25 – Παράρτημα 3-ΠΙΝΑΚΑΣ 11-ΕΚΔΟΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ
| Φύση και σκοπός |
1. Η εν λόγω μη χρηματική Παροχή αφορά την έκδοση Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας από την αρμόδια αρχή σε άτομο με αναπηρία για σκοπούς ενθάρρυνσης, βελτίωσης και διευκόλυνσης της κινητικότητας καθώς και ενίσχυση της συμμετοχής του στον κοινωνικό, πολιτιστικό και ψυχαγωγικό τομέα της ζωής. Η Κάρτα επιτρέπει την πρόσβαση του ατόμου σε πλεονεκτήματα και οφέλη στα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας.
|
| Δικαιούχοι | 2. Δικαιούχοι έκδοσης Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας είναι άτομα με αναπηρίες, που η αναπηρία τους πιστοποιείται από την αρμόδια αρχή, ως μέτρια ή σοβαρή ή ολική αναπηρία:
Νοείται ότι στην περίπτωση που το άτομο με αναπηρία είναι απαραίτητο να συνοδεύεται, όπως αυτό θα πιστοποιείται από το Τμήμα, τότε τα ίδια ωφελήματα θα δικαιούται και ο συνοδός του ατόμου και η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας θα φέρει την σήμανση «Α» (Assistant).
Νοείται περαιτέρω ότι για άτομα τα οποία ήδη κατέχουν πιστοποίηση μέτριας, σοβαρής ή ολικής αναπηρίας από την αρμόδια αρχή με μόνιμη ισχύ δεν απαιτείται νέα πιστοποίηση, εκτός αν αιτιολογημένα κριθεί απαραίτητο.
|
| Διάρκεια παροχής | 3. Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας έχει διάρκεια ισχύος είτε μόνιμη είτε δέκα ετών με δυνατότητα επανέκδοσης της με την υποβολή στην αρμόδια αρχή σχετικής αίτησης, στο καθορισμένο έντυπο, ένα μήνα πριν τη λήξη της ημερομηνίας που αναγράφεται σε αυτή:
Νοείται ότι αν η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας δεν χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο, τότε αυτή επιστρέφεται στην αρμόδια αρχή.
|
| Άλλοι όροι και προϋποθέσεις | 4. Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας έχει συγκεκριμένη μορφή που προδιαγράφεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Τα πλεονεκτήματα και οφέλη για τους κατόχους της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας καθορίζονται σε Κατάλογο Ωφελημάτων Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας που ισχύει σε κάθε κράτος-μέλος, με διαφορετικά ωφελήματα. Ο κατάλογος μπορεί να διαφοροποιείται και να εμπλουτίζεται με επικαιροποίηση του στην ειδική ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής. Στην ιστοσελίδα αυτή κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να πληροφορηθεί τον τρόπο χρήσης της κάρτας και απόλαυσης των ωφελημάτων της στην Κύπρο και σε κάθε ένα από τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμμετέχει στο πρόγραμμα.
|
Τέλος
Θεσπίζεται η έκδοση της Κάρτας (μόνιμη ή 10ετής) για διευκόλυνση κινητικότητας/συμμετοχής, με δυνατότητα σήμανσης «Α» για συνοδό και κατάλογο ωφελημάτων ανά κράτος-μέλος.
Κενά/ρίσκα
• Επιλεξιμότητα βάσει βαθμού αναπηρίας αντί λειτουργικής επίπτωσης (ICF).
• Καμία ψηφιακή μορφή/QR ή ρητή αναφορά σε GDPR.
• Χωρίς μηχανισμό αναφορών/επίλυσης όταν αρνούνται παροχές σε άλλα κράτη-μέλη.
• Δεν ορίζονται εθνικά ελάχιστα ωφελήματα (π.χ. πολιτισμός/μεταφορές) ούτε ρητή φορητότητα συνοδού.
• Χωρίς SLA έκδοσης/επανέκδοσης και προσβάσιμη ενημέρωση (easy-to-read/ΚΝΓ/WCAG).
Προτεινόμενες αλλαγές
(α) Δικαιούχοι — αντικατάσταση 2
«Δικαιούχοι είναι άτομα με αναπηρίες με τεκμηριωμένα λειτουργικά εμπόδια (ICF) που επηρεάζουν ουσιωδώς την πρόσβαση/συμμετοχή. Υφιστάμενες μόνιμες πιστοποιήσεις δεν επαναξιολογούνται. Όπου απαιτείται συνοδός, η Κάρτα φέρει σήμανση “A” (Assistant) με πλήρη φορητότητα εντός ΕΕ.»
(β) Διάρκεια & ανανέωση — τροποποίηση 3
«Ισχύς μόνιμη (σε μόνιμες καταστάσεις) ή 10ετής. Σε εκκρεμότητα επανέκδοσης, χορηγείται αυτόματη παράταση 60 ημερών. Δεν απαιτούνται νέα ιατρικά για μόνιμες περιπτώσεις.»
(γ) Ψηφιακή κάρτα & προστασία δεδομένων — νέα ρήτρα στη 4
«Η Κάρτα εκδίδεται και ψηφιακά (mobile wallet) με QR για επιτόπια επαλήθευση. Εφαρμόζονται οι αρχές GDPR (ελαχιστοποίηση, σκοπός, ασφάλεια, δικαιώματα υποκειμένου).»
(δ) Ωφελήματα & ένδικα μέσα — προσθήκη στη 4
«Η αρμόδια αρχή τηρεί Ενιαίο Μητρώο Ωφελημάτων (Κύπρος/ΕΕ), επικαιροποιούμενο και προσβάσιμο. Θέτει μηχανισμό αναφοράς/διαμεσολάβησης για άρνηση ωφελημάτων εκτός/εντός Κύπρου, με SLA 15 εργάσιμων για απάντηση.»
(ε) Εθνικά ελάχιστα ωφελήματα — νέα ρήτρα
«Φορείς πολιτισμού, αθλητισμού, μεταφορών παρέχουν δημοσιευμένα ελάχιστα ωφελήματα (π.χ. έκπτωση/δωρεάν είσοδος, προτεραιότητα, δωρεάν συνοδός) για κατόχους της Κάρτας.»
(στ) Προσβάσιμη ενημέρωση — νέα ρήτρα
«Όλες οι πληροφορίες/αιτήσεις διατίθενται σε απλή γλώσσα, easy-to-read, Κυπριακή Νοηματική και ιστοσελίδα συμβατή με WCAG 2.2 AA.»
(ζ) Διαλειτουργικότητα/αναγνώριση — διευκρίνιση στη 4
«Η Κάρτα αναγνωρίζεται σε συμμετέχοντα κράτη-μέλη και υποστηρίζει διασυνοριακή ψηφιακή επαλήθευση μέσω του QR.»
(η) Διαφάνεια — νέα ρήτρα
«Ετήσια δημόσια έκθεση: αριθμός καρτών, χρόνοι έκδοσης, αναφορές/λύσεις, χρήση ωφελημάτων.»
Να περάσουμε από βαθμούς αναπηρίας σε λειτουργικά κριτήρια (ICF), να θεσπιστεί ψηφιακή κάρτα με QR και ρητή συμμόρφωση GDPR, SLA για έκδοση/επανέκδοση και μηχανισμός αναφοράς για άρνηση ωφελημάτων. Να οριστούν εθνικά ελάχιστα ωφελήματα (πολιτισμός/μεταφορές), πλήρης φορητότητα συνοδού “A”, προσβάσιμη ενημέρωση (easy-to-read/ΚΝΓ/WCAG) και ετήσια διαφάνεια στοιχείων.
Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας πρέπει να διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία σε κοινωνικές, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, με βάση τις πραγματικές λειτουργικές τους ανάγκες και όχι μόνο την κατηγορία αναπηρίας. Η έκδοσή της θα πρέπει να είναι δωρεάν, με μακρά διάρκεια ισχύος και χωρίς επαναξιολόγηση για μόνιμες αναπηρίες, ενώ να προβλέπεται σήμανση «Α» για συνοδό όταν απαιτείται. Η κάρτα θα πρέπει να εκδίδεται ψηφιακά (π.χ. με QR code) εντός 15 ημερών και να συνοδεύεται από σαφείς, προσβάσιμες πληροφορίες για τα ωφελήματα στην Κύπρο και σε άλλα κράτη-μέλη, τα οποία θα πρέπει να αναγνωρίζονται αμοιβαία. Παράλληλα, απαιτείται αυστηρή προστασία των προσωπικών δεδομένων των δικαιούχων.
Σημαντικό είναι να αντιμετωπίζεται η ερμηνεία των παροχών κατά το δοκούν και η έλλειψη κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Για παράδειγμα, η παραχώρηση δωρεάν κρεβατιού θαλάσσης από τον Δήμο Παραλιμνίου μόνο σε άτομα με κινητική αναπηρία που χρησιμοποιούν τροχοκάθισμα αποκλείει άλλες ομάδες ΑμεΑ που έχουν πραγματική ανάγκη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για σαφή, ίση και δεσμευτική εφαρμογή των προβλεπόμενων ωφελημάτων χωρίς αυθαίρετες αποκλείσεις.
(άρθρο 6)
Ισχύει και για την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας ότι αναφέρεται στο 24 πιο πάνω.
Θα πρέπει, επίσης να προβλεφθούν δράσεις ορθής θεσμοθέτησης της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας για πλήρη ενημέρωση των ατόμων με αναπηρίες για τις υπηρεσίες που θα καλύπτονται από τη σχετική οδηγία και κατ’ επέκταση την εναρμονιστική νομοθεσία, όπως:
Να δημοσιεύεται η συμφωνία και η γραπτή συγκατάθεση με οργανισμούς που θα αποδέχονται την κάρτα,
Η συμφωνία της αρμόδιας αρχής με τον πάροχο την οποία θα έχει υπογράψει η αρμόδια αρχή,
Τα ωφελήματα που θα παρέχονται, και οι όροι: Κρατική υπηρεσία, Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, δημόσιες και ιδιωτικές εταιρείες, εταιρείες μεταφορών, τράπεζες, υπεραγορές, κλπ).
Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας είναι σημαντική για ίση συμμετοχή, αλλά χρήζει βελτιώσεων: επιλεξιμότητα βάσει λειτουργικότητας, δωρεάν και μακρά ισχύ χωρίς επαναξιολόγηση, να είναι ανοιχτή στο θέμα του συνοδού, ψηφιακή μορφή με γρήγορη έκδοση, υποχρέωση αναγνώρισης από φορείς, αποδοχή καρτών άλλων κρατών-μελών και αυστηρή προστασία προσωπικών δεδομένων.
Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας είναι σημαντική για ίση πρόσβαση και συμμετοχή, αλλά χρειάζεται βελτιώσεις:
Επιλεξιμότητα βάσει λειτουργικότητας, όχι μόνο κατηγορίας αναπηρίας.
Να είναι δωρεάν, με μακρά διάρκεια ισχύος και χωρίς επαναξιολόγηση για μόνιμες αναπηρίες.
Να υπάρχει σήμανση “Α” (συνοδός) όπου απαιτείται.
Ψηφιακή μορφή (QR) και έκδοση εντός 15 ημερών.
Υποχρέωση αναγνώρισης και δημοσίευσης ωφελημάτων από φορείς σε προσβάσιμες μορφές.
Αναγνώριση καρτών άλλων κρατών-μελών και αυστηρή προστασία προσωπικών δεδομένων.
Προάγει τη διασυνοριακή κινητικότητα και συμμετοχή σε πολιτισμό/ψυχαγωγία με ενιαία ευρωπαϊκή αναγνώριση. (CRPD αρ. 18, 19, 20, 30)
Πρόβλεψη για σήμανση «Α» (συνοδός) όταν απαιτείται, ως εύλογη προσαρμογή. (αρ. 5, 20)
Απλούστευση για ήδη πιστοποιημένους (χωρίς επαναξιολόγηση όταν υπάρχει μόνιμο πόρισμα). (αρ. 5)
Μακρά διάρκεια ισχύος (μόνιμη/10ετής) που μειώνει διοικητικά βάρη. (αρ. 19)
Σημεία που χρειάζονται βελτίωση & προτεινόμενες αλλαγές
Επιλεξιμότητα βάσει λειτουργικότητας (όχι μόνο κατηγορίας αναπηρίας)
Θέμα: Ο αποκλειστικός δεσμός με «μέτρια/σοβαρή/ολική» μπορεί να αφήσει εκτός πρόσωπα με ισχυρό λειτουργικό περιορισμό (π.χ. ψυχοκοινωνικές, αόρατες αναπηρίες). (CRPD αρ. 5, 9, 20)
Πρόταση: Προσθήκη λειτουργικών κριτηρίων και ρητή συμπερίληψη όλων των τύπων αναπηρίας.
Διατύπωση: «Η επιλεξιμότητα τεκμηριώνεται βάσει πιστοποιημένης λειτουργικής αναπηρίας, ανεξαρτήτως διάγνωσης ή κατηγορίας.»
Ψηφιακή κάρτα & έλεγχος γνησιότητας
Θέμα: Απαιτείται εύκολος έλεγχος/μείωση κατάχρησης και άμεση χρήση στο πεδίο. (αρ. 9, 22)
Προτάσεις: Παράλληλη έκδοση ψηφιακής κάρτας (QR/serial), δημόσιο API/πύλη επαλήθευσης για παρόχους, offline επαλήθευση. WCAG 2.2 AA για την πλατφόρμα.
Διατύπωση: «Η κάρτα διατίθεται και σε ψηφιακή μορφή με μοναδικό κωδικό/QR για επιτόπια επαλήθευση από παρόχους.»
Υποχρεώσεις παρόχων & διαφάνεια ωφελημάτων
Θέμα: Χρειάζεται σαφής υποχρέωση αναγνώρισης/δημοσίευσης ωφελημάτων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση (πολιτισμός, τουρισμός, αθλητισμός, μεταφορές). (αρ. 9, 20, 30)
Προτάσεις: Υποχρεωτική ανάρτηση ωφελημάτων σε προσβάσιμες μορφές· ρήτρες σε συμβάσεις/αδειοδοτήσεις· κυρώσεις για μη συμμόρφωση.
Διατύπωση: «Οι πάροχοι υπηρεσιών… υποχρεούνται να αναγνωρίζουν την Κάρτα και να δημοσιεύουν σαφώς τα ωφελήματα σε προσβάσιμες μορφές.»
Προθεσμίες, κόστος & διαδικασία
Θέμα: Δεν ορίζονται χρόνοι έκδοσης/αντικατάστασης· δεν διευκρινίζεται τέλος. (αρ. 9)
Προτάσεις: Έκδοση εντός 15 εργ. ημερών (10 για κατεπείγον), δωρεάν έκδοση/αντικατάσταση λόγω φθοράς/κλοπής, υπενθύμιση πριν τη λήξη.
Διατύπωση: «Η έκδοση/επανέκδοση ολοκληρώνεται χωρίς τέλος εντός 15 εργάσιμων ημερών από πλήρη υποβολή.»
Αναγνώριση καρτών άλλων κρατών-μελών & επισκέπτες
Θέμα: Χρήσιμη η ρητή αποδοχή καρτών από καταγωγή/φιλοξενούσα χώρα για τουρίστες/φοιτητές. (αρ. 18, 20)
Πρόταση: Ρητή αναγνώριση Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας που έχει εκδοθεί σε άλλο συμμετέχον κράτος-μέλος.
Διατύπωση: «Κάρτες που εκδίδονται από συμμετέχοντα κράτη-μέλη αναγνωρίζονται ισοδύναμα στην Επικράτεια.»
Προστασία δεδομένων – ελαχιστοποίηση
Θέμα: Απαραίτητη ρητή μνεία για ελάχιστα στοιχεία στην κάρτα (χωρίς διάγνωση), σκοποί/χρόνοι τήρησης, δικαιώματα υποκειμένων. (αρ. 22)
Πρόταση: Εμφανή μόνο ονοματεπώνυμο, φωτογραφία, ισχύς, ένδειξη «Α». Πολιτική GDPR (DPO, πρόσβαση/διόρθωση/διαγραφή).
Διατύπωση: «Στην κάρτα δεν αναγράφονται ιατρικά δεδομένα ή διάγνωση.»
Δικαίωμα προσφυγής & αιτιολόγηση
Θέμα: Να τυποποιηθεί ενημερωμένο, προσβάσιμο ένδικο βοήθημα για απορρίψεις/σήμανση «Α». (αρ. 5)
Πρόταση: Έγγραφη αιτιολόγηση και δυνατότητα διοικητικής ένστασης εντός 30 ημερών, με απάντηση σε 20 ημέρες.
Διατύπωση: «Κάθε απόφαση… είναι πλήρως αιτιολογημένη και προσβάσιμη· προβλέπεται ένσταση εντός 30 ημερών.»
Προσβάσιμη ενημέρωση & πολυμορφικά μέσα
Θέμα: Ο κατάλογος ωφελημάτων/οδηγίες να διατίθενται σε ΕΝΓ, Braille, easy-to-read, αγγλικά/ευρωπαϊκές γλώσσες. (αρ. 9)
Πρόταση: Πολυκαναλική ενημέρωση (ιστοσελίδα, τηλεφωνική γραμμή, φυσικά σημεία) με προσβάσιμες μορφές.
Συμπερίληψη κατηγοριών διαμονής/ιθαγένειας
Θέμα: Ρητή πρόβλεψη για νόμιμους μόνιμους κατοίκους, πρόσφυγες/δικαιούχους διεθνούς προστασίας. (αρ. 5)
Διατύπωση: «Δικαιούχοι είναι και πρόσωπα με νόμιμη και συνήθη διαμονή… ανεξαρτήτως ιθαγένειας.»