01- Προοίμιο
ΕΠΕΙΔΗ, συναφείς βασικές αρχές ανθρωπίνων δικαιωμάτων τις οποίες η Δημοκρατία οφείλει να υλοποιεί, ανακύπτουν από το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία κυρώθηκαν με τον υπ՚ Αρ. 14 του 1969 Νόμο, τη Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) των Ηνωμένων Εθνών, και το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο το οποίο κυρώθηκε με τον υπ’ Αρ. 1 (ΙΙΙ) του 2002 Νόμο, τη Διακήρυξη και την Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνο που εγκρίθηκε στο Πεκίνο στις 15 Σεπτεμβρίου 1995 από την Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Γυναίκα (Δράση για Ισότητα, Ανάπτυξη και Ειρήνη),
ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την ίδια Σύμβαση, η διάκριση σε βάρος των γυναικών παραβιάζει τις αρχές της ισότητας δικαιωμάτων και του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, παρεμποδίζει τη συμμετοχή γυναικών, με ίσους όρους προς τους άνδρες, στη πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την ίδια ως άνω Σύμβαση, τα Κράτη-Μέρη των Διεθνών Συμβάσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίζουν ίσα δικαιώματα σε άνδρες και γυναίκες να απολαύουν όλα τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, αστικά και πολιτικά δικαιώματα
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, όπως περαιτέρω τονίζεται στην ως άνω Σύμβαση, η πλήρης και τέλεια ανάπτυξη μιας χώρας, η ευημερία του κόσμου και η υπόθεση της ειρήνης απαιτούν τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των γυναικών σ’ όλους τους τομείς πάνω σε ίσους όρους με τους άνδρες,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, στην ίδια Σύμβαση, τονίζεται η αποφασιστικότητα να υλοποιηθούν οι αρχές που εκτίθενται στη Διακήρυξη για την Εξάλειψη των Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών και γι’ αυτό το σκοπό, να υιοθετήσουν τα αναγκαία μέτρα για την εξάλειψη τέτοιων διακρίσεων σε όλες τίς μορφές και εκδηλώσεις τους,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, όπως αναγνώρισε η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών στη Γενική της Σύσταση με αριθ. 28, της 16ης Δεκεμβρίου 2019, σχετικά με τις βασικές υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών, στο πλαίσιο του άρθρου 2 της Σύμβασης για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών, η οποία η οποία κυρώθηκε με τον υπ՚ Αρ. 78 του 1985 Νόμο, οι διακρίσεις λόγω φύλου συνιστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εμπόδιο στην απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθύνσεις της Στρατηγικής Μια Ένωση Iσότητας — Στρατηγική για την Iσότητα των φύλων 2020-2025 (COM(2020) 152 final) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιβεβαιώνεται ότι η ισότητα των φύλων είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και θεμελιώδης αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενσωματωμένη στις Συνθήκες της ΕΕ και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όπου αναγνωρίζεται πως είναι σημαντική προϋπόθεση για βιώσιμη ανάπτυξη και για την πρόοδο των δημοκρατιών,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την ίδια αυτή Στρατηγική διατυπώνεται ρητά πως πέραν της λήψης στοχευμένων μέτρων για την επίτευξη της ισότητας των φύλων, ενισχύεται η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου με τη συστηματική συμπερίληψη της προοπτικής του φύλου σε όλα τα στάδια σχεδιασμού πολιτικής σε όλους τους τομείς πολιτικής της ΕΕ, εσωτερικού και εξωτερικού,
Και ΕΠΕΙΔΗ, στο Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2022 σχετικά με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγράφεται ότι η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου αποτελεί παγκοσμίως αναγνωρισμένη στρατηγική για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου κατά τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση όλων των πολιτικών, των προγραμμάτων και των μέτρων, με στόχο την προώθηση της ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση των διακρίσεων,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2024-2029 του Συμβουλίου της Ευρώπης, η επίτευξη της ενσωμάτωσης του φύλου και της διατομεακής προσέγγισης σε όλες τις πολιτικές και μέτρα, είναι ένας από τους 6 στρατηγικούς της στόχους,
ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, η αρχή της ισότητας των φύλων και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και προγράμματα αποτελούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και βασική υποχρέωση των κρατών-μελών της ΕΕ, σύμφωνα με όλα τα πιο πάνω αναφερόμενα ευρωπαϊκά και διεθνή έγγραφα και δεσμεύσεις πολιτικής.
Τέλος
Γενικές Εισηγήσεις για όλο το κείμενο του Νόμου:
1) Εισηγούμαστε όπως αναγνωρίζεται και διαφαίνεται στο κείμενο του Νόμου, το γεγονός πώς ζούμε σε μια πολυμορφική κοινωνία, μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να παραβλέπουμε, κυρίως εφόσον μιλούμε για ανθρώπινα δικαιώματα και ισότητα. Η διαφορετικότητα είναι επίσης μια πραγματικότητα που πρέπει να γίνει αποδεκτή για να συμβάλουμε έμπρακτα (και όχι μόνο θεωρητικά) σε μια δίκαιη κοινωνία. Είναι επίσης πραγματικότητα πως δεν υπάρχει μια ουσιοκρατική κατηγορία γυναικών ή ανδρών. Επομένως, για να είναι πιο συμπεριληπτικός και δίκαιος ο Νόμος, θεωρητικά αλλά και έμπρακτα, και όντως να μην παραβιάζει τα δικαιώματα οποιουδήποτε ατόμου στην Κύπρο, εισηγούμαστε όπως όλο το κείμενο του Νόμου διαμορφωθεί αναλόγως. Εισηγούμαστε όπως υιοθετηθεί ο τρόπος αναφοράς για την πολυμορφία που γίνεται στο κείμενο αλλά και στην υποσημείωση της Στρατηγικής της ΕΕ για “γυναίκες και άνδρες, κορίτσια και αγόρια, σε όλη την πολυμορφία τους” Σύμφωνα με την υποσημείωση 9 “Η έκφραση «σε όλη την πολυμορφία τους» χρησιμοποιείται στην παρούσα στρατηγική για να δηλώσει ότι οι γυναίκες και οι άνδρες, όταν γίνεται σχετική αναφορά, νοούνται ως ετερογενείς κατηγορίες, μεταξύ άλλων όσον αφορά το φύλο τους, την ταυτότητα, την έκφραση ή τα χαρακτηριστικά του. Επιβεβαιώνει τη δέσμευση να μη μείνει κανείς στο περιθώριο και να δημιουργηθεί μια Ευρώπη που θα διασφαλίζει την ισότητα των φύλων για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας και πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού (γενετήσιου) προσανατολισμού.
2) Επίσης, για να είναι πιο συμπεριληπτικός και δίκαιος ο Νόμος προς όλα τα άτομα, ο ορισμός “Ισότητα των Φύλων” εισηγούμαστε όπως αντικατασταθεί με “Έμφυλη Ισότητα”. Ο ορισμός ‘Εμφυλη Ισότητα” είναι πιο συμπεριληπτικός εννοιολογικά με μια διαθεματική προσέγγιση. Ο ορισμός “Ισότητα των Φύλων” παραπέμπει μόνο στο δυαδικό άνδρα/γυναίκα, με ένα πολύ ουσιοκρατικό τρόπο, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τη διαφορετικότητα και την πολυμορφία των ατόμων.
3) Τέλος, σας αναφέρουμε πως ο όρος «intersectionality» αποδίδεται σχεδόν σε όλη την ελληνική βιβλιογραφία που αφορά θέματα φύλου ως «διαθεματικότητα», καθώς εννοιολογικά θεωρείται σωστότερος. Μόνο στην ελληνική απόδοση των κειμένων της ΕΕ αποδίδεται ως «διατομεακότητα», που πιστεύεται πώς απλά έχει γίνει μετάφραση χωρίς να ληφθεί υπόψιν η εννοιολογική και πολιτισμική διάσταση του ορισμού.
Συγκεκριμένες Εισηγήσεις:
1) Εισηγούμαστε όπως την Πρώτη Παράγραφο να προστεθούν και να συμπεριληφθούν και οι πρόσφατες διεθνείς στρατηγικές και πολιτικές, που εξίσου υποστηρίζουν τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τη Σύμβαση CEDAW (που υιοθετήθηκε το 1979) και την Έμφυλη Ισότητα, παρόλο που αναφέρονται και σε παραγράφους πιο κάτω, όπως α) η “Μια Ένωση ισότητας — Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2022), β) ο Στόχος της Βιώσιμης Ανάπτυξης για την έμφυλη ισότητα (ΣΒΑ5), των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών (Σεπτέμβριος 2015) και γ) Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2024-2029 του Συμβουλίου της Ευρώπης.
2) Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί πώς η σημασία και ανάγκη της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου, αναγνωρίζεται και προωθείται ως οριζόντια προτεραιότητα σε όλες Στρατηγικές και όχι μόνο από την Σύμβαση CEDAW.
3) Στις παραγράφους “ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την ίδια Σύμβαση, η διάκριση σε βάρος των γυναικών παραβιάζει τις αρχές της ισότητας δικαιωμάτων και του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, παρεμποδίζει τη συμμετοχή γυναικών, με ίσους όρους προς τους άνδρες, στη πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή” και στην “ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, όπως περαιτέρω τονίζεται στην ως άνω Σύμβαση, η πλήρης και τέλεια ανάπτυξη μιας χώρας, η ευημερία του κόσμου και η υπόθεση της ειρήνης απαιτούν τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των γυναικών σ’ όλους τους τομείς πάνω σε ίσους όρους με τους άνδρες” εισηγούμαστε όπως η λέξη “ίσους” να αντικατασταθεί με “ισότιμους”.
(Ιφιγένεια Κάτσιη, Οργανισμός Κοινωνικής Πολιτικής και Δράσης-Social Policy and Action Organization)
Στην παράγραφο: “ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ, σύμφωνα με την ίδια ως άνω Σύμβαση, τα Κράτη-Μέρη των Διεθνών Συμβάσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίζουν ίσα δικαιώματα σε άνδρες και γυναίκες να απολαύουν όλα τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, αστικά και πολιτικά δικαιώματα”, υποβάλλεται εισήγηση για αντικατάσταση της λέξης “απολαύουν” με τη λέξη “απολαμβάνουν”.