05 – ΜΕΡΟΣ V – ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Nομοσχέδιο με τίτλο: Ο περί Κοινωνικής Συμμετοχής, Συμπερίληψης και Ανεξάρτητης Διαβίωσης των Ατόμων με Αναπηρίες Νόμος του 2025
| Εξουσίες αρμόδιας αρχής. | 15. (1) Η αρμόδια αρχή δύναται, προς το σκοπό της διαπίστωσης οποιασδήποτε παράβασης του παρόντος Νόμου – |
| (α) να εισέρχεται, χωρίς δικαστικό ένταλμα, σε οποιοδήποτε υποστατικό ή χώρο το οποίο εύλογα πιστεύει ότι χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου και να επιθεωρήσει το υποστατικό, το χώρο ή όχημα που βρίσκεται σε αυτά και οποιαδήποτε σχετικά έγγραφα, άδειες, στοιχεία, βιβλία, συσκευή ή εξοπλισμό:
Νοείται ότι είσοδος σε ιδιωτική κατοικία χωρίς την έγκριση του ιδιοκτήτη επιτρέπεται µόνο µε δικαστικό ένταλμα, |
|
| (β) να απαιτεί από οποιοδήποτε πρόσωπο που βρίσκεται στο χώρο ή υποστατικό ή σε όχημα, για το οποίο έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι μπορεί να παράσχει πληροφορίες, την παρουσίαση οποιωνδήποτε εγγράφων, αδειών, στοιχείων, βιβλίων, συσκευής ή εξοπλισμού, που φυλάσσονται ή χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου, | |
| (γ) να επιθεωρεί, εξετάζει, λαμβάνει αντίγραφα και αποσπάσματα από οποιαδήποτε έγγραφα, στοιχεία ή βιβλία, συσκευή ή εξοπλισμό, που φυλάσσονται ή χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου και να απαιτεί από οποιοδήποτε πρόσωπο από το οποίο τα πιο πάνω έγγραφα, άδειες, στοιχεία ή βιβλία φυλάσσονται ή χρησιμοποιούνται ή παρουσιάζονται, την πιστοποίηση οποιουδήποτε αντιγράφου ως ακριβούς αντιγράφου, | |
| (δ) εάν τούτο απαιτείται, να μεταφέρει και να κατακρατήσει οποιαδήποτε έγγραφα, στοιχεία, άδειες, βιβλία, συσκευή ή εξοπλισμό, που φυλάσσονται ή χρησιμοποιούνται στο υπό εξέταση υποστατικό, χώρο ή όχημα, σε χώρο που είναι κατάλληλος για τη διεξαγωγή περαιτέρω απαιτούμενων ελέγχων ή εξετάσεων. | |
| (2) Τηρουμένων των διατάξεων των εδαφίων (4) και (5) του άρθρου 16 του παρόντος Νόμου, η αρμόδια αρχή δύναται να ανακαλέσει προσωρινά, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που καθορίζει ή να ανακαλέσει μόνιμα άδεια που εκδόθηκε ή χορηγήθηκε με βάση τον παρόντα Νόμο εάν μετά από καταγγελία από την ΚΥ.Σ.Ο.Α. ή άλλη αντιπροσωπευτική οργάνωση των ατόμων με αναπηρίες ή αφού περιέλθει στην αντίληψη της με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, διαπιστώσει ότι – | |
| (α) δεν τηρείται εκ μέρους του αδειούχου οποιοσδήποτε όρος ή κριτήριο που εφαρμόζεται για αυτόν με βάση τον παρόντα Νόμο, | |
| (β) η έκδοση ή χορήγηση της άδειας έχει εξασφαλιστεί με δόλο, ψευδή δήλωση ή απόκρυψη ουσιώδους στοιχείου, | |
| (γ) αδειούχος παραβαίνει τα καθήκοντα και υποχρεώσεις του που καθορίζονται στο εδάφιο (3) του άρθρου 4 του παρόντος Νόμου, | |
| (δ) αδειούχος δεν τηρεί τους κανόνες δεοντολογίας που καθορίζονται στο άρθρο 5 του παρόντος Νόμου, ή | |
| (ε) αδειούχος αδικαιολόγητα δεν παρακολουθήσει τα μαθήματα που προβλέπονται στο άρθρο 5 του παρόντος Νόμου εντός του καθοριζόμενου χρονικού διαστήματος. | |
| Αδικήματα, ποινές και διοικητικά πρόστιμα. | 16. (1) Άτομο που υποβάλλει αίτηση για πρόσβαση σε Υπηρεσίες και Παροχές Ανεξάρτητης Διαβίωσης είτε για τον εαυτό του είτε εκ μέρους ατόμου με αναπηρία και με γνώση του προβαίνει σε οποιαδήποτε ψευδή δήλωση ή παράσταση ή παρουσιάζει ή παρέχει ή προκαλεί ή επιτρέπει την παρουσίαση ψευδών εγγράφων ή πληροφοριών ή επιχειρεί να επηρεάσει τις διαδικασίες εξέτασης αίτησης με οποιοδήποτε τρόπο που πλήττει τις αρχές της αντικειμενικότητας και αμεροληψίας ή παραβαίνει ή παραλείπει να συμμορφωθεί με οποιαδήποτε διάταξη του παρόντος Νόμου είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του από το Δικαστήριο υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 (δέκα χιλιάδες ευρώ) ή σε ποινή φυλάκισης του που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη ή και στις δύο αυτές ποινές. Το Δικαστήριο δύναται επιπλέον να διατάξει την επιστροφή οποιωνδήποτε ποσών λήφθηκαν ως αποτέλεσμα του αδικήματος.·
|
| (2) Η μη τήρηση από αδειούχο οποιασδήποτε από τις υποχρεώσεις που καθορίζεται για αυτόν στον παρόντα Νόμο, περιλαμβανομένης και της μη τήρησης των κανόνων δεοντολογίας που καθορίζονται στο άρθρο 5 και το Παράρτημα 1, τιμωρείται, ανεξάρτητα εάν συντρέχει περίπτωση ποινικής ευθύνης ή εάν συντρέχει περίπτωση ανάκλησης άδειας με βάση το εδάφιο (2) του άρθρου 15, με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000,00), ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης και, σε περίπτωση συνεχιζόμενης παράβασης, σε περαιτέρω χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα διακόσια ευρώ (€200,00) για κάθε ημέρα κατά την οποία συνεχίζεται η παράβαση.
|
|
| (3) Η χρηματική ποινή που αναφέρεται στο εδάφιο (2) επιβάλλεται από την αρμόδια αρχή στον αδειούχο, με αιτιολογημένη απόφαση της αρμόδιας αρχής. | |
| (4) Η αρμόδια αρχή πριν προβεί στην έκδοση της απόφασης της για αναστολή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή για μόνιμη ανάκληση άδειας σύμφωνα με το εδάφιο (2) του άρθρου 15 ή για επιβολή χρηματικής ποινής με βάση το εδάφιο (3) του παρόντος άρθρου, κοινοποιεί εγγράφως την πρόθεση της στον αδειούχο και παραθέτει τους λόγους που δικαιολογούν την απόφασή της, παραχωρώντας τουλάχιστον τριάντα (30) μέρες διορία για να υποβληθούν τυχόν παραστάσεις, τις οποίες μελετά πριν εκδώσει την τελική της απόφασης για μόνιμη ανάκληση της άδειας. | |
| (5) Όταν πρόκειται για προσωρινή ανάκληση άδειας σύμφωνα με το εδάφιο (2) του άρθρου 15, η αρμόδια αρχή δύναται, εφόσον κρίνει ότι η προσωρινή ανάκληση άδειας αφορά την προστασία ατόμου με αναπηρία ή άλλων ατόμων με αναπηρίες, να προχωρήσει αμέσως με την προσωρινή ανάκληση της άδειας και να καλέσει τον αδειούχο να προβεί στις εκ μέρους του τυχόν παραστάσεις για σκοπούς άρσης της προσωρινής ανάκλησης άδειας, μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης από την αρμόδια αρχή για αναστολή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή για μόνιμη ανάκληση της άδειας του, σε δε περίπτωση που η αρμόδια αρχή, παρά τις παραστάσεις του αδειούχου, αποφασίσει τη συνέχιση της προσωρινής ανάκλησης της άδειας του, παραχωρεί το δικαίωμα υποβολής πρόσθετων παραστάσεων εντός της προθεσμίας των τουλάχιστον τριάντα (30) μέρες που αναφέρονται στο εδάφιο (4) του παρόντος άρθρου, πριν την έκδοση της τελική της απόφασης. | |
| (6) Το ποσό της χρηματικής ποινής που αναφέρεται στο εδάφιο (2) περιέρχεται οριστικά στη Δημοκρατία εάν περάσει άπρακτη η προς άσκηση προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προθεσμία των εβδομήντα πέντε ημερών (75) από της κοινοποίησης της σχετικής τελικής απόφασης. | |
| (7) Πρόσωπο το οποίο δεν είναι αδειούχο σε κατηγορία αδειούχου που καθορίζεται στο άρθρο 4 και με οποιονδήποτε τρόπο ασκεί το επάγγελμα ή δραστηριότητα αδειούχου σε κατηγορία αδειούχου που καθορίζεται στον παρόντα νόμο ή παραπλανεί οποιονδήποτε ότι είναι αδειούχο σε τέτοια κατηγορία αδειούχου ή εμφανίζεται ή διαφημίζει ότι είναι αδειούχο σε τέτοια κατηγορία ή κάνει χρήση ονόματος ή τίτλου με τα οποία παρουσιάζεται ότι είναι αδειούχο σε τέτοια κατηγορία, είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια ή σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (€15.000,00) ή και στις δύο αυτές ποινές. | |
| (8) Πρόσωπο το οποίο παραβαίνει τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στο εδάφιο (10) του άρθρου 5 του παρόντος Νόμου ή παρακωλύει την αρμόδια αρχή ή πρόσωπο δεόντως εξουσιοδοτημένο από την αρμόδια αρχή από του να ενεργήσει σύμφωνα µε το εδάφιο (1) του άρθρου 15 ή παρέχοντας οποιαδήποτε πληροφορία σε αυτούς προβαίνει εν γνώση του σε ανακριβή δήλωση, είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (€2.500,00) ή και στις δύο αυτές ποινές. | |
| (9) Πρόσωπο το οποίο παραβαίνει οποιεσδήποτε άλλες διατάξεις του Μέρους ΙΙ του παρόντος Νόμου υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα χίλια διακόσια πενήντα ευρώ (€1.250,00) ή και στις δύο αυτές ποινές. | |
| (10) Όταν νομικό πρόσωπο διαπράττει αδίκημα βάσει του παρόντος άρθρου, κάθε πρόσωπο που το αντιπροσωπεύει για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου και κάθε Διευθυντής ή μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ή διευθύνων σύμβουλος ή γραμματέας ή άλλος αξιωματούχος του νομικού αυτού προσώπου ή οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο εμφανιζόταν ότι κατέχει οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες ιδιότητες, που εξουσιοδοτεί ή παρακινεί ή επιτρέπει την τέλεση της πράξης ή την παράλειψη η οποία συνιστά το αδίκημα, είναι ένοχο του αδικήματος αυτού, ταυτόχρονα με το νομικό πρόσωπο, και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται στις ποινές που προβλέπει το άρθρο αυτό για το εν λόγω αδίκημα. | |
| Μεταβατικές Διατάξεις. | 17. (1) Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου ενσωματώνονται στον παρόντα Νόμο οι κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες που προβλέπονται στους ακόλουθους Νόμους ή άρθρα Νόμων ή Διατάγματα ή Σχέδια ή μέρος Σχεδίων: |
| 36/1980
24/1985 73/1987 87(Ι)/1998 177(Ι)/2004 28(Ι)/2009 12(Ι)/2011 4(Ι)/2019 111(Ι)/2019. |
(α) Ο περί Παροχής Επιδόματος Διακινήσεως σε Άτομα με Αναπηρίες Νόμος. |
| 11(Ι)/2011
5(Ι)/2013 |
(β) Ο περί Παροχής Ειδικής Χορηγίας σε Τυφλούς Νόμος.· |
| 109(Ι)/2014
135(Ι)/2014 173(Ι)/2014 195(Ι)/2014 3(Ι)/2015 118(Ι)/2015 36(Ι)/2017 114(Ι)/2017 2(Ι)/2018 135(Ι)/2019 164(Ι)/2019 23(Ι)/ 2020 3(Ι)/2022 163(Ι)/2023 |
(γ) Το Άρθρο 34 του περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμου σε ότι αφορά άτομα με αναπηρίες ηλικίας κατά την υποβολή της αίτησης τους κάτω των εξήντα πέντε (65) ετών.· |
| 127(Ι)/2000
57(Ι)/2004 72(Ι)/2007 102(Ι)/2007 63(Ι)2014 22(Ι)/2015 182(Ι)/2017 56(Ι)/2021 |
(δ) Το Άρθρο 7Α και το Παράρτημα του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου.· |
|
Επίσημη Εφημερίδα Παράρτημα ΙΙΙ(Ι) 10.11.2017 |
(ε) Το περί των Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμων (Ανάγκες για Κατ’ Οίκον Φροντίδα Ατόμων με Αναπηρίες) Διάταγμα του 2017.
|
| Επίσημη Εφημερίδα
Παράρτημα ΙΙΙ(Ι) 20.5.2016 |
(στ) Οι διατάξεις του περί των Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμων (Έκτακτες Ανάγκες και Ανάγκες Φροντίδας) Διατάγματος του 2016 που αφορούν τα άτομα με αναπηρίες. |
| (ζ) Το μέρος του Σχεδίου Μέτρων Ενίσχυσης της Κοινωνικής Συνοχής που αφορά τα άτομα με αναπηρίες ηλικίας κατά την υποβολή της αίτησης τους κάτω των εξήντα πέντε (65) ετών.
|
|
| (η) Το Σχέδιο Παροχής Επιδόματος Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας.
|
|
| (θ) Το Σχέδιο Παροχής Επιδόματος Φροντίδας σε Άτομα με Παραπληγία ή Τετραπληγία.
|
|
| (ι) Το Σχέδιο Παροχής Επιδόματος Διακίνησης σε Αιμοκαθαιρόμενους Νεφροπαθείς.
|
|
| (ια) Το Σχέδιο Παροχής Επιδόματος Διακίνησης σε Άτομα με Θαλασσαιμία.
|
|
| (ιβ) Το Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Βοήθειας σε Άτομα με Αναπηρίες για την Αγορά Αυτοκινήτου.
|
|
| (ιγ) Το Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Βοήθειας για την Προμήθεια Τροχοκαθισμάτων.
|
|
| (ιδ) Το Σχέδιο Οικονομικής Βοήθειας για την Παροχή Τεχνικών Μέσων, Οργάνων και Άλλων Βοηθημάτων στα Άτομα με Αναπηρίες.
|
|
| (ιε) Το Σχέδιο Διαχείρισης Τροχοκαθισμάτων και Κριτήρια Παροχής Τροχοκαθισμάτων με Δανεισμό σε Άτομα με Αναπηρία.
|
|
| (ιστ) Το Σχέδιο Διαχείρισης / Παροχής Τεχνικών Μέσων, Οργάνων και Άλλων Βοηθημάτων στα Άτομα με Αναπηρίες.
|
|
| (ιζ) Το Σχέδιο Επαγγελματικής Κατάρτισης Ατόμων με Αναπηρίες.
|
|
| (ιη) Το Σχέδιο Απασχόλησης με Στήριξη για Άτομα με Αναπηρίες.
|
|
| (ιθ) Το Σχέδιο Επιχορήγησης Κοινωνικών Συνοδών.
|
|
| (κ) Το Σχέδιο Παροχής Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας στην Κύπρο.
|
|
| (κα) Το Σχέδιο Ένταξης Ατόμων με Αναπηρίες σε Προγράμματα Υποστηριζόμενης Διαβίωσης.
|
|
| (κβ) Το Σχέδιο Επιχορήγησης Διακοπών Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (κγ) Το Πιλοτικό Πρόγραμμα Παροχής Υπηρεσιών Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων Ατόμων με Αναπηρίες. | |
| (2) Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου, νέες αιτήσεις για Υπηρεσίες και Παροχές Ανεξάρτητης Διαβίωσης υποβάλλονται μόνο με βάση τις διατάξεις του παρόντος Νόμου.
|
|
| (3) Κάθε λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) του παρόντος άρθρου, εντάσσεται αυτόματα και χωρίς αίτηση στους δικαιούχους Υπηρεσιών και Παροχών Ανεξάρτητης Διαβίωσης που καθορίζει ο παρόντας Νόμος.
|
|
| (4) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του εδαφίου (3), λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) έχει δικαίωμα, εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, να επιλέξει και να αποφασίσει να μην ενταχθεί στις διατάξεις του παρόντος Νόμου και να παραμείνει δικαιούχος των παροχών και υπηρεσιών που προβλέπονται στους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1). Σε τέτοια περίπτωση ενημερώνει την αρμόδια αρχή σε έντυπο που καθορίζεται από αυτήν.
|
|
| (5) Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου περιορίζεται η ισχύς και πρόνοιες των Νόμων, Διαταγμάτων και Σχεδίων που αναφέρονται στο εδάφιο (1), στα πρόσωπα που επιλέγουν να εφαρμοστούν για αυτά οι διατάξεις του εδαφίου (4) του παρόντος άρθρου.
|
|
| (6) Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διάταξη του παρόντος Νόμου, κανένας λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) του παρόντος Νόμου δεν λαμβάνει μειωμένα ωφελήματα από όσα λάμβανε κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου, νοουμένου ότι ο λήπτης εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια και προϋποθέσεις τους.
|
|
| (7) Νομικό ή φυσικό πρόσωπο που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου παρείχε υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρίες στο πλαίσιο των Σχεδίων (ιη), (ιθ), (κα) και (κγ) που αναφέρονται στο εδάφιο (1) εντάσσεται στους αντίστοιχους Αδειούχους Παρόχους Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης που καθορίζει ο παρών Νόμος, μετά από όρους και προϋποθέσεις που θα συμφωνηθούν μεταξύ των παρόχων και της αρμόδιας αρχής. | |
| (8) Ο Υφυπουργός δύναται, με απόφαση του, να ρυθμίζει προς όφελος λήπτη παροχών ή υπηρεσιών οποιαδήποτε θέματα προκύπτουν κατά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.
|
|
| Εξουσία έκδοσης Κανονισμών. | 18. (1) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει Κανονισμούς για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου. |
| (2) Κανονισμοί που εκδίδονται δυνάμει του παρόντος άρθρου κατατίθενται στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Αν, μετά πάροδο εξήντα ημερών από την κατάθεση αυτή, η Βουλή των Αντιπροσώπων δεν τροποποιήσει ή ακυρώσει, με απόφασή της, το σύνολο ή μέρος των Κανονισμών αυτών τότε, αμέσως μετά την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας, οι Κανονισμοί δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και τίθενται σε ισχύ από τη δημοσίευσή τους. Σε περίπτωση τροποποίησης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του συνόλου ή μέρους τους, οι Κανονισμοί δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας όπως έχουν τροποποιηθεί και τίθενται σε ισχύ από τη δημοσίευσή τους. | |
| Εξουσία έκδοσης Γνωστοποιήσεων. | 19. (α) Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εξουσία να εκδίδει Γνωστοποιήσεις που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ώστε να θέτει σε εφαρμογή, άμεσα ή σταδιακά, στο σύνολο ή σε μέρος τους, συγκεκριμένες κατηγορίες Υπηρεσιών και Παροχών Ανεξάρτητης Διαβίωσης.
(β) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με Γνωστοποιήσεις που εκδίδει και που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να προσθέτει στήλες ανά έτος στον Πίνακα Α του Πίνακα 1 του Παραρτήματος 3, καθορίζοντας αυξήσεις στο ύψος των παροχών, καθώς και αυξήσεις στο ύψος των παροχών των Πινάκων 2 έως 8 του Παραρτήματος 3, βασιζόμενο στο μέγιστο των διαθέσιμων πόρων του με σκοπό να επιτύχει σταδιακά την πλήρη πραγμάτωση του δικαιώματος κάλυψης του κόστους αναπηρίας των δικαιούχων.
(γ) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με Γνωστοποιήσεις που εκδίδει και που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να εντάσσει νέους δικαιούχους των παροχών στους Πίνακες 1 έως 8 του Παραρτήματος 3 με κριτήρια που θα καθορίζει.
(δ) Η Υφυπουργός έχει εξουσία να ρυθμίζει, για σκοπούς καλύτερης εφαρμογής και προς όφελος των δικαιούχων, θέματα που περιλαμβάνονται στους Πίνακες του Παραρτήματος 1 του παρόντος Νόμου και να καθορίζει τους όρους και προϋποθέσεις και συναφή θέματα για την καλύτερη εφαρμογή του παρόντος Νόμου. |
| Έναρξη ισχύος. | 20. Ο παρών Νόμος, εν όλω ή εν μέρει, τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία που θα καθοριστεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και θα δημοσιευθεί στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας. |
Τέλος
Εξουσία έκδοσης Γνωστοποιήσεων (19). Ενώ χαιρετίζεται η προσπάθεια του κράτους μέσω του νομοσχεδίου για εκσυγχρονισμό, εϊναι πασιφανές ότι το δεν είναι έτοιμο να καλύψει το πραγματικό κόστος της Αναπηρίας. Το νομοσχέδιο χρειάζεται πολύ μεγαλύτερο προυπολογισμό για να προσφέρει τουλάχιστον ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρέπειας προς τους αναπήρους. Για αυτό το κράτος καλά κάνει να έχει τις πραγματικές ανάγκες όλων των αναπηριών σωρευτικά και να προγραμματίσει πως θα τις καλύψει σε λογικό πλαίσιο τα τα επόμενα χρόνια, προγρμαμματισμένα. Με τον σημερινό προυπολογισμό δεν μπορούν να γίνουν πολλά.
Προσθήκες
1. Νέο Άρθρο 21 – Διαδικαστικές εγγυήσεις, προσβασιμότητα και διαφάνεια
• 21(1) Πρότυπα εξυπηρέτησης/προθεσμίες: απόφαση εντός 60 ημερών (παράταση άπαξ έως 30 με αιτιολόγηση).
• 21(2) Ηλεκτρονικές διαδικασίες & προσβάσιμες μορφές (Εύκολη στην Ανάγνωση, νοηματική, braille, προσβάσιμα PDF).
• 21(3) Κοινοποίηση με απόδειξη λήψης (ηλεκτρονικά με επιβεβαίωση ή συστημένη).
• 21(4) Ρητό δικαίωμα ακρόασης και ειδική αιτιολογία τελικής απόφασης.
• 21(5) Ρητό δικαίωμα προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο εντός 75 ημερών + υποχρέωση ενημέρωσης περί ενδίκων μέσων.
• 21(6) Κλιμάκωση συμμόρφωσης (προειδοποίηση/προθεσμία θεραπείας πριν το πρόστιμο, εκτός επειγόντων).
• 21(7) Προσβάσιμος μηχανισμός παραπόνων & ρήτρα μη αντιποίνων.
• 21(8) Πρόγραμμα ελέγχων βάσει ανάλυσης κινδύνου (αναλογικότητα).
• 21(9) Ετήσια έκθεση με δείκτες ποιότητας, χρόνους, ελέγχους, κυρώσεις (ανοικτά δεδομένα).
• 21(10) Τριετής περιοδική αναθεώρηση ρυθμίσεων/ποσών μετά από διαβούλευση με οργανώσεις ΑμεΑ.
• 21(11) Υποχρέωση παροχής εύλογων προσαρμογών από όλους τους αδειούχους.
• 21(12) Ρήτρα προστασίας δεδομένων (ΓΚΠΔ, μέτρα ασφάλειας, αρχείο δραστηριοτήτων).
• 21(13) Παραγραφή διοικητικών παραβάσεων σε 3 έτη (εξαίρεση σε απόκρυψη/παραπλάνηση).
• 21(14) Συνεργασία με ανεξάρτητες αρχές (Επίτροπο/Συνήγορο κ.λπ.).
2. Άρθρο 19 – Γνωστοποιήσεις
Νέα παράγραφος 19(ε): «Οι Γνωστοποιήσεις εκδίδονται εντός των ορίων της νομοθετικής εξουσιοδότησης του παρόντος Νόμου και δεν δύνανται να μεταβάλλουν ουσιώδη στοιχεία που ρυθμίζονται αποκλειστικά από τον Νόμο.»
Τροποποιήσεις/Λεπτορυθμίσεις
1. Άρθρο 16(5)
• Λεκτική ευθυγράμμιση: «…ή για το δημόσιο συμφέρον» (αντί «κοινό συμφέρον»), ώστε να συμβαδίζει με συνήθη διοικητική ορολογία.
2. (Ήδη υπήρχαν αλλά έγιναν πιο ρητές/καθαρές διατυπώσεις σε)
• 16(3)-(4): έμφαση στην αιτιολογημένη απόφαση και στην καλή πίστη κατά την εξέταση παραστάσεων (χωρίς αλλαγή ουσίας, καθαρίστηκε η φρασεολογία).
• 15(1)(δ): διατήρηση της ρήτρας αναγκαιότητας/αναλογικότητας και του πρωτοκόλλου παραλαβής/επιστροφής (ουσία ίδια, φραστική στράγγιση).
Η ΚΥ.Σ.Ο.Α. θεωρεί ότι αποτελεί διάκριση τα άτομα άνω των 65 ετών να μένουν εκτός των αναπηρικών παροχών. Το Κράτος οφείλει να προνοήσει και για τους πολίτες του, άνω των 65 ετών που έρχονται αντιμέτωποι με κά8ε είδους αναπηρία. Χρειάζεται ανάλογη τροποποίηση το άρθρο 17 (γ) (ζ)
Γίνεται συγκεκριμένα εισήγηση όπως στο άρθρο 17 (1) (β) προστεθεί ρητή διάταξη που να αναφέρεται στο επιπροσθετο κόστος της οπτικής αναπηρίας που αφορά τόσο τους σημερινούς δικαιούχους και όλους τους τυφλούς της χώρας μας στο μέλλον. Αυτό πρέπει να καλύπτεται όπως γίνεται σε όλες τις δημοκρατικές χώρες της Ευρώπης και τα άτομα αυτά δεν πρέπει να αποκλύονται από το επιπρόσθετο κόστος της οπτικής αναπηρίας. Σε μία νέα νομοθεσία δεν χωρούν πολιτικές μισοτυφλισμού και ρατσισμού της αναπηρίας με ολέθριες συνέπειες, αποκλεισμού και περιθωριοποίησης των πολιτών αυτών της χώρας μας.
Μέρος V, παράγραφος 20. Ο παρών Νόμος, εν όλω ή εν μέρει, τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία που θα καθοριστεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και θα δημοσιευθεί στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας. – να διαγραφεί το «εν όλω ή εν μέρει» και «το θα καθοριστεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου»
Οι διατάξεις του Μέρους V συνάδουν σε γενικές γραμμές με τις αρχές της Σύμβασης του ΟΗΕ ως προς την κρατική ευθύνη και τη δυνατότητα ρύθμισης μέσω κανονισμών. Ωστόσο, η απουσία ρητής αναφοράς στη νοηματική γλώσσα, στην επικοινωνία των Κωφών και στη συμμετοχή των οργανώσεων τους περιορίζει τη συμβατότητα με τα άρθρα 4(3), 9 και 21 της CRPD.
Εισηγήσεις της ΠΑ.Ο.Κ.
Για να διασφαλιστεί πλήρης συμβατότητα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ, προτείνεται η ενσωμάτωση των ακόλουθων διατάξεων στις γνωστοποιήσεις ή κανονισμούς που θα εκδοθούν βάσει του Μέρους V:
• Ρητή αναφορά στη χρήση και προώθηση της Κυπριακής Νοηματικής Γλώσσας στις υπηρεσίες ανεξάρτητης διαβίωσης.
• Καθιέρωση υποχρεωτικής διαβούλευσης με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των Κωφών και των ατόμων με αναπηρίες πριν από την έκδοση κανονισμών.
• Εξασφάλιση της βιωσιμότητας της Υπηρεσίας Διερμηνέων Νοηματικής Γλώσσας ως δικαίωμα επικοινωνίας, όχι ως προσωρινή παροχή.
Άρθρο 15 (1) (α) – Χρειάζεται κάποια περαιτέρω ρύθμιση για απόδειξη αναγκαιότητας λόγω υπαρκτού κίνδυνου κατάχρησης. Αντίκειται στο Άρθρο 22 Σύμβασης – σεβασμός ιδιωτικής ζωής.
Θεωρούμε πως η πρόταση ‘’νοουμένου ότι ο λήπτης εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις τους’’, θα πρέπει να αφαιρεθεί έτσι ώστε να διασφαλιστεί πως δεν θα επηρεαστούν οι αρνητικά οι υφιστάμενοι δικαιούχο/λήπτες και δεν θα καταλήγουν με λιγότερες παροχές από τη νέα νομοθεσία μελλοντικά.
Εκφράζω επιφύλαξη για τη μεταφορά παροχών/επιδομάτων που σήμερα λειτουργούν ως σχέδια Υπουργικού Συμβουλίου σε νομοθεσία χωρίς να φαίνεται/προνοείται ουσιαστική αναβάθμιση τους. Η λειτουργία τους ως σχέδια προσφέρει πολύ πιο εύκολη τροποποίηση τους με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου μόνον.
Εξουσία έκδοσης Γνωστοποιήσεων.
19. (1) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει Γνωστοποιήσεις που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας για την εφαρμογή συγκεκριμένων κατηγοριών Υπηρεσιών και Παροχών Ανεξάρτητης Διαβίωσης, είτε άμεσα είτε σταδιακά, στο σύνολό τους ή σε μέρος αυτών. Ενσωματώνεται η αρχή της μη οπισθοδρόμησης (άρθρο 4 CRPD, άρθρο 25, Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ) και κατοχυρώνεται η συμμετοχή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες (άρθρο 4(3) CRPD).
Επίσης το (α) άλλαξε σε (1), το (β) σε (2) κλπ
Νοείται ότι οι Γνωστοποιήσεις δεν δύνανται να περιορίζουν ή να αναστέλλουν παροχές που ήδη απολαμβάνουν οι δικαιούχοι, και αξιολογούνται εκ των υστέρων με τη συμμετοχή οργανώσεων ατόμων με αναπηρίες.
(2) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με Γνωστοποιήσεις που εκδίδει και που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να προσθέτει στήλες ανά έτος στον Πίνακα Α του Πίνακα 1 του Παραρτήματος 3, καθορίζοντας αυξήσεις στο ύψος των παροχών, καθώς και αυξήσεις στο ύψος των παροχών των Πινάκων 2 έως 8 του Παραρτήματος 3, με βάση τους διαθέσιμους πόρους, με σκοπό να επιτύχει σταδιακά την πλήρη πραγμάτωση του δικαιώματος κάλυψης του κόστους αναπηρίας των δικαιούχων σύμφωνα με την αρχή της προοδευτικής πραγμάτωσης και την απαγόρευση της οπισθοδρόμησης.
Οι αυξήσεις στις παροχές αυξάνονται επίσης τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος, με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή και τις οικονομικές δυνατότητες της Δημοκρατίας. Κατοχυρώνεται η υποχρέωση τακτικής αναπροσαρμογής και κάλυψης του κόστους αναπηρίας, εναρμονισμένη με το άρθρο 28 CRPD (επαρκές βιοτικό επίπεδο).
Κατοχυρώνει τακτική αναπροσαρμογή – άρθρο 28 CRPD (επαρκές βιοτικό επίπεδο).
Αποσαφήνιση του προσωπικού πεδίου εφαρμογής των παλαιών καθεστώτων· αρχή νομικής βεβαιότητας και προστασίας περιουσίας. Συνδέεται με την αρχή της νομικής βεβαιότητας και το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Προστασία Περιουσίας). (ΠΠΠ1 ΕΣΔΑ).
Εισηγούμαστε να προστεθεί μετά το (5)
(6) Κανένας λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) δεν λαμβάνει μειωμένα ωφελήματα από όσα λάμβανε κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου, νοουμένου ότι ο λήπτης εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις τους. Ρητή απαγόρευση οπισθοδρόμησης και πρόβλεψη αναδρομικότητας υπέρ δικαιούχων· συμβατό με CRPD και Χάρτη ΕΕ.
Νοείται ότι τυχόν αυξημένα ωφελήματα εφαρμόζονται αναδρομικά από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος Νόμου και ότι καμία τροποποίηση δεν οδηγεί σε οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων σύμφωνα με το άρθρο 4 της Σύμβασης CRPD.
(7)Νομικό ή φυσικό πρόσωπο που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου παρείχε υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρίες στο πλαίσιο των Σχεδίων (ιη), (ιθ), (κα) και (κγ) που αναφέρονται στο εδάφιο (1) εντάσσεται στους αντίστοιχους Αδειούχους Παρόχους Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης μετά από όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται μεταξύ των παρόχων και της αρμόδιας αρχής.
Παραμένει ουσιαστικά ίδιο, με έμφαση στη ρύθμιση των όρων. Συνδέεται με την αρχή της ίσης μεταχείρισης (άρθρο 20 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ).
(8) Ο Υφυπουργός δύναται, με απόφασή του, να ρυθμίζει προς όφελος λήπτη παροχών ή υπηρεσιών οποιαδήποτε θέματα προκύπτουν κατά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου. Κατοχύρωση ευελιξίας υπέρ των δικαιούχων· συνάδει με άρθρο 28 CRPD (επαρκές βιοτικό επίπεδο/κοινωνική προστασία).
Μεταβατικές διατάξεις
Αποσαφήνιση του προσωπικού πεδίου εφαρμογής των παλαιών καθεστώτων· αρχή νομικής βεβαιότητας και προστασίας περιουσίας. Συνδέεται με την αρχή της νομικής βεβαιότητας και το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Προστασία Περιουσίας). (ΠΠΠ1 ΕΣΔΑ).
Εισηγούμαστε να προστεθεί μετά το (5)
(6) Κανένας λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) δεν λαμβάνει μειωμένα ωφελήματα από όσα λάμβανε κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου, νοουμένου ότι ο λήπτης εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις τους. Ρητή απαγόρευση οπισθοδρόμησης και πρόβλεψη αναδρομικότητας υπέρ δικαιούχων· συμβατό με CRPD και Χάρτη ΕΕ.
Νοείται ότι τυχόν αυξημένα ωφελήματα εφαρμόζονται αναδρομικά από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος Νόμου και ότι καμία τροποποίηση δεν οδηγεί σε οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων σύμφωνα με το άρθρο 4 της Σύμβασης CRPD.
(7)Νομικό ή φυσικό πρόσωπο που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου παρείχε υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρίες στο πλαίσιο των Σχεδίων (ιη), (ιθ), (κα) και (κγ) που αναφέρονται στο εδάφιο (1) εντάσσεται στους αντίστοιχους Αδειούχους Παρόχους Υπηρεσιών Ανεξάρτητης Διαβίωσης μετά από όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται μεταξύ των παρόχων και της αρμόδιας αρχής.
Παραμένει ουσιαστικά ίδιο, με έμφαση στη ρύθμιση των όρων. Συνδέεται με την αρχή της ίσης μεταχείρισης (άρθρο 20 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ).
(8) Ο Υφυπουργός δύναται, με απόφασή του, να ρυθμίζει προς όφελος λήπτη παροχών ή υπηρεσιών οποιαδήποτε θέματα προκύπτουν κατά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου. Κατοχύρωση ευελιξίας υπέρ των δικαιούχων· συνάδει με άρθρο 28 CRPD (επαρκές βιοτικό επίπεδο/κοινωνική προστασία).
Εισηγούμαστε να προστεθoύν τα εδάφια 15Α 1-5: Παρακολούθηση εφαρμογής του Νόμου.
15.Α (1) Η εφαρμογή του παρόντος Νόμου τελεί υπό την παρακολούθηση του ανεξάρτητου Μηχανισμού για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, σύμφωνα με το άρθρο 33 της Σύμβασης CRPD.
Ο Εθνικός Μηχανισμός λειτουργεί ως σημείο εθνικού συντονισμού και συνεργάζεται με όλα τα Υπουργεία, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας για τη συνεκτική εφαρμογή των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες. Το άρθρο 33 CRPD υποχρεώνει τα κράτη να θεσπίζουν ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης. Η Κυπριακή Δημοκρατία τον έχει ήδη ορίσει (Επίτροπος Διοικήσεως). Η προσθήκη δημιουργεί θεσμική γέφυρα μεταξύ νομοθεσίας και παρακολούθησης.
Συμμόρφωση με άρθρο 33(1) CRPD (Εθνικό σημείο συντονισμού).
Διασφαλίζει διατομεακή συνεργασία και αποφυγή επικαλύψεων.
(2) Η αρμόδια αρχή συνεργάζεται στενά με τον Εθνικό Μηχανισμό και του παρέχει κάθε αναγκαία πληροφόρηση και στήριξη για την άσκηση των καθηκόντων του.
(3) Οι αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ατόμων με αναπηρίες συμμετέχουν σε συνεχή και δομημένο διάλογο με τον Εθνικό Μηχανισμό στο πλαίσιο της παρακολούθησης εφαρμογής του παρόντος Νόμου.
(4) Ο ανεξάρτητος Μηχανισμός λειτουργεί ανεξάρτητα, διαθέτει επαρκείς πόρους και υποβάλλει ετήσια έκθεση συμμόρφωσης στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στην Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, με συστάσεις για τη βελτίωση της εφαρμογής του παρόντος Νόμου.
Αντίγραφο της ετήσιας έκθεσης κοινοποιείται και στην Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας για σκοπούς διορθωτικών ενεργειών.
Συμμόρφωση με άρθρο 33(2) CRPD (ανεξάρτητος μηχανισμός).
Ενισχύει διαφάνεια και λογοδοσία προς ΕΕ & ΟΗΕ.
Ενισχύει συντονισμό μεταξύ Εθνικού Μηχανισμού και εκτελεστικής εξουσίας (άρθρο 33 CRPD).
(5) Η αρμόδια αρχή διενεργεί ετήσια αξιολόγηση επιπτώσεων των πολιτικών και πρακτικών εφαρμογής του παρόντος Νόμου στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, σε συνεργασία με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις και τον Εθνικό Μηχανισμό. Η έκθεση δημοσιοποιείται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Εφαρμόζει άρθρα 31 & 33 CRPD (παρακολούθηση και συλλογή δεδομένων).
Διασφαλίζει λογοδοσία και προλαμβάνει παρατηρήσεις από την Επιτροπή CRPD.
ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Εξουσίες αρμόδιας αρχής.
Εισηγούμαστε όπως το άρθρο 15 1) του άρθρο 15 του μέρους V «Ποικίλες διατάξεις» διαμορφωθεί ως ακολούθως:
15.(1) «Η αρμόδια αρχή δύναται, προς το σκοπό της διαπίστωσης οποιασδήποτε παράβασης, τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας, με σεβασμό των δικαιωμάτων ιδιωτικής ζωής και σε συνεργασία με τον ανεξάρτητο μηχανισμό για παρακολούθηση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, να διενεργεί ελέγχους στο πλαίσιο του παρόντος Νόμου, ως ακολούθως: Προστέθηκε η αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 52 Συντάγματος), ρητή αναφορά στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 8 ΕΣΔΑ, άρθρο 7 Χάρτη ΕΕ, GDPR) και συνεργασία με τον ανεξάρτητο Μηχανισμό (άρθρο 33 CRPD). Η διατύπωση έγινε πιο νομικά συνεκτική.»
16. (α)Να εισέρχεται, με την επιφύλαξη των διατάξεων του Συντάγματος και του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ, σε οποιοδήποτε υποστατικό ή χώρο που εύλογα πιστεύει ότι χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου και να επιθεωρεί το υποστατικό, το χώρο ή όχημα που βρίσκεται σε αυτά και οποιαδήποτε σχετικά έγγραφα, άδειες, στοιχεία, βιβλία, συσκευή ή εξοπλισμό.
Η είσοδος σε ιδιωτική κατοικία επιτρέπεται αποκλειστικά με δικαστικό ένταλμα και παρουσία του ίδιου του ατόμου με αναπηρία ή εκπροσώπου του. Η διαδικασία τελεί υπό τον έλεγχο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Η αίτηση για έκδοση εντάλματος εισόδου υποβάλλεται από τον Διευθυντή του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες προς το Επαρχιακό Δικαστήριο.Εισάγεται ρητή αναφορά σε Σύνταγμα (αρθρο 15) και ΕΣΔΑ (άρθρο 8), ενώ προστέθηκε η παρουσία του ατόμου/εκπροσώπου για διαφάνεια.
Η εποπτεία της Αρχής Προστασίας Ευαίσθητων Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τον GDPR και το άρθρο 22 CRPD.
Εξειδίκευση διαδικασίας – άρθρο 15 Συντάγματος και άρθρο 8 ΕΣΔΑ.
Η είσοδος σε ιδιωτική κατοικία επιτρέπεται αποκλειστικά με δικαστικό ένταλμα και παρουσία του ίδιου του ατόμου με αναπηρία ή εκπροσώπου του. Η διαδικασία τελεί υπό τον έλεγχο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
(β)Να απαιτεί από οποιοδήποτε πρόσωπο που βρίσκεται στον χώρο, υποστατικό ή όχημα, να παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες με εύλογες προσαρμογές και υποστήριξη, καθώς και να παρουσιάζει σχετικά έγγραφα, άδειες, στοιχεία, βιβλία, συσκευές ή εξοπλισμό που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου.
Προστέθηκε η έννοια εύλογων προσαρμογών και υποστήριξης (άρθρα 5 και 9 CRPD, Οδηγία 2000/78/ΕΚ), ώστε να εξασφαλίζεται ισότιμη συμμετοχή ατόμων με αναπηρία στη διαδικασία ελέγχου.
(γ)Να επιθεωρεί, εξετάζει, λαμβάνει αντίγραφα και αποσπάσματα από έγγραφα, στοιχεία ή βιβλία, συσκευές ή εξοπλισμό, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται η προστασία προσωπικών δεδομένων και η ενημέρωση του δικαιούχου. Εισάγεται υποχρέωση προστασίας προσωπικών δεδομένων (άρθρο 8 ΕΣΔΑ, άρθρα 7–8 Χάρτη ΕΕ, GDPR) και ενημέρωση του δικαιούχου (άρθρο 22 CRPD).
(δ)Εφόσον απαιτείται, να μεταφέρει και να κατακρατεί έγγραφα, στοιχεία, άδειες, βιβλία, συσκευές ή εξοπλισμό σε χώρο κατάλληλο για περαιτέρω ελέγχους ή εξετάσεις, με σεβασμό στο δικαίωμα του ατόμου για συμμετοχή στη διαδικασία. Η προσθήκη διασφαλίζει τη διαφάνεια και τη συμμετοχή του ατόμου στη διαδικασία, εναρμονισμένη με το άρθρο 4§3 CRPD, που προβλέπει διαβούλευση με οργανώσεις ατόμων με αναπηρίες.
(2) Η αρμόδια αρχή δύναται να ανακαλέσει προσωρινά ή μόνιμα άδεια που εκδόθηκε ή χορηγήθηκε με βάση τον παρόντα Νόμο, εφόσον διαπιστώσει, κατόπιν καταγγελίας της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ) ή άλλης αντιπροσωπευτικής οργάνωσης ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, ότι παραβιάζονται οι όροι του Νόμου. Αποσαφηνίζεται η διαδικασία για μεγαλύτερη συμμόρφωση με το άρθρο 4§3 CRPD, που απαιτεί ενεργό εμπλοκή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων ατόμων με αναπηρίες στη διαδικασία ελέγχου και εποπτείας.
Εισηγούμαστε όπως το εδάφιο (3) διαμορφωθεί ως ακολούθως: Η αρμόδια αρχή εξασφαλίζει συνεχή εποπτεία υπηρεσιών και δομών ώστε να προλαμβάνεται κάθε μορφή κακοποίησης, παραμέλησης ή θεσμικής βίας εις βάρος ατόμων με αναπηρίες. Η νέα παράγραφος θεσπίζει διαρκή εποπτεία υπηρεσιών και δομών από την αρμόδια αρχή, για πρόληψη κακοποίησης, παραμέλησης και θεσμικής βίας εις βάρος ατόμων με αναπηρίες.
Ανταποκρίνεται στις παρατηρήσεις της Επιτροπής CRPD (2022, §§37–39) και ενισχύει την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας βάσει άρθρων 28 και 35 του Συντάγματος και άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
Όσον αφορά το άρθρο 15(1) του Νομοσχεδίου, ο Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου παραθέτει τα ακόλουθα σχόλια:
Το άρθρο 15(1) είναι πολύ γενικά διατυπωμένο και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε εξουσία της αρμόδιας αρχής να εισέρχεται σε υποστατικό το οποίο χρησιμοποιείται για σκοπούς του παρόντος Νόμου και να επιθεωρεί και να λαμβάνει αντίγραφα εγγράφων που χρησιμοποιούνται για σκοπούς του παρόντος Νόμου.
Εξ’ όσων αντιλαμβανόμαστε το άρθρο 15(1) και οι εξουσίες της αρμόδιας αρχής αφορούν τα πρόσωπα στα οποία επιβάλλει συγκεκριμένες και ρητές υποχρεώσεις το Νομοσχέδιο. Σημειώνεται ότι το Νομοσχέδιο δεν επιβάλλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις στις τράπεζες. Οι τράπεζες θα γίνονται μόνο αποδέκτες εμβασμάτων από την αρμόδια αρχή για άτομα με αναπηρίες (άρθρο 13(2) του Νομοσχεδίου). Επομένως και εξ’ όσων αντιλαμβανόμαστε το άρθρο 15(1) δεν τυγχάνει εφαρμογής στις τράπεζες.
Παρά ταύτα και χωρίς επηρεασμό της πιο πάνω θέσης μας, θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη σας ότι οι τραπεζες είναι φορείς που υπόκεινται σε αυστηρή εποπτεία, μεταξύ άλλων και σε ό,τι αφορά θέματα τραπεζικού απορρήτου και προστασίας προσωπικών δεδομένων. Ενόψει των πιο πάνω και σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή επιθυμεί να επιθεωρεί και να λαμβάνει αντίγραφα εγγράφων των τράπεζων, σημειώνουμε ότι τίθενται θέματα αποκάλυψης προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών που καλύπτονται από το τραπεζικό απόρρητο και ως εκ τούτου θα πρέπει να θεσπιστεί ρητή εξαίρεση για το εν λόγω θέμα από το τραπεζικό απόρρητο που περιλαμβάνεται στον Περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμο (Ν. 66(I)/1997, ως έχει τροποποιηθεί) και θα πρέπει να ληφθούν και οι απόψεις και/ή η σύμφωνη γνώμη της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Περαιτέρω, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι οι πληροφορίες που παραχωρούνται από τις τράπεζες προς τις αρμόδιες αρχές παραχωρούνται μέσω θεσμοθετημένου μηχανισμού, ήτοι, secured data rooms, ως η υφιστάμενη διαδικασία με άλλα τμήματα της Κυβέρνησης.
Το άρθρο 17 (1) ορίζει ότι «Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου ενσωματώνονται στον παρόντα Νόμο οι κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες που προβλέπονται στους ακόλουθους Νόμους ή άρθρα Νόμων..». Η ενσωμάτωση των Νόμων αυτών, θα έπρεπε να γίνει πλήρως στον παρόντα Νόμο, με βάση το πνεύμα του νέου Νόμου και να αφορά και όσους θα εγκρίνονται ως δικαιούχοι της ειδικής χορηγίας με τον παρόντα νόμο.
Η ενσωμάτωση με τον τρόπο που γίνεται, δημιουργεί νομική ασάφεια ως προς το κατά πόσον νέοι δικαιούχοι μπορούν να λάβουν το συγκεκριμένο επίδομα.
Η ασάφεια επιτείνεται από το λεκτικό του εδαφίου (4) του άρθρου 17 το οποίο αναφέρει ότι: « Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του εδαφίου (3), λήπτης παροχών ή υπηρεσιών σύμφωνα με τους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1) πιο πάνω, έχει δικαίωμα, εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, να επιλέξει και να αποφασίσει να μην ενταχθεί στις διατάξεις του παρόντος Νόμου και να παραμείνει δικαιούχος των παροχών και υπηρεσιών που προβλέπονται στους Νόμους, Διατάγματα και Σχέδια που αναφέρονται στο εδάφιο (1). Σε τέτοια περίπτωση ενημερώνει την αρμόδια αρχή σε έντυπο που καθορίζεται από αυτήν.
Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο 17 του Μέρους V ποικίλες διατάξεις Παράγραφος β, «ο περί Παροχής Ειδικής Χορηγίας σε Τυφλούς Νόμος» ενσωματώνεται στην νέα νομοθεσία, χωρίς να διασφαλίζεται η καταβολή χωρίς διάκριση ανάμεσα στα άτομα με οπτική αναπηρία. Δημιουργούνται τυφλοί «δυο ταχυτήτων» στη χώρα μας, και χάνουν μια για πάντα περισσότερα από 9 ωφελήματα, παροχές, εκπτώσεις και διευκολύνσεις, που συνδέονται με τον περί παροχής Ειδικής Χορηγίας για Τυφλούς Νόμο.
Σημειώνεται ότι οι τυφλοί είναι οι μόνοι από τους πολίτες που λαμβάνουν επιδόματα από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, που τυγχάνουν τέτοιας εξευτελιστικής και άνισης μεταχείρησης, που θα τους ωθήσει στην επαιτεία.
Οι διατάξεις του περί των Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμων (Έκτακτες Ανάγκες και Ανάγκες Φροντίδας) Διατάγματος του 2016 που αφορούν τα άτομα με αναπηρίες.
Στο συγκεκριμένο σημείο του άρθρου δεν αναφέρεται πουθενά η ενσωμάτωση των προνοιών που αφορούσαν τροποποιήσεις για κατοικία κλπ. Επίσης δεν αναφέρεται το αυξημένο επίδομα ενοικίου για άτομα με αναπηρίες και το επιπλέον επίδομα διατροφής και θέρμανσης. Πρόνοιες που περιλαμβάνονται στους κανονισμούς του ΕΕΕ. Θα πρέπει, δηλαδή να υιοθετηθεί με τη νέα Νομοθεσία, όχι απλά να ενσωματωθεί με περιορισμούς, το άρθρο 16 «παροχή ενοικίου» του ΕΕΕ και οι ΚΔΠ 339 του 2014 και 253 του 2019.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΧΩΡΟ
Πλήρης Πρόσβαση των Μαθητών με Αναπηρίες σε Όλους τους Χώρους του Σχολείου:
Διασφάλιση της καθολικής προσβασιμότητας σε όλους τους σχολικούς χώρους (ειδικές αίθουσες διδασκαλίας, χώροι ψυχαγωγίας, εργαστήρια, τουαλέτες κ.ά.) μέσω των κατάλληλων τεχνικών και αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων.
Ίσες Ευκαιρίες Συμμετοχής σε Σχολικές Δραστηριότητες:
Εξασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής των μαθητών με αναπηρίες σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες (εκδρομές, επισκέψεις, προγράμματα), με την παροχή κατάλληλων μέσων μεταφοράς (π.χ. ειδικά λεωφορεία με ράμπες και ανελκυστήρες).
Παροχή Εκπαιδευτών Υποστήριξης σε Σχολικές Μονάδες:
Τοποθέτηση ειδικά εκπαιδευμένων εκπαιδευτών/βοηθών στα σχολεία, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν την υποστήριξη των μαθητών με αναπηρίες. Σκοπός είναι η ενίσχυση της αυτονομίας τους, η ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοφροντίδας και η διευκόλυνση της κοινωνικής τους ένταξης στο σχολικό περιβάλλον.
Παροχή εκπαίδευσης σε μακροχρόνια απουσία:
Αφορά την εκπαίδευση κατ΄ οίκον ή εξ αποστάσεως , στις περιπτώσεις παιδιών που απουσιάζουν για σοβαρούς ιατρικούς λόγους και για μεγάλο χρονικό διάστημα.
β) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με Γνωστοποιήσεις που εκδίδει και που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να προσθέτει στήλες ανά έτος στον Πίνακα Α του Πίνακα 1 του Παραρτήματος 3, καθορίζοντας αυξήσεις στο ύψος των παροχών, καθώς και αυξήσεις στο ύψος των παροχών των Πινάκων 2 έως 8 του Παραρτήματος 3, βασιζόμενο στο μέγιστο των διαθέσιμων πόρων του με σκοπό να επιτύχει σταδιακά την πλήρη πραγμάτωση του δικαιώματος κάλυψης του κόστους αναπηρίας των δικαιούχων.
Θα γίνεται διαβούλευση με την ΚΥΣΟΑ και τις οργανώσεις εκπροσώπων ατόμων με αναπηρίες, προτού το Υπουργικό Συμβούλιο προσθέτει στήλες στον Πίνακα Α καθώς και στις αυξήσεις στο ύψος των παροχών στον Πίνακα 2 έως και 8 Παραρτήματος?
Τονίζεται η ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του νομοσχεδίου για να διασφαλιστούν η ανεξάρτητη διαβίωση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η πλήρης συμμόρφωση με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Ρήτρα μη ιδρυματοποίησης:
Να απαγορεύεται ρητά κάθε αναγκαστική ή έμμεση παραπομπή σε ομαδικές δομές.
Προτεραιότητα στην κατ’ οίκον και κοινοτική στήριξη, με προσωπικούς βοηθούς και προσωποκεντρικούς προϋπολογισμούς (Άρθρο 19 CRPD).
Ισότητα και πρόσβαση χωρίς διακρίσεις:
Να καταργηθούν εισοδηματικά εμπόδια στις παροχές, ώστε να λαμβάνεται υπόψη το πρόσθετο κόστος της αναπηρίας και όχι το εισόδημα.
Θέσπιση ενιαίων, αντικειμενικών κριτηρίων για όλους (Άρθρα 5 και 28 CRPD).
Υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων:
Να αποσυρθούν όλες οι διατάξεις που επιτρέπουν διοικητικό περιορισμό της δικαιοπρακτικής ικανότητας.
Καθιέρωση μηχανισμών υποστήριξης για τη λήψη αποφάσεων, αντί για αντικατάσταση της βούλησης του ατόμου (Άρθρο 12 CRPD).
Ανεξάρτητος μηχανισμός προσφυγών:
Δημιουργία εξωτερικού, ανεξάρτητου οργάνου για ενστάσεις, κυρώσεις και ανακλήσεις αποφάσεων.
Οι αποφάσεις να είναι δεσμευτικές και να εκδίδονται εντός εύλογων προθεσμιών (Άρθρο 13 CRPD).
Ουσιαστική συμμετοχή των οργανώσεων ΑμεΑ:
Εμπλοκή των οργανώσεων αυτοεκπροσώπησης σε όλα τα στάδια: σχεδιασμό, αδειοδότηση, αξιολόγηση και εφαρμογή πολιτικών (Άρθρο 4(3) CRPD).
Διαφάνεια και λογοδοσία:
Δημοσιοποίηση δεικτών, εκθέσεων προόδου και οικονομικών αναλύσεων.
Ενίσχυση της προστασίας προσωπικών δεδομένων και της δημόσιας λογοδοσίας (Άρθρα 22 και 31 CRPD).
🔹 Πρόσθετα σημεία ανησυχίας
Απουσία πρόνοιας για βασικές ανάγκες (σίτιση, ένδυση, στέγαση, ρεύμα, νερό), όπως προβλέπονταν στον Νόμο του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
➤ Τα άτομα με αναπηρία θα εξαναγκάζονται να επιστρέφουν στο καθεστώς ΕΕΕ, αντί να ενισχύεται η ανεξάρτητη διαβίωση.
Διάκριση λόγω ηλικίας:
➤ Ο αποκλεισμός ατόμων κάτω των 65 ετών από το επίδομα αναπηρίας παραβιάζει το Άρθρο 28 της Σύμβασης.
Περιορισμός ελευθερίας επιλογής:
➤ Η αποκλειστική αδειοδότηση νομικών προσώπων στερεί από τα άτομα το δικαίωμα να επιλέγουν και να εργοδοτούν οι ίδιοι προσωπικούς βοηθούς.
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων οφείλει να στηρίζει το άτομο και όχι να του αφαιρεί δικαιώματα. Καμία δημόσια αρχή δεν πρέπει να μπορεί να περιορίζει τη δικαιοπρακτική ικανότητα χωρίς δικαστική απόφαση.
Η νομοθεσία πρέπει να διασφαλίζει ότι τα άτομα με αναπηρία θα μπορούν να ζουν μέσα στην κοινότητα και όχι σε ιδρυματικού τύπου δομές. Χρειάζεται ξεκάθαρη απαγόρευση αναγκαστικής παραπομπής σε ομαδικές κατοικίες και ενίσχυση της κατ’ οίκον και κοινοτικής στήριξης, με προσωπικούς βοηθούς και προσωπικούς προϋπολογισμούς.
Οι παροχές πρέπει να δίνονται με βάση τις πραγματικές ανάγκες και όχι το εισόδημα, γιατί το κόστος της αναπηρίας είναι επιπλέον και διαφέρει για κάθε άτομο. Πρέπει να υπάρχουν ενιαία και δίκαια κριτήρια για όλους. Χρειάζεται επίσης ανεξάρτητος μηχανισμός ενστάσεων και ελέγχου, ώστε να διασφαλίζεται δικαιοσύνη και διαφάνεια στις αποφάσεις. είναι σημαντικό να υπάρχει διαφάνεια, δημοσιοποίηση στοιχείων και ετήσια ενημέρωση για την πρόοδο και τα αποτελέσματα, ώστε να υπάρχει πραγματική λογοδοσία προς την κοινωνία.
Το νομοσχέδιο, όπως παρουσιάζεται, χρειάζεται ουσιαστικές αλλαγές για να συνάδει με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να προστεθεί ρητή ρήτρα μη ιδρυματοποίησης, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανένα άτομο δεν θα παραπέμπεται αναγκαστικά σε ομαδικές δομές και ότι θα δίνεται προτεραιότητα στην κατ’ οίκον και κοινοτική στήριξη μέσω προσωπικών βοηθών και προσωπικών προϋπολογισμών. Η πρόσβαση στις παροχές πρέπει να βασίζεται στο πρόσθετο κόστος της αναπηρίας και όχι σε εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια, που οδηγούν σε διακρίσεις. Απαραίτητη είναι η καθιέρωση ανεξάρτητου μηχανισμού προσφυγών, ώστε οι ενστάσεις και οι ανακλήσεις παροχών να κρίνονται από εξωτερικό, ανεξάρτητο όργανο και όχι από την ίδια την αρμόδια αρχή. Αντίστοιχα, η «ανεξάρτητη αξιολόγηση» δεν μπορεί να διενεργείται αποκλειστικά από το Τμήμα, χωρίς τη συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ. Πρέπει επίσης να διαγραφεί η δυνατότητα του κράτους να περιορίζει τη δικαιοπρακτική ικανότητα των ατόμων με αναπηρίες· η λήψη αποφάσεων πρέπει να είναι υποστηριζόμενη, όχι αντικαταστατική. Η νομοθεσία χρειάζεται πλήρη διαφάνεια, δημόσιους δείκτες και ετήσιες εκθέσεις προόδου, καθώς και συμμετοχή των ίδιων των ατόμων με αναπηρία και των οργανώσεών τους σε όλα τα στάδια σχεδιασμού, αξιολόγησης και εφαρμογής. Τέλος, η απουσία πρόνοιας για βασικές ανάγκες (σίτιση, ένδυση, στέγαση, ρεύμα, νερό) αναγκάζει τα άτομα με αναπηρία να επιστρέφουν στο σύστημα ΕΕΕ, ακυρώνοντας τον σκοπό του νόμου που υποτίθεται ότι τα απελευθερώνει από αυτό.
Για το άρθρο 16 (10) να διαμορφωθεί ως εξής: «
(10) Όταν νομικό ή όπου προνοείται φυσικό πρόσωπο διαπράττει αδίκημα βάσει του παρόντος άρθρου, κάθε πρόσωπο που το αντιπροσωπεύει για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου και στην περίπτωση νομικού προσώπου κάθε Διευθυντής ή μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ή διευθύνων σύμβουλος ή γραμματέας ή άλλος αξιωματούχος του νομικού αυτού προσώπου ή οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο εμφανιζόταν ότι κατέχει οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες ιδιότητες, που εξουσιοδοτεί ή παρακινεί ή επιτρέπει την τέλεση της πράξης ή την παράλειψη η οποία συνιστά το αδίκημα, είναι ένοχο του αδικήματος αυτού, ταυτόχρονα με το νομικό πρόσωπο, και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται στις ποινές που προβλέπει το άρθρο αυτό για το εν λόγω αδίκημα.»
Για το άρθρο 17. «Μεταβατικές Διατάξεις»
Ένα ακόμη ζήτημα αρχής, ουσιαστικής σημασίας, είναι να μην υπάρξουν πισωγυρίσματα και απώλειες παροχών και υπηρεσιών προς τους δικαιούχους, με την νέα νομοθεσία. Όλα τα δικαιώματα, υπηρεσίες και παροχές προς τους δικαιούχους πρέπει να κατοχυρωθούν και είναι κρίσιμης σημασίας κατά τη μετάβαση στο νέο σύστημα, να μην υπάρξει ούτε μία ημέρα διακοπής.
Οι μεταβατικές διατάξεις, όπως προβλέπονται στο άρθρο 17, έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς ορίζουν ρητά ότι η καταργούμενη προηγούμενη νομοθεσία που αναφέρεται στην παράγραφο 17(1), διασφαλίζει πως κανένα άτομο δεν θα λάβει μειωμένες απολαβές ή δικαιώματα βάσει της νέας νομοθεσίας.
Να προστεθεί στο σημείο 17(β) η ακόλουθη παράγραφος
«Με την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και παρά την κατάργηση του περί παροχής ειδικής χορηγίας σε τυφλούς νόμο, οι δικαιούχοι που αναγνωρίζονται ή θα αναγνωριστούν βάσει του παλαιού νόμου διατηρούν και συνεχίζουν να απολαμβάνουν οποιαδήποτε δευτερογενή ή παράπλευρα ωφελήματα απορρέουν από την ιδιότητα του δικαιούχου τυφλών συμπεριλαμβανομένων, αλλά χωρίς περιορισμό σε πρόσβαση σε σχέδια και επιδοτήσεις, φορολογικές απαλλαγές οι εκπτώσεις, μειωμένα κόμιστρα σε μεταφορικά μέσα ή πολιτιστικές κοινωνικές παροχές».
Η προτεινόμενη διάταξη διασφαλίζει τη νομική συνέχεια και προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων που είχαν αναγνωριστεί ως δικαιούχοι βάσει του «Περί Παροχής Ειδικής Χορηγίας σε Τυφλούς Νόμου».
Για το άρθρο 19(β) «Εξουσία έκδοσης Γνωστοποιήσεων» (β) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με Γνωστοποιήσεις που εκδίδει και που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να προσθέτει στήλες ανά έτος στον Πίνακα Α του Πίνακα 1 του Παραρτήματος 3, καθορίζοντας αυξήσεις στο ύψος των παροχών, καθώς και αυξήσεις στο ύψος των παροχών των Πινάκων 2 έως 8 του Παραρτήματος 3, βασιζόμενο στο μέγιστο των διαθέσιμων πόρων του με σκοπό να επιτύχει σταδιακά αλλά και σε εύλογο χρονικό διάστημα την πλήρη πραγμάτωση του δικαιώματος κάλυψης του κόστους αναπηρίας των δικαιούχων.”
Από το άρθρο 20, Να διαγραφεί το «εν όλω ή εν μέρει».
Για το άρθρο 20. «Έναρξη ισχύος»
Η ΚΥΣΟΑ διαφωνεί με τη διατύπωση «εν όλω ή εν μέρει», διότι η εν μέρει εφαρμογή του νόμου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη ενιαία εφαρμογή δικαιωμάτων και παροχών, δημιουργώντας αδικίες και ασάφεια για τα άτομα με αναπηρία.
Η ΚΥΣΟΑ εισηγείται ότι ο νόμος πρέπει να τίθεται σε ισχύ ολόκληρος ταυτόχρονα, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης και ισότιμη πρόσβαση όλων των δικαιούχων στις προβλεπόμενες υπηρεσίες και παροχές από την ημερομηνία εφαρμογής του.
συμφωνούμε με τα σχόλια luishad KAI Andri Andreou
1. Ρήτρα μη ιδρυματοποίησης: Ρητή απαγόρευση αναγκαστικής παραπομπής σε ομαδικές δομές. Προτεραιότητα στην κατ’ οίκον και κοινοτική στήριξη με προσωπικούς βοηθούς και προσωπικούς προϋπολογισμούς (Άρ. 19 CRPD).
2. Μη διάκριση & πρόσβαση: Άρση εισοδηματικών φραγμών σε κρίσιμες παροχές με βάση το πρόσθετο κόστος αναπηρίας· ενιαία, αντικειμενικά κριτήρια για όλους (Άρ. 5, 28 CRPD).
3. Υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων: Απόσυρση κάθε διοικητικής δυνατότητας περιορισμού δικαιοπρακτικής ικανότητας. Καθιέρωση υποστηρικτικών μηχανισμών αντί υποκατάστασης βούλησης (Άρ. 12 CRPD).
4. Ανεξάρτητος μηχανισμός προσφυγών: Θεσμοθέτηση εξωτερικού, ανεξάρτητου οργάνου για ενστάσεις/κυρώσεις/ανακλήσεις, με σύντομες προθεσμίες και δεσμευτικές αποφάσεις (Άρ. 13 CRPD).
5. Συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ: Σε όλα τα στάδια σχεδιασμού, αδειοδότησης, αξιολόγησης και κανονιστικής εξειδίκευσης, με ουσιαστικό και τεκμηριωμένο τρόπο (Άρ. 4(3) CRPD).
6. Διαφάνεια, δεδομένα, λογοδοσία: Δημόσιοι δείκτες, ετήσιες εκθέσεις προόδου, ανάλυση κόστους–οφέλους, προστασία προσωπικών δεδομένων (Άρ. 31, 22 CRPD).
Καμία πρόνοια για σίτιση, ένδυση – υπόδηση, ρεύμα νερό και στέγαση ως υπήρχε μέχρι σήμερα στον περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος Νόμο. Θα πρέπει τα άτομα με αναπηρία να καταφέυγουν πάλι στο ΕΕΕ με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Δημιουργειτε Νομοθεσία για να αποδεσμευθούν τα άτομα με αναπηρία από το ΕΕΕ και τελικά θα καταφεύγουν και πάλι στο στον Νόμο του ΕΕΕ.
Άρθρο 17 (γ), Παραβιάζεται το Αρ 28 της Σύμβασης του ΟΗΕ. Ο αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία κάτω των 65 ετών από την παροχή επιδόματος αναπηρίας για αποτελεί διάκριση.
Περαιτέρω καμία πρόνοια για σίτιση, ένδυση – υπόδηση, ρεύμα νερό και στέγαση ως υπήρχε μέχρι σήμερα στον περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος Νόμο. Θα πρέπει τα άτομα με αναπηρία να καταφέυγουν πάλι στο ΕΕΕ με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Δημιουργειτε Νομοθεσία για να αποδεσμευθούν τα άτομα με αναπηρία από το ΕΕΕ και τελικά θα καταφεύγουν και πάλι στο στον Νόμο του ΕΕΕ.
ΜΕΡΟΣ Ι – Εισαγωγικές Διατάξεις (Άρθρα 1–3)
• Ορισμός “Αδειούχου Παρόχου”: Ο περιορισμός σε νομικά πρόσωπα περιορίζει την ελευθερία επιλογής προσωπικού/άτυπου βοηθού από το ίδιο το άτομο. Ζητούμε ρητή πρόβλεψη για δυνατότητα απευθείας επιλογής/εργοδότησης προσωπικού βοηθού από τον δικαιούχο (Άρ. 19 CRPD).
• “Αντιπροσωπευτικές οργανώσεις”: Να διασφαλιστεί συμμετοχή όλων των οργανώσεων αυτοεκπροσώπησης, πέρα από τις τυπικά εγγεγραμμένες, με διαδικασίες ανοικτές και χωρίς αποκλεισμούς (Άρ. 4(3) CRPD).
• Κριτήριο 12μηνης διαμονής στους “δικαιούχους”: Να προστεθεί ρήτρα για άμεση πρόσβαση σε κρίσιμες υπηρεσίες ανεξαρτήτως χρόνου διαμονής για νεοεισερχόμενα πρόσωπα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων διεθνώς προστατευόμενων (Άρ. 18 CRPD).
• Σκοπός νόμου: Να προστεθεί ρητή απαγόρευση πρακτικών ιδρυματοποίησης και δέσμευση για εξατομικευμένη υποστήριξη στην κοινότητα (Άρ. 19 CRPD).
ΜΕΡΟΣ ΙΙ – Υπηρεσίες & Αδειοδότηση (Άρθρα 4–5)
• Κατοικίες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης: Η ένταξη τους ως «υπηρεσίες ανεξάρτητης διαβίωσης» είναι παραπλανητική και εγκυμονεί κίνδυνο ιδρυματοποίησης. Να οριστούν αποκλειστικά ως προσωρινές λύσεις έκτακτης ανάγκης και όχι ως κύρια μορφή στήριξης (Άρ. 19 CRPD).
• Μη διπλή παροχή ίδιου σκοπού: Οριζόντιος περιορισμός μπορεί να στερήσει αναγκαίους συνδυασμούς υποστήριξης. Χρειάζεται ρήτρα εξατομίκευσης με βάση τεκμηριωμένο σχέδιο στήριξης (Άρ. 19 CRPD).
• Αδειοδότηση/εποπτεία: Η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στην αρμόδια αρχή απαιτεί αντισταθμίσματα: ανεξάρτητη επιτροπή αδειοδότησης με συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ, διαφανή κριτήρια, προθεσμίες και ένδικα μέσα (Άρ. 4(3), 13 CRPD).
• Πιστοποιητικά υγείας παρόχων: Να αναδιατυπωθούν ώστε να ελέγχεται η λειτουργική ικανότητα για την παρεχόμενη εργασία και να αποφεύγονται διακρίσεις εις βάρος ατόμων με αναπηρία (Άρ. 27 CRPD).
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ – Παροχές Ανεξάρτητης Διαβίωσης (Άρθρο 6)
• Εύρος παροχών: Θετικό το φάσμα (προσωπική βοήθεια, διακίνηση, βοηθήματα, κάρτες, κ.ά.) σε ευθυγράμμιση με Άρ. 20 και 28 CRPD.
• Παροχές δεν θεωρούνται εισόδημα: Πολύ θετικό· ζητείται ρητή διασταύρωση με λοιπές νομοθεσίες για αποφυγή «έμμεσων» περικοπών (Άρ. 28 CRPD).
• Εξάρτηση από εισοδηματικά κριτήρια: Να αποφευχθούν διακρίσεις μεταξύ κατηγοριών αναπηρίας. Απαιτείται σαφής ρήτρα μη διάκρισης και σταδιακή αποσύνδεση κρίσιμων παροχών από το εισόδημα με βάση το πρόσθετο κόστος αναπηρίας (Άρ. 5, 28 CRPD).
• Θεραπείες/αποκατάσταση: Να προστεθούν ρητές καλύψεις για λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, υδροθεραπεία κ.ά. (Άρ. 25–26 CRPD).
• Μη διπλή παροχή ίδιου σκοπού: Να ισχύει μόνο όπου τεκμηριώνεται επικάλυψη, όχι ως γενική απαγόρευση (Άρ. 19 CRPD).
ΜΕΡΟΣ IV – Διαδικασία πρόσβασης, αξιολόγηση, ενστάσεις, πληρωμές, δικαιοπρακτική ικανότητα (Άρθρα 7–14)
• Συμμετοχή του ατόμου: Να κατοχυρωθεί ότι το άτομο συμμετέχει ουσιαστικά σε κάθε στάδιο (έντυπα, συνεντεύξεις, υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων), με προσβάσιμες μορφές και εύλογες προσαρμογές (Άρ. 12, 9, 21 CRPD).
• “Ανεξάρτητη αξιολόγηση” από το Τμήμα: Να συμπληρωθεί με ανεξάρτητους μηχανισμούς/εξωτερικούς αξιολογητές και υποχρεωτική συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ στη διαμόρφωση μεθοδολογιών (Άρ. 4(3) CRPD).
• Αυτεπάγγελτη αφαίρεση παροχών: Χρειάζονται αυστηρές εγγυήσεις (προηγούμενη ακρόαση, αιτιολόγηση, αναστολή εκτέλεσης μέχρι ανεξάρτητη εξέταση όπου δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος) για αποφυγή αυθαιρεσίας (Άρ. 28, 13 CRPD).
• Προσωρινές εγκρίσεις & αναδρομικά: Να διασφαλιστεί ότι καθυστερήσεις της διοίκησης δεν στερούν αναδρομικά δικαιώματα (Άρ. 28 CRPD).
• Ένσταση: Η σημερινή ρύθμιση (αρμόδια αρχή/Υφυπουργός) δεν επαρκεί. Απαιτείται ανεξάρτητο όργανο προσφυγών με δεσμευτική αρμοδιότητα και δικαστικός έλεγχος (Άρ. 13 CRPD).
• Πληρωμές σε παρόχους: Η αποκλειστική απευθείας πληρωμή παρόχων περιορίζει την αυτοδιάθεση. Να προβλεφθούν και προσωποκεντρικοί προϋπολογισμοί/άμεσες πληρωμές στον δικαιούχο με ελαφρύ έλεγχο χρήσης (Άρ. 19 CRPD).
• Εκπρόσωπος/διαχείριση παροχών: Να θεσπιστούν εγγυήσεις κατάχρησης χωρίς να αφαιρείται η βούληση του ατόμου· ιεράρχηση υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων (Άρ. 12 CRPD).
• Δικαιοπρακτική ικανότητα (Άρ. 14): Πρέπει να διαγραφεί η δυνατότητα της αρμόδιας αρχής να «ρυθμίζει» δικαιώματα. Κάθε περιορισμός ανήκει μόνο στη δικαστική εξουσία, με προτεραιότητα σε υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων και τις ελάχιστα περιοριστικές λύσεις (Άρ. 12 CRPD).
ΜΕΡΟΣ V – Ποικίλες διατάξεις, κυρώσεις, μεταβατικά, κανονιστικές πράξεις (Άρθρα 15–20)
• Έλεγχοι/είσοδος σε χώρους: Να τεθούν ρητές εγγυήσεις αναγκαιότητας–αναλογικότητας, τεκμηρίωσης και περιορισμένης διάρκειας (Άρ. 22, 17 CRPD).
• Ανάκληση αδειών & πρόστιμα: Διαφανής διαδικασία, κλιμακωτές κυρώσεις με οδηγό βαρύτητας, ανεξάρτητη προσφυγή (Άρ. 13 CRPD).
• Ποινικοποίηση μη αδειούχας παροχής: Να υπάρξει ειδική πρόνοια ώστε άτυποι βοηθοί/οικογένεια να μη διώκονται όπου δεν υπάρχει διαθέσιμος αδειούχος και η φροντίδα είναι αναγκαία (Άρ. 19 CRPD).
• Μεταβατικές ρυθμίσεις/ενοποίηση: Ρήτρα μη χειροτέρευσης σε πραγματικούς όρους για όλους τους υφιστάμενους δικαιούχους, με αυτόματη διατήρηση επιπέδου παροχών μέχρι ίσο ή ανώτερο στο νέο καθεστώς (Άρ. 28 CRPD).
• Προθεσμία επιλογής παλαιού καθεστώτος: Παράταση και εξατομικευμένη, προσβάσιμη ενημέρωση. Δυνατότητα μεταγενέστερης αναθεώρησης χωρίς βλάβη (Άρ. 9, 21 CRPD).
• Γνωστοποιήσεις/Κανονισμοί: Υποχρεωτική προ-διαβούλευση με οργανώσεις ΑμεΑ, δημόσια αιτιολόγηση και εκτίμηση αντικτύπου, σαφές χρονοδιάγραμμα σταδιακής εφαρμογής και ετήσιοι μηχανισμοί αναπροσαρμογής παροχών με βάση πληθωρισμό και τεκμηριωμένο κόστος αναπηρίας (Άρ. 4(3), 28 CRPD).
Οριζόντιες τελικές εισηγήσεις
1. Ρήτρα μη ιδρυματοποίησης: Ρητή απαγόρευση αναγκαστικής παραπομπής σε ομαδικές δομές. Προτεραιότητα στην κατ’ οίκον και κοινοτική στήριξη με προσωπικούς βοηθούς και προσωπικούς προϋπολογισμούς (Άρ. 19 CRPD).
2. Μη διάκριση & πρόσβαση: Άρση εισοδηματικών φραγμών σε κρίσιμες παροχές με βάση το πρόσθετο κόστος αναπηρίας· ενιαία, αντικειμενικά κριτήρια για όλους (Άρ. 5, 28 CRPD).
3. Υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων: Απόσυρση κάθε διοικητικής δυνατότητας περιορισμού δικαιοπρακτικής ικανότητας. Καθιέρωση υποστηρικτικών μηχανισμών αντί υποκατάστασης βούλησης (Άρ. 12 CRPD).
4. Ανεξάρτητος μηχανισμός προσφυγών: Θεσμοθέτηση εξωτερικού, ανεξάρτητου οργάνου για ενστάσεις/κυρώσεις/ανακλήσεις, με σύντομες προθεσμίες και δεσμευτικές αποφάσεις (Άρ. 13 CRPD).
5. Συμμετοχή οργανώσεων ΑμεΑ: Σε όλα τα στάδια σχεδιασμού, αδειοδότησης, αξιολόγησης και κανονιστικής εξειδίκευσης, με ουσιαστικό και τεκμηριωμένο τρόπο (Άρ. 4(3) CRPD).
6. Διαφάνεια, δεδομένα, λογοδοσία: Δημόσιοι δείκτες, ετήσιες εκθέσεις προόδου, ανάλυση κόστους–οφέλους, προστασία προσωπικών δεδομένων (Άρ. 31, 22 CRPD).