03 – Τροποποίηση του Άρθρου 5 του βασικού νόμου.
O περί Εμπορίας Κυπριακών Πατατών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025
- Το Άρθρο 5 του βασικού Νόμου τροποποιείται με την αντικατάσταση του εδαφίου (1) αυτού με το ακόλουθο νέο εδάφιο:
«(1)Το Συμβούλιο απαρτίζεται από τον Πρόεδρο ο οποίος διορίζεται από τον Υπουργό, τέσσερα (4) μέλη δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και πέντε (9) μέλη που αποτελούν ο Γενικός Διευθυντής Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης ή εκπρόσωπος του, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας ή εκπρόσωπος του, ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας ή εκπρόσωπος του, ο Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας ή εκπρόσωπος του, οι επικεφαλής των αγροτικών οργανώσεων «Παναγροτική Ένωση Κύπρου (ΠΕΚ)», «Ένωση Κυπρίων Αγροτών (ΕΚΑ)», «Παναγροτικός Σύνδεσμος Κύπρου», «Νέα Αγροτική Κίνηση» και «Ευρωαγροτικός Σύνδεσμος Κύπρου», οι οποίοι διορίζονται από τον Υπουργό.
Τέλος
ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΩΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΦΟΣΟΝ Οι Κίνδυνοι από τη Συμμετοχή Εκπροσώπων του Κράτους σε Διοικητικά Συμβούλια Χωρίς Επιχειρησιακή Συνάφεια ή Λογοδοσία: ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ : Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014). Σύσταση 2014/208/ΕΕ σχετικά με την ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο (2019). Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2088 , Ευρωπαϊκή Οδηγία 2013/34/ΕΕ – Διαφάνεια και χρηματοοικονομικές καταστάσεις .
Η ευρωπαϊκή πολιτική για την εταιρική διακυβέρνηση έχει εξελιχθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, με στόχο τη διασφάλιση της διαφάνειας, της υπευθυνότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης των επιχειρήσεων και δημόσιων φορέων. Στο πλαίσιο αυτό, η αυθαίρετη συμμετοχή κρατικών εκπροσώπων σε διοικητικά συμβούλια οργανισμών, χωρίς σαφή αρμοδιότητα ή λογοδοσία, έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές που θεμελιώνουν τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2014/208/ΕΕ σχετικά με την ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης.
Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την Εταιρική Διακυβέρνηση
Η Σύσταση 2014/208/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί της ποιότητας της εταιρικής διακυβέρνησης για εταιρείες με κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, προωθεί τη διαφάνεια στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων, τη λογοδοσία των μελών και τη συμμετοχή προσώπων με σχετική τεχνογνωσία και ανεξαρτησία. Η σύσταση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη για σαφή διαχωρισμό των ρόλων μεταξύ διοίκησης και εποπτείας καθώς και την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων, φαινόμενο που συχνά προκύπτει όταν τοποθετούνται κυβερνητικά στελέχη με πολιτικά ή διοικητικά κίνητρα.
Επιπλέον, ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2088 για τη γνωστοποίηση σχετικών με τη βιωσιμότητα πληροφοριών στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και η Οδηγία 2013/34/ΕΕ για τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις και τις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, ενισχύουν την ανάγκη για διοικητικά συμβούλια που διαθέτουν γνήσια λογοδοσία προς τα ενδιαφερόμενα μέρη και λειτουργούν με γνώμονα τη διαφάνεια και τη στρατηγική ευθυγράμμιση με τις αρχές της βιωσιμότητας.
Το Θεσμικό Παράδοξο της Πολιτικοποίησης
Η ένταξη κρατικών εκπροσώπων χωρίς σχετική τεχνική επάρκεια ή λειτουργική συμμετοχή σε αποφάσεις αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές αρχές για λειτουργική ανεξαρτησία των διοικητικών συμβουλίων. Εάν οι διορισμοί βασίζονται σε πολιτικά κριτήρια ή αποσκοπούν απλώς στην παρακολούθηση και τον έλεγχο, χωρίς όμως ενεργή συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικής, τότε τίθεται εν αμφιβόλω η νομιμότητα και η αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης του οργανισμού.
Θεσμική Αναποτελεσματικότητα και Κίνδυνοι
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα επισημάνει τον κίνδυνο της “επίφασης λογοδοσίας”, όπου θεσμοί ή πρόσωπα με εξουσία δεν φέρουν αναλογική ευθύνη. Όταν κρατικοί παράγοντες τοποθετούνται χωρίς να υπόκεινται στους ίδιους μηχανισμούς αξιολόγησης, διαφαίνεται ένα μοντέλο “ελέγχου χωρίς συμμετοχή”, το οποίο είναι αντίθετο με την αρχή της “comply or explain”, που θεσπίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο διακυβέρνησης: είτε οι οργανισμοί συμμορφώνονται με συγκεκριμένες πρακτικές, είτε οφείλουν να εξηγούν τεκμηριωμένα τις παρεκκλίσεις.
Η συμμετοχή κρατικών ή εξωτερικών εκπροσώπων σε διοικητικά συμβούλια οργανισμών, χωρίς επιχειρησιακή συνάφεια, ανεξαρτησία ή λογοδοσία, δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή φιλοσοφία περί σύγχρονης και βιώσιμης διακυβέρνησης. Είναι ζωτικής σημασίας οι διορισμοί να βασίζονται σε κριτήρια επάρκειας, ανεξαρτησίας και δημοκρατικής λογοδοσίας, προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών και των εμπλεκομένων μερών. Η διακυβέρνηση δεν μπορεί να ασκείται από σκιώδης φορείς ελέγχου, αλλά από διαφανή και αποτελεσματικά όργανα διοίκησης με σαφή αποστολή και ευθύνη.
ΕΠΙΣΗΣ
Η Θεσμική Αναγκαιότητα της Συμμετοχής των Παραγωγών στη Διακυβέρνηση Αγροτικών Οργανισμών: ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΕ Ευρωπαϊκές Αρχές και Πρακτική Ορθολογικότητας
Η αποτελεσματική διακυβέρνηση αγροτικών και αγροβιομηχανικών οργανισμών – ιδίως σε ένα πλαίσιο που επηρεάζεται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και τις στρατηγικές βιωσιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή των ίδιων των παραγωγών. Οι αγρότες, ως βασικοί αποδέκτες και φορείς εφαρμογής των πολιτικών αυτών, πρέπει να εκπροσωπούνται θεσμικά στους φορείς λήψης αποφάσεων όχι ως απλοί παρατηρητές, αλλά ως ισότιμοι εταίροι με λόγο, γνώση και ευθύνη.
1. Η Ενίσχυση της Λογοδοσίας Μέσω Συμμετοχικής Διακυβέρνησης
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης (Σύσταση 2014/208/ΕΕ) ενθαρρύνει τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών (“stakeholders”) στις διαδικασίες διακυβέρνησης και προβλέπει δομές στις οποίες αυτοί μπορούν να εκφράσουν τις ανάγκες, τις προτάσεις και τις ενστάσεις τους. Οι παραγωγοί αποτελούν πρωτογενείς φορείς συμφερόντων στους τομείς της αγροτικής ανάπτυξης, της βιώσιμης παραγωγής και της επισιτιστικής ασφάλειας. Η απουσία τους από τη διοίκηση αγροτικών οργανισμών συνιστά ουσιώδες δημοκρατικό έλλειμμα και αποδυναμώνει τη θεσμική νομιμοποίηση των αποφάσεων.
2. Η Τεχνική και Πρακτική Συνάφεια των Παραγωγών
Οι σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγροτική παραγωγή – όπως η κλιματική αλλαγή, η διαχείριση φυσικών πόρων, η ενεργειακή κρίση και η ανάγκη για κυκλική οικονομία – απαιτούν εξειδικευμένη τεχνογνωσία και εμπειρική γνώση του πεδίου. Οι παραγωγοί διαθέτουν μοναδική γνώση των πραγματικών αναγκών, των πρακτικών περιορισμών και των ευκαιριών για καινοτομία. Συνεπώς, η συμμετοχή τους στα διοικητικά συμβούλια δεν είναι απλώς επιθυμητή – είναι λειτουργικά αναγκαία για την επίτευξη στρατηγικών στόχων με ρεαλισμό και αποτελεσματικότητα.
3. Ευθυγράμμιση με τις Αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Το Green Deal και η στρατηγική “From Farm to Fork” της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπουν την ενεργή συμμετοχή των αγροτών στην πράσινη μετάβαση και την ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών παραγωγής. Δεν είναι νοητό, στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, να αποκλείονται οι ίδιοι οι παραγωγοί από τη λήψη αποφάσεων σε θεσμούς και οργανισμούς που χαράσσουν τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των πολιτικών αυτών. Η συμμετοχή τους ενισχύει τη συνοχή των πολιτικών, την αποτελεσματικότητα των μέτρων, και μειώνει τον κίνδυνο κοινωνικής ή θεσμικής αντίδρασης.
4. Νομική και Πολιτική Εδραίωση της Συμμετοχής
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2013/34/ΕΕ, σε συνδυασμό με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αγροτική διακυβέρνηση, τονίζει τη σημασία της συμπερίληψης των ενδιαφερόμενων μερών με πλήρη διαφάνεια στη διαδικασία χάραξης πολιτικής και διοικητικής εποπτείας. Το μοντέλο της εταιρικής διακυβέρνησης της Ε.Ε. προάγει ένα bottom-up μοντέλο συνδιαμόρφωσης, στο οποίο η φωνή των παραγωγών θεωρείται δομικό στοιχείο ενός σύγχρονου, δημοκρατικού και λογοδοτούμενου θεσμού.
Η αποκλειστική ή προνομιακή τοποθέτηση εκπροσώπων της δημόσιας διοίκησης ή της πολιτικής εξουσίας σε διοικητικά συμβούλια γεωργικών ή αγροδιατροφικών οργανισμών, χωρίς αντίστοιχη εκπροσώπηση των παραγωγών, δεν ευθυγραμμίζεται με τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής εταιρικής διακυβέρνησης. Οι παραγωγοί δεν είναι παρατηρητές – είναι θεσμικοί συνδιαμορφωτές της γεωργικής στρατηγικής και της βιώσιμης μετάβασης. Η ενεργή συμμετοχή τους αποτελεί θεσμική επιταγή, δημοκρατική υποχρέωση και στρατηγική αναγκαιότητα.
Εισήγηση της Υπηρεσίας Συνεργατικών Εταιρειών είναι όπως διατηρηθεί η υφιστάμενη πρόνοια που προβλέπει ότι στο Συμβούλιο συμμετέχει εκπρόσωπός της, καθώς η επί σειρά ετών συμμετοχή εκπροσώπου της Υπηρεσίας στο Συμβούλιο συμβάλλει θετικά στις εργασίες του.