01. Τομεακό πεδίο – 3.1.1 Εκπαίδευση

3.1.2        Στόχοι και δράσεις υλοποίησης στο τομεακό πεδίο της εκπαίδευσης

Οι στόχοι είναι:

• ΣΤ 3.1.2.Α: Ισότιμη συμμετοχή των παιδιών και ενηλίκων μεταναστών στην εκπαίδευση
• ΣΤ 3.1.2.Β: Το σχολείο ως διαπολιτισμικός χώρος ασφάλειας και ενδυνάμωσης του σχολικού κοινωνικού ιστού

Στόχος 3.1.2.Α: Ισότιμη συμμετοχή των παιδιών και ενηλίκων μεταναστών στην εκπαίδευση

Για να επιτευχθεί ο πιο πάνω στόχος γίνεται εισήγηση για την υλοποίηση των ακόλουθων πέντε δράσεων.

• ΔΡ 3.1.2.Α-1 Η πρώτη δράση αφορά τη διεξαγωγή εντατικών μαθημάτων εκμάθησης ελληνικής γλώσσας σε παιδιά μετανάστες. Στα πλαίσια της δράσης αυτής εισηγούμαστε όπως, αξιοποιώντας την Ενιαία Βάση Δεδομένων (Δημοτικής Εκπαίδευσης) και την Ενιαία Βάση Δεδομένων Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης, σχεδιαστούν και διεξαχθούν ενισχυτικά μαθήματα ελληνικής γλώσσας σε δίμηνους κύκλους ώστε να καλύψουν τις ανάγκες που προκύπτουν με τις συνεχείς ροές και εγγραφές των παιδιών στα σχολεία, μετά την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Βασική προϋπόθεση είναι τα μαθήματα αυτά να προσφέρονται σε όσες περισσότερες κοινότητες της Κύπρου είναι δυνατόν, ενώ στις περιπτώσεις απουσίας διοργάνωσης τάξεων στις κοινότητες, όπου διαμένουν να προσφέρεται δωρεάν μεταφορά των παιδιών με μέσα μαζικής μεταφοράς και σχολικό συνοδό. Ως πιθανοί φορείς υλοποίησης για τη δράση αυτή επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, δημόσια και ιδιωτικά Πανεπιστήμια, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης, δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές. Επιπλέον, στα πλαίσια της δράσης αυτής εισηγούμαστε όπως αξιοποιηθούν δεόντως οι Τέχνες και ο Πολιτισμός. Συγκεκριμένα, η παραγωγή υλικού για διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με μεταναστευτική βιογραφία θα μπορούσε να υποστηριχτεί  με υλικό στο οποίο να συνδράμουν περισσότερες από μια τέχνες, ξεκινώντας από τη λογοτεχνία (διδασκαλία της γλώσσας μέσα από λογοτεχνικές μικρές εικονογραφημένες ιστορίες που θα νοηματοδοτούν τη γνώση επενδύοντας ταυτόχρονα και στη συναισθηματική νοημοσύνη, τη θετική αυτοαντίληψη και τις κοινωνικές δεξιότητες),τη μουσική, τον χορό, το θεατρικό παιχνίδι. Η δράση αυτή θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Πολιτισμού.
• ΔΡ 3.1.2.Α-2 Η δεύτερη δράση αφορά τη διεξαγωγή ειδικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν παιδιά μετανάστες με αναπηρίες και μαθησιακές δυσκολίες. Συγκεκριμένα, εισηγούμαστε τη διεξαγωγή ειδικής εκπαίδευσης με σκοπό την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη διδασκαλία δεύτερης γλώσσας σε αναδυόμενα δίγλωσσα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Ο σκοπός της δράσης αυτής είναι να διασφαλίσουμε ότι οι εκπαιδευτικοί κατέχουν τις απαραίτητες ικανότητες για τον χειρισμό των περιπτώσεων των παιδιών με αναπηρία. . Ως πιθανός φορέας υλοποίησης για τη λειτουργία των σχολείων αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας.
• ΔΡ 3.1.2.Α-3 Η τρίτη δράση αφορά την εκπαίδευση των ανήλικων ασυνόδευτων παιδιών. Συγκεκριμένα εισηγούμαστε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγράμματος εκπαίδευσης ειδικά σχεδιασμένου για ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά, τα οποία έχουν περάσει την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (15 έτη) κατά την μετάβαση τους στην Κύπρο. Το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε δυνητικά να εφαρμοστεί στα πλαίσια της λειτουργίας εσπερινού σχολείου και να διασυνδέει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας με την προσφορά προγράμματος εκμάθησης τεχνικού επαγγέλματος, ή να προσφέρεται για την απόκτηση απολυτηρίου λυκείου. Στο σχεδιασμό των προγραμμάτων αυτών, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η εκ των προτέρων διάγνωση αναγκών και ικανοτήτων, η οποία μπορεί να γίνει με ερωτηματολόγιο και δοκίμιο ικανοτήτων και τη διεξαγωγή εξατομικευμένων συνεντεύξεων με την εμπλοκή καθηγητών και καθηγητριών ΥΣΕΑ. Γίνεται εισήγηση επίσης όπως αξιοποιηθεί το υλικό που προσφέρεται από το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας σε σχέση με την Εκπαιδευτική Ένταξη Παιδιών με Μεταναστευτική Βιογραφία, καθώς και οι εκθέσεις για τις Τάσεις και Προβλέψεις Αναγκών Απασχόλησης και Κατάρτισης που εκπονούνται από την ΑΝΑΔ. Η δράση αυτή αναμένεται να προσεγγίζει τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών αυτών και τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στο να πειστούν να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους. Ως πιθανός φορέας υλοποίησης για τη λειτουργία των σχολείων αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, σε συνεργασία με ιδιωτικά και δημόσια Πανεπιστήμια και ΟΚΠ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης .
• ΔΡ 3.1.2.Α-4 Η τέταρτη δράση αφορά την εκπαίδευση ενηλίκων και αφορά τα άτομα άνω των 18 ετών που είτε δεν έχουν λάβει δημοτική και μέση εκπαίδευση, είτε δεν έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευση τους με αποτέλεσμα να μην έχουν στην κατοχή τους απολυτήριο λυκείου, ή έχουν απωλέσει το απολυτήριο τους και άλλα αποδεικτικά έντυπα. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι οι πρόσφυγες που στα μέσα της σχολικής χρονιάς υποχρεώθηκαν να αναχωρήσουν από τις χώρες τους λόγω πολέμων ή διώξεων και δεν συνέχισαν την εκπαίδευση τους στην Κύπρο, άτομα από χώρες στις οποίες το επίπεδο μόρφωσης είναι χαμηλό και άτομα τα οποία ενώ έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευση τους στις χώρες καταγωγής τους, δεν έχουν αποδεικτικά έντυπα. Για τα άτομα αυτά εισηγούμαστε την λειτουργία απογευματινού ή/και θερινού σχολείου με σκοπό να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση τους και να λάβουν απολυτήριο, ή να τους πιστοποιηθεί η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης τους. Ως πιθανός φορέας υλοποίησης για τη λειτουργία των σχολείων αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας.
• ΔΡ 3.1.2.Α-5 Η πέμπτη δράση αφορά τη διεύρυνση και επέκταση της εναλλακτικής εκπαίδευσης στα πλαίσια του προγράμματος ΔΡΑ.Σ.Ε.+[1], αξιοποιώντας την εναλλακτική σχολική εκπαίδευση ως όχημα ένταξης των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Παραδείγματα εναλλακτικής εκπαίδευσης αποτελούν οι εκδρομές και επισκέψεις σε χώρους με πολιτισμική αξία για την κυπριακή κουλτούρα και ιστορία όπως αρχαιολογικά και νεότερα μουσεία, πινακοθήκες, ιστορικά μνημεία και άλλους χώρους πολιτιστικής σημασίας με σκοπό να γνωρίσουν τα παιδιά μετανάστες την κοινωνία υποδοχής με τρόπο ευχάριστο και εκπαιδευτικά επωφελές. Στα πλαίσια των εκδρομών αυτών μπορούν επίσης να προσκληθούν να συμμετέχουν και οι γονείς των παιδιών όπου αυτό είναι εφικτό και παιδαγωγικά επωφελές κατά την κρίση της διεύθυνσης των σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε να προωθηθεί η εφαρμογή πολιτικής για την παροχή κάρτας δωρεάν εισόδου σε χώρους πολιτισμού (μουσεία, θέατρα, αρχαιολογικούς χώρους κ.ά).  Ως πιθανοί φορείς υλοποίησης της δράσης αυτής εισηγούμαστε το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Πολιτισμού στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του .

Στόχος 3.1.2.Β Το σχολείο ως διαπολιτισμικός χώρος ασφάλειας και ενδυνάμωσης του σχολικού κοινωνικού ιστού

Για την υλοποίηση του πιο πάνω στόχου εισηγούμαστε την υλοποίηση των ακόλουθων τεσσάρων δράσεων.

• ΔΡ 1.2.Β-1 Η πρώτη δράση προνοεί τη συνέχιση της εκπαίδευσης του διδακτικού προσωπικού στη διαχείριση της διαπολιτισμικότητας και της πολυγλωσσίας των σχολικών τάξεων. Συγκεκριμένα εισηγούμαστε όπως συνεχίσουν και εντατικοποιηθούν τα εκπαιδευτικά σεμινάρια στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης στον τρόπο διαχείρισης των σχολικών τάξεων, όταν αυτές συμπεριλαμβάνουν παιδιά μετανάστες. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλιστεί ότι οι εκπαιδευτικοί κατέχουν τις απαραίτητες δεξιότητες να διαχειριστούν αποτελεσματικά διαπολιτισμικές τάξεις με παιδιά από πολλές και διαφορετικές κουλτούρες χωρίς να μένουν πίσω στους εκπαιδευτικούς στόχους. Ως πιθανοί φορείς υλοποίησης της δράσης αυτής αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, δημόσια και ιδιωτικά Πανεπιστήμια, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης και ιδιώτες με ειδικότητα στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και επίλυση συγκρούσεων.
• ΔΡ 3.1.2.Β-2 Η δεύτερη δράση αφορά την εκπαίδευση σχολικών συμβούλων της μέσης εκπαίδευσης σε ζητήματα διαπολιτισμικότητας και σχολικής διαμεσολάβησης με εξειδίκευση στην επίλυση συγκρούσεων λόγω ρατσιστικών συμπεριφορών. Συγκεκριμένα εισηγούμαστε τη διεξαγωγή σεμιναρίων εκπαίδευσης των σχολικών συμβούλων (Υ.Σ.Ε.Α.)  που εργοδοτούνται στα σχολεία στην επίλυση συγκρούσεων λόγω ρατσιστικών συμπεριφορών  που τυχόν να ξεσπούν στη σχολική κοινότητα. Ο στόχος είναι οι σχολικοί σύμβουλοι να μπορούν να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά σε τέτοιου είδους περιστατικά που συμβαίνουν στη σχολική κοινότητα είτε αφορούν την μαθητική κοινότητα, είτε ακόμα το εκπαιδευτικό προσωπικό, την διοίκηση του σχολείου και τους γονείς. Ως πιθανοί φορείς υλοποίησης για τη διεξαγωγή των εργαστηρίων αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, ιδιωτικά και δημόσια Πανεπιστήμια, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης και ιδιώτες με ειδικότητα στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την επίλυση συγκρούσεων.
• ΔΡ 3.1.2.Β-3 Η τρίτη δράση αφορά τη συνέχιση της εκπαίδευσης στον Κώδικα Συμπεριφοράς κατά του Ρατσισμού και Οδηγό Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών ο οποίος εκπονήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας το 2016
• ΔΡ 3.1.2.Β-4 Η τέταρτη δράση προνοεί τη συνέχιση των εργαστηρίων για την προώθηση του αλληλοσεβασμού, της αλληλοαποδοχής και της αλληλοκατανόησης ανάμεσα στα παιδιά. Στα πλαίσια της δράσης αυτής εισηγούμαστε όπως πραγματοποιηθούν διαδραστικά βιωματικά εργαστήρια στα σχολεία από εξειδικευμένους εκπαιδευτές της τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης στη διαπολιτισμικότητα με αποδέκτες τόσο τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία, όσο και τα παιδιά από την κοινωνία υποδοχής . Ο σκοπός της δράσης αυτής είναι να προωθήσει την ουσιώδη επαφή και την καλλιέργεια κουλτούρας σεβασμού στον πλουραλισμό με σκοπό την ενδυνάμωση του σχολικού κοινωνικού ιστού και την αποτροπή διαπολιτισμικών συγκρούσεων στη μαθητική κοινότητα. Ως πιθανοί φορείς υλοποίησης για τη λειτουργία των τάξεων αυτών επιλέχθηκε το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, ιδιωτικά και δημόσια Πανεπιστήμια, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης και της μετανάστευσης και ιδιώτες με ειδικότητα στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την επίλυση συγκρούσεων.

Τέλος