3.5. Υγιεινή διατροφή
Όσον αφορά την υγιεινή διατροφή των παιδιών, προωθούνται σειρά δράσεων που βοηθούν στη βελτίωση της υγιεινής των παιδιών, στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, αλλά και του υποσιτισμού, ενώ προγράμματα για ανάπτυξη του θηλασμού προωθούνται ως μέτρο βελτίωσης του επιπέδου της υγιεινής διατροφής των παιδιών.
Το 2021, μόνο το 1,1% των παιδιών κάτω των 16 ετών που βρίσκονταν σε «Κίνδυνο Φτώχιας ή Κοινωνικού Αποκλεισμού» βίωναν στέρηση λόγω οικονομικών δυσκολιών του νοικοκυριού τους, στο να έχουν τουλάχιστον μια φορά την ημέρα φρέσκα φρούτα ή λαχανικά.
3.5.1. Υποστήριξη της πρόσβασης σε υγιεινά γεύματα και εκτός των σχολικών ημερών
Το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας υποστηρίζει την πρόσβαση σε υγιεινά γεύματα και εκτός των σχολικών ημερών, μεταξύ άλλων μέσω σε είδος ή οικονομικής υποστήριξης, ιδίως σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως το κλείσιμο σχολείων (όπως κατά την περίοδο της πανδημίας).
Κατά τη διάρκεια των διακοπών (π.χ. Χριστούγεννα, Πάσχα), κάθε σχολείο παρέχει στους οικονομικά μειονεκτούντες μαθητές/μαθήτριες κουπόνια για την αγορά βασικών αγαθών και χρήματα για την κάλυψη των αναγκών τους. Τις περιόδους που τα σχολεία ήταν κλειστά, λόγω της πανδημίας COVID-19, και τα σχολικά κυλικεία δεν λειτουργούσαν, δόθηκε στους/στις μαθητές/μαθήτριες χρηματικό ποσό για να καλύψουν το κόστος του πρωϊνού τους.
3.5.2. Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων
Η Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων, διασφαλίζει ότι τα προϊόντα που διατίθενται στα σχολικά κυλικεία πληρούν συγκεκριμένες διατροφικές ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ορθή διατροφή των παιδιών σχολικής ηλικίας.
3.5.3. Πρόγραμμα για την παραχώρηση δωρεάν φρούτων, λαχανικών και γάλακτος σε μαθητές δημόσιων/ιδιωτικών δημοτικών σχολείων και δημόσιων/κοινοτικών νηπιαγωγείων
Το Έργο είναι συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ μέσω του οποίου παρέχεται η δυνατότητα μέσω του σχολικού προγράμματος για παροχή φρούτων, λαχανικών, μπανανών και γάλακτος σε παιδιά που φοιτούν σε αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα (Πρόγραμμα για τα σχολεία), με σκοπό την ανάπτυξη καλών διατροφικών συνηθειών από τα παιδιά. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη σχολική χρονιά 2009-2010 πιλοτικά σε δύο επαρχίες, ενώ στη συνέχεια επεκτάθηκε σε όλη την Κύπρο. Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: να επιτευχθεί η σταθερή αύξηση του μεριδίου των φρούτων και λαχανικών και του γάλακτος στο διαιτολόγιο των παιδιών, στο στάδιο κατά το οποίο διαμορφώνονται οι διατροφικές τους συνήθειες, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή, με σκοπό να βελτιωθεί σταδιακά η υγεία των πολιτών κ.ά.
Κάθε έτος, η κατανομή των διαθέσιμων χρηματικών πόρων πραγματοποιείται από το Τμήμα Γεωργίας, με βάση τον αριθμό μαθητών/μαθητριών των δημόσιων/ιδιωτικών δημοτικών σχολείων και των δημόσιων/κοινοτικών νηπιαγωγείων που εκδηλώνουν ενδιαφέρον συμμετοχής στο πρόγραμμα για τα σχολεία.
Η Σχολιατρική Υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και ο Τομέας Διατροφής του Υπουργείου Υγείας προσφέρουν υποστηρικτικά εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν την κατανάλωση, φρούτων, λαχανικών και γάλακτος.
3.5.4. Περιορισμός διαφήμισης
Μέσω αυτής της δράσης προωθείται περιορισμός της διαφήμισης και περιορισμός της διαθεσιμότητας τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη στα ιδρύματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και εκπαίδευσης, με την απαγόρευση κάθε είδους διαφήμιση στα δημόσια σχολεία. Υπάρχει εγκεκριμένος κατάλογος από την Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων με τα προϊόντα που είναι διαθέσιμα στα σχολικά κυλικεία. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη δεν περιλαμβάνονται στους τιμοκαταλόγους των ειδών. Ωστόσο, δεν υπάρχουν περιορισμοί στο τι φέρνουν τα παιδιά από το σπίτι για να φάνε στα διαλείμματα.
Ο Τομέας Διατροφής θεωρεί ότι ο περιορισμός διαφήμισης τροφίμων με ψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά ζάχαρη και αλάτι είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Best Remap εφαρμόζει διάφορες δράσεις για τον περιορισμός της διαφήμισης προς τα παιδιά.
3.5.5. Εθνικά προγράμματα ελέγχου με θέμα: τρόφιμα που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά
Το Γενικό Χημείο του Κράτους, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, αναπτύσσει και εφαρμόζει προληπτικά και στοχευμένα επίσημα εθνικά προγράμματα ελέγχου με θέμα: τρόφιμα που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά, καθώς και τα τρόφιμα που παρέχονται στα σχολικά κυλικεία, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη.
3.5.6. Προγράμματα για την προώθηση της υγιεινής διατροφής
3.5.7. Αναλυτικά προγράμματα σπουδών / Μαθήματα που παρέχουν στους/στις μαθητές/μαθήτριες εκτεταμένες γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με την υγιεινή διατροφή και σχετικά θέματα
Στα αναλυτικά προγράμματα υπάρχουν συγκεκριμένα μαθήματα (όπως η Οικιακή Οικονομία, η Αγωγή Υγείας κ.λπ.) που παρέχουν στους/στις μαθητές/μαθήτριες εκτεταμένες γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με την υγιεινή διατροφή και σχετικά θέματα. Ο κεντρικός στόχος είναι να μπορέσουν οι μαθητές/μαθήτριες και τα σχολεία να ενεργούν ως παράγοντες υγείας, αντιμετωπίζοντας την κοινωνική κλίση σε ανθυγιεινούς τρόπους ζωής.
3.5.8. Προετοιμασία επικοινωνιακού υλικού που απευθύνεται και σε γονείς/παιδιά/νέους
Το Γενικό Χημείο του Κράτους, προετοιμάζει επικοινωνιακό υλικό που απευθύνεται σε γονείς/παιδιά/νέους (π.χ. λίπη και έλαια στη διατροφή μας, Ωμέγα λιπαρά οξέα στα πιάτα μας, το αλάτι στο φαγητό μας, Σάκχαρα στο πιάτο μας).
Πραγματοποιήθηκε η εκστρατεία ενημέρωσης των Κυπρίων πολιτών για την Ασφάλεια των Τροφίμων (#EUChooseSafeFood campaign), σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο 2023. Στόχος της εκστρατείας ήταν η ευαισθητοποίηση και σωστή ενημέρωση των Κυπρίων πολιτών, και ιδιαίτερα των μελλοντικών και νέων γονιών και η ενθάρρυνση τους να κάνουν τις επιλογές τροφίμων με αίσθημα σιγουριάς και εμπιστοσύνης, ενδυναμώνοντας την αντίληψη τους στο γεγονός ότι η ασφάλεια των τροφίμων βασίζεται στην επιστήμη. Συγκεκριμένα προβλήθηκαν θέματα που τους απασχολούν ιδιαίτερα όπως: τα Αλλεργιογόνα στα Τρόφιμα, τα Συμπληρώματα Διατροφής και οι Τροφιμογενείς Ασθένειες (διανεμήθηκε σχετικό ενημερωτικό υλικό, Δελτία Τύπου, Διάχυση στα ΜΚΔ, Άρθρα και Συνεντεύξεις από εμπειρογνώμονες σε ραδιόφωνο και Τηλεόραση, προώθησε σε Μουσικό φεστιβάλ και Food Streets Festivals). Συντονιστής της εκστρατείας ήταν το Γενικό Χημείο του Κράτους και συμμετείχαν οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας, ΑΑ&Π.
3.5.9. Προστασία, Προαγωγή και Υποστήριξη του Μητρικού Θηλασμού
Προώθηση και Υποστήριξη του Μητρικού Θηλασμού στην Κύπρο μέσω νομοθετικών και άλλων δράσεων.
Με τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα (2018), οποιεσδήποτε ενέργειες για την παρεμπόδιση/απαγόρευση του μητρικού θηλασμού σε οποιοδήποτε δημόσιο χώρο, θεωρείται ποινικό αδίκημα.
Η τροποποίηση του περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμου (2018) παρέχει στην εργαζόμενη μητέρα το δικαίωμα μητρικού θηλασμού ή έκθλιψης μητρικού γάλακτος κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας της και απαιτείται από τους εργοδότες όπως παρέχουν τις απαραίτητες διευκολύνσεις στις μητέρες.
Τέλος