06 – ΠΥΛΩΝΑΣ 4 –ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
Η γήρανση αποτελεί συχνά πηγή διακρίσεων, τόσο λόγω της εικόνας που έχει η κοινωνία για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας όσο και λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα ίδια τα άτομα να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ή να επικοινωνήσουν τις ανάγκες και τη βούλησή τους.
Στόχος είναι η διασφάλιση της ισότιμης μεταχείρισης των ατόμων τρίτης ηλικίας, η πρόληψη και γρήγορη ανίχνευση κακομεταχείρισης ή οποιασδήποτε μορφής βίας σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
4.1. Ηλικιακές διακρίσεις
Υφιστάμενη κατάσταση
Σήμερα, για την ενημέρωση των ατόμων τρίτης ηλικίας σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες, εκδίδεται ο Οδηγός Ωφελημάτων Ηλικιωμένων, ενώ πρόσφατα βρίσκεται σε λειτουργία η νέα Κυβερνητική Πύλη gov.cy, όπου οι πολίτες μπορούν να βρουν συγκεντρωμένη όλη την πληροφόρηση (γίνεται σταδιακή ενσωμάτωση όλων των ιστοσελίδων) με απλή δομή και βελτιωμένη προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες/ηλικιωμένους.
Επιπρόσθετα, λειτουργούν Κέντρα Εξυπηρέτησης (ΚΕΠ, ΚΕΠΟ, Σημεία Εξυπηρέτησης Επιδομάτων Πρόνοιας, κ.ά.) με σκοπό την εξυπηρέτηση των πολιτών και σε περιπτώσεις δυσκολίας ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης.
Ειδικότεροι στρατηγικοί στόχοι
- Διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων τρίτης ηλικίας στην απαραίτητη ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματά τους και τις διαθέσιμες υπηρεσίες.
- Διασφάλιση της μη διάκρισης λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης.
- Προώθηση θετικών εικόνων της γήρανσης.
- Ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με το ηλικιακό ρατσισμό και την κακοποίηση.
Νέες Δράσεις
| Περιγραφή Δράσης | Φορέας Υλοποίησης | Χρονοδιά-γραμμα | Εκτιμώμενο Κόστος | |
| 1 | Ενημέρωση των ατόμων τρίτης ηλικίας για τις διαθέσιμες υπηρεσίες:
– Καθιέρωση ετήσιας αναθεώρησης Οδηγού Ωφελημάτων Ηλικιωμένων – Κυβερνητική Πύλη gov.cy (συγκέντρωση όλης της πληροφόρησης, προσβασιμότητα) |
ΥΦΚΠ
ΥΦΕΚΨΠ
|
2025 | – |
| 2 | Μελέτη των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι σε σχέση με τις τραπεζικές πρακτικές και διευκολύνσεις | ΥΠΟΙΚ | 2026 | |
| 3 | Εξεύρεση τρόπων περαιτέρω διευκόλυνσης των ατόμων τρίτης ηλικίας στις περιπτώσεις ψηφιοποίησης των υπηρεσιών, μέσω Κέντρων Εξυπηρέτησης | ΥΠΟΙΚ
ΥΦΚΠ ΑΤΑ |
2025-2028 | |
| 4 | Προώθηση θετικών εικόνων της γήρανσης:
-Παρουσίαση θετικών προτύπων στα ΜΜΕ – Εισαγωγή θετικής εικόνας της γήρανσης στην εκπαίδευση |
ΜΚΟ
ΜΜΕ ΥΠΑΝ ΥΦΚΠ |
Σχεδιασμός 1ο εξάμηνο 2025, Έναρξη υλοποίησης: 2ο εξάμηνο 2025) | |
| 5 | Προώθηση προγραμμάτων διαγενεολογικής επικοινωνίας | ΥΦΚΠ
ΥΠΑΝ |
2025 | |
| 6 | Εκστρατεία ευαισθητοποίησης σχετικά με τον ηλικιακό ρατσισμό και την κακοποίηση | ΥΦΚΠ
|
2025 | €15.000 |
1.2. Κακοποίηση και κακομεταχείριση
Υφιστάμενη κατάσταση
Οι ΥΚΕ εγγράφουν προγράμματα που απευθύνονται στην Τρίτη ηλικία (Κέντρα Ενηλίκων, Στέγες Ηλικιωμένων και Αναπήρων) και διενεργούν σε αυτά απροειδοποίητους και τακτικούς ελέγχους. Ενώ, για τον χειρισμό περιστατικών βίας στην οικογένεια, εφαρμόζεται το Εγχειρίδιο Διατμηματικών Διαδικασιών με την εμπλοκή όλων των αρμόδιων φορέων (ΥΚΕ, Νομική Υπηρεσία, Αστυνομία, Υπηρεσίες Υγείας, ΜΚΟ που λειτουργούν Προγράμματα Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας).
Επιπρόσθετα, από τον Ιανουάριο του 2024 έχει επανασυσταθεί το Συμβουλευτικό Σώμα, το οποίο ιδρύεται με βάση το άρθρο 9 του περί Στεγών για Ηλικιωμένους και Αναπήρους Νόμο με σκοπό την βοήθεια προς την Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας για την εφαρμογή του εν λόγω νόμου.
Ειδικότεροι στρατηγικοί στόχοι
- Ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με το ηλικιακό ρατσισμό και την κακοποίηση.
- Πρόληψη της κακοποίησης, παραμέλησης και εκμετάλλευσης μέσω της θέσπισης νέων μέτρων και πολιτικών.
Νέες Δράσεις
| Περιγραφή Δράσης | Φορέας Υλοποίησης | Χρονοδιά-γραμμα | Εκτιμώμενο Κόστος | |
| 1 | Εκστρατεία ευαισθητοποίησης σχετικά με τον ηλικιακό ρατσισμό και κακοποίησης | ΥΦΚΠ | 2025 | €15.000 |
| 2 | Εκπαίδευση εμπλεκόμενων φορέων για την πρόληψη της κακοποίησης, παραμέλησης και εκμετάλλευσης των ηλικιωμένων
|
ΥΦΚΠ
ΥΔΔΤ ΜΚΟ |
2026-2028 | €10.000 |
| 3 | Ετοιμασία εργαλείου / ερωτηματολογίου με σκοπό τον εντοπισμό περιστατικών κακοποίησης ή κακομεταχείρισης | ΥΦΚΠ
ΜΚΟ |
2025-2026 | |
| 4 | Βελτίωση νομοθετικού πλαισίου σε σχέση με την εγγραφή και λειτουργία Στεγών Ηλικιωμένων και Αναπήρων | ΥΦΚΠ | 2026 |
Τέλος
Σχόλιο: 1.2.»Κακοποίηση και κακομεταχείριση»:
Εισηγούμαστε όπως η Εθνική Στρατηγική οργανώσει σύστημα καταγγελίας, όπου άτομα μεγαλύτερης ηλικίας να μπορούν να αναφέρουν άμεσα το περιστατικό ηλικιακού ρατσισμού που έχουν υποστεί, π.χ. με γραμμή βοήθειας, στην Επίτροπο Διοικήσεως.
Περαιτέρω, μέσω της εκπαίδευσης να προβληθεί η προσφορά ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας στην κοινωνία με στόχο την αποδόμηση των στερεοτύπων από τη νεαρή ηλικία.
Επίσης, θα πρέπει να προβλεφθεί όπως για δεκαετή μεταβατική περίοδο, να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στον ψηφιακό κόσμο, με τη χρήση παραδοσιακών μέσων επικοινωνίας (π.χ.αλληλογραφία,τηλεφωνική κλήση, πρόσβαση στα γραφεία)σε ό,τι αφορά το Δημόσιο και τις υπηρεσίες του.
Σχόλιο: 4.1. ,Ηλικιακές διακρίσεις:
Η πολιτική που εφαρμόζουν οι ασφαλιστικές εταιρείες έναντι των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας θα πρέπει να τύχει ενδελεχούς μελέτης λόγω των υψηλών ασφαλίστρων που επιβάλλουν στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου, υγείας ενώ υπάρχει ηλικιακό όριο για τις ασφάλειες ζωής και ταξιδίων(65 έτη).Εισηγούμαστε όπως επιδιωχθεί -σε διαβούλευση με τις ασφαλιστικές εταιρείες- να επιλυθούν οι ανισότητες σε βάρος των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.Στο εξωτερικό, το βασικό κριτήριο για τα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων είναι τα τυχόν ατυχήματα στα οποία έχει εμπλακεί ο/η οδηγός. Το ασφάλιστρο μειώνεται στις περιπτώσεις πειθαρχημένου οδηγού, μέτρο που δεν ισχύει στην Κύπρο. Εισηγούμαστε όπως η κυβέρνηση εξεύρει τρόπους να στηρίξει με κρατική εγγύηση τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που χρειάζονται να συνάψουν δάνειο για σοβαρούς λόγους ή για βασικές ανάγκες και είναι φερέγγυα(πχ αγορά αυτοκινήτου, ανακαίνιση οικίας, αγορά απαραίτητων ηλεκτρικών συσκευών).