09 – Διάλυση.
(1) Παρέλαση ή συγκέντρωση που βρίσκεται σε εξέλιξη δύναται να διαλυθεί κατόπιν απόφασης του Αρχηγού της Αστυνομίας, σε περίπτωση που:
(α) πραγματοποιείται κατά παράβαση περιορισμών που επιβλήθηκαν δυνάμει του άρθρου 6 του παρόντος Νόμου,
(β) πραγματοποιείται παρά την έκδοση διατάγματος απαγόρευσης της δυνάμει του άρθρου 6 του παρόντος Νόμου,
(γ) ο Υπεύθυνος Αξιωματικός διαβλέπει ότι επίκειται χρήση βίας που ενδέχεται να αλλοιώσει τον ειρηνικό χαρακτήρα της παρέλασης ή συγκέντρωσης, ή διαπιστώνει ότι η παρέλαση ή συγκέντρωση μετατρέπεται σε βίαιη από τους συμμετέχοντες, με την πρόκληση επίθεσης κατά προσώπων, ή την πρόκληση σωματικής βλάβης κατά προσώπων, ή την πρόκληση ζημιάς σε δημόσια ή ιδιωτική περιουσία, ή με τη χρήση βομβών, εκρηκτικών ή άλλων επικίνδυνων μηχανισμών, καπνογόνων, βεγγαλικών, πυροτεχνημάτων, φωτοβολίδων, κροτίδων, παράνομων μαχαιριών, πυροβόλων ή επιθετικών όπλων, ή άλλων επικίνδυνων αντικειμένων.
Νοείται ότι βία θεωρείται η χρήση σωματικής βίας που είναι πιθανόν να οδηγήσει σε τραυματισμό ή θάνατο ή σε σοβαρή ζημιά στην περιουσία, αλλά δεν περιλαμβάνει απλά σπρωξίματα ή διατάραξη της κυκλοφορίας οχημάτων ή πεζών ή καθημερινών δραστηριοτήτων.
(2) Η απόφαση διάλυσης, που εκδίδεται σύμφωνα με το παρόν άρθρο, δύναται να έχει τη μορφή προφορικής ή γραπτής διαταγής.
Τέλος
Δεν είναι ξεκάθαρο αν οι προϋποθέσεις λειτουργούν σωρευτικά ή εναλλακτικά. Ανεξάρτητα από αυτό, διάλυση που διενεργείται για λόγους άλλους από την βία ή την εύλογη υποψία βίας από ή που υποκινείται από τους οργανωτές είναι παράνομη. Η συνάθροιση δεν χάνει τον ειρηνικό της χαρακτήρα επειδή έγινε κατά παράβαση κάποιου διατάγματος (περιορισμού ή απαγόρευσης), όταν δεν υπάρχει ισχυρό τεκμήριο χρήσης βίας.
Δεν γίνεται ένα άτομο μόνο (ο υπεύθυνος αξιωματικός) να αποφασίζει χωρίς κριτήρια και χωρίς εύλογη υποψία ότι επίκεται χρήση τέτοιας βίας που ακυρώνει τον ειρηνικό χαρακτήρα της πορείας.
Οι Αρχές της Βενετίας δεν επιτρέπουν την επιβολή περιορισμών επειδή δεν δόθηκε προειδοποίηση:
“The obligation to respect and ensure peaceful assemblies imposes negative and positive duties on States before, during and after assemblies. The negative duty entails that there be no unwarranted interference with peaceful assemblies. States are obliged, for
example, not to prohibit, restrict, block, disperse or disrupt peaceful assemblies without compelling justification, nor to sanction participants or organizers without legitimate cause. (σελ.23)
…
Only in exceptional cases may an assembly be dispersed. Dispersal may be resorted to if the assembly as such is no longer peaceful, or if there is clear evidence of an imminent threat of serious violence that cannot be reasonably addressed by more proportionate measures, such as targeted arrests (σελ. 85)”
Είναι ξεκάθαρο πως μόνο η χρήση βίας από και/ή ωθούμενη από τους οργανωτές μπορεί να δικαιολογήσει τον περιορισμό του δικαιώματος στη δημόσια συνάθροιση, διότι μόνο αυτή μπορεί να ακυρώσει τον ειρηνικό χαρακτήρα μιας συνάθροισης. Βία που ασκείται από μεμονωμένα άτομα στη συγκέντρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί από την αστυνομία με ανάλογα και μεμονωμένα μέτρα όπως συλλήψεις των ασκούντων βία, χωρίς να διαλύσει τη συγκέντρωση.
H σχετική έκθεση της Επιτρόπου Νομοθεσίας ορίζει τον όρο «βία» ως:
“[H] χρήση σωματικής βίας από τους συμμετέχοντες κατά άλλων που είναι πιθανό να οδηγήσει σε τραυματισμό ή θάνατο ή η σοβαρή ζημιά σε περιουσία, αλλά δεν περιλαμβάνει απλά σπρωξίματα ή διατάραξη της κυκλοφορίας οχημάτων ή πεζών ή καθημερινών δραστηριοτήτων. Η μη τήρηση ορισμένων εθνικών νομοθετικών απαιτήσεων από τους διοργανωτές ή τους συμμετέχοντες, σε μια κατά τ’ άλλα ειρηνική συνάθροιση, δεν θέτει τους συμμετέχοντες εκτός του πεδίου εφαρμογής της προστασίας του άρθρου 21. Για να θεωρηθεί μια συνάθροιση βίαιη, η βία πρέπει να προέρχεται από τους συμμετέχοντες. Έτσι, η βία κατά των συμμετεχόντων σε μια ειρηνική συγκέντρωση από τις αρχές ή από προβοκάτορες που ενεργούν για λογαριασμό τους δεν καθιστά τη συγκέντρωση μη ειρηνική. Το ίδιο ισχύει και για τη βία που ασκείται από μέλη του κοινού εναντίον της συνάθροισης ή από συμμετέχοντες σε αντιδιαδηλώσεις. Η απλή μεταφορά αντικειμένων από τους συμμετέχοντες που θεωρούνται ή θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως όπλα ή προστατευτικού εξοπλισμού, όπως μάσκες αερίου ή κράνη, δεν αρκεί για να θεωρηθεί η συμπεριφορά αυτών των συμμετεχόντων βίαιη. Οι συμμετέχοντες μπορούν να καθορίσουν ελεύθερα τον σκοπό μιας συνέλευσης. Τυχόν περιορισμοί από τις αρχές που δύναται να επιβληθούν πρέπει να είναι κατ’ αρχήν ουδέτεροι ως προς το περιεχόμενο και δεν πρέπει να βασίζεται στην ταυτότητα των συμμετεχόντων ή στη σχέση τους με τις αρχές»
Αν τα πυροτεχνήματα θεωρούνται επικίνδυνα, τότε θα πρέπει να υπάρξει συνολική απαγόρευση τους σε όλη την επικράτεια της χώρας από όλους και σε όλες τις περιπτώσεις και όχι μόνο κατά τις συναθροίσεις.
Το νομοσχέδιο δεν ξεκαθαρίζει ποια μέτρα νομιμοποιείται να λάβει η αστυνομία για να διαλύσει μια συγκέντρωση, αφήνοντας κενά που μπορούν να νομιμοποιήσουν το είδος της αδιάκριτης βίας που ασκήθηκε από την αστυνομία στις 14.02.21 στο πάρκο Κολοκάση. Δεν αναφέρονται πουθενά οποιαδήποτε μέτρα ενίσχυσης της αποτελεσματικής λογοδοσίας των αστυνομικών για υπερβολική βία, καθιστώντας το όλο νομοσχέδιο ετεροβαρές και δυσανάλογα περιοριστικό. Τα μέλη της αστυνομίας που αστυνομεύουν τις συγκεντρώσεις οφείλουν να είναι πάντα ένστολοι και να επιδεικνύουν μια εύκολα αναγνωρίσιμη μορφή ταυτότητας, να μην φωτογραφίζουν ή να βιντεογραφούν τους διαδηλωτές εκτός και αν βρίσκονται στη διαδικασία διάπραξης αδικήματος και να επιτρέπουν την φωτογράφιση ή βιντεογράφιση από μέρους των διαδηλωτών όλων των σκηνών χρήσης βίας από μέρους οποιουδήποτε συμπεριλαμβανομένης και της βίας που ασκείται από αστυνομικούς. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αναφέρει (σελ.16):
“The use of recording devices by law enforcement officials during assemblies, including body-worn cameras, may play a positive role in securing accountability, if used judiciously. However, the authorities should have clear and publicly available guidelines to ensure that their use is consistent with international standards on privacy and does not have a chilling effect on participation in assemblies. Participants, journalists and monitors also have the right to record law enforcement officials”.