055 – Κράτηση των αιτητών.

55.-(1) Αιτητής δεν κρατείται για τον λόγο μόνο ότι έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας ή λόγω της ιθαγένειας του. Νοείται ότι, η κράτηση δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα.

(2) Εκτός εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι εφικτό να εφαρμοστούν αποτελεσματικά άλλα λιγότερο περιοριστικά εναλλακτικά μέτρα, όπως τα προβλεπόμενα στο εδάφιο (5), και εφόσον κρίνεται αναγκαίο και κατόπιν ατομικής αξιολόγησης κάθε περίπτωσης, το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει γραπτό διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση αιτητή, μόνο έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους λόγους:
(α) για τη διαπίστωση ή επαλήθευση της ταυτότητας ή της καταγωγής ή της ιθαγένειας του·
(β) για να προσδιοριστούν τα στοιχεία εκείνα στα οποία βασίζεται η αίτηση, η απόκτηση των οποίων θα ήταν σε άλλη περίπτωση αδύνατη, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής του αιτητή, όπως ο κίνδυνος αυτός ορίζεται στο άρθρο 18ΟΔ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, όπως αυτός εκάστοτε τροποποιείται, διορθώνεται ή αντικαθίσταται·
(γ) για να αποφασιστεί στο πλαίσιο διαδικασίας στα σύνορα σύμφωνα με το άρθρο 43 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1348, το δικαίωμα του αιτητή για είσοδο στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές·
(δ) όταν απαιτείται για την προστασία της εθνικής ασφάλειας ή της δημόσιας τάξης·
(ε) σύμφωνα με το άρθρο 44 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1351.
(στ) για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση του αιτητή με την απόφαση του Προϊσταμένου που λαμβάνεται σύμφωνα με τ το εδάφιο (3) του άρθρου 54 , στην περίπτωση όπου ο αιτητής δεν έχει συμμορφωθεί και εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος διαφυγής·
(ζ) όταν ο αιτητής κρατείται στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής δυνάμει του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, προκειμένου να προετοιμάζεται η επιστροφή ή να διεξάγεται η διαδικασία απομάκρυνσης, και τεκμηριώνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι ο αιτητής υποβάλει αίτηση προκειμένου να καθυστερήσει απλώς ή να εμποδίσει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής·

Νοείται ότι, σε περίπτωση που η αίτηση διεθνούς προστασίας υποβάλλεται από υπήκοο τρίτης χώρας η ανιθαγενή ενόσω κρατείται δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, οι λόγοι κράτησης βασίζονται μόνο σε μία οι περισσότερες των πιο πάνω παραγράφων.

Νοείται περαιτέρω ότι, η έλλειψη κατάλληλων χώρων κράτησης, οι δυσχέρειες εξασφάλισης αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης των τελούντων σε κράτηση, καθώς και η ευαλωτότητα των αιτητών σύμφωνα με τον παρόντα Νόμο, συνεκτιμώνται για την επιβολή ή την παράταση της κράτησης.

(3) Για τους σκοπούς του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1351 τηρουμένων των αρχών της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας, οι λόγοι επί τη βάσει των οποίων εικάζεται ότι ο αιτητής ή ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής που υπόκειται σε διαδικασία μεταφοράς μπορεί να διαφύγει είναι οποιοσδήποτε από τους ακόλουθους:
(α) Μη συμμόρφωση με προηγούμενη απόφαση επιστροφής δυνάμει του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου,
(β) μη συμμόρφωση με την απόφαση μεταφοράς ή/και παρεμβολή εμποδίων στην εκτέλεση της μεταφοράς δυνάμει των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1351,
(γ) ευλόγως διαπιστωθείσα πρόθεση μη συμμόρφωσης με την απόφαση μεταφοράς δυνάμει των διατάξεων του του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1351,
(δ) παροχή ψευδών ή/και παραπλανητικών πληροφοριών,
(ε) καταδίκη που καταγράφεται σε μητρώο της Δημοκρατίας ή άλλου κράτους και η οποία είναι τέτοια που δημιουργεί εικασία ότι το εν λόγω πρόσωπο μπορεί να διαφύγει,
(στ) προηγούμενη απέλαση ή επιστροφή ή απομάκρυνση,
(ζ) ψευδής δήλωση περί της διεύθυνσης συνήθους διαμονής,(η) προηγούμενη εξαφάνιση ή/και διαφυγή,

(θ) εγκατάλειψη των κέντρων ή χώρων υποδοχής ή φιλοξενίας αιτητών,

(ι) μη εντοπισμός στη δηλωθείσα διεύθυνση διαμονής και στον δηλωθέντα αριθμό τηλεφώνου ή και ηλεκτρονική ταχυδρομική διεύθυνση και μη συμμόρφωση με το εδάφιο (3) του άρθρου 54 , αφού προηγηθεί η δέουσα έρευνα,

(ια) αβάσιμοι ισχυρισμοί στη διάρκεια συνέντευξης στο πλαίσιο των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2024/1351,

(ιβ) εσκεμμένη καταστροφή εγγράφων ταυτότητας ή ταξιδιωτικού εγγράφου κατά ή μετά την άφιξή του στη Δημοκρατία και μη συνεργασία με τις αρχές της Δημοκρατίας, ώστε να αποδειχθεί σε εύλογο βαθμό βεβαιότητας η ταυτότητα ή η εθνικότητα.

(4) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, αντί να θέσει τον αιτητή υπό κράτηση, να επιβάλει εναλλακτικά μέτρα ή και υποχρεώσεις για όσο χρονικό διάστημα κρίνει σκόπιμο υπό τις περιστάσεις, που στοχεύουν στην αποφυγή του κινδύνου διαφυγής, όπως –
(α) τακτική εμφάνιση ενώπιον των αρχών της Δημοκρατίας ή και
(β) κατάθεση κατάλληλης χρηματικής εγγύησης, ή και
(γ) κατάθεση εγγράφων, ή και
(δ) υποχρέωση διαμονής σε υποδεικνυόμενο μέρος, περιλαμβανομένου κέντρου φιλοξενίας, ή και
(ε) επιτήρηση από την Αστυνομία.

(5) (α) Η κράτηση αιτητή έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διαρκεί μόνο για όσο διάστημα ισχύει λόγος κράτησης που προβλέπεται στο εδάφιο (2).
(β) Οι διοικητικές διαδικασίες που συνδέονται με λόγο κράτησης που προβλέπεται στο εδάφιο (2) εκτελούνται χωρίς περιττές καθυστερήσεις. Καθυστερήσεις των διοικητικών διαδικασιών που δεν μπορούν να αποδοθούν στο αιτητή δεν δικαιολογούν την συνέχιση της κράτησης.

(6) Το προβλεπόμενο στο παρόν άρθρο διάταγμα παραθέτει τους πραγματικούς και νομικούς λόγους βάσει των οποίων εκδίδεται καθώς και τους λόγους για τους οποίους δεν είναι δυνατή η αποτελεσματική εφαρμογή λιγότερο περιοριστικών εναλλακτικών μέτρων, και αντίγραφο του επιδίδεται στον επηρεαζόμενο αιτητή.

(7)(α) Το διάταγμα κράτησης υπόκειται σε προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ενώπιον του Δικαστηρίου.
(β)(i) Η πρωτοβάθμια εκδίκαση προσφυγής, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (α), ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατό και η δικαστική απόφαση εκδίδεται το αργότερο εντός δεκαπέντε (15) ημερών εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις εντός είκοσι ενός (21) ημερών από την καταχώριση της προσφυγής. Προς επίτευξη της πιο πάνω προθεσμίας και ανεξαρτήτως οποιουδήποτε Διαδικαστικού Κανονισμού, το εκδικάζον Δικαστήριο δύναται να δίνει ανάλογες οδηγίες για τον τρόπο της διεξαγωγής της ταχείας εκδίκασης.
(ii) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδίδει διαδικαστικό κανονισμό για την διασφάλιση της εφαρμογής των διατάξεων της υποπαραγράφου (i).
(γ) Το Υπουργικό Συμβούλιο απολύει αμέσως τον επηρεαζόμενο υπό κράτηση αιτητή, εάν το διάταγμα κράτησής του ακυρωθεί από το Δικαστήριο βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ή ανακληθεί από το Υπουργικό.
(δ) στην περίπτωση της παραγράφου (γ) όταν το Δικαστήριο ακυρώνει το διάταγμα κράτησης ενημερώνει άμεσα την Υπηρεσία Ασύλου και το μηχανογραφημένο σύστημα της Υπηρεσίας.

(8)(α)(i) Η διάρκεια κράτησης βάσει του παρόντος άρθρου υπόκειται σε αίτηση ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω Άρθρου.
(ii) Ο υπό κράτηση αιτητής δικαιούται να καταχωρίσει πέραν της μίας αίτησης η οποία αναφέρεται στην υποπαράγραφο (i), ιδίως όταν η κράτηση είναι παρατεταμένης διάρκειας ή όταν προκύπτουν σχετικές περιστάσεις ή όταν νέα στοιχεία καθίστανται διαθέσιμα τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης.
(β)(i) Η πρωτοβάθμια εκδίκαση της αίτησης, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (α), ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατό και η δικαστική απόφαση εκδίδεται, εκτός αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, εντός τριών (3) εβδομάδων από την καταχώριση της αίτησης. Το εκδικάζον Δικαστήριο δίνει τις αναγκαίες εκείνες οδηγίες προς επιτάχυνση της όλης διαδικασίας.
(ii) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδίδει διαδικαστικό κανονισμό για την διασφάλιση της εφαρμογής των διατάξεων της υποπαραγράφου (i).
(γ) Το Υπουργικό Συμβούλιο απολύει αμέσως τον επηρεαζόμενο υπό κράτηση αιτητή, εάν η αίτησή του, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (α), γίνει δεκτή από το Ανώτατο Δικαστήριο και ενημερώνει άμεσα την Υπηρεσία Ασύλου η οποία προβαίνει στην σχετική σημείωση στο ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής της Υπηρεσίας.

(9) Το Υπουργικό Συμβούλιο ενημερώνει αμέσως και γραπτώς κάθε υπό κράτηση αιτητή, σε γλώσσα που ο τελευταίος είτε κατανοεί είτε εύλογα θεωρείται ότι κατανοεί, για τους λόγους κράτησης, για τις δικαστικές διαδικασίες που αναφέρονται στα εδάφια (7) και (8) και για τη δυνατότητα αίτησης περί δωρεάν νομικής αρωγής και εκπροσώπησης στα πλαίσια αυτών των διαδικασιών σύμφωνα με τον περί Νομικής Αρωγής Νόμο.

(10) Η κράτηση του αιτητή συνιστά λόγο επιτάχυνσης της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 102.

(11) Η κράτηση του αιτητή συνιστά λόγο επιτάχυνσης της διαδικασίας εξέτασης και έκδοσης απόφασης επί της προσφυγής κατά απόφασης αίτησης, σύμφωνα με το άρθρο 117.
Σε περίπτωση κράτησης αιτητή, ο οποίος υποβάλλει προσφυγή, ο υπεύθυνος του χώρου κράτησης ή οποιοδήποτε πρόσωπο γνωρίζει για την κράτηση ενημερώνει άμεσα το Δικαστήριο το οποίο προβαίνει σε ακρόαση της προσφυγής και έκδοση απόφασης σύμφωνα με την προθεσμία του άρθρου 117.

(12) Σε περίπτωση που το Υπουργικό Συμβούλιο ενεργεί σύμφωνα με το εδάφιο (2) αναφορικά με συγκεκριμένο αιτητή, ταυτόχρονα ακυρώνει τυχόν ισχύον διάταγμα απέλασης το οποίο είχε εκδώσει δυνάμει του άρθρου 14 ή/και 18Π του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου αναφορικά με τον ίδιο αιτητή.

(13) Υπό κράτηση αιτητής δικαιούται να προσέρχεται με τη συνοδεία της Αστυνομίας –
(α) Στο Δικαστήριο, σε περίπτωση που –
(i) Ο αιτητής χειρίζεται προσωπικά και άνευ δικηγόρου την προσφυγή, ή
(ii) το Δικαστήριο επιτρέψει στον αιτητή ή τον διατάξει να καταθέσει ενώπιον του ως μάρτυρας∙ και
(β) στο Ανώτατο Δικαστήριο, για τους σκοπούς αίτησής του για την έκδοση εντάλματος habeas corpus αναφορικά με την κράτησή του, κατά τα προβλεπόμενα στο εδάφιο (7).

(14) Οι εξουσίες του Υπουργικού Συμβουλίου δυνάμει του παρόντος άρθρου δύνανται να εκχωρούνται στο Διευθυντή.

Τέλος