02. ΜΕΡΟΣ ΙΙ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΔΕΙΟΥΧΟΙ ΠΑΡΟΧΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ
Nομοσχέδιο με τίτλο: Ο περί Κοινωνικής Συμμετοχής, Συμπερίληψης και Ανεξάρτητης Διαβίωσης των Ατόμων με Αναπηρίες Νόμος του 2025
| Κατηγορίες Υπηρεσιών και Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης. | 4. (1) Οι Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης οι οποίες παρέχονται σε άτομα με αναπηρίες και οι Αδειούχοι Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης διαχωρίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες– |
| (α) Σύμβουλος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (β) Εκπαιδευτής Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (γ) Επαγγελματίας Εργασιακής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (δ) Προσωπικός Βοηθός Εργασίας Ατόμων με Αναπηρίες | |
| (ε) Κοινωνικός Συνοδός / Βοηθός Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (στ) Διερμηνέας Κυπριακής Νοηματικής Γλώσσας. | |
| (ζ) Πάροχος Προγράμματος Υπηρεσιών σε Κατοικία Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (η) Ψυχολόγος Έγκαιρης Οικογενειακής Στήριξης | |
| (2) Κάθε νομικό πρόσωπο ή φυσικό πρόσωπο που απασχολείται από νομικό πρόσωπο δύναται να λάβει άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης για μία ή περισσότερες από τις κατηγορίες που αναφέρονται στο εδάφιο (1) του παρόντος άρθρου. | |
|
Παράρτημα 1. |
(3) Η φύση και ο σκοπός κάθε κατηγορίας Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης που παρέχεται σε άτομα με αναπηρίες, τα καθήκοντα και υποχρεώσεις κάθε Αδειούχου Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, ανάλογα με την κατηγορία για την οποία έλαβε άδεια, η συχνότητα ή διάρκεια των Υπηρεσιών και άλλοι όροι και προϋποθέσεις καθορίζονται τους Πίνακες 1 έως 7 στο Παράρτημα 1 του παρόντος νόμου. |
| (4) Άτομο με αναπηρία έχει δικαίωμα να λάβει μία ή περισσότερες από τις Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης που καθορίζονται στο εδάφιο 1, σύμφωνα με τα κριτήρια και προϋποθέσεις του Παραρτήματος 2 του παρόντος νόμου. | |
| (5) Υπηρεσία που ικανοποιεί τον ίδιο σκοπό, δεν παρέχεται, είτε άμεσα είτε έμμεσα, από δύο κρατικές πηγές και το άτομο με αναπηρία διατηρεί το δικαίωμα να επιλέξει ποια υπηρεσία προτιμά. | |
| Ρύθμιση Αδειοδότησης και Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης. | 5. (1) Η άσκηση του επαγγέλματος ή η δραστηριοποίηση νομικού προσώπου ή φυσικού προσώπου που απασχολείται από νομικό πρόσωπο ως Αδειούχου Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης επιτρέπεται μόνο εάν έχει εκδοθεί για κάθε φυσικό πρόσωπο που την ασκεί, καθώς και για κάθε νομικό πρόσωπο που απασχολεί φυσικά πρόσωπα ως Αδειούχους Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, άδεια με βάση τον παρόντα Νόμο. |
| (2) Η άδεια χορηγείται από την αρμόδια αρχή, μετά από αίτηση ενδιαφερομένου, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στον παρόντα Νόμο. | |
| (3) Η αίτηση που αναφέρεται στο εδάφιο (2) υποβάλλεται κατά τον τύπο που καθορίζεται από την αρμόδια αρχή και περιέχει τα στοιχεία, τα αποδεικτικά και τα δικαιολογητικά που αναφέρονται σε αυτήν. | |
| (4) Η αρμόδια αρχή δύναται οποτεδήποτε μετά την υποβολή της αίτησης να ζητήσει την προσκόμιση πρόσθετων στοιχείων, τα οποία κρίνει αναγκαία για την εξέταση της αίτησης. | |
| (5) Η αρμόδια αρχή εξετάζει την αίτηση και τα συνυποβαλλόμενα αποδεικτικά και δικαιολογητικά καθώς και όλα τα πρόσθετα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον της και, αφού προβεί στις κατά την κρίση του έρευνες, αποφασίζει για τη χορήγηση της άδειας εφόσον κρίνει ότι ικανοποιούνται σωρευτικά οι κατά νόμο προϋποθέσεις για τη χορήγηση της άδειας για την οποία υποβλήθηκε η αίτηση, διαφορετικά απορρίπτει την αίτηση κοινοποιώντας δεόντως αιτιολογημένη την απόφαση της στον αιτητή. | |
| (6) Η άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης εκδίδεται κατά τον τύπο που καθορίζεται με Γνωστοποίηση της αρμόδιας αρχής στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και ισχύει για τρία έτη από την ημερομηνία έκδοσης της. | |
|
125(Ι)/2018 26(Ι)/2022 |
(7) Η αρμόδια αρχή τηρεί μητρώο Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, το οποίο, τηρουμένων των διατάξεων του περί της Προστασίας των Φυσικών Προσώπων Έναντι της Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Ελεύθερης Κυκλοφορίας των Δεδομένων Αυτών Νόμου του 2018, αναρτά για σκοπούς πρόσβασης από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Στο αναρτημένο μητρώο καταγράφεται το όνομα, επίθετο και τα στοιχεία επικοινωνίας του αδειούχου καθώς και η κατηγορία για την οποία του δόθηκε η Άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης. |
| (8) Η συνεχής τήρηση των προϋποθέσεων που καθορίζονται στον παρόντα Νόμο αποτελούν υποχρεώσεις κάθε Αδειούχου Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης και όρους για τη συνέχιση της κατοχής της άδειας. | |
|
Παράρτημα 2. |
(9) Κάθε Αδειούχος Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης υπόκειται στους κανόνες δεοντολογίας που καθορίζονται στο Παράρτημα 2 του παρόντος νόμου. |
| (10) Κάθε Αδειούχος Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης οφείλει να ενημερώνει την αρμόδια αρχή για κάθε αλλαγή στοιχείων και δεδομένων επικοινωνίας του καθώς και κάθε αλλαγή στοιχείων που αποτέλεσαν προϋπόθεση για την έκδοση της άδειας του που βρίσκεται σε ισχύ. | |
| (11) Εφόσον πιστοποιητικό, άδεια ή άλλο έγγραφο που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή ως προϋπόθεση για τη νόμιμη άσκηση του επαγγέλματος ή των δραστηριοτήτων Αδειούχου Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης απωλεσθεί, αλλοιωθεί, παραποιηθεί ή καταστεί δυσανάγνωστο, ο κάτοχος του οφείλει να ζητήσει από αρμόδια αρχή την έκδοση αντίγραφου. | |
| (12) Κάθε Αδειούχος Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης που κληθεί να παράσχει οποιαδήποτε πληροφορία που εύλογα γνωρίζει και είναι σχετική με την εφαρμογή του παρόντος Νόμου οφείλει, μετά από υπόδειξη της αρμόδιας αρχής ή προσώπου δεόντως εξουσιοδοτημένου από αυτήν – | |
| (α) να τους παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια ως προς τον έλεγχο που διενεργούν, να τους παράσχει κάθε πληροφορία που εύλογα γνωρίζει και να συνεργάζεται μαζί τους, | |
| (β) να παρουσιάσει και παραδώσει σε αυτούς σχετικά έγγραφα που κατέχει ή βρίσκονται υπό τη φύλαξη του, | |
| (γ) να τους δίνει τα ακριβή στοιχεία της ταυτότητας του και του τόπου διαμονής ή εργασίας του.
|
|
|
91(Ι)/2014 105(Ι)/2014
|
(13) Για την έκδοση άδειας Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης κάθε φυσικό πρόσωπο, ως απασχολούμενος νομικού προσώπου, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου καθώς και πιστοποιητικό σύμφωνα με το άρθρο 26(2) των περί Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμων όπως εκάστοτε τροποποιούνται, που εκδόθηκαν εντός των τελευταίων τριών (3) μηνών από την ημέρα της κατάθεσης αίτησης για έκδοση άδειας. |
| (14) Για την έκδοση άδειας Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης κάθε φυσικό πρόσωπο, ως απασχολούμενος νομικού προσώπου, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό σωματικής και ψυχικής υγείας και μη ύπαρξης οποιασδήποτε μεταδοτικής ή μολυσματικής ασθένειας, που εκδόθηκε εντός των τελευταίων τριών (3) μηνών από την ημέρα της κατάθεσης αίτησης για έκδοση άδειας.
|
|
| (15) Ο τύπος και το περιεχόμενο του πιστοποιητικού υγείας που αναφέρεται στο εδάφιο (14) του παρόντος άρθρου καθορίζονται εκάστοτε από την αρμόδια αρχή. | |
| (16) Ο αιτητής ως νομικό πρόσωπο θα πρέπει μαζί με την αίτηση του να υποβάλει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία και πιστοποιητικά για κάθε φυσικό πρόσωπο που εργοδοτεί ή απασχολεί και, για οποιοδήποτε πρόσθετο φυσικό πρόσωπο θα εργοδοτήσει ή απασχολήσει για την Παροχή των Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, να υποβάλει νέα αίτηση. | |
| (17) Νομικά πρόσωπα που υποβάλλουν αίτηση για άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα– | |
| (α) να έχουν υγιή οικονομική διαχείριση σύμφωνα με τις ελεγμένες από ανεξάρτητους ελεγκτές οικονομικές τους καταστάσεις, | |
| (β) να έχουν επαγγελματική επάρκεια για να δύνανται να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στην Παροχή Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης προς άτομα με αναπηρίες και στη διαχείριση των φυσικών προσώπων που εργοδοτούν για τον σκοπό αυτό, | |
| (γ) η υποβολή της αίτησης τους να αποφασίζεται από το Διοικητικό τους Συμβούλιο και τη Γενική Συνέλευση των μελών τους. | |
| (18) Αποκλείονται ως Αδειούχοι Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης φυσικά ή νομικά πρόσωπα περιλαμβανομένων των φυσικών προσώπων που εργοδοτούν ή που συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης τους– | |
| (α) που έχουν καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους για συμμετοχή σε εγκληματικές ενέργειες, τρομοκρατικές ενέργειες, διαφθορά, απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, παιδική εργασία ή άλλες μορφές εμπορίας ανθρώπων, | |
| (β) που τελούν υπό πτώχευση ή που βρίσκονται σε διαδικασία εξυγίανσης ή ειδικής εκκαθάρισης ή αναστολής εργασιών, | |
| (γ) που έχουν διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, | |
| (δ) που έχουν σύγκρουση συμφερόντων στα πλαίσια εφαρμογής του παρόντος Νόμου, | |
| (ε) που τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της οργάνωσης ή οποιωνδήποτε άλλων οργάνων της που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, έχουν ταυτόχρονα την ιδιότητα του υπαλλήλου της οργάνωσης ή που εργοδοτούν συγγενικά τους πρόσωπα μέχρι τέταρτου βαθμού ή που έχουν οικονομικό όφελος από τη συμμετοχή τους στην οργάνωση.
|
|
| (19) Αδειούχος Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης οφείλει, εφόσον η αρμόδια αρχή το ζητήσει, να παρακολουθεί, εντός χρονικού διαστήματος που καθορίζονται από την αρμόδια αρχή, μαθήματα θεωρητικής ή/και πρακτικής εκπαίδευσης, την ύλη των οποίων καθορίζει η αρμόδια αρχή με Γνωστοποίηση της στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, μετά από συνεννόηση ή μετά από εισήγηση της ΚΥ.Σ.Ο.Α. ή και άλλων αντιπροσωπευτικών οργανώσεων. | |
| (20) Σε περίπτωση αποδεδειγμένης μη διαθεσιμότητας Αδειούχων Παροχής συγκεκριμένης Υπηρεσίας Ανεξάρτητης Διαβίωσης, μετά από αίτηση του δικαιούχου σε επείγουσες περιπτώσεις, η αρμόδια αρχή δύναται να επιτρέψει στον δικαιούχο να εξασφαλίσει πρόσβαση στο απαιτούμενο είδος υπηρεσίας από μη αδειούχο πάροχο ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση για αδειοδότηση, για όσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσει η διαδικασία αδειοδότησης του. Σε περίπτωση που το αίτημα του δυνητικού αδειούχου για αδειοδότηση δεν εγκριθεί τελικά, τότε ο δικαιούχος υποχρεούται να εξεύρει άλλο πάροχο προς αδειοδότηση. | |
| (21) Σε περίπτωση αποδεδειγμένης μη διαθεσιμότητας Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης ο Υφυπουργός δύναται με Γνωστοποίηση του που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας να διευρύνει τα νομικά πρόσωπα που θα έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης για αδειοδότηση, για μία ή περισσότερες κατηγορίες Υπηρεσιών ή να καθορίσει συγκεκριμένες κατηγορίες Υπηρεσιών που να μπορούν να παρασχεθούν από φυσικά πρόσωπα χωρίς αυτά να απασχολούνται από νομικά πρόσωπα και να θέσει ανάλογους πρόσθετους όρους και προϋποθέσεις. | |
| (22) Φυσικά πρόσωπα Αδειούχοι Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης δύνανται να παρέχουν τις υπηρεσίες τους, είτε ως αυτοεργοδοτούμενοι που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε αδειούχα νομικά πρόσωπα και σε τέτοια περίπτωση είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την καταβολή των φόρων, εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων και άλλων επιβαρύνσεων επαγγελματικών εισοδημάτων σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, είτε ως εργοδοτούμενοι αδειούχων νομικών προσώπων και σε τέτοια περίπτωση υπεύθυνοι για την καταβολή των επιβαρύνσεων είναι τα νομικά πρόσωπα ως εργοδότες. |
Τέλος
Για να είναι πιο πλήρες το Μέρος ΙΙ, χρειάζεται να προστεθούν κατηγορίες υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής & αναπτυξιακής υποστήριξης, θεσμοθετημένοι μηχανισμοί συμμετοχής των ίδιων των ΑμεΑ, υποχρεωτική επιμόρφωση παρόχων, και ρήτρες ευελιξίας/προσαρμογής που εναρμονίζουν το πλαίσιο με διεθνή πρότυπα (CRPD, LSS, ADA).
Κατηγορίες Υπηρεσιών και Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης.
(θ) Ειδικός Ψυχοκοινωνικής Στήριξης Ατόμων με Αναπηρίες
Σκοπός της υπηρεσίας είναι η παροχή εξατομικευμένης συμβουλευτικής και στήριξης για θέματα ψυχικής υγείας, κοινωνικής ένταξης και διαχείρισης καθημερινών δυσκολιών. Ο αδειούχος υποχρεούται να παρέχει ατομική ή ομαδική ψυχοκοινωνική υποστήριξη, να συνεργάζεται με οικογένειες και κοινότητα, να ενημερώνει για διαθέσιμες κοινωνικές υπηρεσίες και δικαιώματα, και να διασφαλίζει την παραπομπή σε ψυχολόγους ή ψυχιάτρους όπου χρειάζεται.
(ι) Εξειδικευμένος Θεραπευτής Αναπτυξιακών και Νευρολογικών Διαταραχών
Σκοπός της υπηρεσίας είναι η στήριξη ατόμων με αυτισμό, ΔΕΠΥ, μαθησιακές δυσκολίες, εγκεφαλική παράλυση και άλλες αναπτυξιακές ή νευρολογικές αναπηρίες. Ο αδειούχος παρέχει εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, ειδική αγωγή ή άλλες εξειδικευμένες παρεμβάσεις, σχεδιάζει εξατομικευμένα προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων, συνεργάζεται με γονείς, κηδεμόνες και εκπαιδευτικούς, και παρακολουθεί και αξιολογεί την πρόοδο του ατόμου.
(ια) Σύμβουλος Διαχείρισης Χρόνιων Παθήσεων και Επεισοδιακών Αναπηριών
Σκοπός της υπηρεσίας είναι η υποστήριξη ατόμων με χρόνιες ή κυμαινόμενες παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η επιληψία και τα σπάνια νοσήματα. Ο αδειούχος καθοδηγεί στη διαχείριση συμπτωμάτων και θεραπειών, υποστηρίζει την οργάνωση της καθημερινότητας με ευελιξία, ενημερώνει για δικαιώματα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας και διαμεσολαβεί με υγειονομικές υπηρεσίες.
(ιβ) Τεχνολογικός Διαμεσολαβητής / Ειδικός Προσβασιμότητας
Σκοπός της υπηρεσίας είναι η προώθηση της χρήσης τεχνολογιών υποστήριξης και η διασφάλιση της προσβασιμότητας σε ψηφιακό και φυσικό περιβάλλον. Ο αδειούχος εκπαιδεύει τα άτομα με αναπηρία στη χρήση τεχνολογιών υποστήριξης, συμβουλεύει για προσαρμογές χώρων εργασίας και κατοικίας, υποστηρίζει την εφαρμογή αρχών καθολικού σχεδιασμού (universal design) και συνεργάζεται με φορείς για την υιοθέτηση ψηφιακής προσβασιμότητας.
(ιγ) Ομότιμος Σύμβουλος (Peer Support Worker)
Σκοπός της υπηρεσίας είναι η παροχή υποστήριξης από άτομα με αναπηρία προς άλλους με παρόμοιες εμπειρίες, με στόχο την ενδυνάμωση μέσω κοινής κατανόησης και εμπειρίας. Ο αδειούχος παρέχει ψυχοκοινωνική στήριξη από ομοτίμους, ενθαρρύνει την αυτοεκπροσώπηση και την κοινωνική συμμετοχή, διαμεσολαβεί μεταξύ του ατόμου και των υπηρεσιών με βάση την προσωπική του εμπειρία και συμμετέχει σε δράσεις ενδυνάμωσης και εκπαίδευσης δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχει πρόνεια για ανεξάρτητη διαβίωση, η απουσία της πρόνειας σημαίνει ότι το νομοσχέδιο δεν προάγει την ένταξη στην κοινότητα αλλα αναπαράγει παλιές ιδρυματικές λογικές αντί για πραγματική στήριξη επιλογής και αυτοδιάθεσης . Η αναεξάρτητη διαβίωση δεν είναι προνόμιο είναι δικαίωμα και χωρίς αυτή καμία μεταρύθμιση δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβατή με τη Σύμβαση ή με τις αρχές της ισότητας και της αξιοπρέπειας. Η ψήφιση ενός τέτοιου νόμου θα οδηγήσει σε καταγγελίες προς την Ευρωπαική Επιτροπή, παραπομπή στο Δικαστήριο της Ε.Ε. καθώς και σε απώλεια ευρωπαικών κονδυλίων που αφορούν την κοινωνική ένταξη και την αποιδρυματοποιήση. Η Ευρώπη δεν χρηματοδοτεί την ιδρυματοποιήση αλλα την ελευθερία τη συμμετοχή και την αξιοπρέπεια.
Μάρκος Γιώργατσος μέλος του Συνδέσμου Γονέων Ειδικού Σχολείου “Απόστολος Βαρνάβας”
Διάβασα προσεκτικά όλα τα σχόλια και τις εισηγήσεις…
Οι «Κατοικίες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» ως υπηρεσία ανεξάρτητης διαβίωσης και υποστηριζόμενης ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗΣ, φαίνεται να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Στην ουσία θα διευκολύνει ανθρώπους που επιθυμούν να αναπτύξουν τις απαραίτητες ψυχοκοινωνικές δεξιότητες με (εποπτεία). Θα είναι ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ στις οποίες θα ζουν συνάνθρωποί μας με πραγματική στήριξη μέσα στην κοινότητα και σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται για μικρά ιδρύματα.
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΧΟΛΙΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ
Άρθρο 5 – Ρύθμιση Αδειοδότησης και Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης
Ζητούμενη Τροποποίηση / Προσθήκη Νέου Εδαφίου (23)
(23) Η έκδοση άδειας με βάση τον παρόντα Νόμο δεν παρέχει στον Αδειούχο Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης δικαίωμα να ασκεί επάγγελμα και/ή να παρέχει υπηρεσίες, οι οποίες παρέχονται από επαγγελματίες υγείας και για την παροχή των οποίων απαιτείται άδεια ασκήσεως επαγγέλματος δυνάμει των διατάξεων οποιουδήποτε άλλου Νόμου.
Επεξήγηση Λόγων που Επιβάλλουν την Τροποποίηση
Η προτεινόμενη προσθήκη αποσκοπεί στη σαφή οριοθέτηση των υπηρεσιών που δύνανται να παρέχουν οι κάτοχοι αδειών οι οποίες εκδίδονται με βάση τον παρόντα Νόμο.
Η ρύθμιση αυτή είναι αναγκαία προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο παροχής υπηρεσιών που εκφεύγουν του πεδίου εφαρμογής του Νόμου και οι οποίες, σύμφωνα με ειδικότερες νομοθεσίες, δύνανται να παρέχονται αποκλειστικά από επαγγελματίες υγείας κατόχους άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.
Η μη ύπαρξη τέτοιας πρόνοιας ενδέχεται να οδηγήσει σε παραβίαση των διατάξεων νόμων όπως:
• ο περί Εγγραφής Επαγγελματιών Εργοθεραπευτών Νόμος του 2006 και 2014 [Ν. 34(Ι)/2006],
• οι περί Εγγραφής Φυσιοθεραπευτών Νόμοι του 140/1989 και 2021, και
• ο περί Εγγραφής Λογοπαθολόγων Νόμος του 2001,
οι οποίοι ποινικοποιούν την άσκηση των αντίστοιχων επαγγελμάτων από μη αδειοδοτημένα πρόσωπα.
Η προσθήκη του εδαφίου (23) ενισχύει τη νομική ασφάλεια, αποτρέπει επικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ νομοθεσιών και προστατεύει τόσο τους παρόχους όσο και τους δικαιούχους υπηρεσιών από τυχόν παρανοήσεις ή παράνομες πρακτικές.
ΑΡΘΡΟ 5 – ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ
Ζητούμενη Τροποποίηση / Προσθήκη νέου εδαφίου (23)
(23) Η έκδοση άδειας με βάση τον παρόντα Νόμο δεν παρέχει στον Αδειούχο
Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης δικαίωμα να ασκεί επάγγελμα και/ή να
παρέχει υπηρεσίες οι οποίες παρέχονται από επαγγελματίες υγείας και για την
παροχή των οποίων απαιτείται η κατοχή άδειας ασκήσεως επαγγέλματος δυνάμει των
διατάξεων οποιουδήποτε άλλου Νόμου.
Επεξήγηση Λόγων που επιβάλλουν την τροποποίηση
Επιβάλλεται η σαφής οριοθέτηση των υπηρεσιών που δύνανται να παρέχουν οι
κάτοχοι αδειών που θα εκδίδονται με βάση τον συγκεκριμένο Νόμο. Τούτο είναι
αναγκαίο ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο παροχής υπηρεσιών που δεν θα
εμπίπτουν στον πεδίο εφαρμογής του και οι οποίες παρέχονται μόνο από
επαγγελματίες υγείας και των οποίων η παροχή από πρόσωπο που δεν είναι
αδειοδοτημένο από τα αρμόδια όργανα που προβλέπει η οικεία νομοθεσία συνιστά
ποινικό αδίκημα (βλ. περί Εγγραφής Επαγγελματιών Εργοθεραπευτών Νόμων του
2006 και 2014 (ο Ν. 34(Ι)/2006).
Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης: Πρακτικά θα ήταν καλύτερα να καθορίζονται στους Κανονισμούς και όχι στο Νόμο για να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στον αριθμό των παρόχων, (διαμόρφωση ανάλογα με ζήτηση) και το κονδύλι θα πρέπει να διαμορφώνεται ανάλογα ώστε να διοχετεύεται στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και να μην περιοριστεί στην κάλυψη μισθών συγκεκριμένου αριθμού παρόχων.
Πάροχος Προγράμματος Υπηρεσιών σε Κατοικία Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρίες: Να επεξηγηθεί ο σκοπός δημιουργίας γιατί υπάρχει κίνδυνος συγκαλυμμένης ιδρυματοποίησης. Σκοπός του Νόμου πρέπει να είναι η ένταξη των ΑμεΑ στην κοινωνία και πραγματική στήριξη μέσα στην κοινότητα.
Άρθρο 19 της Σύμβασης ξεκαθαρίζει ότι τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν πού και με ποιον θα ζουν.
Να μπει πρόνοια για πραγματική ανεξάρτητη διαβίωση σε ξεχωριστή κατηγορία με την δυνατότητα υποβολής οικονομικής ανάλυσης και έγκρισης εξόδων για να μπορεί το ίδιο το άτομο να αιτηθεί για να διαβιεί ανεξάρτητα χωρίς μεσάζοντες στο χώρο που θα επιλέγει με το πρόγραμμα που θα επιλέγει . Η Υποστηριζόμενη Διαβίωση να υπάρχει ως επιλογή αλλά όχι ως η μόνη επιλογή.
Ο περιορισμός ώστε οι υπηρεσίες να παρέχονται μόνο από αδειούχα νομικά πρόσωπα αποκλείει την επιλογή και καθιστά περισσότερα έξοδα διαχείρισης από τα νομικά πρόσωπα τα οποία θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Επίσης, άτομο που θα ήθελε να είναι Κοινωνικός συνοδός δεν να μπορεί να εργαστεί και ως αυτοεργοδοτούμενος με απευθείας ανάθεση από τον δικαιούχο.
Άρθρο 5(1) – Δεν υπάρχει πρόνοια για δευτεροβάθμιο όργανο που θα εξετάζει ενστάσεις σε περίπτωση απόρριψης αίτησης για άδεια, θα πρέπει να προστεθεί.
Άρθρο 5(2) – Η αρμόδια αρχή έχει υπερβολικά μεγάλη εξουσία να αποφασίζει για τη χορήγηση ή την ανάκληση αδειών, χωρίς ανεξάρτητο έλεγχο και χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες. Αυτό είναι σε αντίθεση με το Άρθρο 4(3) της Σύμβασης, που προβλέπει ότι οι οργανώσεις των ίδιων των ατόμων με αναπηρίες πρέπει να συμμετέχουν σε όλες τις αποφάσεις που τους αφορούν.
Συμφωνούμε με τα σχόλια που αφορούν την προσθήκη των φυσικών προσώπων (όχι μόνο νομικό πρόσωπο) και γενικότερα με τα σχόλια της ΚΥΣΟΑ.
Σημείο (14)
“Για την έκδοση άδειας Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης κάθε φυσικό πρόσωπο, ως απασχολούμενος νομικού προσώπου, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό σωματικής και ψυχικής υγείας..”
Το σημείο αυτό ενδεχόμενως να λειτουργήσει ανασταλτικά για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρία είτε ατόμων με ζητήματα υγείας, τα οποία πληρούν τα σχετικά προσόντα, τη στιγμή που ταυτόχρονα, προωθείται η εργασιακή ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρίες.
Τα πιο πανω αφορούν προσωπικά δεδομένα και δεν θα έπρεπε να ζητούνται, εφόσον ένας υποψήφιος κριθεί κατάλληλος για την εκτέλεση των σχετικών καθηκόντων, μέσω αντίστοιχων διαδικασιών πρόσληψης (π.χ. προσόντα και συνεντεύξεις).
Η βεβαίωση πως κάποιος υποψήφιος δεν αποτελεί δυνητικά ακατάλληλο άτομο λόγω, για παράδειγμα επιθετικότητας, ενδεχομένως να μπορεί να διασφαλιστεί εναλλακτικά, χωρίς να ζητείται ιστορικό σωματικής και ψυχικής υγείας είτε/ και διαγνώσεων.
Πράγματι το άρθρο 19 της Σύμβασης του ΟΗΕ δίνει μεγάλη έμφαση στην Ανεξάρτητη Διαβίωση των Αμεα. Είναι σημαντικό στις σοβαρές περιπτώσεις Αμεα, να δίνεται εκείνη η υποστήριξη η οποία να επιτρέπει να ζουν με την μεγαλύτερη δυνατή αυτονομία. Η υποστηρικτική ανεξάρτητη διαβίωση είναι συμβατή με το άρθρο 19 της Σύμβασης. Αυτό συνάγεται και από το σχόλιο 5 της Επιτροπής του ΟΗΕ, αλλά και από το Ευρωπαικό Δίκτυο για την Ανεξάρτητη Διαβιώση (ENIL), το οποίο αναφέρεται σε επαρκή προσωπική βοήθεια (Adequate Provision of Personal Assistance). Η διαπίστωση του βαθμού του επιπέδου του Αμεα να αποφασίζει ελεύθερα θα πρέπει να γίνεται με τη συμμετοχή της οικογένειας του, ή του κηδεμόνα. Εάν πρόκειται για μοναχοπαίδι ή ορφανό θα πρέπει να ρυθμιστούν επακριβώς οι τρόποι παροχής υποστηρικτικής αναξάρτητης διαβίωσης. Γενικά το Νομοσχέδιο βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση.
Εισηγούμαστε να προστεθεί στο μέρος 2, παράρτημα 1, σημείο 4:
(α) Η αξιολόγηση και παροχή υπηρεσιών γίνεται με τη συμμετοχή του ίδιου του ατόμου, με εύλογες προσαρμογές, χωρίς ανώτατα όρια που περιορίζουν την ουσιαστική υποστήριξή του.
(β) Η επιλογή υπηρεσιών γίνεται ελεύθερα από το ίδιο το άτομο με αναπηρία, χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με τη βούληση και τις προσωπικές του προτιμήσεις.
(γ) Οι υπηρεσίες παρέχονται σε συμμόρφωση με το άρθρο 19 της Σύμβασης CRPD.
Εισηγούμαστε να προστεθεί στο μέρος 2, σημείο 4 (1).
(θ) Πάροχος Υπηρεσιών Υποστηρικτικής Τεχνολογίας και Ψηφιακής Προσβασιμότητας.
(ι) Οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία που είναι αναγκαία για την άσκηση του δικαιώματος ανεξάρτητης διαβίωσης, σύμφωνα με το άρθρο 19 της Σύμβασης CRPD .
(ια) Η άσκηση των δραστηριοτήτων των κατηγοριών (α) έως (ι) υπόκειται στους όρους αδειοδότησης του άρθρου 5 του παρόντος Νόμου.
19- Να είναι υποχρεωτική και όχι προαιρετική η εκπαίδευση
20- Απάλειψη αυτού του όρου καθώς σε περίπτωση που ο Αδειούχος Παροχής συγκεκριμένης Υπηρεσίας Ανεξάρτητης Διαβίωσης δεν εγκριθεί αυτό σημαίνει ότι στο μεσοδιάστημα μέχρι την έγκριση τα άτομα λάμβαναν υπηρεσίες που δεν ήταν κατάλληλες και συμβατές με τα κριτήρια που τέθηκαν και κατά συνέπεια οι χρήστες των υπηρεσιών πιθανόν να μην λάμβαναν ποιοτικές υπηρεσίες. Επιπλέον, αν απορριφθεί η αίτηση με ποιο τρόπο θα αποζημιώνονται οι πάροχοι, θα πληρώνονται για μια υπηρεσία που δεν είναι εγκεκριμένη
Με βάση το Άρθρο 19 της Σύμβασης του ΟΗΕ, τα άτομα με αναπηρία έχουν το κάθε δικαίωμα να επιλέγουν που θα ζήσουν και με ποια άτομα στο περιβάλλον τους. Με την αναγκαστική εισαγωγή τους στις “Κατοικίες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης”, κοινώς μικρά ιδρύματα, καταπατούνται τα ανθρώπινα τους δικαιώματα και η πραγματική στήριξη τους μέσα στην κοινωνία είναι ανύπαρκτη. Οι Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης πρέπει να είναι ευέλικτες και να προσαρμόζονται με βάση τις ανάγκες των ίδιων των ατόμων.
Οι σύμβουλοι διορίστηκαν απευθείας, χωρίς ανοικτή διαδικασία, χωρίς μελέτη αναγκών χωρίς αξιολόγηση, από 2 συμβούλους γίνονται 80, χωρίς καμία τεκμηρίωση. και πριν ακόμα τελειώσει η διαβούλευση του νομοσχεδίου. Παραβίαση της αρχής ισότητας και χρηστής διοίκησης.Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο όσον αφορά τις προδιαγραφές και τα καθήκοντα των Συμβούλων. Η ανάθεση αυτή παραβιάζει βασικές αρχές της νομιμότητας, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης, καθώς και τις αρχές της αιρεσιμότητας τον Ευρωπαϊκών Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φορούν τα άτομα με αναπηρίες. Η υλοποίηση του προγράμματος αυτού θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα και την αυτονομία των ατόμων με αναπηρίες, όπως αυτά κατοχυρώνονται στο χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Ο Σύμβουλος δύναται να μεταφέρει την άποψη του ατόμου ακόμη κι όταν αυτό δεν δύναται να εκφραστεί. Δημιουργούνται υπερεξουσίες χωρίς εποπτεία, με κίνδυνο αλλοίωσης της βούλησης του ατόμου. Η απαγόρευση συγγένειας έως τετάρτου βαθμού στερεί το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής.
Το έργο δόθηκε απευθείας, χωρίς ανοικτή διαδικασία, χωρίς μελέτη αναγκών χωρίς αξιολόγηση, από 2 συμβούλους γίνονται 80, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Παραβίαση της αρχής ισότητας και χρηστής διοίκησης.Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο όσον αφορά τις προδιαγραφές και τα καθήκοντα των Συμβούλων. Η ανάθεση αυτή παραβιάζει βασικές αρχές της νομιμότητας, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης, καθώς και τις αρχές της αιρεσιμότητας τον Ευρωπαϊκών Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φορούν τα άτομα με αναπηρίες. Η υλοποίηση του προγράμματος αυτού θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα και την αυτονομία των ατόμων με αναπηρίες, όπως αυτά κατοχυρώνονται στο χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Ο Σύμβουλος δύναται να μεταφέρει την άποψη του ατόμου ακόμη κι όταν αυτό δεν δύναται να εκφραστεί. Δημιουργούνται υπερεξουσίες χωρίς εποπτεία, με κίνδυνο αλλοίωσης της βούλησης του ατόμου. Η απαγόρευση συγγένειας έως τετάρτου βαθμού στερεί το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής.
Το υπόμνημα εντοπίζει σημαντικές αστοχίες στο νομοσχέδιο για την Υποστηριζόμενη Διαβίωση, καθώς πολλές διατάξεις παραβιάζουν τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Η θεσμοθέτηση των Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ως «ανεξάρτητης διαβίωσης» είναι παραπλανητική, ενώ ο αποκλεισμός προσωπικών βοηθών περιορίζει την αυτοδιάθεση. Παράλληλα, η απαγόρευση συνδυασμού κρατικών υπηρεσιών υπονομεύει την εξατομικευμένη υποστήριξη. Σοβαρές ενστάσεις καταγράφονται και στο πλαίσιο αδειοδότησης, λόγω έλλειψης ανεξάρτητου ελέγχου και πιθανών διακρίσεων. Θετικά κρίνονται οι προβλέψεις για διερμηνεία στην Κυπριακή Νοηματική και για δημόσιο μητρώο παρόχων. Συνολικά, απαιτούνται ουσιαστικές αλλαγές ώστε το νομοσχέδιο να ανταποκρίνεται στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Η απαίτηση πιστοποιητικών υγείας μπορεί να οδηγήσει σε διακρίσεις (Άρθρο 27).
Οι περιορισμοί στη σύνθεση διοικήσεων αποκλείουν μικρές οργανώσεις αυτοεκπροσώπησης (Άρθρο 29).
Η δυνατότητα μονομερούς τροποποίησης από τον Υφυπουργό δεν συνάδει με τις αρχές διαφάνειας και λογοδοσίας (Άρθρο 4).
Θετική είναι η πρόβλεψη για δημόσιο μητρώο παρόχων, σύμφωνα με το Άρθρο 31.
Συμπέρασμα
Το νομοσχέδιο χρειάζεται ουσιαστικές τροποποιήσεις ώστε να διασφαλίζει την ανεξάρτητη διαβίωση, την αυτοδιάθεση και τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, όπως προβλέπει η Σύμβαση.
Οι Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης θα πρέπει να καθορίζονται μέσω κανονισμών και όχι στη νομοθεσία, ώστε να παραμένουν ευέλικτες και να προσαρμόζονται στις ανάγκες των ίδιων των ατόμων με αναπηρία.
Η πρόβλεψη για 80 «συμβούλους στήριξης απόφασης» χωρίς σαφή τεκμηρίωση δημιουργεί ζήτημα διαφάνειας και κινδύνου σπατάλης πόρων που θα έπρεπε να κατευθύνονται απευθείας στα ίδια τα άτομα, για ουσιαστικές υπηρεσίες όπως η κοινωνική συνοδεία.
Η απαίτηση οι πάροχοι υπηρεσιών να εργοδοτούνται αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα αποκλείει ανεξάρτητους επαγγελματίες και περιορίζει τις επιλογές των ατόμων, κάτι που αντίκειται στο Άρθρο 19 της Σύμβασης του ΟΗΕ.
Επίσης, η ένταξη των «Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» ως μορφή ανεξάρτητης διαβίωσης παραβλέπει ότι πρόκειται ουσιαστικά για μικρές ιδρυματικές δομές και όχι για πραγματική διαβίωση μέσα στην κοινότητα.
Η νομοθεσία για την Ανεξάρτητη Διαβίωση πρέπει να δίνει πραγματική ελευθερία επιλογής στα άτομα με αναπηρίες, όχι να τα οδηγεί απλώς σε νέες μορφές ιδρυματισμού με το όνομα “Υποστηριζόμενη Διαβίωση”. Κάθε άτομο πρέπει να μπορεί να αποφασίζει πού και με ποιον θα ζει, όπως προβλέπει το Άρθρο 19 της CRPD, και να λαμβάνει εξατομικευμένη οικονομική στήριξη για να το πετύχει. Ο καθορισμός των Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης δεν πρέπει να μπει μέσα στη νομοθεσία με άκαμπτο τρόπο, αλλά να ρυθμίζεται ευέλικτα μέσω κανονισμών, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται στις διαφορετικές ανάγκες κάθε ανθρώπου. Επίσης, η απόφαση για εργοδότηση 80 “συμβούλων στήριξης απόφασης” μέσω ΚΥΣΟΑ προκαλεί ερωτήματα για τη διαφάνεια και την ορθολογική χρήση των κονδυλίων. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι να φτάνει η υποστήριξη στα ίδια τα άτομα — όχι σε ενδιάμεσες δομές. Το δικαίωμα παροχής υπηρεσιών δεν πρέπει να περιορίζεται σε νομικά πρόσωπα. Πολλά άτομα επιλέγουν αυτοεργοδοτούμενους συνοδούς ή βοηθούς που εμπιστεύονται, και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί θεσμικά. Τέλος, η πρόνοια που επιτρέπει στην αρμόδια αρχή να ανακαλεί άδειες ή να αλλάζει κατηγορίες παρόχων χωρίς διαβούλευση δεν διασφαλίζει τη συμμετοχή και τη διαφάνεια που επιβάλλει η CRPD. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται μαζί με τα ίδια τα άτομα με αναπηρίες, όχι ερήμην τους. Η Ανεξάρτητη Διαβίωση δεν είναι πολυτέλεια, είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.
02. ΜΕΡΟΣ ΙΙ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΔΕΙΟΥΧΟΙ ΠΑΡΟΧΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ
Στο άρθρο 4. (1) (ζ) «Πάροχος Προγράμματος Υπηρεσιών σε Κατοικία Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρίες». να προστεθεί πλαγιότιτλος Άρθρο 5(21) Παράρτημα 1 (άρθρο 4) Πίνακας 7.
Στο άρθρο 4. (2) να προστεθεί πλαγιότιτλος Άρθρο 5(21) Παράρτημα 1 (άρθρο 4) Πίνακας 7 και το εν λόγω σημείο να διαμορφωθεί ως εξής: (2) Κάθε νομικό πρόσωπο, ή φυσικό πρόσωπο που απασχολείται από νομικό πρόσωπο ή όπου προνοείται από φυσικό πρόσωπο, δύναται να λάβει άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης για μία ή περισσότερες από τις κατηγορίες που αναφέρονται στο εδάφιο (1) του παρόντος άρθρου.
Το άρθρο 4. (5) να γίνει (5) Στην περίπτωση κατά την οποία υπηρεσία την οποία έχει ανάγκη το άτομο (στη βάση των εξατομικευμένων αναγκών του) καλύπτεται από δύο ή περισσότερες υπηρεσίες, τότε το άτομο διατηρεί το δικαίωμα να επιλέξει την υπηρεσία που επιθυμεί να λαμβάνει.
Νοείται ότι σε καμία περίπτωση δεν θα τυγχάνει την παροχή της ίδιας ακριβώς υπηρεσίας από δύο ή περισσότερα διαφορετικά προγράμματα.
—
ΣΧΟΛΙΟ – Μια υπηρεσία ενδέχεται να μην ικανοποιεί πλήρως τις εξατομικευμένες ανάγκες του ατόμου, καθώς κάθε υπηρεσία για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου, έχει και ή ικανοποιεί, διαφορετική λειτουργία και χρονικά όρια παροχής. Γι΄ αυτόν το λόγο η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται με βάση τις εξατομικευμένες ανάγκες των ατόμων.
——-
Το άρθρο 5(1) «Ρύθμιση Αδειοδότησης και Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης» να διαμορφωθεί ως εξής:
«5(1) Η άσκηση του επαγγέλματος ή η δραστηριοποίηση νομικού προσώπου ή φυσικού προσώπου, που απασχολείται από νομικό πρόσωπο, ή όπου προνοείται, φυσικού προσώπου, ως Αδειούχου Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης επιτρέπεται μόνο εάν έχει εκδοθεί άδεια με βάση τον παρόντα Νόμο για κάθε φυσικό πρόσωπο που την ασκεί, καθώς και για κάθε νομικό πρόσωπο που απασχολεί φυσικά πρόσωπα ως Αδειούχους Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης.»
Το άρθρο 5(2)να γίνει
«(2) Η άδεια χορηγείται από την αρμόδια αρχή, μετά από αίτηση του/της ενδιαφερομένου/ης παρόχου υπηρεσιών, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στον παρόντα Νόμο.»
Το άρθρο 5.(5) να γίνει
«(5) Η αρμόδια αρχή εξετάζει την αίτηση και τα συνυποβαλλόμενα αποδεικτικά και δικαιολογητικά εντός τεσσάρων (4) εβδομάδων από την ημερομηνία υποβολής, καθώς και όλα τα πρόσθετα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν της και, αφού προβεί στις κατά την κρίση της έρευνες, αποφασίζει για τη χορήγηση της άδειας, εφόσον κρίνει ότι ικανοποιούνται σωρευτικά οι κατά νόμο προϋποθέσεις για τη χορήγηση της άδειας για την οποία υποβλήθηκε η αίτηση, διαφορετικά απορρίπτει την αίτηση, κοινοποιώντας δεόντως αιτιολογημένη την απόφασή της στον/ην αιτητή/τρια.»
Να γίνει προσθήκη της ακόλουθης επιφύλαξης στο άρθρο 5.(6)
«Νοείται ότι, σε περίπτωση κατά την οποία ο Πάροχος υπηρεσιών επιθυμεί συνέχιση της άδειας παροχής υπηρεσιών, τότε θα αιτείται ανανέωση αυτής από την Αρμόδια Αρχή έξι (6) μήνες πριν τη λήξη αυτής. Μέχρι να εξεταστεί η αίτηση ανανέωσης η υφιστάμενη άδεια θα είναι σε ισχύ.»
Το άρθρο 5(7) να διαμορφωθεί ως εξής:
«(7) Η αρμόδια αρχή τηρεί μητρώο Αδειούχων Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, σε ηλεκτρονική μορφή και ή έντυπη, το οποίο, τηρουμένων των διατάξεων του περί της Προστασίας των Φυσικών Προσώπων Έναντι της Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Ελεύθερης Κυκλοφορίας των Δεδομένων Αυτών Νόμου του 2018, αναρτά για σκοπούς πρόσβασης από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Στο αναρτημένο μητρώο καταγράφεται, στην περίπτωση νομικού προσώπου, το όνομα και ο αριθμός εγγραφής του, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας του αδειούχου, στην περίπτωση φυσικού προσώπου, το όνομα, επίθετο και τα στοιχεία επικοινωνίας του αδειούχου, καθώς και η κατηγορία για την οποία του δόθηκε η Άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης.»
Το άρθρο 5.(13) να γίνει:
«(13) Για την έκδοση άδειας Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης κάθε φυσικό πρόσωπο, ως απασχολούμενος νομικού προσώπου, ή όπου προνοείται, φυσικού προσώπου, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου, καθώς και πιστοποιητικό σύμφωνα με το άρθρο 26(2) των περί Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμων όπως εκάστοτε τροποποιούνται, που εκδόθηκαν εντός των τελευταίων τριών (3) μηνών από την ημέρα της κατάθεσης αίτησης για έκδοση άδειας.»
Το άρθρο 5(14) να γίνει:
«(14) Για την έκδοση άδειας Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, κάθε φυσικό πρόσωπο, ως απασχολούμενος νομικού προσώπου, ή όπου προνοείται, το φυσικό πρόσωπο, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό σωματικής και ψυχικής υγείας και μη ύπαρξης οποιασδήποτε μεταδοτικής ή μολυσματικής ασθένειας, που εκδόθηκε εντός των τελευταίων τριών (3) μηνών από την ημέρα της κατάθεσης αίτησης για έκδοση άδειας.»
Το άρθρο 5(16) να γίνει:
«(16) Ο αιτητής ως νομικό πρόσωπο, ή όπου προνοείται, το φυσικό πρόσωπο θα πρέπει μαζί με την αίτησή του να υποβάλει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία και πιστοποιητικά για κάθε φυσικό πρόσωπο που εργοδοτεί ή απασχολεί και, για οποιοδήποτε πρόσθετο φυσικό πρόσωπο θα εργοδοτήσει ή απασχολήσει για την Παροχή των Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, να υποβάλει νέα αίτηση.»
Το άρθρο 5(17) να γίνει:
«(17) Νομικά πρόσωπα και όπου προνοείται φυσικά πρόσωπα που υποβάλλουν αίτηση για άδεια Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα–
(α) Τα νομικά πρόσωπα να έχουν υγιή οικονομική διαχείριση, σύμφωνα με τις ελεγμένες από ανεξάρτητους ελεγκτές οικονομικές τους καταστάσεις,
(β) Τα φυσικά πρόσωπα να παρουσιάζουν πιστοποιητικό μη πτώχευσης από το Τμήμα Αφερεγγυότητας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας,
(γ) Να έχουν επαγγελματική επάρκεια για να δύνανται να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στην Παροχή Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης προς άτομα με αναπηρίες και στη διαχείριση των φυσικών προσώπων που εργοδοτούν για τον σκοπό αυτό,
(δ) Για τα νομικά πρόσωπα η υποβολή της αίτησής τους να αποφασίζεται από το Διοικητικό τους Συμβούλιο και τη Γενική Συνέλευση των μελών τους..»
Το άρθρο 5(18)(α) να γίνει:
«(α) που έχουν καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους για συμμετοχή σε εγκληματικές ενέργειες, τρομοκρατικές ενέργειες, διαφθορά, απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, παιδική εργασία ή άλλες μορφές εμπορίας ανθρώπων, σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και ή ενηλίκων,»
Το άρθρο 5(18) (δ) να γίνει στο πλαίσιο αντί στα πλαίσια.
Το άρθρο 5(20) να γίνει:
«(20) Σε περίπτωση αποδεδειγμένης μη διαθεσιμότητας Αδειούχων Παροχής συγκεκριμένης Υπηρεσίας Ανεξάρτητης Διαβίωσης, μετά από αίτηση του δικαιούχου σε επείγουσες περιπτώσεις, η αρμόδια αρχή δύναται να επιτρέψει στον δικαιούχο να εξασφαλίσει πρόσβαση στο απαιτούμενο είδος υπηρεσίας από μη αδειούχο πάροχο της επιλογής του, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση για αδειοδότηση, για όσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσει η διαδικασία αδειοδότησής του. Σε περίπτωση που το αίτημα του δυνητικού αδειούχου για αδειοδότηση δεν εγκριθεί τελικά, τότε ο/η δικαιούχος υποχρεούται να εξεύρει άλλο πάροχο προς αδειοδότηση.»
Προσθήκη επιφύλαξης στο άρθρο 5(21) ως εξής: «
Νοείται ότι, από την ανωτέρω διάταξη, εξαιρείται η πρόνοια (ζ) του άρθρου 4(1), όπου εξαρχής αδειούχοι θα μπορούν να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα.»
Το άρθρο 5(22) να γίνει:
«(22) Φυσικά πρόσωπα Αδειούχοι Παροχής Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης δύνανται να παρέχουν τις υπηρεσίες τους, είτε ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες σε πλήρη ή μερική απασχόληση αυτοεργοδοτούμενοι, που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε αδειούχα νομικά πρόσωπα και σε τέτοια περίπτωση είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την καταβολή των φόρων, εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων και άλλων επιβαρύνσεων επαγγελματικών εισοδημάτων, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, είτε ως εργοδοτούμενοι αδειούχων νομικών προσώπων και σε τέτοια περίπτωση υπεύθυνοι για την καταβολή των επιβαρύνσεων είναι τα νομικά πρόσωπα ως εργοδότες.»
Οι Υπηρεσίες Ανεξάρτητης Διαβίωσης οι οποίες παρέχονται σε άτομα με αναπηρίες δεν θα πρέπει να καθορίζονται στην Νομοθεσία αλλά στους κανονισμούς. Ο λόγος είναι γιατί μπορεί να διαμορφώνονται ανάλογα με την ζήτηση υπηρεσιών από τα ίδια τα άτομα και θα πρέπει να είναι ευέλικτες και εξατομικευμένες.
Οι 80 ”συμβούλοι στήριξης αποφάσεως” παράδειγμα που θα εργοδοτήσει η ΚΥΣΟΑ ( και δεν έχουμε αντιληφθεί πως προέκυψε αυτός ο αριθμός/ έλλειψη διαφάνειας ) με τα σύγχρονα μέσα καθοδήγησης που προσφέρει η τεχνολογία , δεν χρειάζονται και θα επιβαρύνουν στο μέλλον τον προϋπολογισμό του κράτους εάν κρατηθούν στην νομοθεσία και αυτό θα σημαίνει ότι το κονδύλι που πρέπει να λαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία θα ξοδεύονται σε μισθούς αντί να διοχετεύονται σε υπηρεσίες αναγκαίες προς αυτούς . Παράδειγμα δεν μπορεί να πηγαίνει ο σύμβουλος να ‘συμβουλεύει το άτομο να βγει από το σπίτι αλλά να μην υπάρχει το κονδύλι κοινωνικού συνοδού για να μπορεί να το πράξει ( κοινωνικός συνοδός μόνο 5 ώρες την εβδομάδα !!).
Συμφωνούμε με Andri Andreou kai luishad με τα σχόλια τους.
Άρθρο 4 – Κατηγορίες Υπηρεσιών
• Η εισαγωγή των «Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» ως υπηρεσία ανεξάρτητης διαβίωσης είναι προβληματική. Στην ουσία πρόκειται για μικρά ιδρύματα και όχι για πραγματική στήριξη μέσα στην κοινότητα. Αυτό αντίκειται στο Άρθρο 19 της Σύμβασης του ΟΗΕ, που ξεκαθαρίζει ότι τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν πού και με ποιον θα ζουν. Να μπεί πρόνοια για πραγματική ανεξάρτητη διαβίωση σε ξεχωριστή κατηγορία με την δυνατότητα υποβολής οικονομικής ανάλυσης και έγκρισης εξόδων για να μπορεί το ίδιο το άτομο να αιτηθεί για να διαβιεί ανεξάρτητα ΧΩΡΙΣ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ στον χώρο που θα επιλέγει με το πρόγραμμα που θα επιλέγει . Η Υποστηριζόμενη διαβίωση να υπάρχει ως επιλογή αλλά όχι η ΜΟΝΗ επιλογή . Έχει λεχθεί από άτομο του ΔΣ της ΚΥΣΟΑ ότι το τμήμα έχει αφαιρέσει την ανεξάρτητη διαβίωση από το κείμενο της νομοθεσίας ένεκα ‘κόστους’. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν διαπραγματεύονται. Το κόστος υποστηριζόμενης διαβίωσης είναι κατά πολύ περισσότερο ανά κεφαλή από το κόστος ανεξάρτητης διαβίωσης που επιλέγει το ίδιο το άτομο απλά δεν έχει μπεί γιατί η υποστηριζόμενη διαβίωση μπορεί να εξυπηρετεί πολύ λίγα άτομα ενώ η ανεξάρτητη διαβίωση θα εξυπηρετήσει εκατοντάδες άτομα με αναπηρία , αλλά φαίνεται ότι δεν είναι αυτός ο σκοπός του νομοσχεδίου.
• Ο περιορισμός ώστε οι υπηρεσίες να παρέχονται μόνο από αδειούχα νομικά πρόσωπα αποκλείει την επιλογή και καθιστά περισσότερα έξοδα διαχείρισης από τα νομικά πρόσωπα τα οποία θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Περιορίζει την αυτοδιάθεση και την άμεση επιλογή του ατόμου με αναπηρία και παραβιάζει επίσης το Άρθρο 19 της Σύμβασης.
• Η διάταξη ότι «υπηρεσία που ικανοποιεί τον ίδιο σκοπό δεν παρέχεται από δύο κρατικές πηγές» μπορεί να στερήσει από ένα άτομο τον συνδυασμό διαφορετικών μορφών υποστήριξης που πραγματικά χρειάζεται. Η εξατομικευμένη υποστήριξη αποτελεί βασική υποχρέωση του κράτους, όπως προβλέπει το Άρθρο 19 της Σύμβασης.
Άρθρο 5 – Ρύθμιση Αδειοδότησης
• Η αρμόδια αρχή έχει υπερβολικά μεγάλη εξουσία να αποφασίζει για τη χορήγηση ή την ανάκληση αδειών, χωρίς ανεξάρτητο έλεγχο και χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες. Αυτό είναι σε αντίθεση με το Άρθρο 4(3) της Σύμβασης, που προβλέπει ότι οι οργανώσεις των ίδιων των ατόμων με αναπηρίες πρέπει να συμμετέχουν σε όλες τις αποφάσεις που τους αφορούν.
• Η απαίτηση για πιστοποιητικά σωματικής και ψυχικής υγείας για όσους θέλουν να εργαστούν ως πάροχοι μπορεί να οδηγήσει σε διακρίσεις εις βάρος ατόμων που έχουν οι ίδιοι αναπηρία ή ψυχικές δυσκολίες, παρόλο που είναι απολύτως ικανοί να προσφέρουν υπηρεσίες. Αυτό συγκρούεται με το Άρθρο 27 της Σύμβασης που διασφαλίζει το δικαίωμα στην εργασία χωρίς διακρίσεις.
• Η δυνατότητα του Υφυπουργού να διευρύνει ή να εξαιρεί κατηγορίες παρόχων με απλή γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα δίνει υπερβολική διακριτική ευχέρεια χωρίς επαρκή έλεγχο. Αυτό δεν συνάδει με το Άρθρο 4 της Σύμβασης, που επιβάλλει διαφάνεια και λογοδοσία.
Αρ. 4 (2) γιατί πρέπει να εργοδοτούνται από νομικά πρόσωπα τα άτομα που θα ενεργούν ως Παροχοι Υπηρεσιών; π.χ κάποιο άτομο που θα ήθελε να είναι Κοινωνικός συνοδός να μπορεί να εργαστεί και ως αυτοεργοδοτούμενος με απευθείας ανάθεση από τον δικαιούχο
Αρ 4 (5) σε συνάρτηση με το Αρ. 1 του Παραρτήματος 1, πίνακας 5 Κοινωνικός συνοδός/ βοηθός ατόμων με αναπηρίες
Στερούν από τα άτομα που λαμβάνουν παροχές την πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αυτό δημιουργεί άνιση μεταχείριση κατά παράβαση του Αρ. 5 και του Αρ. 19 της Σύμβασης.
Έχουν καταγραφεί σχεδόν ίδια καθήκοντα Κοινωνικού Συνοδού με τα καθήκοντα τους Προσωπικού Βοηθού με σκοπό τον αποκλεισμό των δικαιούχων φροντίδας/ προσωπικών βοηθών από την Υπηρεσία του Κοινωνικού Συνοδού
Έχουν καταγραφεί σχεδόν ίδια καθήκοντα Κοινωνικού Συνοδού με τα καθήκοντα τους Προσωπικού Βοήθειού με σκοπό τον αποκλεισμό των ατόμων από την Υπηρεσία του Κοινωνικού Συνοδού.
Άρθρο 4.4 Σε ποιο παράρτημα 2 αναφέρεται. το Παράρρημα 2 του Νόμου αναφέρει κανόνες δεοντολογίες.
Αρ. 4 (2) γιατί πρέπει να εργοδοτούνται από νομικά πρόσωπα τα άτομα που θα ενεργούν ως Παροχοι Υπηρεσιών; π.χ κάποιο άτομο που θα ήθελε να είναι Κοινωνικός συνοδός να μπορέι να εργαστεί και ως αυτοεργοδοτούμενος.
Αρ 4 (5) σε συνάρτηση με το Αρ. 1 του Παραρτήματος 1, πίνακας 5 Κοινωνικός συνοδός/ βοηθός ατόμων με αναπηρίες
Στερούν από τα άτομα που λαμβάνουν παροχές την πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αυτό δημιουργεί άνιση μεταχείριση κατά παράβαση του Αρ. 5 και του Αρ. 19 της Σύμβασης.
Έχουν καταγραφεί σχεδόν ίδια καθήκοντα Κοινωνικού Συνοδού με τα καθήκοντα τους Προσωπικού Βοήθειού με σκοπό τον αποκλεισμό των ατόμων από την Υπηρεσία του Κοινωνικού Συνοδού
Άρθρο 4 – Κατηγορίες Υπηρεσιών
• Η εισαγωγή των «Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» ως υπηρεσία ανεξάρτητης διαβίωσης είναι προβληματική. Στην ουσία πρόκειται για μικρά ιδρύματα και όχι για πραγματική στήριξη μέσα στην κοινότητα. Αυτό αντίκειται στο Άρθρο 19 της Σύμβασης του ΟΗΕ, που ξεκαθαρίζει ότι τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν πού και με ποιον θα ζουν.
• Ο περιορισμός ώστε οι υπηρεσίες να παρέχονται μόνο από αδειούχα νομικά πρόσωπα αποκλείει την επιλογή ενός προσωπικού ή άτυπου βοηθού από το ίδιο το άτομο με αναπηρία. Αυτό περιορίζει την αυτοδιάθεση και παραβιάζει επίσης το Άρθρο 19 της Σύμβασης.
• Η διάταξη ότι «υπηρεσία που ικανοποιεί τον ίδιο σκοπό δεν παρέχεται από δύο κρατικές πηγές» μπορεί να στερήσει από ένα άτομο τον συνδυασμό διαφορετικών μορφών υποστήριξης που πραγματικά χρειάζεται. Η εξατομικευμένη υποστήριξη αποτελεί βασική υποχρέωση του κράτους, όπως προβλέπει το Άρθρο 19 της Σύμβασης.
• Θετική είναι η πρόβλεψη για πρόσβαση σε διερμηνεία στην Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα και η αναγνώριση ότι ένα άτομο μπορεί να έχει δικαίωμα σε περισσότερες από μία υπηρεσίες. Αυτό ευθυγραμμίζεται με τα Άρθρα 9 και 21 της Σύμβασης για την προσβασιμότητα και την επικοινωνία.
Άρθρο 5 – Ρύθμιση Αδειοδότησης
• Η αρμόδια αρχή έχει υπερβολικά μεγάλη εξουσία να αποφασίζει για τη χορήγηση ή την ανάκληση αδειών, χωρίς ανεξάρτητο έλεγχο και χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες. Αυτό είναι σε αντίθεση με το Άρθρο 4(3) της Σύμβασης, που προβλέπει ότι οι οργανώσεις των ίδιων των ατόμων με αναπηρίες πρέπει να συμμετέχουν σε όλες τις αποφάσεις που τους αφορούν.
• Η απαίτηση για πιστοποιητικά σωματικής και ψυχικής υγείας για όσους θέλουν να εργαστούν ως πάροχοι μπορεί να οδηγήσει σε διακρίσεις εις βάρος ατόμων που έχουν οι ίδιοι αναπηρία ή ψυχικές δυσκολίες, παρόλο που είναι απολύτως ικανοί να προσφέρουν υπηρεσίες. Αυτό συγκρούεται με το Άρθρο 27 της Σύμβασης που διασφαλίζει το δικαίωμα στην εργασία χωρίς διακρίσεις.
• Οι περιορισμοί που τίθενται στις οργανώσεις (π.χ. ότι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου δεν μπορούν να είναι ταυτόχρονα υπάλληλοι ή συγγενείς) μπορεί να αποκλείσουν μικρές οργανώσεις αυτοεκπροσώπησης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το Άρθρο 29 της Σύμβασης, το οποίο προστατεύει το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνική και δημόσια ζωή.
• Η δυνατότητα του Υφυπουργού να διευρύνει ή να εξαιρεί κατηγορίες παρόχων με απλή γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα δίνει υπερβολική διακριτική ευχέρεια χωρίς επαρκή έλεγχο. Αυτό δεν συνάδει με το Άρθρο 4 της Σύμβασης, που επιβάλλει διαφάνεια και λογοδοσία.
• Θετικό στοιχείο αποτελεί η πρόβλεψη για δημόσιο μητρώο αδειούχων παρόχων, το οποίο ενισχύει τη διαφάνεια. Η πρόνοια αυτή είναι σύμφωνη με το Άρθρο 31 της Σύμβασης, που αφορά τη συλλογή και διάθεση δεδομένων για την παρακολούθηση των πολιτικών.