Νομοσχέδιο με τίτλο, «Νόμος που τροποποιεί τους περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμους του 2007 έως 2023»

Το Υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο θέσπισης αποτελεσματικών ρυθμίσεων και διαδικασιών διαβούλευσης με τους επηρεαζόμενους φορείς , καθώς και με τις αρμόδιες Αρχές, όσον αφορά τις προτεινόμενες αλλαγές στην εθνική νομοθεσία, θέτει σε διαβούλευση το παρόν έγγραφο για σκοπούς υποβολής απόψεων.

Σε συνέχεια της Απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-37/20 και C-601/20, ημερομηνίας 22 Νοεμβρίου 2022, το ΔEE έχει αποφασίσει υπό το πρίσμα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι το άρθρο 1 σημείο 15, στοιχείo γ’ της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/843 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, ότι είναι άκυρο.

Η εν λόγω διάταξη προέβλεπε ότι πρόσβαση στα δεδομένα των πραγματικών δικαιούχων νομικών οντοτήτων θα μπορούσε να δοθεί και στο ευρύτερο κοινό. Η Απόφαση του ΔΕΕ , έκρινε ότι αυτή η πρόσβαση στο ευρύτερο κοινό, δεν περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο, ούτε είναι σε αναλογική σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό και ως τέτοια, συνιστά επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία κατοχυρώνονται αντιστοίχως στα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη.

Με την ακύρωση της πιο πάνω αναφερόμενης διάταξης της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/843 , ουσιαστικά αναβίωσε το άρθρο 30, παράγραφος 5, πρώτο εδάφιο, στοιχείο γʹ, της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849, το οποίο απαιτεί όπως πρόσβαση στο μητρώο των πραγματικών δικαιούχων έχει:
«γ) κάθε πρόσωπο ή οργανισμός που μπορεί να αποδείξει έννομο συμφέρον.

Τα πρόσωπα ή οι οργανισμοί που αναφέρονται στο στοιχείο γ) έχουν πρόσβαση τουλάχιστον στο όνομα, τον μήνα και το έτος γέννησης, την υπηκοότητα και τη χώρα διαμονής του πραγματικού δικαιούχου, καθώς επίσης και το είδος και την έκταση των δικαιωμάτων που κατέχει.»

Σε πλήρη συμμόρφωση με την απόφαση του ΔΕΕ, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΤΕΕΔΙ), διέκοψε την πρόσβαση στα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων στο ευρύ κοινό από τον Νοέμβριο 2022, παρέχοντας πρόσβαση μόνο σε πρόσωπα που αποδεικνύουν έννομο συμφέρον.

Ταυτόχρονα, και πάλιν για σκοπούς συμμόρφωσης με την απόφαση του ΔΕΕ απαιτείται η τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας η οποία προβλέπει την πρόσβαση στο ευρύ κοινό και προς τούτο, το Υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με άλλες κρατικές υπηρεσίες, ετοίμασε το παρόν νομοσχέδιο, στο οποίο καθορίζονται τα κριτήρια και προϋποθέσεις, στη βάση των όποιων πρόσωπα ή οργανισμοί που αποδεικνύουν έννομο συμφέρον θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες, νοούμενου ότι τα ικανοποιούν.

Στο πλαίσιο σύνταξης του νομοσχεδίου αυτού, πέραν της Απόφασης του ΔΕΕ ημερομηνίας 22 Νοεμβρίου 2022, λήφθηκε υπόψη και έτερη Απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 4 Μαΐου 2017, (υπόθεση C‑13/16) που αφορά στις προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – έννοια της επεξεργασίας που είναι απαραίτητη για την επίτευξη του εννόμου συμφέροντος τρίτου.

Το παρόν νομοσχέδιο που λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω και προβλέπει για πρόσβαση στα στοιχεία πραγματικών δικαιούχων σε πρόσωπο ή οργανισμό που
α) συνδέεται με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (ΞΧ/ΧΤ)

β) ενδέχεται να συνάψει επιχειρηματική σχέση ή να διενεργήσει συναλλαγή με νομικό πρόσωπο και επιθυμεί να διασφαλίσει ότι αυτή η ενέργεια του δεν συνδέεται με ΞΧ/ΧΤ
γ)εμπλέκεται στην καταπολέμηση αδικημάτων σχετικών με ΞΧ/ΧΤ

Ταυτόχρονα, αυτή η πρόσβαση, θα πρέπει να είναι αναγκαία για την πρόληψη ΞΧ/ΧΤ ενώ, θα πρέπει κατά πάντα χρόνο να τηρούνται οι πρόνοιες του περί της Προστασίας των Φυσικών Προσώπων Έναντι της Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Ελεύθερης Κυκλοφορίας των Δεδομένων αυτών Νόμου και του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 για τα προσωπικά δεδομένα.

Το Υπουργείο Οικονομικών, καλεί όπως υποβληθούν σχόλια για το εν λόγω νομοσχέδιο μέχρι την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.