05 – Πυλώνας: Εργατικό Δυναμικό
5.1 Υφιστάμενη κατάσταση
Η διασφάλιση της ποιότητας υπηρεσιών της ΠΕΦ είναι άμεσα συνυφασμένη με την αριθμητική επάρκεια του εργατικού δυναμικού που καλύπτει τις ανάγκες της, τα ακαδημαϊκά του προσόντα και τις συνθήκες εργασίας.
Η Σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ του 2022, σχετικά με την προδημοτική εκπαίδευση και φροντίδα: οι στόχοι της Βαρκελώνης για το 2030 (2022/C 484/01), για τη διασφάλιση ποιότητας στην ΠΕΦ συνιστά όπως το Εθνικό Πλαίσιο Ποιότητας του κάθε Κράτους- Μέλους προβλέπει, μεταξύ άλλων:
- Επαρκείς αναλογίες προσωπικού- παιδιών και μεγέθη ομάδων, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες[1], ώστε να αποφεύγονται κενά σε επίπεδο φροντίδας.
- Στήριξη της επαγγελματοποίησης όλου του προσωπικού ΠΕΦ, μεταξύ άλλων, με την αύξηση του απαιτούμενου επιπέδου αρχικής εκπαίδευσης και την εξασφάλιση συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης των δικαιωμάτων του παιδιού.
Η ίδια Σύσταση προτείνει, επίσης, στα Κράτη – Μέλη να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες σε δεξιότητες και ελλείψεις των εργαζομένων στον τομέα της ΠΕΦ, ειδικότερα: α) βελτιώνοντας την αρχική και τη συνεχή εκπαίδευση, επιμόρφωση και κατάρτιση, β) δημιουργώντας επαγγελματικές σταδιοδρομίες στον τομέα της ΠΕΦ, μεταξύ άλλων, μέσω της αναβάθμισης των δεξιοτήτων, της επανειδίκευσης και των υπηρεσιών πληροφόρησης και καθοδήγησης, γ) παρέχοντας ελκυστικό επαγγελματικό καθεστώς και προοπτικές σταδιοδρομίας, δ) εφαρμόζοντας μέτρα για την αντιμετώπιση των έμφυλων στερεοτύπων και του διαχωρισμού με βάση το φύλο, ώστε να καταστεί το επάγγελμα πιο ελκυστικό και ε) αναπτύσσοντας επαγγελματικά δίκτυα για άτομα που απασχολούνται στον τομέα της ΠΕΦ.
Σύμφωνα με τα παραδοτέα του Έργου “Υποστήριξη της Επέκτασης και Στρατηγικής Ανάπτυξης της Προδημοτικής Εκπαίδευσης και Φροντίδας στην Κύπρο», το εργατικό δυναμικό της ΠΕΦ διαθέτει τα ακόλουθα δυνατά σημεία και παρουσιάζει τις παρακάτω προκλήσεις:
| ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ | ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ |
| Το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των εκπαιδευτικών προδημοτικής εκπαίδευσης (ΥΠΑΝ) και οι υπάρχουσες ευκαιρίες συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης.
|
Οι εγκεκριμένοι από τις ΥΚΕ (βρεφο)παιδοκομικοί σταθμοί δεν εργοδοτούν αποκλειστικά προσωπικό με ειδίκευση σε τομέα της ΠΕΦ και παρομοίως, οι κατ’ οίκον παιδοκόμοι. |
| Τα υφιστάμενα μέτρα και πρωτοβουλίες του συστήματος προδημοτικής εκπαίδευσης (ΥΠΑΝ) για τη στήριξη της εκπαίδευσης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες[2], συμπεριλαμβανομένων των Διατμηματικών Επιτροπών, των Συμβουλευτικών Επιτροπών και της πρόσθετης μαθησιακής υποστήριξης που παρέχεται από το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό, τους συνοδούς και σχολικούς βοηθούς.
|
Έλλειψη προσωπικού για την ΠΕΦ στον ιδιωτικό τομέα.
|
| Έλλειψη προσωπικού στις δύο αρμόδιες Αρχές (ΥΠΑΝ/ΔΔΕ και ΥφΚΠ/ΥΚΕ), συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού επιθεώρησης και συμβούλων στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία της ΔΔΕ.
|
|
| Απουσία επαγγελματικής ανάπτυξης του προσωπικού της ΠΕΦ για τις σχολικές βοηθούς στον δημόσιο τομέα και προκλήσεις επαγγελματικής ανάπτυξης/ ανέλιξης για τους επαγγελματίες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα της ΠΕΦ.
|
|
| Το ακαδημαϊκό επίπεδο και υπόβαθρο του προσωπικού της ΠΕΦ, για την ηλικιακή ομάδα παιδιών από μηδέν έως τριών χρονών, περιλαμβάνει προσόντα πέραν των παιδαγωγικών (π.χ. ψυχολογία, κοινωνική εργασία) και το επίπεδο κατάρτισης είναι περιορισμένο.
|
|
| Ανεπαρκής στελέχωση προσωπικού δομών ΠΕΦ για την παροχή υπηρεσιών σε ομάδες παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες[3].
|
|
| Μειωμένη διαθεσιμότητα προγραμμάτων Συνεχούς Επαγγελματικής Ανάπτυξης (ΣΕΑ) της ΠΕΦ (υποχρεωτικών και μη υποχρεωτικών) για το υποστηρικτικό και μη εκπαιδευτικό προσωπικό της ΠΕΦ και για το προσωπικό στον ιδιωτικό τομέα.
|
|
| Διαφορές σε μισθούς και συνθήκες εργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της ΠΕΦ.
|
Αναφορικά με τις πιο πάνω προκλήσεις, αξίζει να σημειωθεί ότι το ΥφΚΠ βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας νέου νομοσχεδίου που θα εκσυγχρονίσει την υφιστάμενη νομοθεσία (περί Παιδίων Νόμος, Κεφ. 352 και ΚΔΠ 262/2011) για την παιδική φροντίδα και προστασία στην Κύπρο, και θέματα που άπτονται των στρατηγικών στόχων και δράσεων του υπό αναφορά Πυλώνα της ΠΕΦ θα ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο λειτουργίας των (βρεφο)παιδοκομικών σταθμών και των κατ’ οίκον παιδοκόμων.
Περαιτέρω, το ΥΕΚΑ διεξάγει ελέγχους εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, όσον αφορά τους όρους εργοδότησης των εργαζομένων σε δομές ΠΕΦ, περιλαμβανομένης της νομοθεσίας για τον κατώτατο μισθό, για τους διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργοδότησης, για την οργάνωση του χρόνου εργασίας κ.α., αλλά και ελέγχους με στόχο την πάταξη της αδήλωτης απασχόλησης.
Επίσης, στο πλαίσιο πρόσφατης τροποποίησης του περί Διαφανών και Προβλέψιμων Όρων Εργασίας Νόμου, έχει εκδοθεί Διάταγμα από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στις 19/12/2024, σύμφωνα με το οποίο κάθε Εργοδότης (Νομικό ή Φυσικό Πρόσωπο) οφείλει όπως απογράψει μέχρι τις 31/5/2025 στο μηχανογραφικό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ όλους τους εν ενεργεία εργοδοτούμενούς του, καταγράφοντας επίσης και βασικούς όρους εργοδότησης, μεταξύ άλλων, τον τόπο παροχής των εργασιών, ειδικότητα/καθήκοντα, ημερομηνία έναρξης απασχόλησης, αμοιβή, τυχόν επιδόματα ή άλλα ωφελήματα (αναλυτικά), το ωράριο εργασίας και τις μέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης του κάθε εργοδοτούμενου. Η απογραφή θα επιτρέψει την καλύτερη πληροφόρηση αναφορικά με τον όρους εργοδότησης των εργοδοτουμένων σε όλους τους τομείς της οικονομίας, περιλαμβανομένου και του τομέα της ΠΕΦ, και την αποτελεσματική εφαρμογή και έλεγχο της εφαρμογής του περί Διαφανών και Προβλέψιμων Όρων Εργασίας Νόμου.
5.2 Στρατηγικοί στόχοι
Οι στρατηγικοί στόχοι του Πυλώνα Εργατικό Δυναμικό επικεντρώνονται στην κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου για τη στήριξη της ανάπτυξης εργατικού δυναμικού που απασχολείται στον τομέα της ΠΕΦ και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας του.
Οι στρατηγικοί στόχοι είναι οι πιο κάτω:
| 5.2.1 | Στήριξη του εργατικού δυναμικού στον τομέα της ΠΕΦ. |
| 5.2.2 | Ενίσχυση των νηπιαγωγείων με πρόσθετο προσωπικό, ιδιαίτερα σε τάξεις που
περιλαμβάνουν παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες[4], και άλλες ευαλωτότητες. |
| 5.2.3 | Στήριξη της επαγγελματικής ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού στην ΠΕΦ. |
| 5.2.4 | Αύξηση των προσόντων του προσωπικού που απασχολείται στους (βρεφο)παιδοκομικούς σταθμούς και των κατ’ οίκον παιδοκόμων. |
| 5.2.5 | Εκπαίδευση του προσωπικού της ΠΕΦ σχετικά με την υλοποίηση του κοινού οράματος και παροχή προγραμμάτων κατάρτισης του προσωπικού στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της ΠΕΦ. |
| 5.2.6 | Αναθεώρηση του προγράμματος σπουδών ανώτερης/ ανώτατης εκπαίδευσης στην Κύπρο σύμφωνα με το κοινό όραμα της ΠΕΦ και την Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την ΠΕΦ. |
| 5.2.7 | Προώθηση του επαγγέλματος του νηπιαγωγού και βρεφοπαιδαγωγού |
5.3 Σχέδιο Δράσης
| Α/Α | Δράσεις | Αρμόδιοι/ Εμπλεκόμενοι Φορείς | Επίπεδο προτεραιότητας / Χρονοδιάγραμμα | Εκτιμώμενο κόστος/ Πηγή χρηματοδότησης |
| 1. | α) Διενέργεια στοχευμένων επιθεωρήσεων σε δομές ΠΕΦ με σκοπό τη διασφάλιση εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. | ΥΕΚΑ
|
α) σε ετήσια βάση
|
Προϋπολογισμός ΥΕΚΑ / ΥΕΠ / ΤΕΣ
|
| β) Χαρτογράφηση όρων εργοδότησης στον τομέα της ΠΕΦ | ΥΕΚΑ | β) 2025-2026
|
Προϋπολογισμός ΥΕΚΑ / ΤΕΣ | |
| 2. | α) Συνέχιση προγραμμάτων ΔΡΑΣΕ + | ΥΠΑΝ
|
2025-2027
|
α) €2.200.000 |
| β) Συνέχιση πιλοτικού προγράμματος ενισχυτικής διδασκαλίας με δεύτερη νηπιαγωγό στην τάξη
|
ΥΠΑΝ
|
2023-2026
|
β) €500.000 | |
| γ) Μελέτη για την πρόσληψη δεύτερου εκπαιδευτικού σε κάθε τάξη και μίας σχολικού βοηθού για κάθε τάξη των νηπιαγωγείων της ΠΕΦ.
|
ΥΠΑΝ | 2027-2029
|
– | |
| 3. | α) Προώθηση ευκαιριών για ενδουπηρεσιακή και επαγγελματική καθοδήγηση του νεοεισερχόμενου προσωπικού στην ΠΕΦ
|
ΥΠΑΝ
|
2027-2030
|
ΥΠΑΝ: Στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων
|
| β) Αύξηση των ευκαιριών για υποχρεωτική ενδοϋπηρεσιακή επαγγελματική επιμόρφωση.
|
ΥΠΑΝ
|
2027-2030
|
ΥΠΑΝ: Στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων
|
|
| γ) Αύξηση των ευκαιριών για προαιρετική επαγγελματική επιμόρφωση.
|
ΥΠΑΝ, ΥΕΚΑ, ΥφΚΠ, /ΚΕΠΑ
|
2026-2030
|
€35.000 ανά έτος / Προϋπολογισμός ΥΕΚΑ/ΚΕΠΑ
|
|
| δ) Εμπλουτισμός θεματικών υφιστάμενων προγραμμάτων επιμόρφωσης ανάλογα με τις ανάγκες.
|
ΥΠΑΝ, ΥφΚΠ/ ΥΕΚΑ
|
2026-2030
|
ΥΠΑΝ: Στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων
|
|
| ε) Προσφορά προγραμμάτων κατάρτισης προσωπικού ΠΕΦ για:
|
||||
| · θέματα που αφορούν παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες[5].
|
ΥΠΑΝ | 2026-2030 | ΥΠΑΝ: Στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων
|
|
| · εξασφάλιση πιστοποίησης Πρώτου Βοηθού (Πρώτες Βοήθειες).
|
ΥΕΚΑ/ ΚΕΠΑ | Q4 2025-2030 | €40.000 ανά έτος/ Προϋπολογισμός ΥΕΚΑ/ΚΕΠΑ | |
| · συναισθηματική ενδυνάμωση προσωπικού που εργάζεται σε δομές ΠΕΦ. | ΥΕΚΑ/ΚΕΠΑ | 2026-2030 | €40.000 ανά έτος/ Προϋπολογισμός ΥΕΚΑ/ΚΕΠΑ | |
| · επιμόρφωση σχολικών βοηθών ή άλλου βοηθητικού προσωπικού.
|
ΥΠΑΝ | 2026-2030 | ΥΠΑΝ: Στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων
|
|
| η) Μελέτη ώστε να δοθούν κίνητρα με βάση τη μοριοδότηση στο Σχέδιο Επιδότησης Διδάκτρων και Σίτισης Παιδιών ηλικίας μέχρι τεσσάρων χρονών.
|
ΥφΚΠ, ΥΔΕΠ | 2027 | – | |
| 4. | Εκσυγχρονισμός του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου (περί Παιδίων Νόμος Κεφ. 352 και ΚΔΠ 262/2011) ώστε να επιδιωχθεί, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα ετήσιας επαγγελματικής επιμόρφωσης του προσωπικού, καθώς και η αύξηση του αριθμού και των προσόντων του προσωπικού που απασχολείται στους (βρεφο)παιδοκομικούς σταθμούς και των κατ’ οίκον παιδοκόμων.
|
ΥφΚΠ/ ΥΚΕ | 2025-2026 | – |
| 5. | α) Ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού βασισμένου στο κοινό όραμα της ΠΕΦ.
|
ΥΠΑΝ
|
2027-2030
|
Δεν μπορεί να εκτιμηθεί στο παρόν στάδιο
|
| β) Κατάρτιση προσωπικού της ΠΕΦ για την εφαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού. | ΥΠΑΝ |
2027-2030 |
Δεν μπορεί να εκτιμηθεί στο παρόν στάδιο | |
| 6. | Ενημέρωση ιδρυμάτων ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης αναφορικά με το κοινό όραμα της ΠΕΦ και την Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την ΠΕΦ.
|
ΥΠΑΝ, ΥφΚΠ/Ακαδημαϊκοί |
2026-2027 |
Δεν μπορεί να εκτιμηθεί στο παρόν στάδιο |
| 7. | Ενέργειες προώθησης του επαγγέλματος του «νηπιαγωγού» και «βρεφοπαιδαγωγού» | ΥΠΑΝ, ΥφΚΠ/ Κοινωνικοί Εταίροι, Ακαδημαϊκοί | 2027-2030 | €5.000 |
5.4 Εθνικό πλαίσιο Ποιότητας
Οι δηλώσεις ποιότητας, οι δομικοί δείκτες ποιότητας σε κεντρικό επίπεδο και επίπεδο δομών της ΠΕΦ καθώς και οι δείκτες ποιότητας διεργασίας του Πυλώνα Εργατικό Δυναμικό είναι οι ακόλουθοι:
| ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ | ΔΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ: | ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΟΜΗΣ ΠΕΦ | |
| ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ | ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΟΜΩΝ ΠΕΦ | ||
| 1.Σε όλο το προσωπικό των δημοσίων και ιδιωτικών δομών της ΠΕΦ προσφέρονται ευκαιρίες μέσω συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στον επαγγελματικό τους ρόλο και να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.
2.Οι πολιτικές για την ΠΕΦ διασφαλίζουν ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον και κατάλληλες εργασιακές συνθήκες στις δημόσιες και ιδιωτικές δομές της ΠΕΦ.
|
1. Το ποσοστό συμμετοχής του προσωπικού από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα της ΠΕΦ στα προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης
2. Κίνητρα και διευκολύνσεις που παρέχονται στο προσωπικό για επαγγελματική ανάπτυξη. 3. Η αναλογία παιδιών-προσωπικού είναι επαρκής, ώστε να προάγεται η φροντίδα, η ανάπτυξη και η μάθηση των παιδιών και να διασφαλίζεται η προστασία των παιδιών στις δομές της ΠΕΦ. 4. Ο αριθμός των δομών ΠΕΦ που έχουν επιθεωρηθεί για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας. |
1. Ο αριθμός και το ποσοστό του προσωπικού που έχει συμμετάσχει σε δραστηριότητες επαγγελματικής ανάπτυξης κάθε σχολικό έτος.
2. Κίνητρα και διευκολύνσεις που παρέχονται στο προσωπικό της δομής ΠΕΦ για συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των παιδιών/ της δομής της ΠΕΦ. 3. Η αναλογία παιδιών-προσωπικού επαρκεί για τον αριθμό και τις ηλικίες των παιδιών και την υλοποίηση του παιδαγωγικού πλαισίου, ώστε να προαχθεί η φροντίδα, η ανάπτυξη και η μάθηση των παιδιών.
|
1. Το προσωπικό επιδιώκει τη συμμετοχή όλων των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τη μοναδικότητα, τους ατομικούς μηχανισμούς μάθησης και ρυθμούς ανάπτυξης, τις ατομικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού.
|
[1] Αναπηρία ή/και εκπαιδευτικές ή/ άλλες ανάγκες.
[2] Παιδιά με αναπηρία ή/και εκπαιδευτικές ή/ άλλες ανάγκες.
[3] Ο.Π.
[4] Παιδιά με αναπηρία ή/και εκπαιδευτικές ή/ άλλες ανάγκες.
[5] Παιδιά με αναπηρία ή/και εκπαιδευτικές ή/ άλλες ανάγκες.
Τέλος