10 – Παράρτημα 1-ΠΙΝΑΚΑΣ 5-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΣΥΝΟΔΟΣ / ΒΟΗΘΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ
| Φύση και σκοπός, καθήκοντα και υποχρεώσεις παρόχου. | 1. Ο Κοινωνικός Συνοδός/Βοηθός Ατόμων με Αναπηρίες παρέχει μία ή περισσότερες από τις πιο κάτω υπηρεσίες, πάνω σε έκτακτη ή μερική βάση, όταν οι εν λόγω υπηρεσίες δεν δύνανται να παρέχονται από τον Προσωπικό Βοηθό ή Φροντιστή του ατόμου που δύναται να εξασφαλίζει μέσω του Επιδόματος Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ Οίκον Φροντίδας:
|
| Δικαιούχοι. | 2. Δικαιούχοι υπηρεσιών Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού είναι άτομα με αναπηρίες που έχουν ανάγκη, λόγω της αναπηρίας τους, από συνοδεία και βοήθεια για να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες εκτός της οικίας τους, όπως αυτό θα πιστοποιείται από την αρμόδια αρχή.
|
| Συχνότητα υπηρεσιών. | 3. Οι υπηρεσίες Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού παρέχονται, ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του ατόμου με αναπηρία, πάνω σε έκτακτη βάση, με ανώτατο όριο τις πέντε ώρες εβδομαδιαίως ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μεγαλύτερη διάρκεια, όπως θα πιστοποιεί η αρμόδια αρχή.
|
| Απαιτούμενα προσόντα παρόχου.
|
4. Κάθε φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού θα πρέπει να κατέχει:
(α) Απολυτήριο αναγνωρισμένης σχολής Μέσης Εκπαίδευσης. Η κατοχή απολυτηρίου ή η κατοχή διπλώματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή πτυχίου ή προηγούμενης επαγγελματικής πείρας ή άλλων συναφών προσόντων δύνανται να δημοσιοποιούνται μέσω του Μητρώου Αδειούχων Παρόχων Υπηρεσιών.
(β) Ικανότητες επικοινωνίας και προσέγγισης προς τα άτομα με αναπηρίες στη βάση των αρχών και αξιών που καθορίζει η Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες
(γ) Άδεια οδήγησης αυτοκινήτου.
|
| Άλλοι όροι και προϋποθέσεις.
|
5. Για την παροχή υπηρεσιών Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού ισχύουν οι ακόλουθοι όροι και προϋποθέσεις:
(α) Με επιφύλαξη των διατάξεων του εδαφίου (21) του άρθρου 5 του παρόντος Νόμου, κάθε πάροχος ως φυσικό πρόσωπο θα εργοδοτείται ή απασχολείται από νομικό πρόσωπο – πάροχο με το οποίο η αρμόδια αρχή θα συνάψει ειδική συμφωνία για τον σκοπό αυτό.
(β) Ο πάροχος δεν λαμβάνει οποιαδήποτε μορφή αμοιβής, χρηματική ή άλλη από το άτομο με αναπηρία στο οποίο παρέχει τις υπηρεσίες.
(γ) Ο δικαιούχος υπηρεσιών θα παραλαμβάνει από την αρμόδια αρχή την απόφαση Παροχής Υπηρεσιών και θα έχει πρόσβαση στο Μητρώο Αδειούχων Παρόχων Υπηρεσιών για να επιλέξει τον Κοινωνικό Συνοδό/Βοηθό του.
(δ) Με επιφύλαξη των διατάξεων του εδαφίου (21) του άρθρου 5 του παρόντος Νόμου, η αμοιβή για τις παρεχόμενες υπηρεσίες θα καταβάλλεται από την αρμόδια αρχή στο νομικό πρόσωπο – πάροχο με βάση τα πιστοποιητικά και άλλα αποδεικτικά στοιχεία που η αρμόδια αρχή δύναται να ζητά.. |
Τέλος
Σύνοψη (1 γραμμή): Ο Πίνακας 5 καλύπτει βασικά καθήκοντα, αλλά θέλει λειτουργικά κριτήρια πρόσβασης (όχι «μόνο αν δεν υπάρχει ΠΒ»), ανάγκη-βάσει ώρες με SLA για επείγοντα, φορητότητα & back-up, σύγχρονα προσόντα/CPD, άρση άδειας οδήγησης, GDPR/παράπονα και ευέλικτες μορφές παρόχου/χρηματοδότησης.
Μόνο αλλαγές/προσθήκες:
1 – Φύση/σκοπός & καθήκοντα (ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ/ΛΕΙΑΝΣΕΙΣ)
• «Ο ρόλος είναι συμπληρωματικός ή/και αυτόνομος, ανεξάρτητα αν ο δικαιούχος λαμβάνει υπηρεσίες Προσωπικού Βοηθού/φροντιστή.»
• «Καλύπτει και τηλε-υποστήριξη/τηλεσυνοδεία (ραντεβού, πλατφόρμες, προσβάσιμη ψηφιακή επικοινωνία) και δραστηριότητες εκτός 9–5.»
• «Εύλογες προσαρμογές και προσβάσιμη επικοινωνία (ΕΝΓ, απτική, Braille, Easy-to-Read, AAC).»
• «Όρια ρόλου: δεν εκτελεί κλινικές πράξεις, δεν ασκεί έλεγχο/περιοριστικά μέτρα, δεν λειτουργεί κηδεμονικά.»
• «Whistleblowing: άμεση αναφορά κινδύνων/κακοποίησης με προστασία καταγγέλλοντος. Τήρηση εχεμύθειας/GDPR.»
2 – Δικαιούχοι (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ)
• «Δικαιούχοι είναι άτομα με αναπηρίες των οποίων οι λειτουργικές ή/και επεισοδιακές ανάγκες απαιτούν συνοδεία/υποστήριξη για πρόσβαση σε υπηρεσίες, δραστηριότητες και επικοινωνία, περιλαμβανομένων νευροαναπτυξιακών, ψυχοκοινωνικών, αισθητηριακών και άλλων καταστάσεων. Η πρόσβαση δεν εξαρτάται από ύπαρξη ΠΒ/φροντιστή.»
3 – Συχνότητα (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ)
• «Η ένταση/διάρκεια καθορίζονται ανάγκη-βάσει μέσα σε ετήσιο προσωπικό προϋπολογισμό, με τριμηνιαία αναθεώρηση.
Προβλέπονται: (α) SLA επείγοντος ≤24 ωρών, (β) δυνατότητα υπέρβασης ωρών σε κρίσεις/μεταβάσεις, (γ) back-up σε ακύρωση/ασθένεια, (δ) κάλυψη βραδινών/Σαββατοκύριακων όπου απαιτείται.»
4 – Προσόντα παρόχου (ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ)
• «Απολυτήριο Μ.Ε. ή ισοδύναμη εμπειρία και υποχρεωτική αρχική εκπαίδευση σε: CRPD/δικαιώματα, προσβασιμότητα, νευροποικιλότητα (αυτισμός/ΔΕΠΥ), AAC, απο-κλιμάκωση/ασφάλεια, προστασία δεδομένων, αναγνώριση/αναφορά κακοποίησης.»
• «Ετήσια επιμόρφωση (CPD) στα ανωτέρω.»
• «Η απαίτηση άδειας οδήγησης αντικαθίσταται από “δυνατότητα υποστήριξης μετακίνησης με πρόσφορα μέσα (ΔΣ, ταξί, τρίτος συνοδός, κατ’ οίκον/remote)”.»
5 – Όροι/προϋποθέσεις (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ & ΝΕΑ)
• «Η υπηρεσία παρέχεται ως αυτοτελής αδειούχος ή μέσω νομικού προσώπου. Επιτρέπονται άμεσες πληρωμές/προσωπικός προϋπολογισμός με απλή τεκμηρίωση.»
• «Συμφωνία Υπηρεσίας δικαιούχου–παρόχου (καθήκοντα, όρια, ωράρια, back-up, GDPR/εχεμύθεια, διαδικασία παραπόνων).»
• «Φορητότητα σε όλη την επικράτεια/φορείς και μεταξύ τοποθεσιών· ηλεκτρονική κράτηση/ακύρωση με ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο.»
• «KPI/αναφορές τριμηνιαίες: ανταπόκριση σε SLA, ώρες/παρουσίες, συμβάντα ασφάλειας, ικανοποίηση δικαιούχου.»
• «Απαγόρευση αντιποίνων για καλόπιστες αναφορές· ρητή προστασία δεδομένων (ελαχιστοποίηση, σκοπός, συναίνεση).»
• «Ρητή αποζημίωση εύλογων εξόδων (μετακινήσεις/υλικά υποστήριξης) βάσει πολιτικής αρμόδιας αρχής.»
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΣΥΝΟΔΟΣ / ΒΟΗΘΟΣ
ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ
Φύση και σκοπός, καθήκοντα και υποχρεώσεις παρόχου
Εισήγηση όπως το σημείο 1. Διαμορφωθεί ως ακολούθως: Ο Κοινωνικός Συνοδός / Βοηθός Ατόμων με Αναπηρίες παρέχει εξειδικευμένες και προσωποκεντρικές υπηρεσίες υποστήριξης, , με σεβασμό στην αξιοπρέπεια, την αυτονομία και την ελεύθερη επιλογή του ατόμου με αναπηρία, σε έκτακτη ή περιοδική βάση, όταν οι εν λόγω υπηρεσίες δεν δύνανται να παρασχεθούν από τον Προσωπικό Βοηθό ή Φροντιστή του ατόμου, και αποσκοπούν στη διευκόλυνση της κοινωνικής συμμετοχής, της ανεξάρτητης διαβίωσης και της προσβασιμότητας του ατόμου με αναπηρία και συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου κοινωνικής απομόνωσης και ιδρυματοποίησης. .»
Εκσυγχρονισμός ορολογίας και ευθυγράμμιση με τις αρχές ανεξάρτητης διαβίωσης (άρθρο 19 CRPD) και προσβασιμότητας (άρθρο 9 CRPD). Προστίθενται αναφορές σε αξιοπρέπεια, αυτονομία, συμμετοχή στην κοινότητα και διευκρίνιση του ρόλου του Συνοδού ως προσωποκεντρικού υποστηρικτή χωρίς επικαλύψεις με τον Προσωπικό Βοηθό.
Εναρμόνιση με άρθρα 3 και 19 CRPD – θεμελιώδη αρχή ανεξάρτητης διαβίωσης και σεβασμού της προσωπικής αυτονομίας.
Σύνδεση με άρθρο 19(β) CRPD (δικαίωμα στην κοινότητα), προλαμβάνει φαινόμενα αποκλεισμού.
Εναρμόνιση με άρθρο 21 CRPD (ελευθερία επιλογής τρόπου επικοινωνίας).
Συμμόρφωση με άρθρο 6 CRPD (γυναίκες με αναπηρία) και άρθρο 7 (παιδιά με αναπηρία) – ίση μεταχείριση.
Γίνεται εισήγηση όπως τα ακόλουθα σημεία διαμορφωθούν ανάλογα:
2.Συνοδεύει και υποστηρίζει το άτομο με αναπηρία σε δραστηριότητες πολιτισμού, αθλητισμού, εκπαίδευσης, κατάρτισης ή αναψυχής, που προάγουν τη συμμετοχή του στην κοινότητα.
3.Υποστηρίζει το άτομο με αναπηρία στην επικοινωνία και την επαφή του με τρίτους, παρέχοντας πρόσβαση σε εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας (νοηματική, Braille, απτική, «easy-to-read») ή άλλες μορφές επικοινωνίας που επιλέγει το ίδιο το άτομο και διευκολύνοντας την κατανόηση και ανταλλαγή πληροφοριών.
4.Συνοδεύει και υποστηρίζει, σε επείγουσες περιπτώσεις, άτομα με αναπηρία που βρίσκονται σε κίνδυνο απομόνωσης ή ιδρυματοποίησης, σε προσωρινές ή μεταβατικές μορφές ανεξάρτητης διαβίωσης, σε συνεργασία με την αρμόδια αρχή λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες φύλου, ηλικίας και πολιτισμικού υπόβαθρου..
Πίνακας 5 – Κοινωνικός Συνοδός / Βοηθός
Σημεία μερικής/οριακής συμβατότητας ή κινδύνου:
Άρθρο 21: αναφορά σε «νοηματική» χωρίς ρητή κατονομασία της Κυπριακής Νοηματικής Γλώσσας.
Άρθρο 19: όριο 5 ωρών/εβδομάδα πιθανόν ανεπαρκές.
Κενά/Μη συμβατά σημεία (ελλείψεις άρθρων):
Άρθρο 4(3): μη θεσμοθετημένη συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ σε εκπαίδευση/εποπτεία.
Στοχευμένες προτάσεις βελτίωσης/τροπολογίες:
1. Ρητή αναφορά στην ΚΝΓ και συνεργασία με διερμηνείς όπου απαιτείται.
2. Ευελιξία πέραν του ορίου 5 ωρών βάσει αξιολόγησης.
Στα καθήκοντα να προνοείται η βοήθεια/υποστήριξη για βασικές ανάγκες που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το άτομο αυτόνομα όπως η βοήθεια στην τουαλέτα.
Συχνότητα:
Για τα άτομα με σοβαρές μορφές κινητικής αναπηρίες θα πρέπει να προνοείται πολύ περισσότερη διάρκεια από 5 ώρες/εβδομάδα και το άτομο να δικαιούται να αιτηθεί και επιπλέον αν χρειάζεται. Άτομα σε τροχοκάθισμα και περισσότερο άτομα με τετραπληγία έχουν αποδεδειγμένα αυξημένες ανάγκες, είναι χρήσιμο να γίνεται αναφορά και διαβάθμιση στο άρθρο ‘δικαιούχων’.
Σημειώνουμε ότι έχουμε διαπιστώσει μεγάλες ανάγκες για κοινωνική συνοδεία για δραστηριότητες στην κοινωνία από άτομα με σοβαρές κινητικές αναπηρίες όταν απολαμβάνουν επαρκή υποστήριξη και για την προσωπική τους φροντίδα στο σπίτι.
Γιατί να υπάρχει περιορισμός ότι μόνο νομικό πρόσωπο μπορεί να είναι ο κοινωνικός συνοδος; το φυσικό πρόσωπο μπορεί να είναι αυτοεργοδοτούμενος!
Μόνο 5 ώρες τη βδομάδα είναι πάρα πολυ λίγο!!! Μόνο 5 ώρες δικαιούται να έχει κοινωνική απασχόληση ένα ΑΜΕΑ!
Οι κοινωνικές συναντήσεις σε γάμους, δεξιώσεις, ή βόλτα στη θάλασσα/βουνό ή βόλτα στα καταστήματα/καφετέρια γιατί δεν περιλαμβάνονται ;
Προτείνω να ξεκαθαριστεί με σαφήνεια η διαφορά ανάμεσα στον Προσωπικό Βοηθό, τον Φροντιστή και τον Κοινωνικό Συνοδό. Αυτές είναι τρεις διαφορετικές υπηρεσίες και δεν πρέπει να συγχέονται όλες κάτω από την έννοια της «φροντίδας». Ο Προσωπικός Βοηθός πρέπει να είναι μια μόνιμη και σταθερή υπηρεσία, που υποστηρίζει το άτομο με αναπηρία στην καθημερινή του ζωή, στην ανεξάρτητη διαβίωση, στη δουλειά και στη συμμετοχή του στην κοινωνία. Ο Κοινωνικός Συνοδός, από την άλλη, πρέπει να λειτουργεί σε πιο περιορισμένη βάση, για συγκεκριμένες και περιστασιακές ανάγκες, όπως η συνοδεία σε υπηρεσίες, δραστηριότητες ή κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης, θεωρώ άδικο να απαιτείται άδεια οδήγησης ως απαραίτητο προσόν για τον Κοινωνικό Συνοδό, γιατί έτσι αποκλείονται πολλοί ικανοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και ατόμων με αναπηρία. Η μετακίνηση μπορεί να εξασφαλίζεται με άλλους τρόπους, αρκεί να είναι αξιόπιστη και ασφαλής. Θεωρώ προβληματικό και το ότι η εργοδότηση και η πληρωμή γίνεται μόνο μέσω νομικού προσώπου. Αυτό περιορίζει την ελευθερία επιλογής του ατόμου με αναπηρία. Θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα ο δικαιούχος να συνεργάζεται και απευθείας με φυσικό πρόσωπο, υπογράφοντας άμεση σύμβαση ή να μπορεί να λαμβάνει προσωποκεντρικό προϋπολογισμό, ώστε να πληρώνει απευθείας τον βοηθό του με απλές διαδικασίες και αποδεικτικά. Προτείνω, επίσης, να επεκταθεί η περιγραφή των δραστηριοτήτων που καλύπτει ο Κοινωνικός Συνοδός, ώστε να περιλαμβάνονται ρητά η συμμετοχή σε εκλογές και ψηφοφορίες, ο εθελοντισμός, οι γονεϊκές και οικογενειακές υποχρεώσεις, οι θρησκευτικές και κοινοτικές δραστηριότητες, καθώς και η δια βίου μάθηση. Όλα αυτά είναι βασικά δικαιώματα συμμετοχής στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Τέλος, οι ώρες στήριξης δεν πρέπει να περιορίζονται αυστηρά στις πέντε ανά εβδομάδα. Κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες. Η υπηρεσία πρέπει να βασίζεται σε ένα εξατομικευμένο πλάνο, με τράπεζα ωρών που να μπορεί να αυξομειώνεται ανάλογα με τις ανάγκες ή σε ειδικές περιπτώσεις, όπως επείγοντα, εκδηλώσεις ή θεραπείες. Δεν χρειάζονται οριζόντια «ταβάνια» που κόβουν τη βοήθεια σε όσους τη χρειάζονται πραγματικά.
(άρθρο 4)
Στο άρθρο αυτό προβλέπεται ότι «ο Κοινωνικός Συνοδός/Βοηθός Ατόμων με Αναπηρίες παρέχει μία ή περισσότερες από τις πιο κάτω υπηρεσίες, πάνω σε έκτακτη ή μερική βάση, όταν οι εν λόγω υπηρεσίες δεν δύνανται να παρέχονται από τον Προσωπικό Βοηθό ή Φροντιστή του ατόμου που δύναται να εξασφαλίζει μέσω του Επιδόματος Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ Οίκον Φροντίδας».
Εισηγούμαστε όπως στο σημείο «συχνότητα» διαγραφεί η πρόνοια για πέντε ώρες την εβδομάδα με τις ακόλουθες διατάξεις:
Ανάλογα με το χρόνο που έχει στη διάθεση του ο κοινωνικός συνοδός, προτεραιότητα έχουν τα θέματα υγείας, μεταφορά σε νοσηλευτήρια, κλινικές, ιατρικά κέντρα, κλινικά εργαστήρια και διαγνωστικά κέντρα.
Να προστεθεί, επίσης στα «Απαιτούμενα προσόντα» 4. (α) πτυχίο, δίπλωμα ή τίτλος σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ο κοινωνικός Συνοδός έχει τα ίδια καθήκοντα με τον προσωπικό βοηθό ο οποίος είναι και φροντιστής κατά το νομοσχέδιο. Τρεις διαφορετικές υπηρεσίες έχουν γίνει όλες “φροντίδα”
Να διαχωριστεί ο Προσωπικός βοηθός με σαφήνεια από τον φροντιστή.
Ο προσωπικός βοηθός πρέπει να είναι ξεχωριστή υπηρεσία επί μακροχρόνιας βάσης .
Ο κοινωνικός συνοδός είναι βοήθεια περιορισμένου χρόνου
Προσόν «άδεια οδήγησης» (παρ. 4γ)Πρόβλημα: Έμμεσος αποκλεισμός ικανών υποψηφίων (συμπεριλαμβανομένων ΑμεΑ). Η μετακίνηση μπορεί να διασφαλιστεί αλλιώς.
CRPD: Άρ. 27 (εργασία χωρίς διακρίσεις), Άρ. 20. Πρόταση: Αντικατάσταση με «εξασφάλιση αξιόπιστης μετακίνησης» χωρίς υποχρεωτική κατοχή άδειας.
Τρόπος εργοδότησης/πληρωμών (παρ. 5α, 5δ) Πρόβλημα: Αποκλειστικά μέσω νομικού προσώπου και πληρωμή μόνο στον φορέα περιορίζει την αυτοδιάθεση και την επιλογή.
CRPD: Άρ. 19 (επιλογή υποστήριξης).
Κάλυψη δραστηριοτήτων πολιτικής/κοινωνικής ζωής
Δεν κατονομάζονται ρητά συμμετοχή σε εκλογές/ψηφοφορία, εθελοντισμός, γονεϊκές υποχρεώσεις, θρησκευτικές/κοινοτικές δραστηριότητες, δια βίου μάθηση
CRPD: Άρ. 29 (πολιτική συμμετοχή), Άρ. 23 (οικογενειακή ζωή), Άρ. 30.
Πρόταση: Ρητή συμπερίληψη αυτών των δραστηριοτήτων.
Συχνότητα/ώρες (αντικατάσταση σημείου 3):
«Η υπηρεσία παρέχεται με βάση εξατομικευμένο πλάνο και τράπεζα ωρών ανά μήνα/τρίμηνο, με δυνατότητα υπέρβασης όταν τεκμηριώνονται ανάγκες (π.χ. επείγοντα, εκδηλώσεις, θεραπείες). Δεν εφαρμόζονται οριζόντια ανώτατα που εμποδίζουν τεκμηριωμένες ανάγκες.» (Άρ. 19, 20, 30 CRPD)
«Κατ’ επιλογή του δικαιούχου, η υπηρεσία μπορεί να παρέχεται και από φυσικό πρόσωπο με άμεση σύμβαση· δύναται να χορηγείται προσωποκεντρικός προϋπολογισμός/άμεση πληρωμή στον δικαιούχο με απλό μηχανισμό αποδεικτικών.» (Άρ. 19 CRPD)
Άρθρο 3. Δεν είναι αρκετές οι 5 ώρες για την ανεξάρτητη διαβίωση του ατόμου με αναπηρία και την ένταξη του στην Κοινότητα. Περαιτέρω θα έπρεπε αυτό το ποσό να δίνεται απευθείας στα άτομα με αναπηρία και να επιλέγουν άτομα που επιθυμούν και όχι από λίστα και κάθε φορά μπορεί να είναι διαφορετικό άτομο. Δεν υπάρχει σεβασμός στα ΑμεΑ καθώς θεωρούνται άψυχα και άβουλα όντα.
Συμφωνώ με:
Ο/Η ANDRI ANDREOUλέει:
04/10/2025 στις 12:03
Άρθρο 1. Δηλαδή είτε κοινωνικό συνοδό είτε το επίδομα Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ Οίκον Φροντίδας; Έχουν εισαχθεί κοινές υπηρεσίες για να μπορεί γίνεται αποκλεισμός.
Στερούν από τα άτομα που λαμβάνουν παροχές την πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αυτό δημιουργεί άνιση μεταχείριση κατά παράβαση του Αρ. 5 και του Αρ. 19 της Σύμβασης.
10 – Παράρτημα 1-ΠΙΝΑΚΑΣ 5-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΣΥΝΟΔΟΣ / ΒΟΗΘΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ
Στο άρθρο 1 «Φύση και σκοπός, καθήκοντα και υποχρεώσεις παρόχου» 1.
«1. Ο/Η Κοινωνικός/κή Συνοδός/Βοηθός Ατόμων με Αναπηρίες παρέχει μία ή περισσότερες από τις πιο κάτω υπηρεσίες, πάνω σε έκτακτη ή μερική βάση, όταν οποιαδήποτε από τις οι εν λόγω υπηρεσίες δεν δύνανται να παρέχονται από τον/την Προσωπικό/ή Βοηθό ή Φροντιστή του ατόμου που δύναται να εξασφαλίζει μέσω του Επιδόματος Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ Οίκον Φροντίδας:
2. Μεταφέρει, συνοδεύει και υποστηρίζει το άτομο με αναπηρία σε πολιτιστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες αναψυχής, αθλητισμού, σε κοινωνικές είτε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, δραστηριότητες κατάρτισης, και δημιουργικής απασχόλησης και συμμετοχής σε ημερήσια προγράμματα κοινωνικής ενσωμάτωσης ή διενέργεια εξωτερικών εργασιών για λογαριασμό του ατόμου.»
Άρθρο 2 «Δικαιούχοι» 2.
«Δικαιούχοι υπηρεσιών Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού είναι άτομα με αναπηρίες ανάμεσά τους και παιδιά που έχουν ανάγκη, λόγω της αναπηρίας τους, από συνοδεία και βοήθεια για να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες εκτός της οικίας τους, όπως αυτό θα πιστοποιείται από την αρμόδια αρχή.»
Άρθρο 3 «Συχνότητα υπηρεσιών» 3.
«3. Οι υπηρεσίες Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού παρέχονται, ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του ατόμου με αναπηρία/δικαιούχου, πάνω σε έκτακτη βάση, με ανώτατο όριο τις πέντε οκτώ (8) ώρες εβδομαδιαίως ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μεγαλύτερη διάρκεια, βάση εξατομικευμένων αναγκών εκάστου ατόμου, όπως θα πιστοποιεί η αρμόδια αρχή.»
Άρθρο 1. Δηλαδή είτε κοινωνικό συνοδό είτε το επίδομα Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ Οίκον Φροντίδας; Έχουν εισαχθεί κοινές υπηρεσίες για να μπορεί γίνεται αποκλεισμός.
Στερούν από τα άτομα που λαμβάνουν παροχές την πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αυτό δημιουργεί άνιση μεταχείριση κατά παράβαση του Αρ. 5 και του Αρ. 19 της Σύμβασης.
Η υπηρεσία στοχεύει στη συμμετοχή στην κοινότητα (μετακινήσεις, πολιτισμός, αναψυχή, εξωτερικές δουλειές), στοιχείο κλειδί της ανεξάρτητης διαβίωσης (Άρ. 19 CRPD).
Η ρητή υποστήριξη στην επικοινωνία (νοηματική, απτική νοηματική, Braille, easy-to-read κ.λπ.) ευθυγραμμίζεται με προσβασιμότητα/πληροφόρηση (Άρ. 9, 21 CRPD).
Η πρόβλεψη για έκτακτες/επείγουσες περιπτώσεις ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος ιδρυματοποίησης κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση (Άρ. 19 CRPD).
Σημεία που χρειάζονται βελτίωση και προτάσεις
«Συμπληρωματικός» χαρακτήρας μόνο όταν δεν υπάρχει Προσωπικός Βοηθός/Φροντιστής
Πρόβλημα: Ο όρος ότι ο Κοινωνικός Συνοδός ενεργοποιείται «όταν δεν δύνανται να παρέχονται» υπηρεσίες από προσωπικό βοηθό/φροντιστή, κινδυνεύει να δημιουργήσει κενά υποστήριξης ή εξάρτηση από οικογενειακή φροντίδα.
CRPD: Άρ. 19 (ελευθερία επιλογής υποστήριξης).
Πρόταση: Ο Κοινωνικός Συνοδός να διατίθεται ανεξάρτητα από το αν υπάρχει άλλος βοηθός/φροντιστής, βάσει εξατομικευμένης ανάγκης και επιλογής του ατόμου.
Ανώτατο όριο 5 ωρών/εβδομάδα (παρ. 3)
Πρόβλημα: Οριζόντιο «ταβάνι» που δεν ανταποκρίνεται σε περιόδους υψηλής έντασης (ιατρικά ραντεβού, διαδικασίες, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, εκπαίδευση, βάρδιες).
CRPD: Άρ. 19 (εξατομίκευση), Άρ. 20 (κινητικότητα), Άρ. 30 (πολιτισμός/αναψυχή/αθλητισμός).
Πρόταση: Εξατομικευμένος προγραμματισμός ωρών (π.χ. «τράπεζα ωρών» ανά μήνα/τρίμηνο) με δυνατότητα αύξησης σε τεκμηριωμένες ανάγκες.
Αναφορές σε «ιδρύματα»
Πρόβλημα: Η ρητή αναφορά μετακινήσεων προς «ιδρύματα» και η προσωρινή τοποθέτηση σε μορφές «ανεξάρτητης διαβίωσης» χρειάζονται ισχυρές αντι-ιδρυματικές εγγυήσεις.
CRPD: Άρ. 19 (αποϊδρυματοποίηση).
Πρόταση: Διατύπωση ότι ο ρόλος του Συνοδού είναι να προλαμβάνει την ιδρυματοποίηση, να ενισχύει κοινοτικές λύσεις, με σαφή χρονικά όρια και σχέδιο επιστροφής στην κοινότητα.
Επικάλυψη με επαγγελματική διερμηνεία νοηματικής (Πίνακας 6)
Πρόβλημα: Ο Κοινωνικός Συνοδός δεν πρέπει να υποκαθιστά πιστοποιημένο Διερμηνέα Κυπριακής Νοηματικής.
CRPD: Άρ. 21 (επίσημη αναγνώριση γλωσσών/επικοινωνίας), Άρ. 9.
Πρόταση: Ρητή διευκρίνιση: για πλήρη/επίσημη διερμηνεία ενεργοποιείται η υπηρεσία του Πίνακα 6· ο Συνοδός παρέχει βασική διευκόλυνση επικοινωνίας.
Προσόν «άδεια οδήγησης» (παρ. 4γ)
Πρόβλημα: Έμμεσος αποκλεισμός ικανών υποψηφίων (συμπεριλαμβανομένων ΑμεΑ). Η μετακίνηση μπορεί να διασφαλιστεί αλλιώς.
CRPD: Άρ. 27 (εργασία χωρίς διακρίσεις), Άρ. 20.
Πρόταση: Αντικατάσταση με «εξασφάλιση αξιόπιστης μετακίνησης» χωρίς υποχρεωτική κατοχή άδειας.
Ελάχιστες απαιτήσεις εκπαίδευσης/δεξιοτήτων
Πρόβλημα: Τα τυπικά κριτήρια (απολυτήριο) δεν διασφαλίζουν δεξιότητες σε CRPD, προσβασιμότητα, AAC, προστασία δεδομένων, πρόληψη κακομεταχείρισης.
CRPD: Άρ. 9, 12, 16, 21, 22.
Πρόταση: Υποχρεωτική αρχική και συνεχιζόμενη κατάρτιση με πιστοποίηση σε CRPD, εύλογες προσαρμογές, επικοινωνία/AAC, δεοντολογία, προστασία προσωπικών δεδομένων, βασικές πρώτες βοήθειες.
Οργάνωση ποιότητας και ασφάλειας
Πρόβλημα: Δεν προβλέπονται όρια caseload, εφεδρική κάλυψη (back-up), ευελιξία ώρων (βράδια/Σ/Κ), μηχανισμός παραπόνων, whistleblowing.
CRPD: Άρ. 4(3), 16, 22, 31.
Πρόταση: Καθορισμός caseload, υποχρεωτική εφεδρική κάλυψη, δυνατότητα αλλαγής συνοδού με απλή διαδικασία, ανεξάρτητος μηχανισμός παραπόνων και ρήτρα αναφοράς παραβιάσεων με προστασία αναφέροντος.
Τρόπος εργοδότησης/πληρωμών (παρ. 5α, 5δ)
Πρόβλημα: Αποκλειστικά μέσω νομικού προσώπου και πληρωμή μόνο στον φορέα περιορίζει την αυτο-διεύθυνση και την επιλογή.
CRPD: Άρ. 19 (επιλογή υποστήριξης).
Πρόταση: Δυνατότητα άμεσης σύμβασης με φυσικό πρόσωπο και προσωποκεντρικού προϋπολογισμού/άμεσης πληρωμής στον δικαιούχο με απλό έλεγχο αποδεικτικών.
Κάλυψη δραστηριοτήτων πολιτικής/κοινωνικής ζωής
Πρόβλημα: Δεν κατονομάζονται ρητά συμμετοχή σε εκλογές/ψηφοφορία, εθελοντισμός, γονεϊκές υποχρεώσεις, θρησκευτικές/κοινοτικές δραστηριότητες.
CRPD: Άρ. 29 (πολιτική συμμετοχή), Άρ. 23 (οικογενειακή ζωή), Άρ. 30.
Πρόταση: Ρητή συμπερίληψη αυτών των δραστηριοτήτων.
Έξοδα/χρόνος μετακίνησης, ασφάλεια
Πρόβλημα: Δεν είναι σαφές αν καλύπτονται κόστη μετακίνησης/χρόνου διαδρομής του συνοδού και ασφαλιστική κάλυψη.
CRPD: Άρ. 27 (δίκαιες συνθήκες εργασίας), Άρ. 20.
Πρόταση: Ρητή κάλυψη μετακινήσεων/χρόνου διαδρομής, ασφαλιστικών εισφορών και τυχόν επιδομάτων (βραδινά/ΣΚ).
Ενδεικτικές προτεινόμενες διατυπώσεις
Ενεργοποίηση υπηρεσίας (αντικατάσταση πρώτης παραγράφου του σημείου 1):
«Η υπηρεσία Κοινωνικού Συνοδού/Βοηθού διατίθεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη άλλων μορφών υποστήριξης και βάσει εξατομικευμένης αξιολόγησης των αναγκών και προτιμήσεων του ατόμου.»
Αντι-ιδρυματική ρήτρα (προσθήκη στο σημείο 1):
«Ο ρόλος της υπηρεσίας είναι να προλαμβάνει την ιδρυματοποίηση και να ενισχύει λύσεις στην κοινότητα. Κάθε προσωρινή διευθέτηση έχει σαφή χρονικά όρια και συνοδεύεται από πλάνο επιστροφής στην κοινότητα.» (Άρ. 19 CRPD)
Διαχωρισμός από διερμηνεία (προσθήκη στο σημείο 1):
«Σε περιπτώσεις που απαιτείται επίσημη/πλήρης διερμηνεία νοηματικής, ενεργοποιείται η υπηρεσία του Πίνακα 6. Ο Κοινωνικός Συνοδός παρέχει βασική διευκόλυνση επικοινωνίας.» (Άρ. 21 CRPD)
Συχνότητα/ώρες (αντικατάσταση σημείου 3):
«Η υπηρεσία παρέχεται με βάση εξατομικευμένο πλάνο και τράπεζα ωρών ανά μήνα/τρίμηνο, με δυνατότητα υπέρβασης όταν τεκμηριώνονται ανάγκες (π.χ. επείγοντα, εκδηλώσεις, θεραπείες). Δεν εφαρμόζονται οριζόντια ανώτατα που εμποδίζουν τεκμηριωμένες ανάγκες.» (Άρ. 19, 20, 30 CRPD)
Προσόντα (αντικατάσταση 4γ και προσθήκη κατάρτισης):
«Ο πάροχος εξασφαλίζει αξιόπιστη μετακίνηση για τα καθήκοντά του. Προβλέπεται υποχρεωτική αρχική και συνεχιζόμενη εκπαίδευση σε CRPD, προσβάσιμη/εναλλακτική επικοινωνία (AAC), εύλογες προσαρμογές, δεοντολογία, προστασία δεδομένων και βασικές πρώτες βοήθειες.» (Άρ. 9, 12, 16, 21, 22 CRPD)
Εργοδότηση/πληρωμές (προσθήκη στο σημείο 5):
«Κατ’ επιλογή του δικαιούχου, η υπηρεσία μπορεί να παρέχεται και από φυσικό πρόσωπο με άμεση σύμβαση· δύναται να χορηγείται προσωποκεντρικός προϋπολογισμός/άμεση πληρωμή στον δικαιούχο με απλό μηχανισμό αποδεικτικών.» (Άρ. 19 CRPD)
Προσβασιμότητα & συμμετοχή (προσθήκη στο σημείο 1):
«Η υπηρεσία καλύπτει και συνοδεία/υποστήριξη για συμμετοχή σε εκλογές/ψηφοφορία, εθελοντισμό, θρησκευτικές/κοινοτικές δραστηριότητες, γονεϊκές υποχρεώσεις.» (Άρ. 23, 29, 30 CRPD)
Ποιότητα/ασφάλεια (νέα υποπαράγραφος στο σημείο 5):
«Θεσπίζονται όρια caseload, εφεδρική κάλυψη, δυνατότητα αλλαγής παρόχου με απλή διαδικασία, ανεξάρτητος μηχανισμός παραπόνων/διαμεσολάβησης και ρήτρα whistleblowing με προστασία αναφέροντος. Καλύπτονται κόστη μετακίνησης/χρόνου διαδρομής και προβλέπεται ασφαλιστική κάλυψη.» (Άρ. 16, 22, 27, 31 CRPD)