20 – Παράρτημα 3-ΠΙΝΑΚΑΣ 6-ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΤΡΟΧΟΚΑΘΙΣΜΑΤΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ
| Φύση και σκοπός |
1. Η Επιχορήγηση Αγοράς Τροχοκαθίσματος αφορά τη δαπάνη για αγορά τροχοκαθίσματος για σκοπούς διευκόλυνσης της ασφαλούς διακίνησης και προώθησης της ανεξαρτητοποίησης και αυτονομίας καθώς και της πλήρους συμμετοχής στην κοινωνική, εκπαιδευτική και οικονομική ζωή ατόμων με σοβαρή κινητική αναπηρία. |
| Δικαιούχοι
Νόμος 113(I) του 1999 |
2. Δικαιούχοι Επιχορήγησης Αγοράς Τροχοκαθίσματος είναι:
(α) άτομα με σοβαρή κινητική αναπηρία που έχουν ανάγκη τροχοκαθίσματος για τη διακίνηση τους
(β) παιδιά με αναπηρίες ανεξαρτήτως υπηκοότητας οι ανάγκες των οποίων εξυπηρετούνται με βάση τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο.
|
| Ύψος επιχορήγησης | 3. Η Επιχορήγηση Αγοράς Τροχοκαθίσματος, ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του ατόμου με αναπηρία για συγκεκριμένο τύπο τροχοκαθίσματος και ανάλογα με ανώτατο ποσό ανά τύπο τροχοκαθίσματος, διαβαθμίζεται ως ακολούθως:
(α) μέχρι €700 (επτακόσια ευρώ) για τροχοκάθισμα απλού/συνηθισμένου τύπου (βάρος πάνω από 18 κιλά)
(β) μέχρι €1.750 (χίλια επτακόσια πενήντα ευρώ) για τροχοκάθισμα ελαφρού τύπου (12-18 κιλά)
(γ) μέχρι €2.800 (δύο χιλιάδες οκτακόσια ευρώ) για τροχοκάθισμα πολύ ελαφρού τύπου (βάρος κάτω από 11 κιλά)
(δ) μέχρι €5.000 (πέντε χιλιάδες ευρώ) για τροχοκάθισμα πολύ ελαφρού τύπου (βάρος κάτω από 4 κιλά και κάτω)
(ε) μέχρι €4.000 (τέσσερεις χιλιάδες ευρώ) για τροχοκάθισμα – ορθοστάτη
(στ) μέχρι €13.500 (δεκατρείς χιλιάδες πεντακόσια ευρώ) για ηλεκτροκίνητο τροχοκάθισμα
(ζ) μέχρι €6.000 (έξι χιλιάδες ευρώ) για Σύστημα προώθησης (τροχάκι) ή Σύστημα Ηλεκτροκίνησης
(η) μέχρι €15.000 (δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ) για Ηλεκτροκίνητο τροχοκάθισμα με ορθοστάτη
(θ) €1.700 (χίλια επτακόσια ευρώ) για Ηλεκτροκίνητο Scooter, Τύπου Basic Line, μικρό, για χρήση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, κυβισμού 300W, μέγιστης ταχύτητας 6KM/H, αυτονομίας μπαταρίας 20KM και βάρος χρήστη μέχρι 130-135kg
(ι) €3.250 (τρεις χιλιάδες διακόσια πενήντα ευρώ) για Ηλεκτροκίνητο Scooter, Μεσαίου τύπου, για χρήση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, κυβισμού 450W-550W, μέγιστης ταχύτητας 11-15KM/H, αυτονομίας μπαταρίας 36-40KM και βάρος χρήστη μέχρι 150kg
(ια) €3.850 (τρεις χιλιάδες οκτακόσια πενήντα ευρώ) για Ηλεκτροκίνητο Scooter, Μεγάλου τύπου, για χρήση σε εξωτερικούς χώρους ( μόνο σε περιπτώσεις που αιτιολογείται από το περιβάλλον και τις εξατομικευμένες ανάγκες του αιτητή), κυβισμού 550W-700W, μέγιστης ταχύτητας 15KM/H, αυτονομίας μπαταρίας 40-50ΚΜ και βάρος χρήστη μέχρι 150kg
(ιβ) μέχρι €3.800 (τρεις χιλιάδες οκτακόσια ευρώ) για τροχοκαθίσματα σωστής στάσης με ανάκληση (tilt-in-space)
(ιγ) μέχρι €10.000 (δέκα χιλιάδες ευρώ) για παιδικά ή μέχρι €13.500 (δεκατρείς χιλιάδες πεντακόσια ευρώ) για ενήλικες για πολύ εξειδικευμένα τροχοκαθίσματα που παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις από όλους τους άλλους τύπους:
Νοείται ότι σε περίπτωση που, λόγω ιδιαιτερότητας στην αναπηρία ορισμένων ατόμων, η αξία του τροχοκαθίσματος και των συμπληρωμάτων του υπερβαίνει τα πιο πάνω ποσά, τότε το ύψος της οικονομικής βοήθειας θα ανέρχεται στο 50% της επιπλέον αξίας με εξαίρεση: (i) την κατηγορία Ζ όπου θα καλύπτεται 80% της αξίας του μηχανισμού μέχρι το ανώτατο ποσό ως αναφέρεται πιο πάνω (ii) τις κατηγορίες Θ, Ι, και ΙΑ για Ηλεκτροκίνητα Scooter που το ποσό επιχορήγησης είναι σταθερό.
Νοείται περαιτέρω ότι σε περίπτωση παιδιών με αναπηρίες, οι ανάγκες των οποίων εξυπηρετούνται με βάση τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο, θα καταβάλλεται εξολοκλήρου η αξία του τροχοκαθίσματος, μόνο στις περιπτώσεις που η διαδικασία υποβολής αίτησης γίνεται μετά από αξιολόγηση και εισήγηση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με βάση τις πρόνοιες της πιο πάνω Νομοθεσίας. Εξαιρούνται περιπτώσεις όπου το προτεινόμενο κόστος διαφοροποιείται σημαντικά από το μέσο κόστος για την αντίστοιχη κατηγορία τροχοκαθίσματος ή/και όπου υποβάλλεται με την αίτηση μόνο μία προσφορά ενός προμηθευτή όπου η αρμόδια αρχή δύναται να εφαρμόζει τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις επιχορήγησης, επιδιόρθωσης και αντικατάστασης όπως για τα άλλα αντίστοιχα τροχοκαθίσματα.
|
| Άλλοι όροι και προϋποθέσεις | 4. Για την Επιχορήγηση Αγοράς Τροχοκαθίσματος ισχύουν οι ακόλουθοι όροι και προϋποθέσεις:
(α) Αιτήσεις υποβάλλονται συνοδευόμενες από αξιολόγηση και σύσταση από Φυσιοθεραπευτές του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας ή του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου. Κατά την αξιολόγηση θα πρέπει να δοκιμάζονται τουλάχιστον 2 τροχοκαθίσματα της ίδιας κατηγορίας διαφορετικών αντιπροσώπων. Το είδος που επιλέγεται θα πρέπει να αιτιολογείται με βάση την σύσταση βασιζόμενο στις αντικειμενικές και εξατομικευμένες ανάγκες του αιτητή και θα κατηγοριοποιείται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Όπου κρίνεται αναγκαίο δύναται να ζητούνται από την αρμόδια αρχή πρόσθετες διευκρινίσεις ανά περίπτωση.
(β) Ηλεκτροκίνητα τροχοκαθίσματα (Στ και Η) θα παρέχονται σε άτομα που θα πιστοποιούνται από το Τμήμα με τετραπληγία ή παραπληγία και που θα τεκμηριώνεται από τον φυσιοθεραπευτή ότι έχουν τις απαραίτητες ικανότητες να τα οδηγούν. Επιπρόσθετα, δικαίωμα για επιχορήγηση ηλεκτροκίνητου τροχοκαθίσματος με ποσό μέχρι €5.000 (πέντε χιλιάδες ευρώ) και χωρίς δυνατότητα πρόσθετης επιχορήγησης θα έχουν και άτομα που πιστοποιούνται με σοβαρή κινητική αναπηρία αλλά όχι με τετραπληγία ή παραπληγία.
(γ) Ηλεκτροκίνητα scooter θα επιχορηγούνται σε άτομα που θα πιστοποιούνται με σοβαρή κινητική αναπηρία ή παραπληγία ηλικίας μέχρι 75 (εβδομήντα πέντε) ετών. Για σκοπούς πιστοποίησης της ασφάλειας στην οδήγηση των ηλεκτροκίνητων scooter, συμπληρωματικά ο αιτητής θα πρέπει να προσκομίσει τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
– Πρόσφατη Αναφορά θεράποντος γιατρού σε έντυπο του Τμήματος, που να πιστοποιεί ότι το γνωστικό και λειτουργικό επίπεδο του αιτητή είναι κατάλληλο για την οδήγηση ηλεκτροκίνητου scooter με ασφάλεια – Πρόσφατη Βεβαίωση Οφθαλμιάτρου που να πιστοποιεί το λειτουργικό επίπεδο της όρασης κι ότι αυτό είναι κατάλληλο για την οδήγηση ηλεκτροκίνητου scooter με ασφάλεια
(δ) Τα τροχοκαθίσματα με πρόσθετο σύστημα ηλεκτροκίνησης ή σύστημα υποβοηθούμενης κίνησης θα επιχορηγούνται σε άτομα που θα πιστοποιούνται με σοβαρή κινητική αναπηρία ή παραπληγία. Οι αιτήσεις για τον συγκεκριμένο τύπο θα εξετάζονται και θα εγκρίνονται σύμφωνα με την κατηγορία που ανήκει το τροχοκάθισμα λαμβάνοντας επιπρόσθετα το αντίστοιχο ποσό για τον σύστημα ηλεκτροκίνησης ή σύστημα υποβοηθούμενης κίνησης ως αναφέρεται στον Πίνακα για την κατηγορία Ζ. Σημειώνεται ότι το σύστημα προώθησης δεν θα εγκρίνεται σε περιπτώσεις ατόμων με διάγνωση προοδευτικά εξελισσόμενων παθήσεων που επηρεάζει την ικανότητα χειρισμού.
(ε) Τα τροχοκαθίσματα κατηγορίας Δ θα επιχορηγούνται σε άτομα που θα πιστοποιούνται με σοβαρή κινητική αναπηρία ή παραπληγία σύμφωνα με τα πιο κάτω κριτήρια :
– Η επιχορήγηση θα δίνεται για αγορά τροχοκαθίσματος της συγκεκριμένη κατηγορίας σε περιπτώσεις όπου δεν απαιτούνται μετατροπές / πρόσθετος εξοπλισμός πέραν των εργοστασιακών ρυθμίσεων που δίνει ο κατασκευαστής. Η κατηγοριοποίηση θα γίνεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. – Η επιχορήγηση για τροχοκάθισμα πολύ ελαφριού τροχοκαθίσματος με βάρος ≤ 4kg θα δίνεται σε δικαιούχους νοουμένου ότι δεν αφορά το πρώτο τους τροχοκάθισμα.
(στ) Οι δικαιούχοι τροχοκαθίσματος, μπορούν να υποβάλουν αίτηση και για δεύτερο τροχοκάθισμα. Η ικανοποίηση του αιτήματος θα εξαρτάται από τα δεδομένα της κάθε περίπτωσης και το βαθμό της συγκεκριμένης ανάγκης. Νοείται ότι:
(i) οι εργαζόμενοι και οι φοιτητές δικαιούχοι δικαιούνται και δεύτερο τροχοκάθισμα.
(ii) τα παιδιά με αναπηρίες, οι ανάγκες των οποίων εξυπηρετούνται με βάση τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο, δικαιούνται δεύτερο τροχοκάθισμα όταν η μεταφορά του πρώτου τροχοκαθίσματος στο χώρο του σχολείου ή στο σπίτι, είναι αδύνατη. Η δυνατότητα μεταφοράς του τροχοκαθίσματος θα περιγράφεται από τον/τη φυσιοθεραπευτή/τρια στο ειδικό έντυπο αξιολόγησης και σύστασης.
(iii) Σε καμιά περίπτωση δεν παραχωρείται δεύτερο ηλεκτροκίνητο τροχοκάθισμα ή δεύτερο τροχοκάθισμα κατηγορίας Δ’ Πολύ Ελαφριού τύπου (Βάρος μεταφοράς ≤ 4kg) .
(ζ) Όλα τα τροχοκαθίσματα μπορούν να αντικαθίστανται μετά την πάροδο 5χρόνων, εκτός από τα ηλεκτροκίνητα (συμπεριλαμβάνονται οι κατηγορίες ΣΤ,Ζ,Η,Θ, Ι, ΙΑ) που μπορούν να αντικαθίστανται μετά την πάροδο 7 χρόνων.
Νοείται ότι, όλα τα τροχοκαθίσματα μπορούν να αντικαθίστανται σε συντομότερο χρονικό διάστημα αν αξιολογηθεί ότι, συγκεκριμένο τροχοκάθισμα είναι ακατάλληλο για χρήση λόγω σοβαρής βλάβης ή λόγω αλλαγής της κατάστασης του ατόμου με αναπηρία ή των παιδιών με αναπηρίες οι ανάγκες των οποίων εξυπηρετούνται με βάση τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο.
(η) Για σκοπούς επιδιόρθωσης δύναται να καταβληθεί τμηματικά ή εξ ολοκλήρου, ανάλογα με την εκάστοτε ανάγκη:
(i) Για τα τροχοκαθίσματα απλού/ συνηθισμένου τύπου (Κατηγορία Α) ποσό μέχρι €200 για επιδιορθώσεις μετά το δεύτερο χρόνο από την ημερομηνία της αγορά του και για διάστημα μέχρι τρία χρόνια.
(ii) Για τα τροχοκαθίσματα των Κατηγοριών Β,Γ,Δ,Ε και ΙΒ ποσό μέχρι €500 για επιδιορθώσεις μετά το δεύτερο χρόνο από την ημερομηνία της αγορά του και για διάστημα μέχρι τρία χρόνια.
(iii) Για τα τροχοκαθίσματα Κατηγορίας Στ, Ζ, Η και ΙΓ ποσό μέχρι €3.000 για επιδιορθώσεις μετά το δεύτερο χρόνο από την ημερομηνία της αγορά του και για διάστημα μέχρι πέντε χρόνια. Για τα τροχοκαθίσματα Κατηγορίας Στ στις περιπτώσεις δικαιούχων με σοβαρή κινητική αναπηρία αλλά όχι με τετραπληγία ή παραπληγία, το ποσό θα ανέρχεται σε €1.500.
(iv) Για τα τροχοκαθίσματα Κατηγορίας Θ, Ι και ΙΑ Ηλεκτροκίνητο Scooter ποσό μέχρι €2.000 για επιδιορθώσεις μετά το δεύτερο χρόνο από την ημερομηνία της αγορά του και για διάστημα μέχρι πέντε χρόνια.
(v) Οποιεσδήποτε τροποποιήσεις/μετατροπές ή/και επιδιόρθωση που αφορά τροχοκάθισμα το οποίο παραχωρήθηκε σε παιδιά με αναπηρίες, οι ανάγκες των οποίων εξυπηρετούνται με βάση τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο, δύνανται να καλυφθούν πλήρως οποτεδήποτε, μετά από εισήγηση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με βάση τις πρόνοιες της πιο πάνω Νομοθεσίας. Εξαιρούνται περιπτώσεις όπου το προτεινόμενο κόστος διαφοροποιείται σημαντικά από το μέσο κόστος για την αντίστοιχη κατηγορία τροχοκαθίσματος όπου η αρμόδια αρχή δύναται να εφαρμόζει τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις επιδιόρθωσης όπως για τα άλλα αντίστοιχα τροχοκαθίσματα.
(θ) Σε περίπτωση μη χρήσης τροχοκαθίσματος που αγοράστηκε με παροχή επιχορήγησης ή σε περίπτωση που αποβιώσει ο δικαιούχος, το τροχοκάθισμα πρέπει να επιστρέφεται στην αρμόδια αρχή για να παραχωρείται με δανεισμό σε άλλους δικαιούχους.
(ι) Η εξέταση των αιτήσεων για τροχοκαθίσματα που αφορούν τις κατηγορίες Δ, Ε, Στ, Ζ, Η, Θ, Ι, ΙΑ, ΙΒ και ΙΓ γίνεται από ειδική Επιτροπή της οποίας προεδρεύει η αρμόδια αρχή και σε αυτή συμμετέχουν Φυσιοθεραπευτές του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας και του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής.
(ια) Οι αιτήσεις που υποβάλλονται στην αρμόδια αρχή μετά από εισήγηση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με βάση τις τον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο και αφορούν τις κατηγορίες Δ, Ε, Στ, Ζ, ΙΒ και ΙΓ δεν θα υποβάλλονται για εξέταση από την πιο πάνω ειδική επιτροπή.
|
Τέλος
Καλή διαβάθμιση τύπων & πρόνοιες επισκευής/αντικατάστασης. Όμως: κριτήρια βάσει διάγνωσης/ηλικίας (όχι λειτουργικής ανάγκης), πλαφόν που δεν ακολουθούν τιμές/τεχνολογία, ελλείπει διεπιστημονική αξιολόγηση & εκπαίδευση χρήστη, περιορισμοί σε ηλεκτροκίνητα/scooter, κενά σε custom seating/pressure care/ασφάλεια/σέρβις/ανακύκλωση.
Μόνο αλλαγές/προσθήκες:
1) Επιλεξιμότητα (αντικατάσταση 2)
«Δικαιούχοι είναι άτομα με αναπηρίες με τεκμηριωμένη λειτουργική ανάγκη για τροχοκάθισμα ή/και σύστημα υποβοήθησης, ανεξαρτήτως διάγνωσης ή ηλικίας (ICF & περιβαλλοντικοί παράγοντες).»
2) Κλινική διαδικασία & εκπαίδευση (νέα ρήτρα μετά 4(α))
«Η αξιολόγηση–επιλογή–εφαρμογή ακολουθεί το WHO 8-step model από PT/OT & ειδικό seating. Περιλαμβάνει εκπαίδευση χρήστη και δύο follow-ups (1–3 & 6–12 μήνες). Μικρο-προσαρμογές χωρίς νέα αίτηση.»
3) Custom seating & pressure care (νέα ρήτρα)
«Μαξιλάρια πίεσης, στηρίξεις κορμού/κεφαλής και λοιπό custom seating χρηματοδοτούνται διακριτά με ανώτατα ποσά, αναθεώρηση ανά διετία.»
4) Ποσά & αναπροσαρμογή (τροποποίηση 3)
«Τα ανώτατα ποσά αναθεωρούνται ετησίως με ΑΤΑ + δείκτη κόστους βοηθητικού εξοπλισμού/ισοτιμιών και κατ’ ελάχιστον ανά διετία μετά από διαβούλευση με οργανώσεις χρηστών.»
5) Κριτήρια αντικατάστασης (τροποποίηση 4(ζ))
«Αντικατάσταση μετά 5 έτη (χειρ.) / 7 έτη (ηλ.) ή όταν τεκμηριώνεται: (i) υψηλή χρήση (π.χ. ≥8 ώρες/ημέρα), (ii) ≥3 σοβαρές βλάβες/12μηνο, (iii) κόστος επισκευών ≥7%/έτος της αξίας, (iv) ουσιώδης μεταβολή αναγκών.»
6) Ηλεκτροκίνητα & scooter (τροποποίηση 4(β),(γ))
«Η πρόσβαση σε ηλεκτροκίνητο καθορίζεται λειτουργικά· το ειδικό όριο των €5.000 για μη τετρα/παραπληγίες αντικαθίσταται από αξιολόγηση ανάγκης. Καταργείται το ηλικιακό όριο για scooter· διατηρούνται οι έλεγχοι ασφάλειας οδήγησης (ιατρός/οφθαλμίατρος).»
7) Πρότυπα, σέρβις & δανειστική μονάδα (νέα ρήτρα)
«Συμμόρφωση με EN 12183/12184 και συναφή. Εγγύηση ≥24 μήνες (μπαταρίες ειδικό όριο), ανταπόκριση σέρβις με SLA, ανταλλακτικά ≥7 έτη, και δανειστική μονάδα αν η επισκευή υπερβαίνει 10 εργάσιμες.»
8) Ασφάλιση & αντικλοπική προστασία (νέα ρήτρα)
«Για εξοπλισμό αξίας >€3.000 επιδοτείται έως 80% του ετήσιου κόστους ασφάλισης/κλειδώσεων.»
9) Περιβάλλον & επαναχρησιμοποίηση (τροποποίηση 4(θ))
«Θεσπίζεται pool ανακατασκευής/δανεισμού με πιστοποιημένη ασφάλεια και ανακύκλωση μπαταριών.»
10) Επιλογή & συνδυασμοί (νέα ρήτρα)
«Ελευθερία επιλογής προμηθευτή ή voucher/προσωπικός προϋπολογισμός. Δύναται να συνδυάζεται με επιδόματα διακίνησης/διασκευών οχήματος.»
Σύντομο κείμενο για διαβούλευση (6–7 γραμμές)
«Ζητούμε μετάβαση σε λειτουργικά κριτήρια (όχι διάγνωση/ηλικία), διεπιστημονική διαδικασία WHO 8-βημάτων με εκπαίδευση & follow-ups, και διακριτή χρηματοδότηση για custom seating/pressure care. Τα πλαφόν να αναθεωρούνται ετησίως (ΑΤΑ + δείκτες κόστους) και η αντικατάσταση να βασίζεται και σε χρήση/βλάβες/αλλαγή αναγκών. Να καταργηθεί το ηλικιακό όριο για scooter και να ισχύσουν πρότυπα EN 12183/12184, SLA σέρβις, δανειστική μονάδα, ασφάλιση/αντικλοπική κάλυψη και πρόγραμμα ανακύκλωσης μπαταριών/ανακατασκευής. Προβλέψτε voucher/προσωπικό προϋπολογισμό και δυνατότητα συνδυασμού με άλλες παροχές κινητικότητας.»
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΧΟΛΙΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ
Σχόλιο επί του Παραρτήματος 3 – Πίνακας 6 (παρ. 4(α)
Κατηγορία παροχής: Επιχορήγηση αγοράς τροχοκαθίσματος ατόμων με αναπηρίες
Ο Παγκύπριος Σύλλογος Φυσιοθεραπευτών εισηγείται την αναδιατύπωση της παραγράφου 4(α), ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη συμμετοχή όλων των επαγγελματιών αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων φυσιοθεραπευτών, εργοθεραπευτών και ιατρών φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, στη διαδικασία αξιολόγησης, επιλογής και σύστασης τροχοκαθισμάτων.
Η αξιολόγηση των αναγκών κινητικότητας και η επιλογή του κατάλληλου τροχοκαθίσματος αποτελούν διεπιστημονική διαδικασία, η οποία οφείλει να περιλαμβάνει φυσιοθεραπευτές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και τους λοιπούς επαγγελματίες αποκατάστασης. Η αποκλειστική αναφορά σε μία μόνο επαγγελματική ομάδα δημιουργεί θεσμική ανισότητα και δεν ανταποκρίνεται στο διεπιστημονικό πλαίσιο αποκατάστασης που προωθείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO – International Classification of Functioning, Disability and Health, 2001), το πλαίσιο WHO Rehabilitation 2030 και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD).
Οι φυσιοθεραπευτές, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, διαθέτουν την επιστημονική κατάρτιση και την επαγγελματική εμπειρία για την ανάλυση κίνησης, τη βιομηχανική αξιολόγηση, τη στάση σώματος και τη λειτουργική κινητικότητα των ατόμων με αναπηρίες, στοιχεία ουσιώδη για τη σωστή επιλογή και προσαρμογή τροχοκαθίσματος. Η συνεργασία φυσιοθεραπευτών και εργοθεραπευτών διασφαλίζει την ολιστική εκτίμηση των αναγκών του ατόμου, ενισχύοντας την ποιότητα, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της διαδικασίας.
Προτεινόμενη νέα διατύπωση παραγράφου 4(α):
Η αξιολόγηση και σύσταση για την επιχορήγηση τροχοκαθισμάτων διενεργείται από εκπαιδευμένους επαγγελματίες αποκατάστασης (φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και ιατρούς φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης), εγγεγραμμένους στα αντίστοιχα μητρώα επαγγελματιών υγείας, ανεξαρτήτως εάν εργάζονται στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), της World Physiotherapy (WP) και της World Federation of Occupational Therapists (WFOT). Η διαδικασία πραγματοποιείται στο πλαίσιο πολυθεματικής συνεργασίας, με γνώμονα τη λειτουργικότητα, ασφάλεια και ποιότητα ζωής του ατόμου με αναπηρία.
Σχόλιο:
Ο Παγκύπριος Σύλλογος Φυσιοθεραπευτών υπογραμμίζει ότι η διασφάλιση ισότιμης συμμετοχής φυσιοθεραπευτών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στη διαδικασία αξιολόγησης και σύστασης βοηθημάτων:
• προάγει τη συνέχεια και συνοχή της φροντίδας μεταξύ νοσοκομείων, κοινοτικών και ιδιωτικών δομών·
• εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών σε υπηρεσίες αποκατάστασης ανεξαρτήτως τομέα παροχής·
• συμβάλλει στην τεκμηριωμένη, ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή βοηθημάτων κινητικότητας.
Η προτεινόμενη διατύπωση ευθυγραμμίζεται με τα διεθνή πρότυπα του WHO – GATE Framework (2016), του WHO Wheelchair Service Training Package (2012) και το πλαίσιο Rehabilitation 2030, που υπογραμμίζουν την ανάγκη διεπιστημονικής συνεργασίας και συμμετοχής όλων των αδειοδοτημένων επαγγελματιών αποκατάστασης ανεξαρτήτως φορέα απασχόλησης.
Η αλλαγή του τρόπου αξιολόγησης των ατόμων με αναπηρία για απόκτηση βοηθημάτων, είναι αίτημα των ιδίων των ατόμων εδώ και χρόνια. Δυστυχώς, το γεγονός ότι μόνο δημόσιοι φυσιοθεραπευτες μπορούν να αξιολογούν τα άτομα δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Καταρχάς, ο χρόνος αξιολόγησης είναι πολυ μικρός για να γίνει η σωστή επιλογή βοηθήματος. Ιδιαίτερα όταν αφορά παιδιά που είναι δύσκολο να συνεργαστούν. Επίσης, οι εταιρίες φέρνουν περιορισμένα δείγματα εξοπλισμού και η επιλογή γίνεται με βάση αυτά. Η ίδια η διαδικασία είναι εξαιρετικά κουραστική και ψυχοφθορα αφού το άτομο πρέπει να μετακινείται συνεχώς από βοηθημα σε βοηθημα μέχρι να βρεθεί το κατάλληλο. Πολλές φορές οι επιλογές αυτές καταλήγουν να είναι λανθασμένες και τα λανθασμένα βοηθήματα οδηγούν σε μυοσκελετικες κακώσεις. Η αμεση αλλαγη βοηθηματος σε περίπτωση λάθους δεν ειναι δυνατη.Τέλος, στις πλείστες των περιπτώσεων επιλέγονται τα φθηνότερα βοηθήματα και όχι τα καταλληλοτερα. Και τα παραδείγματα είναι πολλά. Το σημαντικότερο παραμένει φυσικά ότι το ανάπηρο άτομο για ακόμη μια φορά χάνει το δικαίωμά του να έχει δίπλα του τον εργοθεραπευτη και φυσιοθεραπευτη με τους οποίους συνεργάζεται και γνωρίζουν τις ανάγκες του καλύτερα.
Παράρτημα 3 – Πίνακας 6 (παρ. 4(α)
Κατηγορία παροχής: Επιχορήγηση αγοράς τροχοκαθίσματος ατόμων με αναπηρίες
Ο Παγκύπριος Σύλλογος Εργοθεραπευτών εισηγείται την αναδιατύπωση της παραγράφου 4(α) ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη συμμετοχή όλων των επαγγελματιών αποκατάστασης (εργοθεραπευτών, φυσιοθεραπευτών και ιατρών φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης) στη διαδικασία αξιολόγησης και σύστασης τροχοκαθισμάτων.
Η αποκλειστική αναφορά μόνο σε φυσιοθεραπευτές δημιουργεί θεσμική διάκριση και δεν αντικατοπτρίζει το διεπιστημονικό μοντέλο αποκατάστασης που καθορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ICF, WHO 2001), το πλαίσιο WHO Rehabilitation 2030 και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD).
Οι εργοθεραπευτές, σύμφωνα με τα πρότυπα του WHO GATE (2016), του WHO Wheelchair Service Training Package (2012) και της WFOT (2019), διαθέτουν τεκμηριωμένες δεξιότητες στην ανάλυση δραστηριοτήτων, την αξιολόγηση λειτουργικότητας και την επιλογή βοηθημάτων.
Η θεσμική αναγνώριση του ρόλου τους θα ενισχύσει την ποιότητα, την ασφάλεια και την ισότητα στην πρόσβαση των πολιτών με αναπηρίες σε υπηρεσίες αξιολόγησης και παροχής βοηθημάτων.
Προτεινόμενη νέα διατύπωση παραγράφου 4(α):
Η αξιολόγηση και σύσταση για την επιχορήγηση τροχοκαθισμάτων να διενεργείται από εκπαιδευμένους επαγγελματίες αποκατάστασης (εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές και άλλες συναφείς ειδικότητες), εγγεγραμμένους στα αντίστοιχα μητρώα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και της World Federation of Occupational Therapists (WFOT), ανεξαρτήτως φορέα απασχόλησης.
Σχόλιο:
Ο Παγκύπριος Σύλλογος Εργοθεραπευτών να ληφθεί υπόψη η αρμοδιότητα των εργοθεραπευτών στον σχεδιασμό, την αξιολόγηση και τη σύσταση τεχνικών μέσων και βοηθημάτων υποστηρικτικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού και της διαμόρφωσης δωματίων αισθητηριακής ολοκλήρωσης και εργονομικών περιβαλλόντων.
Η συμβολή των εργοθεραπευτών στους τομείς αυτούς αποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένη επαγγελματική αρμοδιότητα, σύμφωνα με τη World Federation of Occupational Therapists (WFOT) και τα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO – ICF, Rehabilitation 2030, GATE Framework).
Η πρόταση διασφαλίζει ποιότητα, ασφάλεια και επιστημονική τεκμηρίωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες υποστηρικτικής τεχνολογίας.
Τα ποσά γαι αγορά τροχοκαθίσματος χρειάζονται αναθεώρηση
Η Επιχορήγηση Αγοράς Τροχοκαθίσματος αποτελεί κρίσιμη στήριξη για την ανεξαρτητοποίηση, αυτονομία και πλήρη συμμετοχή των ατόμων με σοβαρή κινητική αναπηρία σε κοινωνική, εκπαιδευτική και οικονομική ζωή. Ωστόσο, η διαδικασία αξιολόγησης πρέπει να τροποποιηθεί ώστε οι αιτήσεις να συνοδεύονται από αξιολόγηση και σύσταση από φυσιοθεραπευτές ή εργοθεραπευτές του ΓΕΣΥ που επιλέγονται από το ίδιο το άτομο ή την οικογένεια, και όχι να περιορίζεται η παραπομπή σε συγκεκριμένα κέντρα. Ο/Η ιδιώτης επαγγελματίας γνωρίζει τις εξατομικευμένες ανάγκες του αιτητή και μπορεί να εισηγηθεί το κατάλληλο τροχοκάθισμα, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της επιλογής. Κατά την αξιολόγηση πρέπει να δοκιμάζονται τουλάχιστον δύο τροχοκαθίσματα της ίδιας κατηγορίας από διαφορετικούς προμηθευτές και η επιλογή να αιτιολογείται αντικειμενικά. Η αρμόδια αρχή μπορεί να παρευρίσκεται στις αξιολογήσεις, αλλά μόνο με εκπρόσωπό της και σε χρόνο/χώρο που καθορίζει το άτομο ή η οικογένεια, χωρίς να περιορίζει την αυτονομία. Το κόστος του τροχοκαθίσματος πρέπει να καλύπτεται 100% από το κράτος ανεξαρτήτως αρμοδιότητας (Υπουργείο Παιδείας ή Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης), ενώ η αρμόδια αρχή μπορεί να ελέγχει την καταλληλότητα οποτεδήποτε, χωρίς να επηρεάζει την επιλογή του ατόμου.
Η διαδικασία αξιολόγησης να γίνεται με επαγγελματίες υγείας ( φυσιοθεραπευτές ή και εργοθεραπευτές ) που είναι συμβεβλημένοι με το ΓΕΣΥ και επιλέγονται από την οικογένεια ή το άτομο με αναπηρία , και όχι να τίθενται περιορισμοί παραπομπής σε συγκεκριμένα κέντρα.
Ο ιδιώτης θεραπευτής γνωρίζει το άτομο και μπορεί να εισηγηθεί το κατάλληλο τροχοκάθισμα και να αναλάβει και την ευθύνη της επιλογής του.
Τροποποίηση
4. Για την Επιχορήγηση Αγοράς Τροχοκαθίσματος ισχύουν οι ακόλουθοι όροι και προϋποθέσεις:
(α) Αιτήσεις υποβάλλονται συνοδευόμενες από αξιολόγηση και σύσταση από Φυσιοθεραπευτές ή εργοθεραπευτές του ΓΕΣΥ. Κατά την αξιολόγηση θα πρέπει να δοκιμάζονται τουλάχιστον 2 τροχοκαθίσματα της ίδιας κατηγορίας διαφορετικών αντιπροσώπων. Το είδος που επιλέγεται θα πρέπει να αιτιολογείται με βάση την σύσταση βασιζόμενο στις αντικειμενικές και εξατομικευμένες ανάγκες του αιτητή και θα κατηγοριοποιείται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Όπου κρίνεται αναγκαίο δύναται να ζητούνται από την αρμόδια αρχή πρόσθετες διευκρινίσεις ανά περίπτωση. Η αρμόδια αρχή μπορεί να παρευρίσκεται στις αξιολογήσεις , με άτομο της επιλογής της σε χώρο και χρόνο που θα καθορίζεται από το άτομο και τον θεραπευτή του.
Το ποσό του τροχοκαθίσματος πρέπει να καταβάλλεται 100% του πραγματικού κόστους από το κράτος σε κάθε περίπτωση , είτε αφορά το Υπουργείο Παιδείας είτε αφορά το τμήμα κοινωνικής ενσωμάτωσης
Η αρμόδια αρχή μπορεί να παρευρίσκεται στην αξιολόγηση εάν το επιθυμεί ή και να ελεχγει την καταλληλότητα του τροχοκαθίσματος όποτε το επιθυμεί .
Να καταργηθούν τα ηλικιακά όρια (π.χ. ≤75 έτη για scooter)· η επιλεξιμότητα να βασίζεται σε λειτουργική ικανότητα και ασφάλεια.
Αναθεώρηση των ανώτατων ποσών ώστε να καλύπτουν το πραγματικό κόστος αγοράς, διασκευών και αξεσουάρ (κάθισμα, μαξιλάρια, στηρίγματα, μεταφορικά).
Ετήσια αναπροσαρμογή των ποσών με βάση τον δείκτη ΑΤΑ ή το κόστος ιατροτεχνολογικών προϊόντων.
Δυνατότητα πρόωρης αντικατάστασης σε περιπτώσεις φθοράς, αλλαγής διάγνωσης, ή ανάγκης για εργασία/σπουδές.
Πλήρης κάλυψη για παιδιά από τη διάγνωση, χωρίς καθυστέρηση, και δυνατότητα συχνών αναβαθμίσεων όσο μεγαλώνουν. Δικαίωμα δεύτερου τροχοκαθίσματος για παιδιά ή εργαζόμενους/φοιτητές όταν η μεταφορά του πρώτου δεν είναι εφικτή (π.χ. σχολείο–σπίτι).
Κάλυψη συντήρησης, επισκευών και αναλωσίμων (μπαταρίες, ελαστικά, φρένα).
Παροχή δανεικού τροχοκαθίσματος σε περίπτωση βλάβης.
Διεπιστημονική αξιολόγηση (φυσιοθεραπευτής, εργοθεραπευτής).
Ελεύθερη επιλογή προμηθευτή και συμμετοχή του ίδιου του ατόμου/οικογένειας στην επιλογή του εξοπλισμού.
Συντονισμός με σχολεία και τοπικές αρχές για προσβάσιμες υποδομές (ράμπες, μεταφορά, ασφάλεια).
Καλύπτεται ευρύ φάσμα τροχοκαθισμάτων (χειροκίνητα, ηλεκτροκίνητα, ορθοστάτες, tilt-in-space, power-assist, scooter). (CRPD αρ. 20 – προσωπική κινητικότητα)
Για παιδιά προβλέπεται πλήρης κάλυψη σε συνεργασία με την ΕΕΕΑΕ, άρα δεν εμποδίζεται η πρόσβαση λόγω κόστους. (αρ. 7, 20, 26)
Προβλέπονται επισκευές και αντικαταστάσεις με σαφή κύκλους ζωής. (αρ. 20)
Ζητείται δοκιμή ≥2 μοντέλων και εξατομικευμένη σύσταση επαγγελματία υγείας. (αρ. 26, 20)
Σημεία που χρειάζονται βελτίωση & προτεινόμενες αλλαγές
Ηλικιακά όρια για ηλεκτροκίνητα scooter (≤75 ετών)
Θέμα: Ο αποκλεισμός μετά τα 75 έτη δημιουργεί έμμεση διάκριση λόγω ηλικίας, ενώ οι ανάγκες κινητικότητας συχνά αυξάνονται.
CRPD: αρ. 5 (μη διάκριση), 20 (κινητικότητα), 19 (ανεξάρτητη διαβίωση).
Πρόταση: Κατάργηση ηλικιακού ορίου· επιλεξιμότητα βάσει λειτουργικής ικανότητας & ασφάλειας μετά από αξιολόγηση.
Ενδεικτική διατύπωση: «Η επιλεξιμότητα δεν υπόκειται σε ηλικιακό όριο· τεκμηριώνεται με αξιολόγηση ασφάλειας οδήγησης από τους αρμόδιους επαγγελματίες υγείας.»
Ανώτατα ποσά αγοράς – αναντιστοιχία με την αγορά
Θέμα: Τα πλαφόν (π.χ. €13.500 για ηλεκτροκίνητο, €15.000 για ηλεκτροκίνητο με ορθοστάτη, €5.000 για πολύ ελαφρύ κ.λπ.) συχνά δεν καλύπτουν πραγματικό κόστος αγοράς, καθίσματος/θέσης (seating), ειδικές βάσεις, αξεσουάρ πίεσης, ΦΠΑ/μεταφορικά.
CRPD: αρ. 20, 28 (επαρκές βιοτικό επίπεδο).
Προτάσεις:
Μοντέλο «βάση + πραγματικό κόστος εξατομίκευσης» (κάθισμα, πλάτη, μαξιλάρια πρόληψης κατακλίσεων, headrests, ζώνες, αντι-ανατροπικά, φωτισμός, τροχοί/ελαστικά ειδικού τύπου) με τεκμηρίωση τιμολογίων.
Ετήσια αναπροσαρμογή ποσών με δείκτη ΑΤΑ/κόστους ιατροτεχνολογικών.
Ρητή κάλυψη ΦΠΑ/μεταφορικών.
Αντικατάσταση & επισκευές – μεγαλύτερη ευελιξία
Θέμα: Τα 5/7 έτη συχνά δεν επαρκούν (εντατική χρήση, αλλαγή κατάστασης, παιδιατρικές αναπροσαρμογές). Τα όρια για επισκευές μπορεί να είναι χαμηλά για μπαταρίες/ηλεκτρονικά.
CRPD: αρ. 20, 26.
Προτάσεις:
Πρόωρη αντικατάσταση όταν: κόστος επισκευών >40% αξίας, ραγίσματα σκελετού, αλλαγή διάγνωσης/βάρους/στάσης, συχνές βλάβες, ή τεκμηριωμένη ανάγκη εργασίας/σπουδών.
Τακτική κάλυψη μπαταριών (π.χ. ανά 24–36 μήνες) και αναλώσιμων (ελαστικά, φρένα, ρουλεμάν).
Χρόνος επισκευής με SLA και παροχή δανεικού τροχοκαθίσματος όσο το κύριο βρίσκεται για service.
Αναπροσαρμογή ορίων επισκευών ώστε να αντανακλούν πραγματικά κόστη (ιδίως για κατηγορίες ΣΤ/Η).
Προσωποκεντρική εκτίμηση & διεπιστημονικότητα
Θέμα: Η αξιολόγηση περιορίζεται κυρίως σε φυσιοθεραπευτές/επιτροπή. Χρειάζεται ειδικός seating (εργοθεραπευτής/κλινικός seating, βιοϊατρικός μηχανικός) και ουσιαστική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου.
CRPD: αρ. 26 (αποκατάσταση), 4(3) (ουσιαστική διαβούλευση με ΑμεΑ).
Προτάσεις:
Υποχρεωτική συμμετοχή Εργοθεραπευτή με εμπειρία στο seating και, όπου χρειάζεται, Rehab Engineer.
Δυνατότητα παρουσίας εκπροσώπου οργάνωσης ΑμεΑ στην επιτροπή (χωρίς πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα) για διαφάνεια.
Ρητή πρόβλεψη «τελική επιλογή του μοντέλου από το άτομο», μετά από ενημέρωση οφελών/κινδύνων.
Power-assist και προοδευτικές παθήσεις
Θέμα: Η γενική εξαίρεση για power-assist σε προοδευτικές παθήσεις είναι υπερβολικά άκαμπτη· πολλοί ωφελούνται στο μεταβατικό στάδιο.
CRPD: αρ. 20, 26.
Πρόταση: Εξέταση κατά περίπτωση με κλινικά κριτήρια ασφαλείας/ικανότητας χειρισμού· όχι οριζόντιος αποκλεισμός.
Δεύτερο τροχοκάθισμα – εξαιρέσεις & εφεδρικές λύσεις
Θέμα: Η οριζόντια απαγόρευση για δεύτερο ηλεκτροκίνητο ή δεύτερο πολύ ελαφρύ δημιουργεί πραγματική ακινητοποίηση σε βλάβη/φόρτιση/μεταφορά.
CRPD: αρ. 20, 19.
Προτάσεις:
Εξαιρέσεις (εργασία/σπουδές, γεωγραφική απόσταση, φόρτιση, απουσία ανελκυστήρα κ.λπ.).
Εναλλακτικά: οργανωμένο σύστημα δανεισμού/εφεδρείας για τους χρήστες ηλεκτροκίνητων.
Scooter – τεχνικές προδιαγραφές
Θέμα: Οι εξαιρετικά συγκεκριμένες προδιαγραφές (Watt, km/h, βάρος χρήστη) μπορεί να περιορίσουν αχρείαστα επιλογές/καινοτομία.
CRPD: αρ. 20.
Πρόταση: Μετάβαση από «σκληρές προδιαγραφές» σε λειτουργικά κριτήρια (εμβέλεια, ασφαλής χειρισμός στο πραγματικό περιβάλλον του δικαιούχου, συμβατότητα μεταφοράς).
Διαφάνεια, επιλογές προμηθευτών & διασφάλιση υπηρεσιών
Θέμα: Κίνδυνος «κλειστής αγοράς»/καθυστέρησης ανταλλακτικών.
CRPD: αρ. 20, 9 (προσβασιμότητα).
Προτάσεις:
Ελευθερία επιλογής προμηθευτή εντός ΕΕ/ΕΟΧ (CE, εγγύηση ανταλλακτικών ≥5 έτη).
Υποχρέωση προμηθευτή για εκπαίδευση χρήστη/οικογένειας, εγχειρίδια σε προσβάσιμες μορφές, και service εντός ορισμένων ημερών.
Ρητά χρονικά όρια εξέτασης αιτήσεων (π.χ. 45 ημέρες, 20 ημέρες για επείγον).
Ιδιοκτησία, επαναχρησιμοποίηση & αξιοπρέπεια
Θέμα: Η υποχρεωτική επιστροφή στο κράτος σε μη χρήση/θάνατο πρέπει να ισορροπεί με τυχόν ιδία συμμετοχή/συμπληρωματικές αγορές.
CRPD: αρ. 19, 22 (ιδιωτικότητα/αξιοπρέπεια).
Προτάσεις:
Σαφές αν η συσκευή είναι ιδιοκτησία του κράτους (δανεισμός) ή του δικαιούχου (επιχορήγηση).
Σε επιστροφή: πρωτόκολλο απολύμανσης/επαναπιστοποίησης και επιλογή των κληρονόμων να κρατήσουν τη συσκευή αν υπήρξε ιδία συμμετοχή.
Προστασία δεδομένων & αξιολόγηση
Θέμα: Απαραίτητη ρητή μνεία για επεξεργασία ελάχιστων δεδομένων υγείας, με αναλογικότητα.
CRPD: αρ. 22.
Πρόταση: Σαφές πλαίσιο GDPR (ποιοι βλέπουν τι, για πόσο, και γιατί), ειδικά στις επιτροπές.
Ενδεικτικές σύντομες διατυπώσεις προς ενσωμάτωση
«Η επιλεξιμότητα για scooter/ηλεκτροκίνητα βασίζεται σε λειτουργική ικανότητα & ασφάλεια, όχι σε ηλικιακά όρια (CRPD 5, 20).»
«Η επιχορήγηση καλύπτει βάση + εξατομίκευση seating/αξεσουάρ με τεκμηρίωση κόστους· ετήσια αναπροσαρμογή ποσών (CRPD 20, 28).»
«Πρόωρη αντικατάσταση όταν πληρούνται τεχνικά/ιατρικά κριτήρια· κάλυψη μπαταριών και δανεικό τροχοκάθισμα σε επισκευές (CRPD 20).»
«Διεπιστημονική αξιολόγηση με εργοθεραπευτή seating· τελική επιλογή από το ίδιο το άτομο (CRPD 26, 4(3)).»