Post,Author,Content
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025",chpetrou@gmail.com,"Η παρούσα πρόταση προφανώς προσπαθεί αποσπασματικά και βιαστικά να καλύψει τη συζήτηση για τις ώρες των φαρμακείων σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Η πρόταση από τη φύση της ενδέχεται να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες και να επιδεινώσει τη λειτουργία του κλάδου των φαρμακείων στην Κύπρο. Αντί μιας ουσιαστικής και εκ βάθρων αναθεώρησης της νομοθεσίας για τα φαρμακεία και τη φαρμακευτική, φαίνεται πως κατατίθεται ένα αποσπασματικό νομοσχέδιο που προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα επιφανειακά — για ακόμη μια φορά. Επαναλαμβάνω και υπογραμμίζω την ανάγκη αναθεώρησης των «Περί Φαρμακευτικής» και «Περί Φαρμακοποιών» Νόμων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις διατηρούν πρόνοιες που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970 και δεν ανταποκρίνονται ούτε στα σύγχρονα δεδομένα του φαρμακείου ως μονάδας πρωτοβάθμιας φροντίδας, ούτε στις ανάγκες του σημερινού φαρμακοποιού και του εκπαιδευτικού του πλαισίου.
Σε ότι αφορά στο προτεινόμενο νομοσχέδιο:
1.	Είναι σε αντίθεση με την υφιστάμενη νομοθεσία
Η προτεινόμενη τροποποίηση αντίκειται στον «Περί Φαρμακοποιών Νόμο» και παραβιάζει τις βασικές αρχές της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην Κύπρο, ειδικά ως προς τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και των συνθηκών εργασίας. Η φαρμακευτική, ως ρυθμιζόμενο επάγγελμα, υπακούει σε ευρωπαϊκά και εθνικά πρότυπα, όπως η Οδηγία 2003/88/EC για τις ώρες εργασίας, η οποία αποσκοπεί στην προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, περιλαμβανομένων των φαρμακοποιών.
2.	Αυξάνει του κινδύνους για τη δημόσια υγεία
Η πλήρης ή επιλεκτική απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων αυξάνει τον κίνδυνο να λειτουργούν φαρμακεία χωρίς την παρουσία φαρμακοποιού, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η συμβουλευτική και η επίβλεψη των φαρμάκων απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ η ενδεχόμενη αδυναμία ελέγχου των συνθηκών λειτουργίας ενισχύει τον κίνδυνο παραβιάσεων της νομοθεσίας.
3.	Έχει επιπτώσεις στους εργαζόμενους φαρμακοποιούς
Η αύξηση των ωρών λειτουργίας, χωρίς παράλληλη θέσπιση προστατευτικών ρυθμίσεων, ενδέχεται να οδηγήσει σε υπερβολική επιβάρυνση των φαρμακοποιών και του προσωπικού τους. Η έλλειψη μηχανισμών ανάπαυσης, εναλλαγής προσωπικού και διασφάλισης συνθηκών ευημερίας μπορεί να έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία των εργαζομένων αλλά και στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
4.	Δυσχεραίνει τον έλεγχο και στην εποπτεία
Η απελευθέρωση του ωραρίου θα δυσχεράνει σημαντικά την εποπτεία των φαρμακείων. Οι αρμόδιες αρχές ενδέχεται να μην διαθέτουν τα μέσα να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τα καθορισμένα πρότυπα αδειοδότησης, λειτουργίας και ωραρίων, επιτρέποντας την εκδήλωση φαινομένων κατάχρησης και παρατυπιών.
5.	Δεν διασφαλίζει τα μικρά φαρμακεία και την πρόσβαση των ασθενών
Η επιλεκτική ή οριζόντια απελευθέρωση ωραρίου ευνοεί τις μεγάλες φαρμακευτικές μονάδες και εταιρείες με επαρκές προσωπικό και πόρους, σε βάρος των μικρότερων φαρμακείων που ενδέχεται να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις. Αυτό ενισχύει τις ανισότητες και απειλεί την επιβίωση ανεξάρτητων φαρμακείων, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της φαρμακευτικής κάλυψης σε μικρές κοινότητες και απομακρυσμένες περιοχές. Προφανώς μεμονωμένα φαρμακεία ανοικτά συνεχώς δεν διασφαλίζουν την πρόσβαση των ασθενών μέσω ενός οργανωμένου συστήματος διημερεύσεων και διανυκτερεύσεων.
6.	Περαιτέρω υποβάθμιση ενός ήδη στρεβλού συστήματος
Ήδη σήμερα το σύστημα παρουσιάζει σοβαρές στρεβλώσεις και παραβιάσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Μια τέτοια αλλαγή θα προσθέσει ακόμα μία δυσλειτουργία, και αντί να κατευθυνθούμε προς ένα αποκεντρωμένο μοντέλο με συμμετοχή των τοπικών φαρμακευτικών συλλόγων στη διαχείριση των διαθεσίμων φαρμακείων, μεταφέρουμε την ευθύνη μονομερώς στον Υπουργό Υγείας. Αυτό ενέχει σοβαρούς κινδύνους συγκέντρωσης εξουσίας και πιθανής εξυπηρέτησης μεμονωμένων συμφερόντων (πχ μεγάλων φαρμακείων που δύνανται να μένουν συνεχώς ανοικτά, εις βάρος μικρών που δεν μπορούν) αντί του γενικού συμφέροντος της κοινότητας.
Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει σημαντικές εξουσίες και ευθύνες σε θέματα Δημόσιας Υγείας, σε θέματα αδειών και ωραρίων φαρμακείων το θεσμικό πλαίσιο διασφαλίζει τη συνεργασία μεταξύ των φαρμακευτικών συλλόγων και των τοπικών αρχών, με στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών και την προστασία της δημόσιας υγείας. Η τοπική κατανομή και η εποπτεία του συστήματος βασίζεται στη γνώση των τοπικών φαρμακευτικών συλλόγων, οι οποίοι γνωρίζουν τις ανάγκες των κοινοτήτων και εγγυώνται τη δίκαιη κατανομή του φορτίου λειτουργίας.
Η αποκεντρωμένη προσέγγιση, με ισχυρό το ρόλο των επαγγελματικών συλλόγων, ενισχύει τόσο την εύρυθμη λειτουργία των φαρμακείων όσο και την προστασία των φαρμακοποιών και των ασθενών.
Προτάσεις
Αντί για την πλήρη ή επιλεκτική απελευθέρωση του ωραρίου, προτείνεται:
•	Η επέκταση του πίνακα των διημερευόντων και καθιέρωση διανυκτερευόντων φαρμακείων, με ρυθμίσεις που να καλύπτουν τις ώρες μεσημβρινής παύσης, όπου χρειάζεται.
•	Ο καθορισμός των αναγκών ανά περιοχή να γίνεται με τη συμβολή των τοπικών φαρμακευτικών συλλόγων, οι οποίοι γνωρίζουν τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
•	Η ενίσχυση της εποπτείας και της εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας, πριν οποιαδήποτε νέα ρύθμιση.
•	Η προώθηση, επιτέλους, μιας συνολικής μεταρρύθμισης της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην Κύπρο, που να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στον ρόλο του σύγχρονου φαρμακοποιού.
Το Υπουργείο Υγείας καλείται να αφήσει πίσω τις αποσπασματικές τροποποιήσεις και να προχωρήσει σε έναν πλήρη εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για τα φαρμακεία , τους φαρμακοποιούς και τα φάρμακα, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, την ασφάλεια των πολιτών και τη βιωσιμότητα του επαγγέλματος. Αυτό πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και μέρος του γενικότερου πλάνου αναδιοργάνωσης του Υπουργείου και των Υπηρεσιών του ως το Προεκλογικό Πρόγραμμα της Κυβέρνησης"
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025","Σωτήρης Πετεινός","Λόγω των αλλαγών στα ωράρια σας εκθέτω τις απόψεις μου
όσον αφορά την λειτουργία των φαρμακείων στο δημοτικό διαμέρισμα Αγίας Νάπας.

1.Τοπική οργάνωση ωραρίων.

Τα ωράρια λειτουργίας των φαρμακείων πρέπει να καθορίζονται σε τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες του πληθυσμού που εξυπηρετείται σε κάθε περιοχή. Μια κεντρική προσέγγιση αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών, οδηγώντας συχνά σε πρακτικές δυσλειτουργίες.

2.Ο κοινωνικός ρόλος των φαρμακείων.

Τα φαρμακεία δεν αποτελούν απλώς σημεία εκτέλεσης συνταγών ή προμήθειας φαρμάκων. Ο ρόλος τους έχει κοινωνική διάσταση, καθώς καλούνται να ανταποκριθούν σε ποικίλες ανάγκες και προβλήματα των πολιτών. Πρέπει να αναγνωριστεί και να ενισχυθεί η λειτουργία τους ως φορέων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

3.Διεύρυνση αντικειμένου και ωραρίου λειτουργίας

Δεδομένης της αύξησης του αριθμού των φαρμακείων, καθώς και του περιορισμού του περιθωρίου κέρδους από την πώληση φαρμάκων, κρίνεται αναγκαία η διεύρυνση της αγοράς των φαρμακείων τόσο ως προς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουν όσο και ως προς το ωράριο λειτουργίας τους. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η απορρόφηση των νέων φαρμακοποιών και η βιωσιμότητα του κλάδου.

4.Διαχωρισμός ωραρίου φαρμακείου και ωραρίου φαρμακοποιού.

Είναι επιβεβλημένος ο σαφής διαχωρισμός μεταξύ των ωρών λειτουργίας του φαρμακείου και του ωραρίου εργασίας του φαρμακοποιού. Πολλοί επαγγελματίες έχουν προβεί σε επενδύσεις εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ για τη λειτουργία των φαρμακείων τους, τα οποία σήμερα υπολειτουργούν με ωράρια 8-9 ωρών ημερησίως, περιορίζοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης αυτών των επενδύσεων.

5.Ιδιαιτερότητα τουριστικών περιοχών – Η περίπτωση της Αγίας Νάπας.

Στην περίπτωση της Αγίας Νάπας, μιας περιοχής με ξεκάθαρα τουριστικό χαρακτήρα, η εποχική διαφοροποίηση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων κρίνεται αναποτελεσματική. Το εξειδικευμένο προσωπικό που απαιτείται για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών μπορεί να προσληφθεί μόνο με όρους ετήσιας απασχόλησης. Επομένως, η μείωση του ωραρίου κατά τους χειμερινούς μήνες οδηγεί σε υποβάθμιση των υπηρεσιών, απώλεια πελατείας και, τελικά, αύξηση της ανεργίας, με αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις και για το ίδιο το κράτος.

6.Αίτημα εξαίρεσης για την Αγία Νάπα.

Προτείνεται όπως το δημοτικό διαμέρισμα Αγίας Νάπας εξαιρεθεί πλήρως από την εφαρμογή των ενιαίων ωραρίων λειτουργίας φαρμακείων, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής και η βιωσιμότητα των τοπικών φαρμακείων."
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025","Christos Panagi","Τα φαρμακεία αποτελούν βασικούς πυλώνες της δημόσιας υγείας και, ως εκ τούτου, τα διατάγματα του Υπουργού θα πρέπει να επικεντρώνονται στη θέσπιση ενός υποχρεωτικού ελάχιστου ωραρίου λειτουργίας, και όχι ενός υποχρεωτικού μέγιστου, όπως ισχύει σήμερα. Για τη βέλτιστη λειτουργία των φαρμακείων και την αποφυγή ταλαιπωρίας του κοινού και του προσωπικού λόγω άσκοπων μετακινήσεων, το ελάχιστο ωράριο δύναται να είναι συνεχόμενο, χωρίς την υφιστάμενη διακοπή για μεσημβρινή αργία.

Σε σχέση με την προτεινόμενη τροποποίηση, τα κριτήρια εφαρμογής ενός διευρυμένου ωραρίου (πέραν του ελάχιστου) θα πρέπει πέραν από δίκαια να είναι και ξεκάθαρα, ενώ θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα σε οποιοδήποτε φαρμακείο, ανεξαρτήτως δημοτικού διαμερίσματος, να υποβάλει επίσημο αίτημα προς τις αρμόδιες αρχές για την επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του. Βασική προϋπόθεση για την έγκριση θα είναι η διαρκής παρουσία εγγεγραμμένου φαρμακοποιού, του οποίου οι συνολικές εβδομαδιαίες ώρες εργασίας δεν θα υπερβαίνουν τις 40.

Διευκρινίζεται ότι η υποχρεωτική συμμετοχή στο σύστημα διανυκτερεύσεων θα πρέπει να εξακολουθεί να ισχύει, ανεξαρτήτως του αν ένα φαρμακείο επιλέξει να ακολουθεί το ελάχιστο ή διευρυμένο ωράριο.

Όλα τα ανωτέρω υποβάλλονται άνευ βλάβης και με κάθε επιφύλαξη όλων των νόμιμων δικαιωμάτων, ισχυρισμών και αξιώσεών μου που απορρέουν ή ενδέχεται να απορρέουν από οποιαδήποτε νομική ενέργεια στην οποία είτε συμμετέχω, είτε ενδέχεται να συμμετάσχω, προσωπικά ή μέσω εταιρείας μου.

Χρίστος Παναγή
Φαρμακοποιός"
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025",cpp,"Πιστεύω ότι η άποψη του υπουργού είναι σεβαστή αλλά και των φαρμακοποιών που είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και επηρεαζόμενοι επίσης σημαντική, και στην τελική η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται από κοινού, άρα ο υπουργός δεν θα μπορεί να αποφασίζει χωρίς την θετική άποψη των φαρμακοποιών. Αυτό θα εξασφαλίζεται με γενική συνέλευση του επηρεάζόμενου τοπικού συλλόγου, και θα πρέπει να είναι πλειοψηφική. Μπορεί ο υπουργός ή αντιπρόσωπος του να εμφανιστεί στην συνέλευση και να εξηγήσει την άποψη του. Η διαβούλευση πρέπει να γίνεται κάθε φορά γιατί οι συνθήκες αλλάζουν. Γι’αυτό τον λόγο και προτείνω όπως να είναι πεπερασμένου χρόνου (π.χ. για 2 χρόνια)."
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025","Triantafyllia Adamidou","Ως φαρμακοποιός, επαγγελματίας υγείας αλλά και ενεργός πολίτης, εκφράζω την έντονη αντίθεσή μου στο ισχύον περιοριστικό και υποχρεωτικό ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων. Το μέτρο αυτό δεν εξυπηρετεί ούτε τον φαρμακοποιό ως επαγγελματία, ούτε τον ασθενή ως δικαιούχο υπηρεσιών υγείας. Αντιθέτως, στερεί από τον πολίτη το δικαίωμα στην προσβασιμότητα και την ελευθερία επιλογής του φαρμακοποιού-επαγγελματία υγείας που ο ίδιος εμπιστεύεται. 

Το άρθρο 43Α του Περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων Νόμου εγείρει σοβαρά ζητήματα (αντι)συνταγματικότητας και ασυμβατότητας με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η επιβολή ανώτατων επιτρεπόμενων ωρών λειτουργίας συνιστά σαφή περιορισμό του δικαιώματος στην ελευθερία του επαγγέλματος (άρθρο 25 του Συντάγματος), χωρίς να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα του περιορισμού βάσει των λόγων που απαριθμούνται περιοριστικά στο ίδιο άρθρο.

Το θέμα του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, καθώς έχουν γίνει πολλές προσφυγές στο παρελθόν ενώ εκκρεμούν ακόμα αποφάσεις για προσφυγές, αποφάσεις εφέσεων καθώς και πορίσματα καταγγελιών σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα φαρμακεία, σύμφωνα με πάγια ευρωπαϊκή και εθνική νομολογία, αποτελούν επιχειρήσεις με διττό ρόλο: μονάδες υγείας και ταυτόχρονα επιχειρηματικές οντότητες. Ο περιορισμός του ωραρίου λειτουργίας τους δημιουργεί στρεβλώσεις στην ελεύθερη αγορά και έρχεται σε σύγκρουση με την ευρωπαϊκή πολιτική περί υγιούς ανταγωνισμού και επιχειρηματικής ελευθερίας. Επιπλέον, τα φαρμακεία διαθέτουν και παραφαρμακευτικά προϊόντα — όπως συμπληρώματα διατροφής, καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας — τα οποία διατίθενται και από άλλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου που λειτουργούν ήδη υπό καθεστώς διευρυμένου ωραρίου. Ο περιορισμός λειτουργίας των φαρμακείων εξαναγκάζει τους καταναλωτές να απευθύνονται σε αυτά τα άλλα καταστήματα, οδηγώντας σε κατανομή της αγοράς και, μακροπρόθεσμα, σε σταδιακό σχηματισμό ολιγοπωλιακών συνθηκών που υπονομεύουν τον υγιή ανταγωνισμό και την επιβίωση των ανεξάρτητων φαρμακείων.

Επιπλέον, η αρχή της αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης παραβιάζεται, καθώς παρόμοιοι περιορισμοί δεν επιβάλλονται σε άλλες επαγγελματικές κατηγορίες του τομέα της υγείας. Την ίδια στιγμή που προωθείται ο Νόμος για την Κατοχύρωση και Προστασία των Δικαιωμάτων των Ασθενών, ο οποίος προβλέπει συνεχή και προσβάσιμη παροχή υπηρεσιών υγείας, οι φαρμακοποιοί εμποδίζονται θεσμικά να προσφέρουν αυτή τη συνέχεια.

Σε ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, η ρύθμιση θεμελιωδών επαγγελματικών ελευθεριών και δικαιωμάτων δεν μπορεί να γίνεται με όρους μονομερούς επιβολής ή συντεχνιακής εξισορρόπησης. Οφείλει να αντανακλά την κοινωνική πραγματικότητα, τις ανάγκες των πολιτών και τις συνταγματικές εγγυήσεις.

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στον θεσμό των διημερεύσεων και διανυκτερεύσεων, που αποτελούν πράξεις κοινωνικής ευθύνης και όχι εργαλεία ελέγχου ή εξαναγκασμού και απειλών. Πρέπει να παραμείνουν ανεξάρτητες από το γενικό ωράριο και να λειτουργούν επικουρικά με μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση του ασθενούς σε περιπτώσεις πραγματικής ανάγκης.

Το σύστημα βαρδιών αποτελεί ένα πάγιο και λειτουργικό πρότυπο οργάνωσης εργασίας σε πλείστες μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η δυνατότητα κατανομής του ανθρώπινου δυναμικού σε εναλλασσόμενες βάρδιες επιτρέπει την απρόσκοπτη και συνεχή παροχή φροντίδας, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των επαγγελματιών και των ασθενών ή να παραβιάζονται οι προβλέψεις της εργατικής νομοθεσίας.

Δεδομένου ότι τα φαρμακεία αναγνωρίζονται ως μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, εύλογα τίθεται το ερώτημα: γιατί να εξαιρούνται από την εφαρμογή ενός παρόμοιου λειτουργικού πλαισίου; Για ποιο λόγο να απαγορεύεται, σε φαρμακοποιούς που διαθέτουν την υποδομή και την πρόθεση να εργοδοτήσουν επαρκές και κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό, να εφαρμόζουν σύστημα βαρδιών προκειμένου να λειτουργούν το φαρμακείο τους σε διευρυμένο ωράριο; Υπό την προϋπόθεση της πλήρους συμμόρφωσης με τους ισχύοντες κανόνες για τη μέγιστη εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας (48 ώρες) και τις λοιπές πρόνοιες της εργατικής νομοθεσίας, δεν υπάρχει κανένα τεκμηριωμένο επιχείρημα που να δικαιολογεί αυτόν τον θεσμικό αποκλεισμό. Επιπλέον, δεν υφίσταται καμία λογική ή νομική βάση για τη σύγχυση μεταξύ του φυσικού προσώπου (εργαζομένου) και της επιχείρησης ως νομικής ή επαγγελματικής οντότητας. Το γεγονός ότι ένα άτομο δεν μπορεί να εργάζεται πέραν των 48 ωρών εβδομαδιαίως δεν συνεπάγεται ότι η επιχείρηση – με την κατάλληλη κατανομή προσωπικού – δεν δύναται να λειτουργεί σε διευρυμένο ωράριο. Άλλωστε, η εφαρμογή ενός τέτοιου ωραρίου θα μπορούσε να είναι προαιρετική και όχι υποχρεωτική, προσφέροντας ευελιξία χωρίς να παραβιάζονται δικαιώματα ή να επιβάλλονται επιπλέον υποχρεώσεις σε όσους δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν.

Η δυνατότητα ευέλικτης λειτουργίας παρέχεται σε πληθώρα επαγγελματικών δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένων ιδιωτικών κλινικών, διαγνωστικών κέντρων και άλλων επιχειρήσεων υγείας. Αντίστοιχα, στον τομέα του λιανικού εμπορίου, τα περισσότερα καταστήματα απολαμβάνουν το δικαίωμα να επιλέγουν τις ώρες λειτουργίας τους εντός ενός θεσμικά καθορισμένου και ευρύχωρου πλαισίου. Η επιβολή περιοριστικού ωραρίου αποκλειστικά στα φαρμακεία συνιστά αδικαιολόγητη εξαίρεση, η οποία δεν τεκμηριώνεται ούτε με βάση την αναγκαιότητα ούτε με βάση την αναλογικότητα του μέτρου.

Επιπρόσθετα, η υφιστάμενη κατάσταση εγείρει ζητήματα κοινωνικής προτεραιοποίησης. Είναι αντιφατικό, σε ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου όπως η Κυπριακή Δημοκρατία το 2025, ο πολίτης να μπορεί να προμηθευτεί με ευκολία καπνικά και οινοπνευματώδη προϊόντα, αλλά να αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια στην πρόσβαση σε φαρμακευτικά σκευάσματα και βασικά είδη υγειονομικής ανάγκης. Το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την προώθηση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και όχι τον περιορισμό της.

Τέλος, προκαλεί σοβαρό προβληματισμό το γεγονός ότι επιχειρήσεις που λειτουργούσαν απολύτως νόμιμα υπό καθεστώς διευρυμένου ωραρίου, βρέθηκαν αιφνιδίως και χωρίς σαφή αιτιολόγηση αντιμέτωπες με αυστηρούς και μη αναλογικούς περιορισμούς, γεγονός που θίγει την ασφάλεια δικαίου, την επιχειρηματική ελευθερία και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Η επιλεκτική εφαρμογή τέτοιων περιορισμών, χωρίς ενιαία και ισότιμη αντιμετώπιση άλλων παρόχων υπηρεσιών υγείας — όπως ιδιωτικά νοσηλευτήρια ή ιατρεία — εγείρει εύλογα ερωτήματα ως προς τη (αντι)συνταγματικότητα και την ορθότητα του ρυθμιστικού πλαισίου.

Η πολιτεία και οι αρμόδιοι νομοθέτες οφείλουν να αναλογιστούν ποιο είναι, εν τέλει, το πραγματικό όφελος για την κοινωνία από τη διατήρηση του άρθρου 43Α. Ποιόν εξυπηρετεί το λεγόμενο ""δικαίωμα κλεισίματος"" φαρμακείων, όταν αντίστοιχο δικαίωμα δεν προβλέπεται για άλλα κρίσιμα σημεία παροχής υπηρεσιών υγείας; Οποιαδήποτε ρύθμιση που παρεμποδίζει τη λειτουργία των φαρμακείων, όχι λόγω ανεπάρκειας ή παραβάσεων, αλλά εξαιτίας γραφειοκρατικών περιορισμών, πλήττει πρωτίστως τον πολίτη, την υγεία του και τα θεμελιώδη του δικαιώματα.

Στο πλαίσιο ενός λειτουργικού και δίκαιου μοντέλου, οφείλει να εξεταστεί η θέσπιση ενός υποχρεωτικού ελάχιστου ωραρίου λειτουργίας για όλα τα φαρμακεία, σε αντιδιαστολή με το υποχρεωτικό μέγιστο ωράριο που ισχύει τώρα. Μια τέτοια ρύθμιση θα αποτρέπει την αδικαιολόγητη αναρχία στην αγορά και θα διασφαλίζει ότι δεν θα επικρατήσει καθεστώς κατά το οποίο ο κάθε επαγγελματίας μπορεί να ανοίγει και να κλείνει το φαρμακείο του κατά βούληση. Πέραν του ελάχιστου αυτού ωραρίου, οποιοσδήποτε φαρμακοποιός επιθυμεί και δύναται να επεκτείνει τη λειτουργία της επιχείρησής του, θα πρέπει να μπορεί να το πράξει, σύμφωνα με όσα ορίζει η εργατική και υγειονομική νομοθεσία. Όπως ακριβώς γίνεται στις πλείστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα με επιτυχία. Το ωράριο κάθε φαρμακείου θα πρέπει να δηλώνεται σε αρμόδιο επίσημο φορέα και να αναρτάται εμφανώς για ενημέρωση του κοινού, κατά τρόπο ανάλογο με την ήδη υφιστάμενη υποχρέωση ανάρτησης του πίνακα διημερευόντων φαρμακείων. Οι διημερεύσεις και διανυκτερεύσεις δεν πρέπει να επηρεάζουν ή να περιορίζουν το βασικό ωράριο λειτουργίας ενός φαρμακείου. Ο μοναδικός λόγος για τον οποίο επηρεάζεται το ωράριο σήμερα είναι για να διασφαλιστεί η οικονομική εκμετάλλευση των διημερευόντων — μια πρακτική που αντιστρατεύεται την κοινωνική αποστολή του θεσμού και υπονομεύει την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στη φαρμακευτική φροντίδα.

Επίλογος

Το να δοθεί η εξουσία στον Υπουργό να καθορίζει περιοχές, δήμους και δημοτικά διαμερίσματα δεν μεταβάλλει τον ουσιαστικό χαρακτήρα του ζητήματος. Δεν αντιμετωπίζεται ο πυρήνας του προβλήματος, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον περιορισμό — αυτόν καθαυτόν. Η ουσία δεν έγκειται στο εάν το “δικαίωμα κλεισίματος” θα εφαρμόζεται μόνο σε συγκεκριμένους δήμους ή επεκτείνεται και στα δημοτικά διαμερίσματα, αλλά στο γεγονός ότι θεσμοθετείται ένα πλαίσιο περιοριστικής λειτουργίας, αντίθετο με την αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας. Η πολιτεία οφείλει να επανεξετάσει το άρθρο 43Α όχι επιφανειακά αλλά επί της ουσίας: το πρόβλημα δεν έγκειται στην εκχώρηση εξουσίας στον Υπουργό να καθορίζει κατά τόπους εξαιρέσεις ή περιοχές εφαρμογής, αλλά στην ίδια τη νομική σύλληψη του περιοριστικού αυτού πλαισίου. Το «δικαίωμα κλεισίματος» είναι έννοια ασύμβατη με την επαγγελματική ελευθερία και τη δημόσια υγεία. Το άρθρο 43Α οφείλει επιτέλους να εξεταστεί επί της ουσίας, στη νομική και συνταγματική του βάση, και όχι αποσπασματικά ή διαχειριστικά. 

Ζητώ την επανεξέταση του άρθρου 43Α και τη μετάβαση σε ένα λειτουργικό, ευέλικτο και προαιρετικό ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων. Ένα ωράριο που θα σέβεται το Σύνταγμα, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και, κυρίως, το δημόσιο συμφέρον. Η πολιτεία καλείται να προστατεύσει το δικαίωμα του πολίτη στην υγεία και του επαγγελματία στην ελευθερία.

Όλα τα ανωτέρω λέγονται άνευ βλάβης και με πλήρη και κάθε επιφύλαξη των ισχυρισμών, δικαιωμάτων και αξιωμάτων που απορρέουν από τις οποιεσδήποτε νομικές ενέργειες στις οποίες εμπλέκεται ή θα ενεπλακεί το όνομά μου ή μέλους της οικογενείας μου.

Τριανταφυλλιά Αδαμίδου
Φαρμακοποιός"
"Ο περί Φαρμακευτικής και Δηλητηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025",hpharma,"Ως επαγγελματίας υγείας για 25 χρόνια αλλά και ως καταναλωτής θεωρώ ότι τα υφιστάμενα ωράρεια των φαρμακείων εξυπηρετούν την Δημόσια υγεία άριστα και επιπροσθέτως με το θεσμό των διημερευόντων/διανυκτερεύοντων φαρμακείων το κοινό εξυπηρετήτε στο μέγιστο οποιαδήποτε ώρα για ό,τι επείγον ή και για εκτέλεση συνταγών. Δεν θα πρότεινα καμία αλλαγή στο υφιστάμενο ωράρειο."