08 – Πυλώνας 1: Διασφάλιση ασφαλούς και συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος
| ΠΥΛΩΝΑΣ 1: Διασφάλιση ασφαλούς και συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος | |||||
| ΔΡΑΣΕΙΣ | ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ | ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ | ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ | ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΚΡΟΩΝ |
| 1. Διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής/πρωτοκόλλου που θα στηρίζεται σε κοινούς ορισμούς για τις διάφορες μορφές βίας | 1. Ανάπτυξη ενιαίας πολιτικής/πρωτοκόλλου για σοβαρά περιστατικά βίας και σοβαρής παραβατικής συμπεριφοράς. | ΥΕΨ
ΥΣΕΑ |
ΠΙ
ΠΑ.ΒΙ.Σ. ΔΔΕ ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ Επιτροπή ΠΚΣΚΠ ΟΑΠ Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας Γραφείο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα |
Μήνας 1-12 | − Αριθμός σχολικών μονάδων που εφαρμόζουν την ενιαία πολιτική με βάση την επιθεώρηση που διενέργησε ο/η Επιθεωρητής/Επιθεωρήτρια (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα).
− Ποσοστό σχολικών μονάδων που εφαρμόζουν την ενιαία πολιτική με βάση την επιθεώρηση που διενέργησε ο/η Επιθεωρητής/Επιθεωρήτρια (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). |
| 2. Ενοποίηση των υφιστάμενων πολιτικών και πρακτικών του ΥΠΑΝ (εκφοβισμός, ρατσισμός, σεξουαλική κακοποίηση, παράνομες ουσίες, θέματα υγείας, ΑΜΕΑ) για όλες τις μορφές βίαιης και παραβατικής συμπεριφοράς.
|
ΠΙ
|
ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΥΣΕΑ ΥΕΨ ΠΑ.ΒΙ.Σ. Επιτροπή ΠΚΣΚΠ ΟΑΠ |
Μήνας 1-12 |
||
| 3. Ενημέρωση των σχολικών μονάδων, για την ενιαία πολιτική του ΥΠΑΝ σε σχέση με τη βία και παραβατικότητα. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
ΠΙ
ΥΣΕΑ ΥΕΨ ΠΑ.ΒΙ.Σ. Επιτροπή ΠΚΣΚΠ ΟΑΠ |
Μήνας 13 και στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς | ||
| 4. Παρακολούθηση της εφαρμογής της ενιαίας πολιτικής, για κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα, σε κάθε σχολική μονάδα, από τους Επιθεωρητές των σχολείων. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ (Επιθεωρητές όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων) |
Μήνας 13-48 | |||
| 2. Ανάπτυξη επικοινωνίας και προώθηση συστήματος πρόσβασης στα κατάλληλα συστήματα/φορείς/δομές παροχής διάγνωσης, θεραπείας και συμβουλευτικής, στη βάση καθορισμένων κριτηρίων και μετά από σχετικό αίτημα/παραπομπή από τα σχολεία. | 1. Εντοπισμός και ανάπτυξη συνεργασίας με οργανισμούς, φορείς και ΜΚΟ που μπορούν να παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες, στη βάση καθορισμένων κριτηρίων και μετά από σχετικό αίτημα/παραπομπή από τα σχολεία. | ΠΑ.ΒΙ.Σ. | ΟΑΠ
Κυβερνητικοί και μη οργανισμοί/φορείς, ΜΚΟ ΥΕΨ ΥΨΥΠΕ ΥΚΕ ΑΑΕΚ ΟΝΕΚ |
Μήνας 1-18 | − Αριθμός οργανισμών, φορέων και ΜΚΟ που εντοπίστηκαν και αναπτύχθηκε συνεργασία μαζί τους (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία).
|
| 2. Δημιουργία μητρώου φορέων οργανισμών-συνεργατών και ανάρτησή του ηλεκτρονικά για ενημέρωση των σχολείων. | ΠΑ.ΒΙ.Σ. | ΟΑΠ
Κυβερνητικοί και μη οργανισμοί/φορείς, ΜΚΟ ΥΕΨ ΥΨΥΠΕ ΥΚΕ ΑΑΕΚ ΟΝΕΚ |
Μήνας 1-18 | ||
| 3. Καθορισμός ή και επικαιροποίηση κριτηρίων και διαδικασιών για αξιολόγηση και έγκριση προγραμμάτων/υποστηρικτικών υπηρεσιών που θα προσφέρονται στα σχολεία από οργανισμούς, φορείς και ΜΚΟ. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
Μήνας 1-18 | |||
| 3. Προσφορά εναλλακτικών προγραμμάτων μάθησης για παιδιά με παραβατική συμπεριφορά. | 1. Ανάπτυξη σειράς προγραμμάτων υποστήριξης των μαθητών/μαθητριών όταν εκδηλώνονται ακραία περιστατικά, με σκοπό την εκπαίδευση και ενδυνάμωση τόσο του/της μαθητή/μαθήτριας όσο και της οικογένειάς του/της μέσω εναλλακτικών πλαισίων φοίτησης, με σκοπό την θεραπεία και εκπαίδευσή τους ώστε να επανενταχθούν στο σχολείο./Εναλλακτικές δομές σε όλες τις επαρχίες. | ΥΕΨ
ΥΣΕΑ |
ΥΨΥΠΕ
ΥΚΕ ΔΔΕ ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
Μήνας 1-24 | − Ποσοστό επικαιροποιημένων προγραμμάτων υποστήριξης των μαθητών/μαθητριών (συνολικά). |
| 2. Επικαιροποίηση εναλλακτικών προγραμμάτων υποστήριξης και προσθήκη νέων προγραμμάτων σε συστηματική βάση όπου και αν κρίνεται απαραίτητο ούτως ώστε να καλύπτονται οι επιπλέον ανάγκες των μαθητών/μαθητριών (σε σχολικό και σε μη σχολικό χρόνο). | ΟΑΠ
ΕΑΥΠ |
ΥΕΨ
ΥΣΕΑ ΥΨΥΠΕ ΥΚΕ ΔΔΕ ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΑΑΕΚ |
Μήνας 1-48 (επανάληψη όποτε κρίνεται απαραίτητο) | ||
| 4. Αύξηση φρούρησης και εγκατάσταση προηγμένων συστημάτων παρακολούθησης στα σχολεία. | 1. Επικοινωνία με τις αρμόδιες υπηρεσίες για λήψη έγκρισης σε θέματα που αφορούν προστασία των προσωπικών δεδομένων (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων – GDPR) που προκύπτουν από εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης στα σχολεία. | Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας ΥΠΑΝ
Γραφείο Προσωπικών Δεδομένων ΥΠΑΝ |
Αστυνομία
Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα |
Μήνας 1-14 | − Αριθμός οργανώσεων μαθητών/μαθητριών που ενημερώθηκαν για τον σκοπό και τα οφέλη από την εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης στα σχολεία (συνολικά).
− Αριθμός οργανώσεων γονέων/κηδεμόνων που ενημερώθηκαν για τον σκοπό και τα οφέλη από την εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης στα σχολεία (συνολικά). − Ποσοστό σχολικών μονάδων στις οποίες ολοκληρώθηκε επιτυχώς η εγκατάσταση κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). – Ποσοστό σχολικών μονάδων στις οποίες τοποθετήθηκε φρουρός ασφαλείας (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). |
| 2. Εγκατάσταση κλειστών συστημάτων παρακολούθησης και επαρκούς φωτισμού στα σχολεία τα οποία να καλύπτουν τις εισόδους και άλλους χώρους που θα υποδειχθούν με σκοπό τη μείωση των βανδαλισμών κατά τις ώρες που το σχολείο είναι εκτός λειτουργίας. | Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας ΥΠΑΝ
Γραφείο Προσωπικών Δεδομένων ΥΠΑΝ |
Σχολικές Εφορείες
Αστυνομία |
Μήνας 1 -48 | ||
| 3. Διενέργεια των απαραίτητων συνεχών ελέγχων των παθητικών μέτρων φύλαξης των σχολείων (περιφράξεων, ηλεκτρικών συστημάτων ασφαλείας, φωτισμών κλπ), επαναξιολόγηση της αποτελεσματικότητας τους και επιδιόρθωση/αντικατάσταση όπου χρειάζεται, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Υ.Π.Α.Ν. | Τεχνικές Υπηρεσίες ΥΠΑΝ | Σχολικές Εφορείες
Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας |
Μήνας 1 -48 | ||
| 4. Τοποθέτηση φρουρών ασφαλείας για πρωινή ή και νυχτερινή φρούρηση των σχολικών μονάδων, όπου κρίνεται απαραίτητο. | Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας ΥΠΑΝ | Σχολικές Εφορείες | Μήνας 1-24 | ||
| 5. Θεσμοθέτηση επιμόρφωσης σχολικών φρουρών ασφαλείας σε σχέση με τα καθήκοντά τους. | Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας ΥΠΑΝ | Σχολικές Εφορείες
Αστυνομία
|
Μήνας 1-18 | ||
| 6. Επικοινωνία με οργανώσεις μαθητών/μαθητριών και γονέων/κηδεμόνων για την επεξήγηση του συστήματος για τον σκοπό και τα οφέλη που έχει η εφαρμογή του καθώς και των μηχανισμών ασφαλείας που θεσπίστηκαν εκ μέρους των αρμόδιων Υπηρεσιών για τη διασφάλιση της ασφαλούς και έμπιστης χρήσης του συστήματος. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
ΠΣΟΓΚΔΚΝ ΠΣΟΣΓΣΔΕ ΠΣΟΣΓΔΣΜΕ ΠΣΟΣΓΚΔΚΝΠΣΕΜ
Παιδοβουλή ΟΕΣ
|
Μήνας 1-36 |
||
| 5. Διαμόρφωση συντονιστικής ομάδας υπεύθυνης για θέματα πρόληψης και διαχείρισης της σχολικής βίας εντός κάθε σχολικής μονάδας σε όλες τις βαθμίδες. | 1. Επικαιροποίηση της Εγκυκλίου με θέμα: Δημιουργία Επιτροπής και Καταρτισμός Σχεδίου Δράσης για την Αγωγή Υγείας και Πρόληψη της Παραβατικότητας, ημερομηνίας 30/8/2016 https://enimerosi.moec.gov.cy/ypp4464, στη βάση της νέας βιβλιογραφίας και δεδομένων.
|
ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ
|
ΥΣΕΑ
ΥΕΨ |
Μήνας 12-24 | − Αριθμός σχολείων που διαμόρφωσαν συντονιστικές ομάδες (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα).
− Ποσοστό σχολείων που διαμόρφωσαν συντονιστικές ομάδες (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). |
| 2. Αναδιαμόρφωση της επιτροπής αγωγής υγείας και πρόληψης της βίας και παραβατικότητας ούτως ώστε να επιτρέπει τη συμμετοχή μαθητών/μαθητριών. Ενθάρρυνση συμμετοχής μαθητών/μαθητριών οι οποίοι/οποίες έχουν θετική επίδραση στους/στις συμμαθητές/συμμαθήτριες τους είτε μέσω των ακαδημαϊκών ή άλλων επιτευγμάτων τους (π.χ. καλοί/καλές αθλητές/αθλήτριες) είτε χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους, προκειμένου να μπορούν να επικοινωνήσουν με επιτυχία τους στόχους και την προσέγγιση του σχολείου για διαχείριση και αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας και παραβατικότητας. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
ΥΣΕΑ
ΠΑΒΙΣ ΥΕΨ
|
Μήνας 12-24 | ||
| 6. Ενίσχυση και επέκταση του θεσμού του/της Συμβούλου στα σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης και ενίσχυση του αριθμού των Καθηγητών/Καθηγητριών ΣΕΑ στη Μέση Εκπαίδευση.
|
1. Εκπόνηση μελέτης επίδρασης (impact related assessment) του θεσμού του/της Σχολικού/Σχολικής Συμβούλου ούτως ώστε να διερευνηθεί ο βαθμός επίδρασης του θεσμού σε σχολεία της Δημοτικής Εκπαίδευσης. | ΠΙ | KEEA |
Μήνας 1-9 |
− Αριθμός σχολικών μονάδων της δημοτικής εκπαίδευσης οι οποίες διαθέτουν Σύμβουλο ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στη σχολική μονάδα σε μόνιμη βάση (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία).
− Αριθμός Συμβούλων που ανέλαβαν καθήκοντα σε σχολικές μονάδες της δημοτικής εκπαίδευσης μετά την έρευνα που διενεργήθηκε (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία). − Ποσοστό σχολικών μονάδων της δημοτικής εκπαίδευσης οι οποίες απέκτησαν Σύμβουλο ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στη σχολική μονάδα σε μόνιμη βάση (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία). − Αριθμός επιπλέον Καθηγητών/Καθηγητριών ΣΕΑ που προσλήφθηκαν για να καλυφθούν οι ανάγκες των σχολείων (Ο δείκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μετρήσει τον αριθμό των επιπλέον Καθηγητών/Καθηγητριών ΣΕΑ, σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία). -Αριθμός περιστατικών βίας και παραβατικότητας που χειρίστηκαν οι Σύμβουλοι και οι Καθηγητές/Καθηγήτριες ΣΕΑ. (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία).
|
| 2. Ετοιμασία εγχειριδίου στο οποίο θα καθορίζονται τα καθήκοντα και οι ευθύνες του/της Σχολικού/Σχολικής Συμβούλου στη Δημοτική Εκπαίδευση, προκειμένου να ξεκαθαριστούν οι ρόλοι και να προκύπτουν πιο στοχευμένες παρεμβάσεις. | ΔΔΕ |
ΥΣΕΑ |
Μήνας 1-12 |
||
| 3. Ευρύτερη εφαρμογή του θεσμού του Συμβούλου σε όλα τα δημοτικά σχολεία της Κύπρου, τα καθήκοντα του οποίου θα ανατίθενται σε εκπαιδευτικούς δημοτικής, οι οποίοι/οποίες κατέχουν μεταπτυχιακές σπουδές στον κλάδο της Συμβουλευτικής.
|
ΔΔΕ |
ΥΣΕΑ |
Μήνας 13-36 |
||
| 4. Ενίσχυση του αριθμού των Καθηγητών/Καθηγητριών ΣΕΑ στη Μέση Εκπαίδευση. | ΔΜΓΕ
ΔΜΤΕΕΚ |
ΥΣΕΑ | Μήνας 4-24 | ||
| 7. Ενίσχυση και αναβάθμιση της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και της συνεργασίας του σχολείου με τις ΥΚΕ και τις ΥΨΥΠΕ. | 1. Ενίσχυση του αριθμού των Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων του ΥΠΑΝ με περισσότερους επαγγελματίες προκειμένου να μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες των σχολείων και αναβάθμιση της ΥΕΨ. | ΥΕΨ | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ
|
Μήνας 4-24 | − Αριθμός σχολικών μονάδων οι οποίες συνεργάζονται με κάποιον/κάποια Ειδικό εκτός ΥΠΑΝ (Ο δείκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μετρήσει τον αριθμό σχολικών μονάδων που συνεργάζονται με κάποιον/κάποια Ειδικό εκτός ΥΠΑΝ ξεχωριστά, σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα).
− Αριθμός επιπλέον Ειδικών που προσλήφθηκαν για να καλυφθούν οι ανάγκες των σχολείων (Σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). – Αριθμός παραπομπών, αξιολογήσεων και παρεμβάσεων που έγιναν από Λειτουργούς της ΥΕΨ(σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα).
|
| 2. Ενίσχυση της συνεργασίας των Λειτουργών των ΥΚΕ και των κλινικών ψυχολόγων και παιδοψυχίατρων των ΥΨΥΠΕ, με τις Διευθύνσεις των Σχολείων και τις Υπηρεσίες του ΥΠΑΝ, για να εξυπηρετούν τις ανάγκες που προκύπτουν μετά από σχετική παραπομπή.
|
ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ |
ΥΚΕ
ΥΨΥΠΕ ΥΕΨ ΥΣΕΑ |
Μήνας 13-48 | ||
| 3. Ενημέρωση των Διευθύνσεων των Σχολείων και των Υπηρεσιών του ΥΠΑΝ με τα στοιχεία επικοινωνίας των Λειτουργών/Συντονιστών/ Προϊστάμενων των Γραφείων Κοινωνικών Υπηρεσιών, που απαρτίζουν τους τομείς διαχείρισης περιστατικών Βίας στην Οικογένεια, Προληπτικής Ανηλίκων και των Παιδιών σε Σύγκρουση με τον Νόμο. | ΥΕΨ
ΥΣΕΑ |
ΥΚΕ | Αρχή κάθε σχολικής χρονιάς | ||
| 8. Εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων. | 1. Εκπαίδευση των μαθητών/μαθητριών με τις απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες (π.χ. επίλυση διαφορών, ενσυναίσθηση, επικοινωνία) προκειμένου να μπορούν να διαχειριστούν και να επιλύουν τις συγκρούσεις τους, να επικοινωνούν αποτελεσματικά και να αναπτύσσουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΥΣΕΑ |
ΕΑΥΠ
ΥΕΨ |
Μήνας 18-33 | − Αριθμός μαθητών/μαθητριών που εκπαιδεύτηκαν με τις απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα, ή και ανά σχολική μονάδα).
-Αριθμός προγραμμάτων που εφαρμόστηκαν σε σχολεία. (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα, ή και ανά σχολική μονάδα). |
| 2. Εφαρμογή εγκεκριμένων προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων. | ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΥΣΕΑ |
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΕΑΥΠ
ΥΕΨ |
Μήνας 33 και έπειτα σε συνεχή βάση | ||
| 9. Απλοποίηση διαδικασιών Διαχείρισης κρίσεων στα σχολεία
|
1. Επικαιροποίηση εγχειριδίου διαχείρισης κρίσεων στα σχολεία (που αφορούν σε σοβαρά περιστατικά βίας). | ΥΕΨ
|
ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΟΑΠ ΥΣΕΑ |
Μήνας 9-15 | -Ολοκλήρωση επικαιροποίησης εγχειριδίου και απλοποίησης διαδικασιών.
-Αριθμός επιπλέον Λειτουργών στην ΟΑΠ |
| 2. Απλοποίηση διαδικασιών διαχείρισης περιστατικών (που αφορούν σε σοβαρά περιστατικά βίας) για άμεση ανταπόκριση και βοήθεια στα σχολεία στη βάση σχετικών πρωτοκόλλων. | ΥΕΨ
|
ΔΔΕ
ΔΜΓΕ ΔΜΤΕΕΚ ΟΑΠ ΥΣΕΑ |
Μήνας 1-12 | ||
| 3. Επικαιροποίηση εγχειρίδιου «ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ των μαθητών από διάφορους κινδύνους και συμφορές», 2010, Υπουργείο Εσωτερικών και Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, με σύγχρονες μορφές κρίσεων που αφορούν περιστατικά βίας (πχ. οπλοφορία, απειλητικά μηνύματα, ύπαρξη βόμβας κτλ). | Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας του ΥΠΑΝ | Υπουργείο Εσωτερικών – Πολιτική Άμυνα
Γραφείο Τύπου ΥΠΑΝ/ Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών |
Μήνας 13-24 | ||
| 4. Ενίσχυση της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης με περισσότερους/περισσότερες Λειτουργούς για να μπορεί άμεσα να επισκέπτεται τα σχολεία που αντιμετωπίζουν σοβαρά περιστατικά. | ΟΑΠ | Μήνας 12-48 | |||
| 10. Επιβεβαίωση καταλληλότητας και προσαρμογή των σχολικών μονάδων για προώθηση συμπερίληψης και πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση. | 1. Καθορισμός ελάχιστων προϋποθέσεων σε υποδομές και εξοπλισμό για πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση και με προκαθορισμένους χώρους για χρήση από τους Ειδικούς που επισκέπτονται το σχολείο. | Τεχνικές Υπηρεσίες ΥΠΑΝ | Σχολικές Εφορείες
Σύνδεσμοι Γονέων |
Μήνας 1-2 | − Αριθμός σχολικών μονάδων στις οποίες ολοκληρώθηκε έγκαιρα ο έλεγχος ελάχιστων προϋποθέσεων σε υποδομές και έγιναν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα).
− Ποσοστό σχολικών μονάδων στις οποίες ολοκληρώθηκε έγκαιρα ο έλεγχος ελάχιστων προϋποθέσεων σε υποδομές και έγιναν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις (Ο δείκτης μπορεί να μετρηθεί σε παγκύπρια βάση, ή και ανά επαρχία, ή και ανά εκπαιδευτική βαθμίδα). |
| 2. Διενέργεια ελέγχου υποδομών των σχολικών μονάδων και υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την ύπαρξη κατάλληλων υποδομών και εξοπλισμού για άτομα με αναπηρίες με βάση τις λίστες ελαχίστων προϋποθέσεων που καθορίστηκαν, για ύπαρξη χώρων που να χρησιμοποιούνται από τους Ειδικούς που επισκέπτονται το σχολείο (με καθορισμένα κριτήρια που διασφαλίζουν τη δεοντολογία, την αξιοπιστία /εγκυρότητα κατά την εργασία κάθε επαγγελματία) και ύπαρξη ανάλογων χώρων αναμονής γονέων. | Τεχνικές Υπηρεσίες ΥΠΑΝ | Σχολικές Εφορείες
Σύνδεσμοι Γονέων |
Μήνας 3-48 | ||
| 3. Αύξηση του αριθμού των Σχολικών Συνοδών/Συνεργατών που εργοδοτούνται από το ΥΠΑΝ. | ΟΑΠ
Ειδική Εκπαίδευση (ΥΠΑΝ)
|
Σχολικές Εφορείες
|
Μήνας 12-48 | ||
| 4. Θεσμοθέτηση τακτικής επιμόρφωσης Σχολικών Συνοδών/Συνεργατών που εργοδοτούνται από το ΥΠΑΝ σε σχετικά με τα καθήκοντά τους θέματα. | ΠΙ
Γραφείο Ασφάλειας και Υγέιας
|
ΟΑΠ
Ειδική Εκπαίδευση (ΥΠΑΝ) Υπηρεσίες Αναζωογόνησης ΥΥ
|
Μήνας 1- 48 | ||
| 11. Δημιουργία κουλτούρας προστασίας και συμπερίληψης. | 1. Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών / μαθητών για υποστήριξη ομάδων που πιθανώς θα λειτουργήσουν ως στόχοι βίας (άτομα με διαφορετικότητα π.χ. άτομα με ειδικές ανάγκες, άτομα με μεταναστευτική βιογραφία, άτομα με προβλήματα υγείας κ.ά.). | ΠΙ
ΥΕΨ |
Κυβερνητικοί και Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί
ΥΣΕΑ |
-Αριθμός ενημερώσεων ή επιμορφώσεων που προσφέρθηκαν. | |
Τέλος
Για το σημ. 5, Το σχέδιο δράσης πρέπει να περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία της πρωτογενούς πρόληψης: καθορισμός στόχων για τη σχολική πειθαρχία, καθορισμός 2-3 αξιών και ανάπτυξη κοινωνικών συμπεριφορών εντός και εκτός τάξης, κοινή διδασκαλία των συμπεριφορών, κοινό σύστημα αναγνώρισης των συμπεριφορών, κοινή πορεία διόρθωσης, επαγγελματική ανάπτυξη και υποστήριξη διδακτικού προσωπικού, αυτοαξιολόγηση της ποιότητας εφαρμογής καθώς και των επιδιωκώμενων στόχων
Για το σημ. 3: Σκοπός των εναλλακτικών προγραμμάτων είναι η καλλιέργεια λειτουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που θα μπορούν οι μαθητές να εφαρμόσουν εντός της σχολικής μονάδας. Αυτά τα προγράμματα πρέπει να καλλιεργούν ταυτόχρονα τόσο μαθησιακές όσο και κοινωνικό-συναισθηματικές δεξιότητες.
Το πρωτόκολλο ως δραστηριότητα είναι ενδιαφέρουσα αλλά ημιτελής. Η προβληματική συμπεριφορα διατείνεται από ήπια σε σοβαρή. Το εν λόγω πρωτόκολλο πρέπει να αποτυπώνει όλα τα στάδια αντιμετώπισης της προβληματικής συμπεριφοράς και όχι να δίνεται το μήνυμα της πυρόσβεσης σοβαρών προβλημάτων συμπεριφοράς. Εισήγηση είναι το πρωτόκολλο να ενσωματώσει ιεραρχημένη πορεία αντιμετώπισης των προβλημάτων συμπεριφοράς από τα ήπια έως τα σοβαρά και η λογική της διαχείρισης να στηρίζεται στη διδακτική προσέγγιση.
Γενικό σχόλιο για τη Δράση 1: Εισήγηση μας όπως υιοθετηθεί ο θεσμός του Youth Worker (Λειτουργού Νεολαίας) τόσο στο ΥΠΑΝ όσο και σε σχολικές μονάδες, η/ο οποίος θα παρέχει peer support στα παιδιά σε οποιοδήποτε θέμα τα προβληματίζει, θα συμβάλει στη βελτίωση επικοινωνίας με τα παιδιά, στην υποστηρικτική ενδυνάμωση παιδιών όπως και στην εμπλοκή στο σχεδιασμό και ανάπτυξη συγκεκριμένων στοχευμένων δράσεων και μέτρων για ενδυνάμωση και στήριξη των παιδιών. Να σημειωθεί ότι αυτό το άτομο θα έχει διαφορετικό ρόλο από τον Σχολικό/ή Σύμβουλο.
Δράση 1.1: Εισήγηση όπως γίνει συγκεκριμένη αναφορά στις διάφορες μορφές βίας (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, συναισθηματική, κλπ),στην πυραμίδα της βίας και πώς η βία κλιμακώνεται. Να γίνει και διασύνδεση με τις υφιστάμενες πολιτικές και πρακτικές του ΥΠΑΝ για μορφές βίαιης και παραβατικής συμπεριφοράς.
Δράση 1.2: Εισήγηση μας όπως στο ενοποιημένο κείμενο, να γίνει ξεχωριστή καταγραφή και αναφορά σε κάθε μορφή βίαιης και παραβατικής συμπεριφοράς, που παρατηρείται, έχοντας υπόψιν ότι τα θέματα βίας δεν είναι στατικά. Αυτό θα συντείνει και στην επιμόρφωση, ευαισθητοποίηση και εμβάθυνση γνώσεων.
Δράση 1.3: Εισήγηση μας είναι όπως οργανωθούν και στοχευμένα διά ζώσης ή/και διαδικτυακά εργαστήρια για ενημέρωση και εμβάθυνση γνώσεων γύρω από την ενιαία πολιτική του ΥΠΑΝ. Εάν γίνεται να συνδυαστούν και με εργαστήρια ανάπτυξης ή βελτίωσης συγκεκριμένων δεξιοτήτων και ικανοτήτων κάνοντας χρήση συγκεκριμένα πραγματικά παραδείγματα. Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων θα καλυφθούν και κενά γνώσεων που πιθανόν να έχουν οι ομάδες που στοχεύονται από την ενιαία πολιτική.
Δράση 1.4: Εισήγηση μας είναι όπως καταγραφεί ξεκάθαρα η διαδικασία παρακολούθησης της εφαρμογής της ενιαίας πολιτικής, για να μην παρατηρηθούν κενά και κατά καιρούς να γίνεται αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος παρακολούθησης.
Δράση 2.1: Εισήγηση μας όπως γίνει ανοικτή πρόσκληση ενδιαφέροντος προς οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για ανάπτυξη συνεργασίας.
Δράση 2.3: Οι τελικές διαδικασίες για αξιολόγηση και έγκριση προγραμμάτων/υπηρεσιών να είναι καταγραμμένες και αναρτημένες στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΝ για εύκολη πρόσβαση των ενδιαφερομένων φορέων στις πληροφορίες αυτές.
Δράση 3.1. και 3.2. Ο Οργανισμός Κοινωνικής Πολιτικής και Δράσης – Social Policy and Action Organization, μέσα από έργα που λαμβάνουν συγχρηματοδότηση από την ΕΕ, αναπτύσσει συνεχώς πρωτοπόρα προγράμματα επιμόρφωσης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης διαφόρων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, εφήβων, νέων σε θέματα πρόληψης και καταπολέμησης της έμφυλης βίας γενικά αλλά και συγκεκριμένα της σεξουαλικής βίας, ενδυνάμωσης, στήριξης και ενεργούς συμμετοχής νέων σε εθελοντικές δράσεις και έργα σε θέματα που τους ενδιαφέρουν και τους αφορούν (συμπεριλαμβανομένης της βίας), ανάπτυξης συγκεκριμένων δεξιοτήτων και γνώσεων που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των παιδιών και νέων και άλλα πολλά.
Δράση 4.5. Η επιμόρφωση των σχολικών φρουρών ασφαλείας να μην αφορά μόνο τα καθήκοντα τους. Να γίνεται μια πιο ολιστική επιμόρφωση.
Δράση 5.2. Να συμπεριληφθεί και Youth Worker (λειτουργός νεολαίας) σε αυτήν την επιτροπή, όπως έχει γίνει αναφορά πιο πάνω.
Δράση 8.1. Εισηγούμαστε όπως η δράσεις αυτές περιλαμβάνουν και εκπαίδευση σε αξίες ζωής οι οποίες σε συνδυασμό με συγκεκριμένες δεξιότητες μπορούν να αποτελέσουν δυνατό εργαλεία πρόληψης και καταπολέμησης της βίας.
Δράση 8.2: Να δοθεί η ευκαιρία και σε άλλες οργανώσεις να εισηγηθούν και να λάβουν έγκριση σε συγκεκριμένα προγράμματα.
ΠΥΛΩΝΑΣ 1: Διασφάλιση ασφαλούς και συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος
Η Στρατηγική χρησιμοποιεί τον γενικό όρο “βία” χωρίς να τον συγκεκριμενοποιεί παρά μόνο αποσπασματικά. Απαιτείται σαφής αναφορά σε όλες τις μορφές βίας που θα αντιμετωπιστούν από τη Στρατηγική, όπως η έμφυλη βία, η ρατσιστική βία κ.α.
Στο σημείο 2. Ανάπτυξη επικοινωνίας και προώθηση συστήματος πρόσβασης στα κατάλληλα συστήματα/φορείς/δομές παροχής διάγνωσης, θεραπείας και συμβουλευτικής, στη βάση καθορισμένων κριτηρίων και μετά από σχετικό αίτημα/παραπομπή από τα σχολεία.” Προτείνουμε την ένταξη προγραμμάτων πρόληψης της έμφυλης βίας στις προβλεπόμενες παροχές. Η ανάγκη για τέτοια προγράμματα έχει εκφραστεί επανειλημμένα προς το Ινστιτούτο μας από σχολεία και εκπαιδευτικούς. Γενικότερα, επισημαίνουμε ότι σε όλες τις αναφορές για θέματα συμπερίληψης και ενσωμάτωσης η διάσταση του φύλου απουσιάζει από τον Πυλώνα 1 και αγνοούνται οι διαφορετικές μορφές βίας που αντιμετωπίζουν αγόρια και κορίτσια. Επιπλέον, ο ρόλος της σύγχρονης τεχνολογίας και ειδικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορεί να απουσιάζει από μια συγκροτημένη αντιμετώπιση του θέματος.
Σημείο 3. Προσφορά εναλλακτικών προγραμμάτων μάθησης για παιδιά με παραβατική συμπεριφορά.
Προτείνουμε κριτική επανεξέταση της γλώσσας που χρησιμοποιείται στη Στρατηγική, με στόχο την αποφυγή φαινομένων στιγματισμού και παρερμηνειών. Συγκεκριμένα, η χρήση του όρου “παιδιά με παραβατική συμπεριφορά” φέρει αρνητικό στίγμα και ενδέχεται να ψυχολογικοποιεί κοινωνικά προβλήματα. Προτιμότερη επιλογή αποτελεί η χρήση περιγραφικών φράσεων, όπως “παιδιά που εμπλέκονται σε περιστατικά βίας” ή “παιδιά που εκδηλώνουν βίαιη συμπεριφορά”, οι οποίες εστιάζουν στις πράξεις και όχι στην προσωπικότητα των παιδιών.
Σημείο 8. Και 9. Συγκεκριμενοποίηση των μορφών βίας και των γενεσιουργών αιτιών τους, όπως λ.χ. η ανισότητα των φύλων.
Σημείο 4. Αύξηση φρούρησης και εγκατάσταση προηγμένων συστημάτων παρακολούθησης στα σχολεία
Το σημείο αυτό προκαλεί έντονους προβληματισμούς για τη γενικότερη φιλοσοφία της Στρατηγικής για τους εξής λόγους:
Πρώτο, καλλιεργεί κουλτούρα επιτήρησης και ιδρυματοποίησης η οποία ακολούθως προκαλεί συμπεριφορές και αντιδράσεις που είναι αντίθετες του αναμενόμενου αποτελέσματος. Δεύτερο, εξωτερικοποιεί το πρόβλημα τοποθετώντας την ευθύνη στην τεχνολογία, δημιουργώντας ψευδή αίσθηση ασφάλειας χωρίς να αντιμετωπίζεται η ρίζα του φαινομένου. Τρίτο, εγείρει θέματα ιδιωτικότητας (privacy) και προστασίας προσωπικών δεδομένων. Τέλος, το κόστος μιας τέτοιας τεχνολογίας είναι τεράστιο και θα επισκιάσει άλλες πραγματικές ανάγκες των σχολικών μονάδων. Υπάρχουν επιπλέων και άλλα ερωτήματα όπως: σε ποια σχολεία θα εφαρμοστεί το μέτρο αυτό, με ποια κριτήρια κ.λπ. Παραπέμπουμε, εν κατακλείδι, στη διεθνή βιβλιογραφία (π.χ. The Routledge Handbook on Surveillance Studies) η οποία έχει ήδη αναδείξει τόσο τα πρακτικά όσο και τα κοινωνικά και ηθικά διλήμματα που προκύπτουν από αυτές τις προσεγγίσεις.
Ανάπτυξη συμπεριληπτικών προγραμμάτων σπουδών: (Π1)
Προτείνεται η ενσωμάτωση μαθημάτων σχετικά με την ποικιλομορφία/ τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών για την προώθηση της κατανόησης και του σεβασμού μεταξύ μαθητών/ τριών με διαφορετικό υπόβαθρο. Ένα πρόγραμμα σπουδών χωρίς αποκλεισμούς, μπορεί να συμβάλει στη μείωση των προκαταλήψεων και να προωθήσει ένα πιο υποστηρικτικό και αρμονικό σχολικό περιβάλλον.
Σχετικά με τα σημεία 8.1 και 8.2, οργανισμός “Hope For Children” CRC Policy Center, προσφέρει ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα αναφορικά με το Σχολικό Εκφοβισμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Πρόκειται για στοχευμένες εκπαιδευτικές δράσεις που απευθύνονται στην εκπαιδευτική κοινότητα της Κύπρου με στόχο την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και τη δημιουργία μιας κουλτούρας αποδοχής της διαφορετικότητας με απώτερο σκοπό τη μείωση και εξάλειψη του φαινομένου του εκφοβισμού. Η εκπαίδευση των μαθητών έχει τη μορφή μη-τυπικής εκπαίδευσης με τη μέθοδο των βιωματικών εργαστηρίων, τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού, παιχνίδια ρόλων και διαδραστικές ομαδικές δραστηριότητες. Με αυτό τον τρόπο, αποτελούν μια ελκυστική σειρά δραστηριοτήτων για τα παιδιά, χωρίς να ταυτίζονται με την κάλυψη ύλης και την αξιολόγηση γνώσεων του τυπικού σχολείου. Η μεθοδολογία βασίζεται σε τεχνικές και εργαλεία που σκοπό έχουν να εκπαιδεύσουν, να ευαισθητοποιήσουν και να αφυπνίσουν τα παιδιά με τον πιο δημιουργικό τρόπο. Η διάρκεια των προγραμμάτων διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του σχολικού πλαισίου. Κατά τη σχολική χρονιά 2023-24, υλοποιήθηκαν εργαστήρια σε 108 σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων Παγκύπρια.
Σχετικά με το σημείο 11.1 που αναφέρεται στην «Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών / μαθητών για υποστήριξη ομάδων που πιθανώς θα λειτουργήσουν ως στόχοι βίας», το “Hope For Children” CRC Policy Center σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδεύσεις σε επαγγελματίες που εργάζονται με μαθητές/τριες με μεταναστευτική βιογραφία στο σχολικό πλαίσιο.
Σχετικά με το σημείο 2.2 που αναφέρεται στη «Δημιουργία μητρώου φορέων οργανισμών-συνεργατών και ανάρτησή του ηλεκτρονικά για ενημέρωση των σχολείων». Ο οργανισμός “Hope For Children” CRC Policy Center, διαθέτει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για καταχώρισή τους στο μητρώο.
Σχετικά με το σημείο 2.1, ο οργανισμός “Hope For Children” CRC Policy Center, παρέχει δωρεάν υπηρεσίες κοινωνικής, ψυχολογικής και νομικής συμβουλευτικής και υποστήριξης. Η προσέγγιση των ψυχολογικών παρεμβάσεων είναι παιδοκεντρική, λαμβάνοντας υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, αλλά και κοινωνικές και νομικές πτυχές των παρουσιαζόμενων δυσκολιών, καθώς αξιοποιείται όπου χρειάζεται ολιστική προσέγγιση και διεπιστημονική διαχείριση περιπτώσεων μαζί με Κοινωνικούς Λειτουργούς και Νομικούς που εργοδοτούνται στον Οργανισμό. Οι υπηρεσίες που παρέχονται μέσω του συμβουλευτικού κέντρου είναι η ανίχνευση συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών σε παιδιά, ψυχοεκπαίδευση σε παιδιά, ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά, ψυχοεκπαίδευση και συμβουλευτική σε γονείς/κηδεμόνες, πολυθεματική διαχείριση σε συνεργατική συμβουλευτική με άλλους επαγγελματίες. Ιδιαίτερη εξειδίκευση υπάρχει σε θέματα διαχείρισης σχολικού εκφοβισμού, αλλά και διαχείριση αιτημάτων που έχουν να κάνουν με συμβουλευτική γονέων στο πλαίσιο διαπαιδαγώγησης και οριοθέτησης των παιδιών τους.
Σχετικά με το σημείο, 1. Εντοπισμός και ανάπτυξη συνεργασίας με οργανισμούς, φορείς και ΜΚΟ που μπορούν να παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες, στη βάση καθορισμένων κριτηρίων και μετά από σχετικό αίτημα/παραπομπή από τα σχολεία. Θεωρείται βοηθητικό να υπάρχει κάποιο νομικό έρεισμα ή κίνητρο για την εμπλοκή των παραβατικών ανήλικων σε προγράμματα που παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίας (πχ, ψυχολογική παρέμβαση ή δημιουργική εξωσχολική δραστηριότητα) εφόσον κύριο πρόβλημα είναι η συνεχιζόμενη εμπλοκή και το ενδιαφέρον των ατόμων προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Ο Οργανισμός Νεολαίας, σε συνεργασία με το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, αλλά και την ΥΕΨ και την ΥΣΕΑ, υλοποιεί το πρόγραμμα “Στεκόμαστε Μαζί ενάντια στο Σχολικό Εκφοβισμό”, το οποίο αφορά μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου, εκπαιδευτικούς, γονείς/ κηδεμόνες, αλλά και την κοινότητα, και στοχεύει στην πρόληψη του εκφοβισμού που εκδηλώνεται στο πλαίσιο των σχολικών μονάδων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα σύνολο επιστημονικά τεκμηριωμένων δράσεων πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού. Ο πρώτος πυλώνας του έργου αφορά πακέτο δράσεων για ολόκληρη τη σχολική μονάδα (Μέση Εκπαίδευση – Γυμνάσια). Για τη σχολική χρονιά 2024-2025 έχει προγραμματιστεί η εφαρμογή του προγράμματος σε 4 σχολεία Παγκύπρια. Ο δεύτερος πυλώνας δράσεων του προγράμματος «Στεκόμαστε Μαζί» αφορά την κοινότητα. Το πρόγραμμα προσφέρει ψυχοεκπαίδευση γονέων/ κηδεμόνων και νέων σε συνεργασία με τα Πολύκεντρα Νεολαίας του Οργανισμού Νεολαίας σε όλη την Κύπρο. Συγκεκριμένα, οργανώνονται βιωματικά εργαστήρια, τα οποία έχουν σαν στόχο να δώσουν την ευκαιρία στους γονείς να προβληματιστούν, να ενημερωθούν, να συζητήσουν ανοικτά και να αναπτύξουν δεξιότητες αποτελεσματικής πρόληψης και διαχείρισης του φαινομένου του εκφοβισμού. Κατά τη σχολική χρονιά 2023-2024 πραγματοποιήθηκαν 7 εργαστήρια σε όλες τις επαρχίες και ήδη προγραμματίζονται τα επόμενα για τη σχολική χρονιά 2024-2025.
Την ίδια στιγμή, ο ΟΝΕΚ σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, και ειδικότερα με τη Διεύθυνση Νοσηλευτικών Υπηρεσιών, εφαρμόζει ήδη από το 2023 το πρόγραμμα πρόληψης εξαρτήσεων «Ξέρω τι Ζητάω» σε Γυμνάσια σε όλες τις επαρχίες, με τη χρήση βιωματικών εργαστηρίων, όπου ενθαρρύνεται η συμμετοχή όλων, η έκφραση απόψεων, η συμμετοχή και η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και η έγκυρη ενημέρωση και γνώση σε διάφορα θέματα που απασχολούν τους νέους σήμερα. Στόχος του προγράμματος είναι η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των συμμετεχόντων, η ενίσχυση των δεξιοτήτων ζωής (κριτική σκέψη, λήψη αποφάσεων, επίλυση προβλημάτων, δημιουργική σκέψη, αποτελεσματική επικοινωνία, δεξιότητες διαπροσωπικών σχέσεων, αυτογνωσία, ενσυναίσθηση, διαχείριση συναισθημάτων), αλλά και η ανάπτυξη υποστηρικτικού δικτύου. Με τον τρόπο αυτό, το πρόγραμμα στοχεύει έμμεσα στην πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού, ιδιαίτερα όταν αυτός συνυπάρχει με κάποια μορφή εξάρτησης. Κατά τη σχολική χρονιά 2024-2025 το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σε 7 σχολεία σε όλες τις επαρχίες.