
Σύγκρουση συμφερόντων & ανεξαρτησία
Κενό: Δεν εξειδικεύεται πώς δηλώνεται/αποφεύγεται η σύγκρουση (π.χ. κληρονομιές, πληρεξούσια, διαχείριση περιουσίας).
CRPD: άρθρο 12.
Πρόταση: Υποχρεωτική δήλωση συμφερόντων, απαγόρευση να είναι ο πάροχος δικαιούχος/εντολοδόχος ή να διαχειρίζεται περιουσία του δικαιούχου.
Όριο στο καθήκον “πίστης προς το κράτος” & ελευθερία αναφοράς
Παρατήρηση: Η φράση «χωρίς ενέργειες που κλονίζουν την εμπιστοσύνη προς το κράτος» (καν. 4) μπορεί να αποθαρρύνει νόμιμη κριτική ή καταγγελία κακοδιοίκησης/κακομεταχείρισης.
CRPD: άρθρο 16 (μηχανισμοί πρόληψης κακομεταχείρισης).
Πρόταση: Αναδιατύπωση ώστε να εξαιρείται ρητά η καλή πίστη καταγγελιών και η συνεργασία με ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου.
Ασφαλής πρακτική & απαγόρευση περιοριστικών πρακτικών
Κενό: Δεν υπάρχουν αρχές για μη χρήση περιοριστικών μέτρων (δέσμευση/απομόνωση), διαχείριση κρίσεων, υγεία & ασφάλεια (πρώτες βοήθειες, λοιμώξεις).
CRPD: άρθρα 14, 15, 17.
Πρόταση: Ρητή απαγόρευση περιοριστικών πρακτικών εκτός αν προβλέπεται από νόμο με αυστηρές εγγυήσεις, και υποχρεωτική κατάρτιση σε αποκλιμάκωση/θετική υποστήριξη συμπεριφοράς.
Επικοινωνιακή προσβασιμότητα
Κενό: Δεν αναφέρεται υποχρέωση χρήσης προσβάσιμων μορφών επικοινωνίας (easy-to-read, εναλλακτική επικοινωνία, ΚΝΓ μέσω διερμηνέα).
CRPD: άρθρα 9, 21.
Πρόταση: Ρητή πρόβλεψη ότι οι πάροχοι προσαρμόζουν τη μορφή/μέσο επικοινωνίας στις ανάγκες του ατόμου.
Συνεχιζόμενη εκπαίδευση (CPD) & επάρκεια
Κενό: Δεν προβλέπεται υποχρεωτική διά βίου επιμόρφωση σε CRPD, δικαιωματική προσέγγιση, πολιτισμική επάρκεια, προσβασιμότητα, προστασία δεδομένων.
CRPD: άρθρο 4(1)(i), 8, 26.
Πρόταση: Ετήσιες ώρες CPD και αξιολόγηση επαγγελματικής επάρκειας.
Διαφάνεια, λογοδοσία & παράπονα
Κενό: Δεν αναφέρεται υποχρέωση παρουσίασης ταυτότητας στον δικαιούχο, τήρηση βασικών αρχείων (όχι υπέρμετρων), και εύκολα προσβάσιμος μηχανισμός παραπόνων.
CRPD: άρθρα 4(3), 33.
Πρόταση: Ρητή υποχρέωση επίδειξης ταυτότητας και ενημέρωσης του δικαιούχου για δικαιώματα/παράπονα σε προσβάσιμη μορφή.
Διατύπωση περί «εμφάνισης»
Παρατήρηση: Ο όρος «ευπρεπής ένδυση» να αντικατασταθεί με ουδέτερη/μη στιγματιστική διατύπωση που εστιάζει σε υγιεινή, ασφάλεια και επαγγελματική αναγνώριση (ταυτότητα), χωρίς ηθικολογικούς όρους.
CRPD: άρθρο 8 (ευαισθητοποίηση/σεβασμός αξιοπρέπειας).
Ενδεικτικές προτεινόμενες διατυπώσεις (για ένταξη στο Παράρτημα 2)
Σεβασμός βούλησης/προτιμήσεων (Άρ. 12, 19 CRPD):
«Ο πάροχος ενεργεί με επίκεντρο τη βούληση και τις προτιμήσεις του δικαιούχου, παρέχοντας υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων και αποφεύγοντας κάθε πατερναλιστική πρακτική.»
Μη διάκριση & προσαρμογές (Άρ. 5 CRPD):
«Απαγορεύεται κάθε διάκριση. Ο πάροχος οφείλει να πραγματοποιεί εύλογες προσαρμογές ώστε η υπηρεσία να είναι προσβάσιμη.»
Safeguarding & όρια σχέσης (Άρ. 16, 17 CRPD):
«Απαγορεύονται δώρα, δάνεια, οικονομικές συναλλαγές και προσωπικές/ρομαντικές σχέσεις με δικαιούχους. Υποχρεωτική άμεση αναφορά υπόνοιας κακομεταχείρισης σε αρμόδιο φορέα, με προστασία από αντίποινα.»
Ιδιωτικότητα & δεδομένα (Άρ. 22 CRPD):
«Εφαρμόζονται αρχές ελαχιστοποίησης, ασφάλειας και εμπιστευτικότητας. Φωτογράφιση/βιντεοσκόπηση/ανάρτηση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο με έγγραφη, ενημερωμένη συναίνεση του δικαιούχου.»
Σύγκρουση συμφερόντων (Άρ. 12 CRPD):
«Δήλωση και αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων. Απαγορεύεται ο πάροχος να ενεργεί ως πληρεξούσιος/διαχειριστής περιουσίας του δικαιούχου ή να είναι κληροδόχος του.»
Νόμιμη κριτική & καταγγελίες (Άρ. 16 CRPD):
«Η υποχρέωση συνεργασίας με την αρχή δεν περιορίζει το δικαίωμα καλής πίστης καταγγελιών προς ανεξάρτητους μηχανισμούς και δεν επιφέρει κυρώσεις στον πάροχο.»
Απαγόρευση περιοριστικών πρακτικών (Άρ. 14, 15, 17 CRPD):
«Απαγορεύονται περιοριστικά μέτρα (δέσμευση/απομόνωση). Οποιαδήποτε εξαίρεση προβλέπεται μόνο από νόμο, με αναλογικότητα, τεκμηρίωση, ενημέρωση και έλεγχο.»
Επικοινωνιακή προσβασιμότητα (Άρ. 9, 21 CRPD):
«Ο πάροχος χρησιμοποιεί προσβάσιμες μορφές επικοινωνίας (π.χ. easy-to-read, AAC, ΚΝΓ μέσω διερμηνέα) και διασφαλίζει ότι ο δικαιούχος κατανοεί τις πληροφορίες.»
CPD & επάρκεια (Άρ. 4(1)(i), 26 CRPD):
«Υποχρεωτική ετήσια επιμόρφωση στη CRPD, δικαιωματική/τραυματο-ενημερωμένη προσέγγιση, προστασία δεδομένων, προσβασιμότητα και αποκλιμάκωση κρίσεων.»
Διαφάνεια & παράπονα (Άρ. 4(3), 33 CRPD):
«Ο πάροχος επιδεικνύει ταυτότητα στον δικαιούχο, ενημερώνει για δικαιώματα/μηχανισμούς παραπόνων σε προσβάσιμη μορφή και τηρεί βασικά τεκμήρια παροχής.»