10 – Αδικήματα κατά παράβαση διατάγματος.

Οι συστάσεις της Επιτρόπου Νομοθεσίας, των αρχών της Βενετίας και της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ξεκαθαρίζουν πως οι μόνες συναθροίσεις που μπορούν να απαγορευτούν και για τις οποίες μπορεί να διαταχτεί η διάλυση τους είναι αυτές όπου οι ίδιοι οι οργανωτές αποδεδειγμένα ασκούν βία (όπως αυτή ορίζεται στις σχετικές συστάσεις) ή προτρέπουν σε χρήση βίας. Τέτοιες ήταν οι περιπτώσεις των πογκρόμ που έγιναν στην Κύπρο το καλοκαίρι του 2023 με την ανοχή της αστυνομίας, όπου οι ίδιες οι διακηρύξεις των οργανωτών προέτρεπαν σε πράξεις βίας. Η ελλιπής ειδοποίηση, η παράλειψη ειδοποίησης, η αλλαγή της πορείας την τελευταία στιγμή, η μεταφορά μη επιθετικών αντικειμένων, η ενόχληση που μπορεί να προκαλέσουν οι ιδέες της πορείας (νοουμένου ότι δεν πρόκειται για ρητορική μίσους), οι υποκειμενικές και αδικαιολόγητες αντιλήψεις των αρχών για κινδύνους για τη δημόσια τάξη/ασφάλεια/υγεία κλπ, η μεμονωμένη άσκηση βίας από συμμετέχοντες που μπορεί να αντιμετωπιστεί με στοχευμένη μέτρα κατά των ασκούντων τη βία, δεν καθιστούν τη συνάθροιση παράνομη και δε μπορεί επομένως να διαταχτεί η διάλυση της.

Η πρόνοια αυτή οφείλει να ξεκαθαρίζει ότι ισχύει αποκλειστικά και μόνο στις περιπτώσεις όπου οι οργανωτές της συνάθροισης ασκούν και/η υποκινούν σε χρήση βίας όπως αυτή ορίζεται στις σχετικές συστάσεις των θεσμών.

Η σχετική εκθεση της Επιτροπου Νομοθεσίας αναφέρει (σελ 41): “Οι διοργανωτές δεν πρέπει … να θεωρούνται υπεύθυνοι για την παράνομη συμπεριφορά άλλων ή να θεωρούνται υπεύθυνοι για τη διατήρηση της δημόσιας τάξης. Ευθύνη θα υπάρχει μόνο όταν οι διοργανωτές (ή οι επόπτες) έχουν προσωπικά και σκόπιμα υποκινήσει, προκαλέσει ή συμμετέχει στην πρόκληση πραγματικής ζημιάς ή διαταραχή. Ομοίως, εάν οι διοργανωτές παραλείψουν να ενημερώσουν τις αρχές για την συνάθροιση, η συνάθροιση δεν θα πρέπει να διαλύεται αυτόματα και οι διοργανωτές δεν πρέπει να υπόκεινται σε ποινικές ή διοικητικές κυρώσεις με πρόστιμα ή φυλάκιση.”

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ υπογραμμίζει ότι η υποχρέωση ειδοποίησης δεν πρέπει να μετατρέπεται έμμεσα σε υποχρέωση εξασφάλισης άδειας και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για επέμβαση στο δικαίωμα της συνάθροισης. Η ειδοποίηση πρέπει να λειτουργεί ως μέτρο για να διευκολύνει τις αρχές στο να προστατεύσουν την συνάθροιση και όχι στο να τη διαλύσουν.

«70. Having to apply for permission from the authorities undercuts the idea that peaceful assembly is a basic right. Notification systems requiring that those who intend to organize a peaceful assembly must inform the authorities in advance and provide certain salient details are permissible to the extent necessary to assist the authorities in facilitating the smooth conduct of peaceful assemblies and protecting the rights of others. At the same time, this requirement must not be misused to stifle peaceful assemblies and, as in the case of other interferences with the right, must be justifiable on the grounds listed in article 21. The enforcement of notification requirements must not become an end in itself. Notification procedures should be transparent, not unduly bureaucratic, their demands on organizers must be proportionate to the potential public impact of the assembly concerned, and they should be free of charge.
71. A failure to notify the authorities of an upcoming assembly, where required, does not render the act of participation in the assembly unlawful, and must not in itself be used as a basis for dispersing the assembly or arresting the participants or organizers, or for imposing undue sanctions, such as charging the participants or organizers with criminal offences. Where administrative sanctions are imposed on organizers for failure to notify, this must be justified by the authorities. Lack of notification does not absolve the authorities from the obligation, within their abilities, to facilitate the assembly and to protect the participants.»