05. Δεύτερος Πυλώνας: Ενιαία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση
5.1 Γενική επιδίωξη σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες:
Η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης και συμμετοχής όλων των παιδιών στην εκπαίδευση, χωρίς οποιεσδήποτε διακρίσεις και αποκλεισμούς, αποτελεί βασική επιδίωξη του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), το οποίο σέβεται και αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα κάθε παιδιού, καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμά του στην εκπαίδευση.
5.2 Υφιστάμενη κατάσταση:
Οι ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών με αναπηρίες ή άλλες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξυπηρετούνται και αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά μέσα από τις υπηρεσίες και τα προγράμματα που προσφέρει η ειδική εκπαίδευση, η λειτουργία των οποίων στοχεύει τόσο στην έγκαιρη διάγνωση όσο και στην παροχή της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης. Με βάση την αξιολόγηση του παιδιού από την Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, αποφασίζεται το εκπαιδευτικό πλαίσιο φοίτησης του παιδιού (γενική τάξη δημόσιου σχολείου, ειδική μονάδα, ειδικό σχολείο, κατ’ οίκον εκπαίδευση), η παροχή εξειδικευμένης εκπαιδευτικής ή θεραπευτικής βοήθειας, εξειδικευμένου εξοπλισμού, δωρεάν μεταφοράς, βοηθητικού προσωπικού και η δημιουργία κτηριακής ή άλλης υποδομής στη σχολική μονάδα, όπου φοιτά.
Το ΥΠΑΝ, πέρα από τις βασικές παροχές που προσφέρει στα παιδιά, όπως είναι η ειδική αγωγή και εκπαίδευση, οι θεραπευτικές παρεμβάσεις, η κατάρτιση του εξατομικευμένου προγράμματος, οι ειδικές διευκολύνσεις και ο ειδικός τεχνολογικός εξοπλισμός, εφαρμόζει δράσεις και υιοθετεί ενταξιακές εκπαιδευτικές πολιτικές, οι οποίες διέπονται από τις αξίες της ισότητας, της αναγνώρισης και της αποδοχής της διαφορετικότητας.
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ως ο αρμόδιος φορέας για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, συμπεριλαμβάνει θέματα εκπαίδευσης για την αναπηρία, συμπεριληπτικής και ενιαίας εκπαίδευσης στις δράσεις που προσφέρει.
Η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του ΥΠΑΝ, αξιολογεί τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα προσαρμογής και αναπτυξιακές αναπηρίες και συνεχίζει την παρακολούθηση παιδιών που έχουν ήδη αξιολογηθεί στο πλαίσιο των επαναξιολογήσεων.
Στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μέσα από έναν εκσυγχρονισμένο μηχανισμό υποβάλλονται αιτήσεις για παροχή διευκολύνσεων στις εξετάσεις πρόσβασης στα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου και Ελλάδας. Η Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης συγκεντρώνει και δημοσιεύει στατιστικά στοιχεία για την παροχή διευκολύνσεων στις εξετάσεις, στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Εξετάσεων. Δημιουργήθηκε επίσης βάση δεδομένων στη Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης σε σχέση με διάφορους άξονες που αφορούν στα ΑμεΑ και συγκεντρώνονται στατιστικά στοιχεία σε ετήσια βάση, σε σχέση με τη φοίτησή τους στην ανώτερη εκπαίδευση, το είδος στήριξης που τους παρέχεται από τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης, τη χρηματοδότηση που λαμβάνουν για διευκόλυνση της φοίτησής τους, αλλά και για τη συμμετοχή τους σε προγράμματα κινητικότητας και την ολοκλήρωση της ανώτερης εκπαίδευσης.
Στις 2 Οκτωβρίου 2023, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εξήγγειλε την έναρξη διαλόγου, για την αναβάθμιση και τον παιδαγωγικό εκσυγχρονισμό της ειδικής εκπαίδευσης, με απώτερο στόχο τη μετάβαση στην ενιαία/συμπεριληπτική εκπαίδευση. Ο διάλογος στοχεύει στην επανεξέταση των υφιστάμενων πρακτικών, στη βελτίωση των ισχυουσών διαδικασιών και στην υιοθέτηση νέων επιτυχημένων προσεγγίσεων που εφαρμόζονται διεθνώς.
5.3 Στρατηγικοί στόχοι και δείκτες μέτρησης αποτελεσμάτων:
Ο γενικός στρατηγικός στόχος της Κυπριακής Δημοκρατίας για την Ενιαία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας νομοθεσίας, η οποία θα συμπεριλαμβάνει όλους τους μαθητές και όλες τις μαθήτριες, παρέχοντάς τους τις εύλογες προσαρμογές που χρειάζονται, ώστε το σχολείο να προσφέρει ποιοτική και συμπεριληπτική εκπαίδευση. Επιδίωξη του Υ.Π.Α.Ν. είναι η εμπέδωση μιας νέας νοοτροπίας, μιας νέας κουλτούρας, με έντονο το στοιχείο της συμπερίληψης, του απόλυτου φραγμού στον αποκλεισμό. Παράλληλα, επιδιώκεται η διευκόλυνση και αύξηση της πρόσβασης, συμμετοχής και ολοκλήρωσης της ανώτερης εκπαίδευσης από άτομα με αναπηρίες.
Οι ειδικότεροι στρατηγικοί στόχοι είναι:
5.3.1 Ανάπτυξη, επιμόρφωση και ποιοτική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της εκπαίδευσης (Δείκτες: αριθμός εκπαιδευτικού προσωπικού, ποσοστό συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα, επίπεδο ικανοποίησης εκπαιδευτικών μετά τη συμμετοχή σε επιμορφωτικά προγράμματα, συχνότητα επιμορφώσεων, ποσοστό τοποθέτησης εξειδικευμένου προσωπικού ανά σχολική μονάδα).
5.3.2 Εκσυγχρονισμός διοικητικών δομών του εκπαιδευτικού συστήματος και των σχολικών μονάδων
5.3.3 Παροχή εκπαίδευσης και αναβάθμιση του περιεχομένου της, αξιολόγηση και αποτελεσματικότητα.
5.3.4 Στήριξη και ενίσχυση κάθε μαθητή/μαθήτριας, με αναγνώριση της διαφορετικότητας (Δείκτες: αριθμός μαθητών/ριών ειδικής εκπαίδευσης, ανάλυση της πολιτικής του σχολείου για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που αναγνωρίζει και υποστηρίζει τη διαφορετικότητα, παρακολούθηση της προόδου κάθε μαθητή/μαθήτριας και πώς προσαρμόζονται οι μαθησιακοί στόχοι ανάλογα).
5.3.5 Έγκαιρη διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών λόγω αναπηρίας, με τη λειτουργία κατάλληλων δομών και υπηρεσιών στις οποίες θα έχει πρόσβαση το παιδί (Δείκτες: αριθμός δομών και υπηρεσιών).
5.3.6 Έγκαιρη παιδική παρέμβαση με υπηρεσίες των απαιτούμενων ειδικοτήτων, που θα προλάβουν ή θα θεραπεύσουν ή θα αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της αναπηρίας και των εμποδίων του περιβάλλοντος στο παιδί.
5.3.7 Προώθηση της πρόσβασης στην εκπαίδευση για όλους (Δείκτες: αριθμός όλων των μαθητών/ριών).
5.3.8 Προώθηση δράσεων που αφορούν στην κατάργηση στερεοτύπων στην εκπαίδευση ενάντια στις γυναίκες και κορίτσια με αναπηρία (Δείκτες: αριθμός όλων των μαθητών/ριών).
5.3.9 Συγκέντρωση εθνικών στατιστικών στοιχείων σχετικά με τη φοίτηση και ολοκλήρωση της ανώτερης εκπαίδευσης από άτομα με αναπηρίες και συμμετοχή σε ευρωπαϊκές έρευνες για τη συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη φοίτηση και τις εμπειρίες φοίτησης στην ανώτερη εκπαίδευση ατόμων με αναπηρίες.
5.3.10 Διευκόλυνση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην ανώτερη εκπαίδευση της Κύπρου και της Ελλάδας, μέσω της παροχής διευκολύνσεων στις εξετάσεις πρόσβασης στα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου και Ελλάδας.
5.3.11 Αναγνώριση, αντιμετώπιση και καταγραφή περιστατικών μισαναπηρισμού στα σχολεία (Δείκτες: αριθμός ρατσιστικών περιστατικών που καταγράφονται και αποστέλλονται ετησίως στο πλαίσιο εφαρμογής της Αντιρατσιστικής Πολιτικής του ΥΠΑΝ).
5.3.12 Επιμόρφωση γονέων/κηδεμόνων σε θέματα ενιαίας και συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και αναπηρίας (Δείκτες: αριθμός σεμιναρίων για γονείς/κηδεμόνες σε αυτά τα θέματα που υλοποιούνται ετησίως).
5.4 Νέες δράσεις 2024-2028
| Α/Α | Περιγραφή νέων δράσεων στον Πυλώνα «Ενιαία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση» | Φορέας Υλοποίησης | Κόστος
€ |
Χρονοδιά-
γραμμα |
Αναμενόμενα αποτελέσματα |
| 1 | Μεταρρύθμιση ειδικής εκπαίδευσης | ΥΠΑΝ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | Η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας έχει ήδη ξεκινήσει τον διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς, με στόχο την καταγραφή και κωδικοποίηση πρακτικών μέτρων βελτίωσης και μετάβασης προς την ενιαία/συμπεριληπτική εκπαίδευση, τα οποία, σε πρώτη φάση, θα υλοποιηθούν από τον Σεπτέμβριο του 2024. Η διαβούλευση, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορά στους ακόλουθους τομείς:
· Εντοπισμός παιδιών με ειδικές ανάγκες · Έγκαιρη αξιολόγηση · Πρώιμη παρέμβαση και στήριξη · Εύλογες προσαρμογές · Επιμόρφωση εμπλεκομένων · Σχολικοί βοηθοί/συνοδοί · Αξιολόγηση επίδοσης/απολυτήριο · Συνεργασία με άλλα συναρμόδια Υπουργεία/ Υφυπουργεία/Υπηρεσίες. Σε συνεργασία με ομάδες επαγγελματιών και τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις παιδιών με αναπηρίες, αναμένεται να προχωρήσει η εισαγωγή νέων πρακτικών, στη βάση των αρχών του καθολικού σχεδιασμού, ώστε όλοι/ες να έχουν ισότιμες ευκαιρίες, πρόσβαση και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην κοινότητα του σχολείου τους, χωρίς οποιονδήποτε αποκλεισμό ή διάκριση. |
| 2 | Δημιουργία δικτύου σχολείων και κοινοτήτων μάθησης | ΥΠΑΝ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Αλληλοπληροφόρηση για κοινά θέματα και προβληματισμούς
· Προώθηση κοινών δράσεων Διάχυση εκπαιδευτικού υλικού |
| 3 | Δημιουργία ειδικού ιστοχώρου στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Εξετάσεων με οδηγίες και πληροφορίες για ΑμεΑ | ΥΠΑΝ/ΔΑΕ | Στο πλαίσιο των
εγκεκριμένων πιστώσεων |
2024-2028 | Διευκόλυνση των ατόμων με αναπηρία στην εξεύρεση πληροφοριών που τους αφορούν |
| 4 | Συλλογή στατιστικών στοιχείων σε ετήσια βάση σε σχέση με τον αριθμό των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρονται από τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου με καθεστώς μερικής φοίτησης ή που υιοθετούν εξ αποστάσεως φοίτηση ή υβριδική μεθοδολογία διδασκαλίας | ΥΠΑΝ/ΔΑΕ | Στο πλαίσιο των
εγκεκριμένων πιστώσεων |
2024-2028 | Συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων σε σχέση με τον αριθμό των προγραμμάτων σπουδών ανά πεδίο και επίπεδο σπουδών, τα οποία είναι πιο προσβάσιμα από άτομα με αναπηρίες |
| 5 | Συλλογή στατιστικών στοιχείων σε ετήσια βάση σε σχέση με το ακαδημαϊκό/διδακτικό και μη διδακτικό προσωπικό με αναπηρίες στα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου στο πλαίσιο της έρευνας χαρτογράφησης της ΔΑΕ | ΥΠΑΝ/ΔΑΕ | Στο πλαίσιο των
εγκεκριμένων πιστώσεων |
2024-2028 | Συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων σε σχέση με τον αριθμό των ατόμων με αναπηρίες που εργοδοτούνται (ως ακαδημαϊκό/διδακτικό και μη διδακτικό προσωπικό) από τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου |
| 6 | Συλλογή συγκρίσιμων στατιστικών στοιχείων σχετικά με τη φοίτηση ατόμων με αναπηρίες στην ανώτερη εκπαίδευση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες | ΥΠΑΝ/ΔΑΕ | Erasmus+ και στο πλαίσιο των
εγκεκριμένων πιστώσεων |
2024-2028 | Συγκέντρωση συγκρίσιμων στατιστικών στοιχείων σχετικά με τη φοίτηση ατόμων με αναπηρίες στην ανώτερη εκπαίδευση, μέσω της συμμετοχής της ΔΑΕ στην ευρωπαϊκή έρευνα Eurostudent |
| 7 | Επιμόρφωση εκπαιδευτικών ψυχολόγων σε νέα ψυχομετρικά εργαλεία | ΥΠΑΝ/ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | Επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών ψυχολόγων που υπηρετούν στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (66 λειτουργών και μετά τις νέες προσλήψεις) |
| 8 | Εποπτεία εκπαιδευτικών ψυχολόγων, δύο φορές τον μήνα, από Ιανουάριο-Δεκέμβριο, με στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών σε παιδιά με ειδικές ανάγκες | ΥΠΑΝ/ΥΕΨ | €78.000 | 2024-2028 | Οι εξωτερικοί επόπτες θα καταθέσουν έκθεση ανατροφοδότησης για την έκβαση της εποπτείας, τα συμπεράσματα και τις εισηγήσεις τους για τον θεσμό |
| 9 | Επιμόρφωση διευθυντών/ριών, βοηθών διευθυντών/τριών και εκπαιδευτικών γενικών σχολείων | ΥΠΑΝ//ΔΔΕ/ ΔΜΕ/ΔΤΕ/ ΠΙ/ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Απόκτηση γνώσεων και εξοικείωση με τα ακόλουθα θέματα:
1. Ενιαία και συμπεριληπτική εκπαίδευση – δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας 2. Ο ρόλος του διευθυντή και του εκπαιδευτικού γενικής τάξης στην ενιαία εκπαίδευση 3. Ο ρόλος του διευθυντή στη λειτουργία των προγραμμάτων ειδικής αγωγής 4. Ο ρόλος του διευθυντή στη δημιουργία συνθηκών προσαρμογής και ενσωμάτωσης όλων των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον 5. Χαρακτηριστικά παιδιών με αναπηρία 6. Διαχείριση προβλημάτων παιδιών με αναπηρίες · Επιμόρφωση και ενημέρωση διευθυντών/ριών και εκπαιδευτικών γενικών σχολείων για θέματα ενιαίας/συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, αναπηρίας, δικαιωμάτων ατόμων με αναπηρία και μισαναπηρισμού μέσα από:
10 επιμορφώσεις από ΥΕΨ – υπό εξέλιξη |
| 10 | Επιμόρφωση ειδικών εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης | ΥΠΑΝ//ΔΔΕ/ ΔΜΕ/ΔΤΕ/ ΠΙ/ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών για απόκτηση πρόσθετων γνώσεων και δεξιοτήτων σε θέματα που αφορούν:
1. Ενιαία και συμπεριληπτική εκπαίδευση – δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας 2. Χαρακτηριστικά παιδιών με διαφορετικές μορφές αναπηρίας 3. Διαφοροποιημένη διδασκαλία και αξιολόγηση επίδοσης 4. Χειρισμός αποκλίνουσας συμπεριφοράς · Επιμόρφωση και ενημέρωση ειδικών εκπαιδευτικών για θέματα ενιαίας/ συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, αναπηρίας, δικαιωμάτων ατόμων με αναπηρία και μισαναπηρισμού μέσα από το Διήμερο Δημοτικής Εκπαίδευσης Ανάλογα με τα αιτήματα των σχολείων θα πραγματοποιηθούν επιμορφώσεις στο Διήμερο Εκπαιδευτικού (Δημοτική), στη Μέρα του Εκπαιδευτικού (Μέση και Τεχνική) και σε σχολική βάση, όπου προκύψει ανάγκη και αίτημα προς τον/την οικείο/α εκπαιδευτικό/ή ψυχολόγο του σχολείου |
| 11 | Επιμόρφωση σχολικών βοηθών/ συνοδών | ΥΠΑΝ//ΔΔΕ/ ΔΜΕ/ΔΤΕ/ ΠΙ/ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Απόκτηση γνώσεων και εξοικείωση με τα ακόλουθα:
1. Διαχείριση σοβαρών προβλημάτων υγείας τα οποία προκύπτουν κατά τη φοίτηση των παιδιών με αναπηρία στο σχολείο 2. Χαρακτηριστικά παιδιών με αναπηρία και πώς αυτά αλληλεπιδρούν με την προσωπικότητα και μαθησιακή εικόνα του παιδιού 3. Πρώτες Βοήθειες 4. Χαρακτηριστικά παιδιών με διαφορετικές μορφές αναπηρίας και πώς ο/η σχολικός/ή βοηθός/συνοδός συμβάλλει στην αυτονόμησή τους 5. Σχέση του σχολικού βοηθού/συνοδού με γονείς και μαθητές/μαθήτριες 6. Χειρισμός αποκλίνουσας συμπεριφοράς 7. Ανάλυση συμπεριφορών (σεξουαλικών, επιθετικών, tantrum) και τρόποι προσέγγισης Συμμετοχή εκπαιδευτικών ψυχολόγων στις επιμορφώσεις που θα διοργανωθούν από το ΠΙ, σε συνεργασία με τις διευθύνσεις όλων των βαθμίδων |
| 12 | Επιμόρφωση και ενημέρωση γονέων/κηδεμόνων | ΥΠΑΝ//ΠΙ/ ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Επιμόρφωση και ενημέρωση γονέων/ κηδεμόνων για θέματα ενιαίας/ συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, αναπηρίας, δικαιωμάτων ατόμων με αναπηρία και μισαναπηρισμού μέσα από σεμινάρια για γονεί/κηδεμόνες
Διεξαγωγή από ΥΕΨ, όπου υπάρξει αίτημα από τα σχολεία – υπό εξέλιξη |
| 13 | Υποστήριξη εκπαιδευτικών και σχολείων όλων των βαθμίδων για εφαρμογή της Αντιρατσιστικής Πολιτικής του ΥΠΑΝ | ΥΠΑΝ/ΠΙ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Ενδυνάμωση σχολείων για την καθολική εφαρμογή της Αντιρατσιστικής Πολιτικής του ΥΠΑΝ με αναγνώριση, διαχείριση και καταγραφή περιστατικών μισαναπηρισμού στα σχολεία
Λειτουργία Δικτύου Σχολείων ΠΙ για υποστήριξη της εφαρμογής της Αντιρατσιστικής Πολιτικής, με επιμορφωτικές δράσεις συγκεκριμένα για θέματα μισαναπηρισμού και ενιαίας/συμπεριληπτικής εκπαίδευσης |
| 14 | Προώθηση νέων δράσεων που αφορούν στην κατάργηση στερεοτύπων στην εκπαίδευση ενάντια στις γυναίκες και στα κορίτσια με αναπηρία | ΥΠΑΝ/ΠΙ/ ΥΕΨ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2028 | · Δράσεις Διατμηματικής Επιτροπής για την Ισότητα των Φύλων
· Δίκτυο Σχολείων ΠΙ για υποστήριξη της εφαρμογής της Αντιρατσιστικής Πολιτικής του ΥΠΑΝ Σχεδιασμός και εφαρμογή βιωματικών εργαστηρίων από την ΥΕΨ, ανάλογα με το αίτημα του σχολείου – υπό εξέλιξη |
| 15 | Λειτουργία Επιστημονικής Επιτροπής για την Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα | ΥΠΑΝ | Στο πλαίσιο των εγκεκριμένων πιστώσεων | 2024-2026 | Συγγραφή Αναλυτικού Προγράμματος για την Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα σε τέσσερα επίπεδα |
Τέλος
Πιο κάτω παρατίθενται σχόλια από τα Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης (ΚΙΕ):
Αξίζει να γίνει αναφορά στο κείμενο για τα ακόλουθα, τα οποία αφορούν την προσφορά προς τα άτομα με αναπηρίες, εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), στον τομέα της ενισχυτικής και υποστηρικτικής διδασκαλίας και της Δια Βίου μάθησης:
1. Στο πλαίσιο της κοινωνικής τους προσφοράς και στη βάση αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, τα Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης, παρέχουν τις ακόλουθες απαλλαγές σε άτομα με αναπηρίες:
α. 29.249 – 20/10/1987 Δωρεάν φοίτηση σε όλα τα μαθήματα και επίπεδα τα οποία διδάσκονται στα Κ.Ι.Ε. των αναπήρων παθόντων, οι οποίοι παίρνουν επίδομα από την Επιτροπή Χορηγημάτων.
β. 31.949 – 15/6/1989 Τα άτομα με αναπηρία που είναι εφοδιασμένα με πιστοποιητικό απορίας του Τμήματος Ευημερίας και αυτοί που παίρνουν σύνταξη ανικανότητας από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων απαλλάσσονται πλήρως από την καταβολή διδάκτρων στις Ξένες Γλώσσες μόνο.
2. Επίσης, μετά από σχετική πρόταση του ΥΠΑΝ στο Υπουργικό Συμβούλιο (Αρ.725/2023) έχει εγκριθεί η απαλλαγή των κατόχων της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας από τα δίδακτρα για φοίτηση στα ΚΙΕ, τα Επιμορφωτικά Κέντρα (ΕΚ) και τα Προγράμματα Δια Βίου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΠΔΒΕΕΚ) (Αρ. Απόφασης 94.961).
Στις άμεσες δράσεις πρέπει να είναι η αποκέντρωση του τρόπου αποφάσεων για παροχές προς τους μαθητές σε εύλογες προσαρμογές και στηρίξεις μέσω της διαδικασίας των Επαρχιακών Επιτροπών οι οποίες ως έχουν δεν προλαβαίνουν να αποφασίσουν με άνεση χρόνου και έγκαιρα την κάθε ξεχωριστή περίπτωση μαθητή που χρειάζεται ειδική εκπαίδευση. Λόγω του φόρτου εργασίας και της συχνής αλλαγής των μελών τους, οι αποφάσεις τους δεν είναι τεκμηριωμένες βάσει της νομοθεσίας. Ορθολογιστικά θα πρέπει οι αποφάσεις για τις παροχές να γίνεται από το επίπεδο του ίδιου του σχολείου του παιδιού. Η τώρα νομοθεσία είναι αρκετά καλή και με λίγες τροποποιήσεις θα μπορούσε να λειτουργήσει πολύ αποτελεσματικά εντός του πλαισίου της ενιαίας συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και της έγκαιρης κάλυψης των αναγκών της παρέχοντας και τις κατάλληλες αιτιολογήσεις
Γ.7.(β) ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Με νομοθετική ρύθμιση
Βάση του άρθρου 8 της Σύμβασης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, όπου αναφέρεται στην ανάγκη για αφύπνιση της κοινωνίας, την καλλιέργεια των σεβασμού, αξιοπρέπειας και αποδοχής, την καταπολέμηση των στερεοτυπών, προκαταλήψεων, και επιβλαβών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που βασίζονται στο φύλο, και την ηλικία, σε όλους τους τομείς της ζωής, αλλά και την προώθηση της αφύπνισης των δυνατοτήτων και των συνεισφορών των ΑμεΑ στην κοινωνία:
Θεωρούμε άκρως σημαντικό όπως δημιουργηθεί με νομοθετική ρύθμιση ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα υποχρεωτικής παρακολούθησης, για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αλλά και εργασίας, στο πλαίσιο ενός καινούργιου μαθήματος ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗΣ, που θα επιμορφώνει μαθητές, γονείς, συνοδούς, εκπαιδευτικούς και όλους τους εργαζομένους στον χώρο της παιδείας, αλλά και όλες τις υπηρεσίες του κράτους σε όλες τις βαθμίδες, για ΟΛΕΣ τις αναπηρίες, εμφανή ή μη, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, σωματικές, πρακτικές, ψυχολογικές, ψυχοκοινωνικές, και πως μπορεί ο καθένας να βοηθήσει από τον ρόλο του.
Μπορούν να σχεδιαστούν δραστηριότητες με ολιστική αντιμετώπιση και συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων (ψυχολόγων, ειδικών εκπαιδευτικών, φυσιοθεραπευτών ή/& εργοθεραπευτών κ.α), όπου θα επιτρέπουν στους υπόλοιπους να βιώνουν την δυσκολία του ΑμέΑ δίπλα τους, για να δίδεται η ευκαιρία συζήτησης και εποικοδομητικού διαλόγου, όπως και δημιουργικής κρίσης, που θα κατευθύνει στο επιθυμητό αποτέλεσμα της κατανόησης, σεβασμού και ενσυναίσθησης. Η πρακτική εμπλοκή των νέων στα πλαίσια αυτού του μαθήματος στην καθημερινή ενασχόληση με ΑμέΑ διαφόρων οργανώσεων, αναπηριών και ηλικιών, θα βοηθήσει τους όρους να πάψουν να είναι απλά άγνωστες λέξεις και να γίνουν βίωμα και καθημερινότητα.
Λόγω της ιδιαίτερα κακής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών με αναπηρίες, η ψυχοκοινωνική εκπαίδευση θα πρέπει να γίνει υποχρεωτική, σε όλες τις βαθμίδες του δημόσιου αλλά και κατεπέκταση του ιδιωτικού τομέα, με ψηφίση και ρύθμιση νομοθεσίας που να υποχρεώνει από υπαλλήλους σε διευθυντές, από επιθεωρητές σε υφυπουργούς και υπουργούς, από αστυνόμους και υπαστυνόμους, αντιπρόεδρους σε πρόεδρους, χωρίς καμία διάκριση και χωρίς καμιά δικλείδα ασφαλείας ή εξαίρεση και απαλλαγή.
Στόχος είναι το αυτονόητο, το λογικό, η κατανόηση, ο σεβασμός, η στήριξη, η αποδοχή και η ενσυναίσθηση.
Βιβλία τα οποία γράφτηκα από άτομα με αναπηρία ή τις οργανώσεις τους, μπορούν να ενταχθούν στην διδαχθέα ύλη και οι οργανώσεις ασθενών και αναπήρων μπορούν να αναλάβουν, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και το Αναπηρικό Κίνημα του Κράτους, να διαμορφώσουν εκπαιδευτικά προγράμματα για τις αναπηρίες σε όλες τις γλώσσες που ομιλούνται στο νησί.
Οι ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών με αναπηρίες ή άλλες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ΔΕΝ εξυπηρετούνται και ΔΕΝ αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά μέσα από τις υπηρεσίες και τα προγράμματα που προσφέρει η ειδική εκπαίδευση. Σήμερα μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα της “ειδικής εκπαίδευσης” δίνεται έμφαση στον διαχωρισμό και τον αποκλεισμό των παιδιών από τις γενικές τάξεις , μέσα από παραπληροφόρηση των οικογενειών και τον εκφοβισμό τους για να συναινέσουν να εγγράψουν τα παιδιά τους σε ‘ειδικά σχολεία ‘ ή σε ”ειδικές μονάδες”. Στα ειδικά σχολεία δίνεται έμφαση στις θεραπευτικές παρεμβάσεις των παιδιών και όχι σε ποιοτική εκπαίδευση και στις ‘ειδικές μονάδες’ η εκπαίδευση που λαμβάνουν είναι ελάχιστη και δεν έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης και συμμετοχής.
Οι λανθασμένες αντιλήψεις που επικρατούν στον εκπαιδευτικό κόσμο , ότι τα παιδιά με αναπηρία δεν μπορούν να συμμετέχουν στα σχολεία ,ότι δεν μπορούν να λάβουν ποιοτική εκπαίδευση και ότι η θεραπεία είναι πιο σημαντική από την επικοινωνία , την συμμετοχή και την γνώση τα εμποδίζουν από νωρίς , αποκλείοντας τα και διαχωρίζοντας τα από το σύνολο και τα εμποδίζουν να είναι μέρος της σχολικής κοινότητας οδηγώντας τα στην ιδρυματοποίηση .
ΑΙΤΟΥΜΑΣΤΕ ΆΜΕΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΈΧΕΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΦΘΕΙ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΟΤΙ ΘΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ
Με την υφιστάμενη νομοθεσία “περί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης νόμο του 99 ”Παραβιάζονται κατάφορα τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία αφού επιτρέπεται ο αποκλεισμός τους μετά από αξιολόγηση των παιδιών από την Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, και αποφασίζεται το εκπαιδευτικό πλαίσιο φοίτησης του παιδιού χωρίς την συγκατάθεση αυτού και της οικογένειας του . Είναι διάκριση προς τα παιδιά με αναπηρία αυτός ο δια της βίας αποκλεισμός τους από το σύνολο και αποτελεί την μοναδική ομάδα παιδιών που βάσει χαρακτηριστικών τους , αποκλείονται από την δημόσια εκπαίδευση.
Αλλαγή διαδικασίας αξιολόγησης . Οι επαρχιακές επιτροπές να αποφασίζουν τις εύλογες προσαρμογές που χρειάζονται για να μπορεί το περιβάλλον του σχολείου να απευθυνθεί στον μαθητή. Η αξιολόγηση του μαθητή ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ γίνεται από τους εκπαιδευτικούς του όπως στα υπόλοιπα παιδιά και σε καμία περίπτωση για να αποφασιστεί το πλαίσιο φοίτησης του παιδιού.
Γονείς που επιθυμούν τα παιδιά τους να εγκαταλείψουν το σχολείο και να φοιτήσουν σε ειδικά πλαίσια , τότε να αιτούνται τερματισμό του παιδιού τους από το σχολείο και εγγραφή τους σε άλλο πλαίσιο το οποίο αίτημα θα αξιολογείται από τις επαρχιακές επιτροπές.
Το κράτος έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει για όλα τα παιδιά την συμμετοχή τους στην γενική τάξη και την πρόσβαση τους σε ποιοτική εκπαίδευση και να παρακινεί τους γονείς για την συμπερίληψη των παιδιών τους και όχι αντίθετα.
Στρατηγική μείωση των ειδικών μονάδων μέσα στα σχολεία . Η λειτουργία των ‘ειδικών μονάδων’ είναι αναχρονιστική πρακτική και πρέπει να τερματιστεί. Προάγει τον διαχωρισμό των παιδιών και την διάκριση μέσα στο ίδιο τους το σχολείο και παρέχει κατώτερη ποιότητα εκπαίδευσης. Παραβιάζει το δικαίωμα τους για πρόσβαση σε ίση και ποιοτική εκπαίδευση και τους αφαιρεί το δικαίωμα συμμετοχής τους.
Τα σχολεία μας όπως είναι σήμερα δεν απευθύνονται σε όλα τα παιδιά και θα πρέπει πέραν των επιμορφώσεων που έχουν συμπεριληφθεί στο σχέδιο δράσης , να συμπεριληφθούν τα ακόλουθα
1. Θέσπιση νομοθεσίας ενιαίας εκπαίδευσης βάσει των αρχών της σύμβασης των Ηνωμένων εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία , που θα διασφαλίζει την φοίτηση όλων των παιδιών στις γενικές τάξεις (ιδίως των παιδιών με αναπηρία που τώρα αποκλείονται ), θα προστατεύει τα παιδιά με αναπηρία από διακρίσεις και μισαναπηρικές συμπεριφορές.
2. Δημιουργία εναλλακτικού υλικού και ανάρτηση του σε γενική πλατφόρμα , ( easy to read κείμενα , κείμενα με διερμηνεία νοηματικής κτλ ,) καθώς και η ευχέρεια σε παιδιά με αναπηρία εναλλακτικών τρόπων εξέτασης όπως , ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής , προφορική εξέταση κτλ.
3. Δημιουργία Ευέλικτων αναλυτικών προγραμμάτων που να είναι πρσβάσιμα στα παιδιά με αναπηρία
4. Υποχρεωτική επιμόρφωση όλων των εμπλεκομένων στις αρχές της ενιαίας εκπαίδευσης , των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρίες και στον πολυμορφικό τρόπο διδασκαλίας βάσει των αρχών του καθολικό σχεδιασμό εκπαίδευσης και την χρήση της εναλλακτικής επικοινωνίας και της τεχνολογίας.
5. Εξασφάλιση κονδυλίου και μερική αυτονομία διαχείρισης του στα σχολεία για να μπορούν να στελεχώνουν άμεσα τα σχολεία με το απαραίτητο επιστημονικό και άλλο προσωπικό βάσει των αναγκών που προκύπτουν κάθε σχολική χρονιά.
6. 5.3.10 Διευκόλυνση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην ανώτερη εκπαίδευση της Κύπρου και της Ελλάδας, μέσω της παροχής όπου χρειάζεται προσβάσιμου εξεταστικού δοκιμίου που να μπορεί να απαντηθεί από το παιδί . Οι διευκολύνσεις τις εξετάσεις πρόσβασης στα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου και Ελλάδας πολλές φορές είναι ανώφελες όταν το περιεχόμενο και ο τρόπος απαντήσεων δεν είναι προσβάσιμος.
7. 5.3.11 Αναγνώριση, αντιμετώπιση και καταγραφή περιστατικών μισαναπηρισμού στα σχολεία . Να ανακοινωθούν μέτρα κυρώσεων όπου ασκείται μισαναπηρική πολιτική και συμπεριφορά από όλους τους εμπλεκομένους
10 . Επιμόρφωση ειδικών εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης. Οι επιμορφώσεις πρέπει να είναι υποχρεωτικές για ΟΛΟΥΣ τους εκπαιδευτικούς. Και τους εκπαιδευτικούς γενικής τάξης της δημοτικής εκπαίδευσης οι οποίοι δεν αναφέρονται.
11. Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα . Θα πρέπει να εφαρμόζεται πρόγραμμα επιμόρφωσης στα σχολεία όπου φοιτούν μαθητές που επικοινωνούν μέσω κυπριακής νοηματικής γλώσσας. Επίσης πρέπει να δίνεται ως μάθημα επιλογής στα ολοήμερα και θερινά σχολεία και στα προγράμματα ΔΡΑΣΕ.
Σχετικά με τον Δεύτερο Πυλώνα: Ενιαία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση
1. Εισηγούμαι να ληφθούν υπόψη όλες οι εισηγήσεις της επιτρόπου προστασίας δικαιωμάτων του παιδιού, όπως περιλαμβάνονται στα ακόλουθα:
α) «Έκθεση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, αναφορικά με την πρακτική εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών που λαμβάνουν Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση στα δημόσια σχολεία» ημερομηνίας Νοέμβριος του 2014.
β) «Θέση της Επιτρόπου, καθόσον αφορά στην ύπαρξη φιλικού προς το παιδί μηχανισμού υποβολής παραπόνου στο χώρο της εκπαίδευσης, Δεκέμβριος 2017» (παρόλο που οι εισηγήσεις αφορούν υποβολή παραπόνου από όλα τα παιδιά, στην περίπτωση παιδιών με αναπηρία η υλοποίηση των εισηγήσεων είναι ακόμα πιο επιτακτική κατά την άποψή μου)
Εισηγούμαι να ληφθούν υπόψη οι εισηγήσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, ως Ανεξάρτητη Αρχή Προώθησης Δικαιωμάτων Ατόμων με Αναπηρία, στην «Τοποθέτηση αναφορικά με τα συμπεριφορικά και γνωσιολογικά εμπόδια στο δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία στην εκπαίδευση» 12 Δεκεμβρίου 2016 και να ξεκαθαρίσει στους εκπαιδευτικούς ότι και οι μαθητές με ΔΕΠΥ εμπίπτουν στις κατηγορίες μαθητών που αφορά η διαβούλευση. (υπάρχει αναφορά και σε μαθητές με ΔΕΠΥ στην τοποθέτηση)
Μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα ακόλουθα:
«ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ / ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Η άρση των επίμαχων συμπεριφορών και γνωστικών εμποδίων αποτελεί σε μεγάλο βαθμό ζήτημα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων και προσώπων. Επιμόρφωσης όμως, η οποία να είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ, ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΟΥΤΩΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΠ, ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ (ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ) ΚΑΘΕ ΒΑΘΜΙΔΑΣ, ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, ΟΠΩΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΦΟΡΕΙΩΝ, ΤΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑ. Η επιμόρφωση αυτή θα πρέπει να βασίζεται στο δικαιωματικό μοντέλο της αναπηρίας και να εκφράζει τις αξίες και αρχές της Σύμβασης στο πλαίσιο της ενιαίας εκπαίδευσης. Τα εργαλεία και οι στόχοι τόσο της εν λόγω επιμόρφωσης όσο και άλλων επιμορφωτικών πρωτοβουλιών ή μαθημάτων των ίδιων των μαθητών, θα πρέπει να είναι η προσέγγιση της αναπηρίας ως μορφή της διαφορετικότητας και η υπογράμμιση της υπόστασης των παιδιών με αναπηρία ως ισότιμων φορέων δικαιωμάτων και όχι ως παιδιών δεύτερης κατηγορίας για τους οποίους αρκούν οι «ευαίσθητες προσεγγίσεις» ή οι θέσεις ότι μπορούν να ζουν με λιγότερα απ’ ότι τα άλλα παιδιά. Κάθε πτυχή της μάθησης και της επιμόρφωσης, περιλαμβανομένων των αναλυτικών προγραμμάτων θα πρέπει να αντανακλά την αξία της διαφορετικότητας της αναπηρίας και όχι την υποβίβαση ή την παράκαμψή της.»
«ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ: Συγχρόνως επιτακτική είναι η ανάγκη να απασχολήσει το ΥΠΠ η ριζική αναθεώρηση του εκπαιδευτικού συστήματος για το σκοπό της υλοποίησης του συστήματος ενιαίας εκπαίδευσης μέσα από την εναρμόνιση της νομοθεσίας, των κανονισμών, των πρακτικών και των αναλυτικών προγραμμάτων με τις απαιτήσεις της Σύμβασης ως λεπτομερώς παρατίθενται στο Γενικό Σχόλιο για το άρθρο 24 και την ενιαία εκπαίδευση.»
«ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ:
Στο μεταξύ όμως:
α. Πάγιος στόχος του ΥΠΠ θα πρέπει να είναι η κατάργηση όλων των διαχωριστικών πρακτικών σε βάρος των παιδιών με αναπηρία και η εμπέδωση της αρχής ότι το σύνολο των φορέων της εκπαίδευσης, περιλαμβανομένων των γενικών εκπαιδευτικών και του προσωπικού των σχολείων, έχουν ευθύνη προς τα παιδιά με αναπηρία, όπως ακριβώς ισχύει για τα παιδιά χωρίς αναπηρία , με σεβασμό προς την αξία της διαφορετικότητας.
β. Ο εντοπισμός των ικανοτήτων των παιδιών με αναπηρία χρειάζεται να είναι διαρκής και να διευκολύνεται μέσα από την παροχή κατάλληλων ευκαιριών και μεθόδων. Θα πρέπει να αναγνωριστεί και στην πράξη ότι κάθε παιδί έχει ικανότητες, ταλέντα, δεξιότητες και προσωπικότητα και μπορεί να αναπτυχθεί. Η ΑΝΟΧΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΟΤΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΒΑΡΟΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑ, ΕΝΩ ΣΥΝΙΣΤΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΣΟ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 24 ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.
γ. Η ΠΑΡΟΧΗ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΤΟ ΥΠΠ θα πρέπει να ανταποκριθεί στα πλαίσια του δικαιώματος στην εκπαίδευση και όχι προαιρετική επιλογή. ΔΕΝ ΑΡΚΟΥΝ ΟΙ ΥΠΕΡΑΠΛΟΥΣΤΕΥΜΕΝΕΣ «ΓΕΝΙΚΕΥΣΕΙΣ» ΤΩΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΩΝ, ΑΝΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ (Π.Χ. ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ), ΟΥΤΕ ΤΑ «ΠΑΚΕΤΑ» ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΩΝ, ΑΥΤΟΜΑΤΑ ΒΑΣΕΙ ΜΙΑΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ. Χρειάζεται και αναμένεται εξατομίκευση (μέσω προσαρμογών και στήριξης) η οποία αποτελεί μία σύνθετη και απαιτητική διαδικασία που όμως θα πρέπει να δοκιμάζεται και να αξιολογείται ως προς την αποτελεσματικότητά της. Η αποτελεσματικότητα θα πρέπει να μετριέται με σημείο αναφοράς τον εκάστοτε επιτευχθέν βαθμό ενδυνάμωσης των μαθητών ώστε να συμμετέχουν πλήρως και αποτελεσματικά στην εκπαίδευση, ενώ η αξιολόγηση αυτής της διαδικασίας θα πρέπει να ανταποκρίνεται στην αναπηρία, την προσωπικότητα και τον τύπο μάθησης (learning style) του εκάστοτε μαθητή .
δ. Για την ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΚΦΟΒΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΛΟΓΩ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ και την ολοκληρωμένη προστασία των παιδιών από τέτοια περιστατικά το ΥΠΠ θα πρέπει να υιοθετήσει ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΝΤΑΙ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ, χωρίς όμως διοικητικές και γραφειοκρατικές καθυστερήσεις καθώς αυτές, στην πράξη μπορεί να συνεπάγονται ανοχή και ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΕΤΟΙΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ με συνέπειες σε βάρος των παιδιών με αναπηρία αλλά και του ευρύτερου σχολικού περιβάλλοντος.
ε. Τέλος, έμφαση χρειάζεται να δοθεί και στην ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ώστε να ανταποκρίνονται σε κάθε μορφή και έκταση αναπηρίας (κινητικής, οπτικής και άλλης) καθώς και στην προσβασιμότητα του διδακτικού υλικού, χωρίς όμως εκπτώσεις σε ό,τι αφορά την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται. Σε σχέση με την προσβασιμότητα τόσο των χώρων όσο και των πληροφοριών και της επικοινωνίας, τονίζεται ότι δεν αρκούν αποσπασματικές και μεμονωμένες ενέργειες όταν και εάν ζητηθούν από τους γονείς. Απαιτείται κάτι πολύ περισσότερο, δηλαδή, μια συστηματική διαδικασία σχεδιασμού και μετατροπών σε όλα τα σχολεία ενώ προσβάσιμο υλικό και προσβάσιμες επικοινωνίες θα πρέπει να είναι σε ευρεία διαθεσιμότητα προς χρήση, ανά πάσα στιγμή.»