02 – Ερμηνεία.
Στον παρόντα Νόμο, εκτός εάν από το κείμενο προκύπτει διαφορετική έννοια-
«αρμόδια αρχή» σημαίνει την αρχή τοπικής διοίκησης στην περιοχή στην οποία βρίσκεται ο τόπος όπου θα λάβει χώρα η συγκέντρωση ή παρέλαση·
«αρχή τοπικής διοίκησης» σημαίνει Δημοτικό Συμβούλιο ή Κοινοτικό Συμβούλιο ή Συμβούλιο του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης, στις περιοχές που δεν εμπίπτουν στα όρια δήμου ή κοινότητας, σύμφωνα με τον περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμο·
«Αρχηγός Αστυνομίας» περιλαμβάνει και αξιωματικό της αστυνομίας που εξουσιοδοτείται από αυτόν·
«αυθόρμητη συγκέντρωση» σημαίνει συγκέντρωση που πραγματοποιείται χωρίς προηγούμενη συνεννόηση ή πρόσκληση, με αφορμή την επέλευση συγκεκριμένου αιφνίδιου ή απρόβλεπτου γεγονότος, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η τήρηση των υποχρεώσεων που ορίζονται στα εδάφια (1), (2) και (3) του άρθρου 3 του παρόντος Νόμου·
«δημόσιος χώρος» περιλαμβάνει δρόμο, πλατεία, διάβαση, γέφυρα ή άλλο υπαίθριο χώρο, όπου κάθε φορά το κοινό έχει δικαίωμα ή ρητή ή εξυπακουόμενη άδεια εισόδου, είτε χωρίς όρους είτε με όρο πληρωμής, αλλά δεν περιλαμβάνει κτίριο·
«κινούμενη συγκέντρωση» σημαίνει συγκέντρωση η οποία πραγματοποιείται με μετακίνηση των συμμετεχόντων ή μέρους των συμμετεχόντων σε συγκεκριμένη διαδρομή·
«οργανωτής» σημαίνει σύλλογο, οργάνωση, πολιτικό κόμμα, σωματείο, συντεχνία, πρόσωπο ή πρόσωπα που διοργανώνουν συγκέντρωση ή παρέλαση·
«παρέλαση» σημαίνει παρέλαση είκοσι ή περισσότερων προσώπων σε δημόσιο χώρο, και περιλαμβάνει παρέλαση οχημάτων·
«συγκέντρωση» σημαίνει σταθερή ή κινούμενη συγκέντρωση είκοσι ή περισσότερων προσώπων σε δημόσιο χώρο, και περιλαμβάνει συγκέντρωση οχημάτων, που πραγματοποιείται για τον ίδιο σκοπό, ιδίως για από κοινού διαμαρτυρία, προβολή απόψεων, διατύπωση αιτημάτων οποιουδήποτε χαρακτήρα ή λήψη σχετικών αποφάσεων·
«σταθερή συγκέντρωση» σημαίνει συγκέντρωση, της οποίας η έναρξη, η διάρκεια και η λήξη πραγματοποιούνται στον ίδιο δημόσιο χώρο·
«Υπεύθυνος Αξιωματικός» σημαίνει τον αξιωματικό της Αστυνομίας που ορίζεται ως σύνδεσμος της Αστυνομίας με τον οργανωτή, σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος Νόμου·
«Υπουργός» σημαίνει τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
Τέλος
Σε σχέση με την ερμηνεία του όρου «αυθόρμητη συγκέντρωση»:
Η προϋπόθεση ότι, για να πληροί τον ορισμό της αυθόρμητης, η συγκέντρωση πρέπει να γίνεται χωρίς καμία συνεννόηση είναι προβληματική και εξ αντικειμένου αποκλείει όλες τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις. ‘Αυθόρμητη συγκέντρωση’ δεν ισοδυναμεί με τυχαία συνάντηση στο δρόμο, μια ελάχιστη συνεννόηση και ένα σύντομο δημόσιο κάλεσμα εξυπακούονται.
Οι Αρχές της Βενετίας προβλέπουν
«Where legislation requires advance notification, the law should explicitly provide for an exception from the requirement where giving advance notice is impracticable. Such an exception would only apply in circumstances where the legally established deadline cannot be met. The authorities should always protect and facilitate any spontaneous assembly so long as it is peaceful in nature. »
Ξεκαθαρίζουν δηλαδή πως η μόνη προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί μια συνάθροιση ως αυθόρμητη και να εξαιρείται από την υποχρέωση της ειδοποίησης είναι εκεί που η ειδοποίηση είναι «impracticable” και όχι εκεί που δεν υπήρξε καμία απολύτως συνεννόηση ή πρόσκληση.
Στην Ελλάδα, ο Νόμος 4703/2020, αναφέρεται σε «αυθόρμητες» και σε «έκτακτες» δημόσιες συναθροίσεις. Ως αυθόρμητες ορίζονται οι συναθροίσεις που πραγματοποιούνται χωρίς προηγούμενη συνεννόηση ή πρόσκληση με αφορμή την επέλευση συγκεκριμένου αιφνίδιου γεγονότος, κοινωνικής σημασίας. Ως έκτακτες ορίζονται εκείνες όπου, ένεκα απρόβλεπτου, τρέχοντος ή επικείμενου γεγονότος, καθίσταται αδύνατη η τήρηση της υποχρέωση γνωστοποίησης. Τόσο οι αυθόρμητες όσο και οι έκτακτες συναθροίσεις εξαιρούνται από την υποχρέωση γνωστοποίησης.
Ο όρος «αυθόρμητη συγκέντρωση» πρέπει, επίσης, να περιλαμβάνει ρητά και την αντί-διαδήλωση. Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτρόπου Νομοθεσίας (σελ. 25): «Στο πεδίο προστασίας του άρθρου 21 περιλαμβάνονται και οι αντιδιαδηλώσεις, δηλ. συναθροίσεις που λαμβάνουν χώρα για να εκφράσουν την αντίθεσή τους σε μια άλλη συνάθροιση που πραγματοποιείται παράλληλα» (πρόκειται για απόσπασμα από το Γενικό Σχόλιο Αρ. 37 (2020) για το Δικαίωμα του Συνέρχεσθαι Ειρηνικώς της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ).
Από τον ορισμό του όρου καθίσταται σαφές πως, για να διαπιστώσουν οι οργανωτές ποια είναι η «αρχή τοπικής διοίκησης» στην περιοχή που προτίθενται να κινηθούν, θα πρέπει να διεξάγουν έρευνα. Ενδέχεται δε να υπάρχουν περισσότερες από μία τοπική αρχή στην περιοχή που προτίθενται να κινηθούν πορευμένοι. Η απόφαση να αποστέλλεται η ειδοποίηση σε τοπικές αρχές αντί στην κεντρική κυβέρνηση επιβαρύνει αχρείαστα και αδικαιολόγητα τους οργανωτές με γραφειοκρατικές διαδικασίες, κατά παράβαση των συστάσεων της Επιτρόπου Νομοθεσίας και των Αρχών της Βενετίας.
Η έκθεση της Επιτρόπου Νομοθεσίας για τις δημόσιες συναθροίσεις, Δεκεμβρίου 2023, προβλέπει (σελ.29):
“Οι διαδικασίες ειδοποίησης που τίθενται από το κράτος πρέπει να είναι διαφανείς, όχι αδικαιολόγητα γραφειοκρατικές, χωρίς κόστος και οι απαιτήσεις τους προς τους διοργανωτές πρέπει να είναι ανάλογες με τον πιθανό δημόσιο αντίκτυπο της σχετικής συνάθροισης”.
Οι Αρχές της Βενετίας προβλέπουν:
“Good administration: The public should be informed which body is responsible for taking decisions about the regulation of freedom of assembly, and this must be clearly stated in law.”
Η τοπική αρχή δεν έχει ρόλο στην αστυνόμευση της συνάθροισης και κατά πάσαν πιθανότητα ούτε και γνώση του νομικού πλαισίου του δικαιώματος της συνάθροισης. Αντί γνωστοποίησης στη δημόσια αρχή, προτείνουμε ένα online έντυπο σε μια κυβερνητική ιστοσελίδα (αστυνομία, ΥΔΔΤ,κλπ) εύκολα προσβάσιμο με ένα κλικ στην αρχική σελίδα του υπουργείου και της αστυνομίας. Επιπλέον, ένα τηλέφωνο επικοινωνίας με αυτόματο τηλεφωνητή (για οργανωτές χωρίς ψηφιακή πρόσβαση) όπου θα μπορεί να καταγράφεται η ειδοποίηση χωρίς κίνδυνο αμφισβήτησης από τις αρχές.
Αν επιθυμεί το υπουργείο ή η αστυνομία να ενημερωθεί η τοπική αρχή, μπορούν να την ενημερώνουν οι ίδιοι.