06 – Μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τον καταρτισμό της ΕΣΝ 2030
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τον καταρτισμό της ΕΣΝ 2030, περιλαμβάνει τέσσερεις κύριες δραστηριότητες, ως ακολούθως:
- αξιολόγηση της Α’ ΕΣΝ 2017-2022 και προκαταρκτική αναγνώριση των αναγκών της νεολαίας,
- χαρτογράφηση κύριων αναγκών και προτεραιοτήτων της νεολαίας, καθώς και μελέτη καλών πρακτικών από Στρατηγικές για τη νεολαία που υλοποιήθηκαν σε άλλες χώρες,
- διεξαγωγή εργαστηρίων με τη ΔΟΕ, τη νεολαία και τον ΟΝΕΚ για την ανατροφοδότηση σχετικά με το όραμα και τους στρατηγικούς στόχους, και
- διεξαγωγή διαβουλεύσεων και συνεντεύξεων με τη νεολαία για τον καθορισμό του οράματος και των στρατηγικών στόχων.
1. Αξιολόγηση της Α’ ΕΣΝ 2017-2022 και αναγνώριση των αναγκών της νεολαίας
Για τη διαμόρφωση μιας αντιπροσωπευτικής αξιολόγησης της ΕΣΝ 2017-2022, η οποία να καταλήγει σε συστάσεις για τον σχεδιασμό, το περιεχόμενο και τη διακυβέρνηση της νέας Στρατηγικής, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε χωρίστηκε σε έξι (6) φάσεις, όπως αυτές παρουσιάζονται παρακάτω:
Καθορισμός κριτηρίων αξιολόγησης
Για την αξιολόγηση της Α’ ΕΣΝ 2017-2022 και την καταγραφή των εισηγήσεων για τον σχεδιασμό της νέας ΕΣΝ 2030, χρησιμοποιήθηκαν τα έξι (6) κριτήριαπου ανέπτυξε ο ΟΟΣΑ (OECD) για την αξιολόγηση Στρατηγικών. Τα εν λόγω κριτήρια επιλέχθηκαν λόγω της διεθνούς αναγνώρισης και της ευρείας χρήσης τους, παρέχοντας ένα αξιόπιστο και συγκρίσιμο πλαίσιο για την αξιολόγηση μιας Στρατηγικής, σε επίπεδο πολιτικής, παρέμβασης, προγράμματος, έργου ή δραστηριότητας.
Ανατροφοδότηση από τη ΔΟΕ και τον ΟΝΕK
Για τη λήψη ανατροφοδότησης από τη ΔΟΕ και τον ΟΝΕΚ σχετικά με την υλοποίηση της ΕΣΝ 2017-2022, διεξήχθησαν τρεις (3) δραστηριότητες:
- Στοχευμένες συναντήσεις με λειτουργούς του ΟΝΕΚ.
- Εργαστήριο και προσωπικές συνεντεύξεις με τα μέλη της ΔΟΕ.
- Αποστολή ερωτηματολογίου στην ευρύτερη ΔΟΕ.
Ανατροφοδότηση από βασικούς φορείς νεολαίας
Για τη λήψη ανατροφοδότησης σχετικά με την ΕΣΝ 2017-2022 από τους βασικούς φορείς νεολαίας, όπως αυτοί ορίστηκαν από τον ΟΝΕΚ, διενεργήθηκαν δύο (2) ομάδες εστίασης με βασικούς εταίρους από τον τομέα της Νεολαίας (π.χ. Συμβούλιο Νεολαίας Κύπρου, Κυπριακός Οργανισμός Κέντρων Νεότητας, Γενικό Συμβουλευτικό Σώμα, Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια Νεολαίας).
Ανάλυση ανατροφοδότησης που συλλέγηκε
Η ανατροφοδότηση που λήφθηκε αναλύθηκε με βάση τα έξι προκαθορισμένα κριτήρια αξιολόγησης, με αποτέλεσμα την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ΕΣΝ 2017-2022.
Ανάλυση Εκθέσεων Προόδου Υλοποίησης της Στρατηγικής 2017-2022
Για την καλύτερη κατανόηση της αποτελεσματικότητας της υλοποίησης της ΕΣΝ 2017-2022, πραγματοποιήθηκε ανάλυση των Εκθέσεων Προόδου, που ετοιμάστηκαν κατά την παρακολούθηση της υλοποίησης της Στρατηγικής 2017-2022. Για την ανάλυση των εκθέσεων προόδου, εξετάστηκαν τα μέτρα για τη νεολαία που αναγράφονται στις εκθέσεις προόδου και οι πληροφορίες που παρέχονται για την πρόοδο υλοποίησης κάθε μέτρου.
Προκαταρκτική συλλογή αναγκών
Κατά τη διάρκεια των προαναφερθεισών δραστηριοτήτων, καταγράφηκαν οι προκαταρκτικές απόψεις των εμπλεκόμενων μερών όσον αφορά τις ανάγκες των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων της νεολαίας, με σκοπό την περαιτέρω ανάλυσή τους στις επόμενες δραστηριότητες.
2. Χαρτογράφηση κύριων αναγκών και προτεραιοτήτων της νεολαίας και μελέτη καλών πρακτικών από στρατηγικές για τη νεολαία που υλοποιήθηκαν σε άλλες χώρες
Χαρτογράφηση και διενέργεια έρευνας γραφείου για την υφιστάμενη κατάσταση της νεολαίας
Η εν λόγω δράση αφορούσε στην έρευνα γραφείου και στην αξιοποίηση των πληροφοριών που είχαν ληφθεί από τους εμπλεκόμενους φορείς για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της νεολαίας. Η έρευνα γραφείου επικεντρώθηκε στη μελέτη και ανάλυση εγγράφων που αποτυπώνουν τις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νεολαία. Η δραστηριότητα περιλάμβανε επίσης τη χαρτογράφηση των εμπλεκόμενων φορέων στη νεολαία, σχετικών εθνικών στρατηγικών, καθώς και νέων μη-κυβερνητικών δράσεων για τη νεολαία. Όλες οι προαναφερθείσες δραστηριότητες αποσκοπούσαν στη καλύτερη κατανόηση και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της νεολαίας στην Κύπρο.
Επισκόπηση και μελέτη υφιστάμενων ευρωπαϊκών και διεθνών στρατηγικών και πολιτικών και έρευνα καλών πρακτικών
Η εν λόγω δράση περιλάμβανε την ανάλυση Ευρωπαϊκών και διεθνών πρακτικών, επιλέγοντας καλές πρακτικές από άλλα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βάσει προκαθορισμένης μεθοδολογίας, και την αποτύπωση των διεθνών προτεραιοτήτων για τη νεολαία.
3. Πορίσματα εργαστηρίου με τη ΔΟΕ, τη νεολαία και τον ΟΝΕΚ για το όραμα και τους στρατηγικούς στόχους της ΕΣΝ 2030
Για τη διεξαγωγή του εργαστηρίου με μέλη της ΔΟΕ, εκπροσώπους της νεολαίας και λειτουργούς του ΟΝΕΚ, συγκεντρώθηκε όλη η πληροφόρηση από την ανατροφοδότηση και τα πορίσματα από τις δραστηριότητες που προηγήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των συναντήσεων, των ομάδων εστίασης, και των ανοικτών διαβουλεύσεων. Η ανατροφοδότηση κατηγοριοποιήθηκε σε βασικές θεματικές και τομείς εστίασης, όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η υγεία, η συμπερίληψη και η συμμετοχή. Στη συνέχεια, σχεδιάστηκε ένα διαδραστικό εργαστήριο, στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι από τους φορείς υλοποίησης, τη ΔΟΕ, τον ΟΝΕΚ και τη νεολαία. Το εργαστήριο είχε ως σκοπό τη συλλογή απόψεων από τους συμμετέχοντες όσον αφορά το όραμα της Στρατηγικής και τους στρατηγικούς στόχους.
4. Πορίσματα διαβουλεύσεων και συνεντεύξεων με τη νεολαία για τον καθορισμό του οράματος και των στρατηγικών στόχων της ΕΣΝ 2030
Τα πορίσματα βασίζονταν στην ολοκλήρωση τριών δραστηριοτήτων με σκοπό τη λήψη ανατροφοδότησης και την υποβολή εισηγήσεων από τη νεολαία σχετικά με τα προτεινόμενα οράματα και τους προκαταρκτικούς στόχους της ΕΣΝ 2030. Συγκεκριμένα, οι δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν περιελάμβαναν τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων (με φυσική παρουσία σε όλες τις επαρχίες της Κύπρου), ανοιχτής διαδικτυακής διαβούλευσης και ομαδικών συνεντεύξεων με μέλη ή εκπροσώπους της νεολαίας, όπως επεξηγείται αναλυτικά στο Παράρτημα.
Τα προκαταρκτικά οράματα και στόχοι της νέας Στρατηγικής που παρουσιάστηκαν στη νεολαία κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων και συνεντεύξεων βασίζονται τόσο στις ανάγκες της νεολαίας της Κύπρου όσο και στις ευρωπαϊκές και διεθνείς προτεραιότητες για τη νεολαία.
Τέλος
Στρατηγικός Στόχος 01: Ενίσχυση της συμμετοχής της νεολαίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων
Προτεραιότητα 2: Υποστήριξη και ενίσχυση των οργανώσεων νεολαίας
Ως ΣΨΚ, συμφωνούμε ότι η υποστήριξη οργανώσεων και κινημάτων νεολαίας, μπορεί να συμβάλει στην πιο δομημένη και αποτελεσματική συμμετοχή της νεολαίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Αυτές οι οργανώσεις λειτουργούν ως σημαντικές πλατφόρμες για την έκφραση ανησυχιών, την ανταλλαγή ιδεών και την άσκηση επιρροής στις πολιτικές που αφορούν τη νεολαία. Η στήριξη προτείνεται όπως περιλαμβάνει δράσεις για την ανάπτυξη ικανοτήτων και κατάρτιση, ούτως ώστε τα μέλη να βελτιώσουν την επιχειρησιακή λειτουργία και Στρατηγική των οργανώσεων τους. Επίσης, προτείνεται όπως η υποστήριξη των οργανώσεων νεολαίας εστιάσει και στη δημιουργία ισχυρών μηχανισμών αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των νέων, προσφέροντας τους ασφαλείς χώρους για ανταλλαγή εμπειριών και ιδεών, όπως επίσης και για την αμοιβαία ενθάρρυνση και στήριξη. Με αυτές τις μορφές στήριξης, οι οργανώσεις και τα κινήματα νεολαίας θα είναι καλύτερα προετοιμασμένα να επιτύχουν τους στόχους τους και να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στις κοινότητές τους.
Στο πλαίσιο της Β’ Εθνικής Στρατηγικής για τη Νεολαία 2030, προτείνεται ένας διπλός μηχανισμός στήριξης και ενίσχυσης των οργανώσεων νεολαίας, ο οποίος συνδυάζει δυο αλληλοσυμπληρούμενες παρεμβάσεις με σκοπό την ενίσχυση της ατομικής και συλλογικής ικανότητας δράσης. Πρώτον, η οργάνωση ψυχοεκπαιδευτικών βιωματικών εργαστηρίων ανάπτυξης δεξιοτήτων (soft skills) επιτρέπει τη συστηματική καλλιέργεια κρίσιμων ικανοτήτων. Δεύτερον, η ίδρυση υποστηρικτικών δικτύων (peer support networks) διασφαλίζει την καθημερινή πρόσβαση σε ασφαλείς ψυχολογικούς χώρους, όπου τα μέλη μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τις εμπειρίες και τις δυσκολίες τους. Ο συνδυασμός αυτών των δυο παρεμβάσεων στοχεύει τόσο στην αναβάθμιση των λειτουργικών δεξιοτήτων των νέων όσο και στην καλλιέργεια ενός δικτύου συλλογικής ανθεκτικότητας, που θα συμβάλλει αποφασιστικά στη βιωσιμότητα και τον κοινωνικό αντίκτυπο των οργανώσεων τους.
Η οργάνωση βιωματικών εργαστηρίων ψυχοεκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων, τίθεται κρίσιμη για την αποτελεσματική συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τα εργαστήρια θα επικεντρώνονται σε δεξιότητες όπως – (α) Συναισθηματική Νοημοσύνη με στόχο την ομαλότερη συνεργασία, τη μείωση της έντασης σε κρίσιμες στιγμές και την ενίσχυση της ψυχικής ευεξίας της ομάδας. (β) Ενεργητική Ακρόαση και Επικοινωνία με στόχο την ενίσχυση της κατανόησης, ενώ η σαφής επικοινωνία επιτρέπει σε όλα τα μέλη να λειτουργούν με κοινή γνώση και στόχους. (γ) Δεξιότητες Επίλυσης Προβλημάτων με στόχο την ευελιξία και καινοτομία, μειώνοντας λάθη και επιταχύνοντας τη λήψη αποφάσεων. (δ) Δεξιότητες Ομαδικής Εργασίας που έχουν ως στόχο την αποτελεσματική επίτευξη συγκεκριμένων έργων, αλλά και την δημιουργία ισχυρών και ανθεκτικών ομάδων που μπορούν ανταποκρίνονται σε προκλήσεις. (ε) Δεξιότητες Κριτικής Σκέψης, με στόχο την ενδυνάμωση της λήψης πιο δίκαιων και αποδοτικών αποφάσεων τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και στο πλαίσιο συλλογικών δράσεων.
Μέσα από πρακτική εξάσκηση και την εφαρμογή των δεξιοτήτων σε πραγματικά πλαίσια και ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο. Οι νέοι θα έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν με νέες στρατηγικές και δεξιότητες λαμβάνοντας άμεση υποστήριξη και καθοδήγηση από επαγγελματίες ψυχολόγους. Επιπλέον, η κοινή εμπειρία των ψυχοεκπαιδευτικών εργαστηρίων δημιουργεί ισχυρούς δεσμούς ομαδικότητας, προάγει την έμπρακτη αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των νέων, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη ενός έμπιστου δικτύου ανθρωπίνων σχέσεων.
Ίδρυση και ενίσχυση ομάδων ψυχολογικής υποστήριξης, όπου οι εμπλεκόμενοι νέοι μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τις εμπειρίες, τις δυσκολίες και τα συναισθήματα τους. Έχοντας στόχο την ενθάρρυνση της αμοιβαίας υποστήριξης, την καλλιέργεια εμπιστοσύνης, συλλογικότητας και την πρόληψη φαινομένων ψυχικής εξουθένωσης (burnout). Μέσω τακτικών, δομημένων συναντήσεων – εργαστηρίων ή ψηφιακών πλατφορμών, τα μέλη μοιράζονται προσωπικές εμπειρίες, προκλήσεις και πρακτικές διαχείρισης στρες. Επιτυγχάνοντας το φαινόμενο της αμοιβαίας ενθάρρυνσης και της ανταλλαγής καλών πρακτικών.
Συνολικά, η ύπαρξη τέτοιων μηχανισμών ενδυναμώνει τα μέλη των οργανώσεων νεολαίας, καθιστώντας το περιβάλλον συνεργασίας ασφαλέστερο για την ελεύθερη έκφραση, μάθηση και ενισχύει το αίσθημα του ανήκειν και της συλλογικής ευθύνης. Οι νέοι δεν περιορίζονται στην απλή συμμετοχή, αλλά γίνονται ενεργοί φορείς αλλαγής, οδηγώντας τις οργανώσεις τους σε μεγαλύτερη καινοτομία και σταθερό κοινωνικό αντίκτυπο.
Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί είναι κατάλληλη για το σκοπό και τον πληθυσμό της Στρατηγικής. Εισήγηση μας ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρων είναι η επισκόπηση της βιβλιογραφίας για τα θέματα νεολαίας να γίνει και από ακαδημαϊκούς που ασχολούνται ερευνητικά με τη συγκεκριμένη θεματολογία. Επίσης, να διεξαχθούν πολυθεματικές ομάδες με την παρουσία πολλών φορέων και καταρτισμένα σώματα που ασχολούνται με τους διάφορες πυλώνες της στρατηγικής με την παρουσία των ίδιων των νέων. Η ανάλυση των δεδομένων καλό είναι να αναλυθεί από εμεπιρογνώμονες στην έρευνα, ώστε να παρουσιαστούν αξιόπιστα δεδομένα.