CommentID,Post,Author,Date,Content
401,"1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ",NatasaIoannou,"2024-06-21 17:11:25","[Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης Κύπρου] 
1.	Αναθεώρηση και αύξηση του ποσοστού για τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ευθυγράμμιση με τους στόχους που απαιτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι το 32%. Η απόκλιση του Σχεδίου είναι ανησυχητική και απαιτεί άμεση διόρθωση. Η αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών στο 32% ή και υψηλότερα είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και επίτευξη ευθυγράμμισης όπως προβλέπεται από το νέο σχετικό Κανονισμό. 
2.	Αύξηση της Διείσδυσης των ΑΠΕ - ανάγκη για φιλόδοξους στόχους στην αύξηση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της χώρας (31%- 34% αντί 26.5%). Ανάπτυξη και η εφαρμογή στρατηγικών που να στηρίζουν την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ σε ποσοστό που να φτάνει το 100% μέχρι το 2050, με την ενδιάμεση αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο 50% μέχρι το 2030. Οι ενωσιακοί στόχοι και οι διεθνείς δεσμεύσεις μας επιβάλλουν μια πιο φιλόδοξη προσέγγιση, και είναι ζωτικής σημασίας να αναθεωρήσουμε και να ευθυγραμμίσουμε τους στόχους μας με αυτές τις απαιτήσεις. Ο προβλεπόμενος στόχος είναι ανεπαρκής και δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζουμε.
3.	Συμπερίληψη σεναρίων που δεν θα βασίζεται στην έλευση και χρήση φυσικού αερίου και ενός σεναρίου που θα βασίζεται σε 100% ΑΠΕ (Σενάριο με Πρόσθετα Μέτρα (ΣΠΜ))
4.	Αποφυγή της αναφοράς ότι τα έργα φυσικού αερίου θα φέρουν ενεργειακή ασφάλεια, όταν δεν βασίζονται σε επιστημονικές έρευνες ή άρθρα ειδικά στην πολιτικά εντατική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. 
5.	1.3 Ενίσχυση της διαφάνειας – δημιουργία ιστοτόπου. Η διαφάνεια και η συμμετοχικότητα είναι ακρογωνιαίοι λίθοι για την επιτυχημένη υλοποίηση του ΕΣΕΚ. Η εμπλοκή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, η διάχυση της πληροφορίας και η συνεχής ενημέρωση των πολιτών είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών μας στόχων. Προτείνεται η δημιουργία ενός εξειδικευμένου ιστοτόπου που θα λειτουργεί ως κεντρική πλατφόρμα ενημέρωσης και διαφάνειας για όλες τις δράσεις που προβλέπει το ΕΣΕΚ. Ο ιστότοπος αυτός θα πρέπει να περιλαμβάνει: Πληροφορίες και Νέα, Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές και τα μέτρα που υλοποιούνται, Ενημερώσεις και νέα για τις εξελίξεις και τις επιτυχίες του σχεδίου, Διαφάνεια στα χρηματοδοτικά προγράμματα και τις πηγές χρηματοδότησης. Σε μεταγενέστερο στάδιο αυτός ο ιστότοπος μπορεί να περιλαμβάνει εκπαιδευτικό υλικό, ενημερωτικά άρθρα, διαδραστικά εργαλεία για την κατανόηση των ενεργειακών και κλιματικών δεδομένων, ή εφαρμογές (apps) για τον υπολογισμό της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών CO₂"
168,"1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ","Antrea Panagiotou","2024-01-09 10:18:02","(Σχόλια εκ μέρους των οργανισμών Terra Cypria και BirdLife Cyprus): 

- Στήριξη της προσπάθειας για επίτευξη των στόχων της Κύπρου για τις ΑΠΕ με τη σωστή ωστόσο χωροθέτησή τους, αποφεύγοντας έτσι τη σύγκρουση των προτεραιοτήτων της Κύπρου και της ΕΕ για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την προστασία της βιοποικιλότητας. 

- Να γίνει σαφής αναφορά ότι όλα τα μέτρα θα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να τηρείται κατά γράμμα και να μην υπάρχει οποιαδήποτε απόκλιση από τη Γνωμάτευση για τη Στρατηγική Μελέτη Επιπτώσεων στο Περιβάλλον σχετικά με τη χωροθέτηση των έργων που αξιοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής (21 Φεβρουαρίου 2022). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ενόψει της σωστής εφαρμογής τόσο των Οδηγιών για τους Οικοτόπους και για τα Πουλιά αλλά κα της επικαιροποιημένης Οδηγίας για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές η οποία απαιτεί την κήρυξη υφιστάμενων προσδιορισμένων περιοχών ως περιοχές επιτάχυνσης ΑΠΕ (Renewable Acceleration Areas) υπό ορισμένες προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής περιοχών Natura 2000.

- Επίτευξη καλύτερης οικοσυστημικής προσέγγισης στο Σχέδιο, όσον αφορά στην προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, ιδιαίτερα στη διατήρηση και αποκατάσταση οικοτόπων υψηλού δυναμικού για το κλίμα’ (high climate potential), όπως τους υγροτόπους, τις αγροτικές περιοχές με χαμηλής έντασης πρακτικές και τους Μεσογειακούς θαμνότοπους, και περισσότερη ανάδειξη των περιοχών αυτών ως ταμιευτήρες άνθρακα, αφού δεν αναφέρονται στα σχετικά έγγραφα. 

- Λεπτομερέστερη καταγραφή των πηγών εξασφάλισης πόρων για επίτευξη των κλιματικών στόχων και αναφορά στην αξιοποίηση εσόδων από το ΣΕΔΕ. 

- Αναλυτικότερη καταγραφή των κοινωνικών επιπτώσεων (τομείς της υγείας και της εργασίας) που μπορεί να έχει η μη συμμόρφωση του Σχεδίου με τον στόχο μείωσης εκπομπών ΑτΘ κατά 32% μέχρι το 2030. Εκπόνηση αναλυτικού εθνικού σχεδιασμού και εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης ακολουθώντας το παράδειγμα της Ελλάδας. 

- Υιοθέτηση βελτιωμένων μεθόδων για συμπερίληψη των πολιτών στις αποφάσεις για τη διαμόρφωση κλιματικών και ενεργειακών πολιτικών, ακολουθώντας τον Κανονισμό (ΕΕ) 2018/1999 για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα (Governance Regulation)."
164,"1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ","Antrea Panagiotou","2024-01-08 16:06:11","Παράλληλα, είναι σημαντικό να γίνει λεπτομερής ποσοτικοποίηση των μέτρων που συμπεριλήφθηκαν στο σχέδιο, για ξεκάθαρη κατάδειξη του βαθμού συνεισφοράς του εκάστοτε μέτρου στη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ)."
163,"1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ","Antrea Panagiotou","2024-01-08 16:04:27","Στο πλαίσιο καλύτερης καταγραφής πρόοδου υλοποίησης των πολιτκών και μέτρων που προβλέπονται, θα βοηθούσε η δημιουργία ιστοτόπου που θα περιλαμβάνει πληροφορίες για το στάδιο ολοκλήρωσης της κάθε δράσης του σχεδίου, την προγραμματισμένη ημερομηνία ολοκλήρωσής του, το κόστος και το αρμόδιο τμήμα που είναι υπεύθυνο για την υλοποίησή του."
410,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 12:00:39","[Σχόλια εκ μέρους Φίλοι της Γης Κύπρου]
Σημείο 2.1.2 – Συμπερίληψη μέτρου που να αφορά αποκλειστικά την αναβάθμιση του εθνικού δικτύου για αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ. Οι τεχνικοί περιορισμοί και φραγμοί θα πρέπει να αφαιρεθούν, οι οποίοι δεν αφορούν μόνο την απομονωμένη φύση του ηλεκτρικού συστήματος στην Κύπρο. Ο επανασχεδιασμός θα πρέπει να επισπευσθεί και να συμπεριληφθεί ως μέτρο στο Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα, ειδάλλως για το επόμενο χρονικό διάστημα η κατάσταση του Δικτύου θα παραμένει φραγμός."
406,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:47:52","[Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης] 

Σελ 29 2.1.1. Υποδομές για την ανάκτηση ενέργειας από τα απόβλητα – που να εξαιρεί την πυρόλυση και την δημιουργία σταθμών καύσης αποβλήτων όπως είναι τα ελαστικά. 
 Σελ 29 2.1.1 Συμπερίληψη οικονομικής και διοικητικής ενίσχυσης με προσωπικό των τοπικών φορέων, δήμων και κοινοτήτων για εφαρμογή τοπικών μέτρων και δράσεων."
405,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:28:38","Σημείο 2.1.2 Σημαντική αύξηση του μεριδίου ΑΠΕ σε τουλάχιστον 33-40% ως συνεισφορά στον δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για την ενέργεια από ΑΠΕ για το 2030. Κατάλληλη συνεισφορά στον υποχρεωτικό στόχο για τουλάχιστον 42,5% Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση της ΕΕ μέχρι το 2030. Τη συμπερίληψη ενδεικτικής πορείας η οποία επιτυγχάνει τα σημεία αναφοράς για το 2025 και το 2027 σύμφωνα με το άρθρο 4 στοιχείο α) σημείο 2) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999."
404,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:27:42","Σημείο 2.1.2 σελ 45 – Αύξηση της συνολικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας των κτηρίων από από ανανεώσιμες πηγές από 25% σε τουλάχιστον 50%. Αφού όπως αναφέρεται και στο σχέδιο «Στην πράξη το ποσοστό ΑΠΕ στα νέα κτίρια, υπερβαίνει το 25% λόγω του ότι στις πλείστες περιπτώσεις γίνεται εγκατάσταση φωτοβολταϊκού […]»"
403,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:27:19","[Σχόλια εκ μέρους Φίλοι της Γης Κύπρου] 
2.	Στο ΕΣΔΕΚ δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σενάριο που να αφορά αποκλειστικά τη χρήση 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Το έγγραφο εστιάζει σε σενάρια που περιλαμβάνουν τη χρήση φυσικού αερίου, καθώς και άλλων πηγών ενέργειας, αλλά δεν υπάρχει ανάλυση ή πρόβλεψη για σενάριο πλήρους απεξάρτησης από ορυκτά καύσιμα υπέρ των ΑΠΕ. 
a.	Προτείνουμε την συμπερλήψη ενός σεναρίου που να εστιάζει αποκλειστικά στην επιτευξη της πλήρης μετάβασης σε ΑΠΕ που να εξετάζει: 
i.	Τις δυνατότητες και προκλήσεις της πλήρους ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου.
ii.	Τις αναγκαίες τεχνολογικές καινοτομίες και επενδύσεις για την επίτευξη του στόχου 100% ΑΠΕ.
iii.	Τα οφέλη και τις προκλήσεις από περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική άποψη.
iv.	Τις πολιτικές και τα μέτρα που θα χρειαστούν για να υποστηριχθεί αυτή η μετάβαση."
402,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:26:26","1.	Συμπερίληψη σεναρίου χωρίς το φυσικό αέριο 
Η συμπερίληψη σεναρίων που βασίζονται σε διαφορετικές πηγές ενέργειας είναι ουσιαστική για την ευελιξία και ανθεκτικότητα του ενεργειακού σχεδιασμού. Ειδικότερα, η συμπερίληψη ενός σεναρίου που δεν περιλαμβάνει την εισαγωγή, διέλευση και χρήση φυσικού αερίου είναι σημαντική για τους εξής λόγους:
•	Αβεβαιότητες και Διαθεσιμότητα Φυσικού Αερίου [ σελ 36 αναφορά «Σε όλα τα σενάρια θεωρείται ότι το φυσικό αέριο θα καταστεί διαθέσιμο για χρήση στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα μέσα του 2024 (αντί έως τα τέλη του 2021 που θεωρήθηκε στο προηγούμενο ΕΣΕΚ)» η οποία δεν τίθεται σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2024] 
•	Αναγκαστική Προώθηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας: Η συμπερίληψη ενός σεναρίου χωρίς φυσικό αέριο θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη και την υιοθέτηση τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια που θα υποστηρίξει την ανθεκτικότητα του ενεργειακού τομέα.
•	Οικονομικά Οφέλη και Καινοτομία: Η μετάβαση σε ένα ενεργειακό μείγμα χωρίς φυσικό αέριο μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη, μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα και ενισχύοντας την εγχώρια καινοτομία. Επιπλέον, η ανάπτυξη εγχώριων τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να προσελκύσει επενδύσεις.
•	Συμμόρφωση με Διεθνείς Στρατηγικές και Πολιτικές: Πολλές χώρες και διεθνείς οργανισμοί κινούνται προς την κατεύθυνση της πλήρους απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Ένα σενάριο χωρίς φυσικό αέριο θα ευθυγραμμίσει τις στρατηγικές της Κύπρου με τις διεθνείς τάσεις και υποχρεώσεις.
•	Μείωση Εκπομπών και Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις: Ένα σενάριο χωρίς τη χρήση φυσικού αερίου μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη πιο αυστηρών στόχων για τη μείωση των εκπομπών, προωθώντας τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας."
171,"2.1. Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-09 10:37:35","Σχόλια εκ μέρους των οργανισμών Terra Cypria και BirdLife Cyprus: 

Σύμφωνα με το προσχέδιο επικαιροποίησης του ΕΣΕΚ, η εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων αναμένεται να γίνει το 2049 φθάνοντας τα 100MW μέχρι το 2050 στο σενάριο ΣΠΜ. Αναφέρεται, επίσης, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη τεχνική βοήθεια για τη βελτίωση ή και δημιουργία απαραίτητου νομικού πλαισίου για την εγκατάσταση υπεράκτιων ΑΠΕ μέχρι το 2030 (σελίδα 39). 

- Η κύρια μας ανησυχία σε σχέση με το πιο πάνω, είναι ότι η Γνωμάτευση για τη Στρατηγική Μελέτη Επιπτώσεων στο Περιβάλλον σχετικά με τη χωροθέτηση των έργων που αξιοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής (21 Φεβρουαρίου 2022), εκδόθηκε με έμφαση στο χερσαίο τμήμα της Κύπρου, χωρίς συγκεκριμένες πρόνοιες για υπεράκτια έργα. 
- Ταυτόχρονα, ο Θαλάσσιος Χωροταξικό Σχεδιασμός, για τον οποίο εκδόθηκε Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Νοέμβριος 2023), περιλαμβάνει συγκεκριμένη προτεινόμενη περιοχή διερεύνησης ΑΠΕ στη θάλασσα, εντός του Τεμαχίου 02. Όπως εκφράσαμε και στα σχόλια μας, για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, δεδομένων των δυνητικών σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων που μπορούν τέτοιου τύπου εγκαταστάσεις να έχουν στα πουλιά, της έλλειψης γνώσης για τη σημαντικότητα των θαλάσσιων περιοχών για τα πουλιά, αλλά και ελλείψει καθορισμένων υπεράκτιων Ζωνών Ειδικής Προστασίας, θεωρούμε την πρόταση χωροθέτησης υπεράκτιων ΑΠΕ πρώιμη. 
- Υπενθυμίζουμε στο σημείο αυτό, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε στην Κυπριακή Δημοκρατία προειδοποιητική Επιστολή στις 17 Μαΐου 2018 και Αιτιολογημένη Γνώμη στις 30 Οκτωβρίου 2020 στο πλαίσιο ισχύουσας διαδικασίας παράβασης (INFR(2018)2058) λόγω του ότι η Κύπρος δεν ολοκλήρωσε το δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών της με τον καθορισμό επαρκούς αριθμού Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), συμπεριλαμβανομένων παράκτιων και υπεράκτιων περιοχών. Επιπρόσθετα, το ποσοστό κάλυψης της συνολικής θαλάσσιας έκτασης της Κύπρου από Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές ανέρχεται μόλις στο 8.61%. Με τον στόχο για κήρυξη 30% της θαλάσσιας έκτασης υπό καθεστώς προστασίας και 10% υπό καθεστώς αυστηρής προστασίας, μέσω της Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα για το 2030, που αποτελεί κεντρικό άξονα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Κύπρος υστερεί σημαντικά, με κίνδυνο τον προγραμματισμό έργων μέσω του ΘΧΣ καθώς και μέσω στόχων του ΕΣΕΚ πριν τον καθορισμό των απαραίτητων περιοχών ως προστατευόμενες.

Αντλησιοταμίευση 
Στο προσχέδιο επικαιροποίησης του ΕΣΕΚ 2021-2030, γίνεται λόγος για πιθανή εγκατάσταση δύο μονάδων αντλησιοταμίευσης (pump hydro) ισχύος 40MW η καθεμία, με δυνατότητα 8 ωρών αποθήκευσης, την περίοδο 2028-2029. Αναφέρεται επίσης, ότι για το σκοπό αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη η οποία σκοπό έχει να ετοιμάσει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την προκήρυξη ενός διαγωνισμού με σκοπό την υλοποίηση (αφού πρώτα γίνει βελτιστοποίηση) του πιο πάνω έργου (σελίδα 40).
- Σύμφωνα με τη Στρατηγική Μελέτη Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΣΜΠΕ) σχετικά με το αρχικό ΕΣΕΚ 2021-2030 (Νοέμβριος 2019), ‘τα έργα αντλιοταμίευσης αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στα παραποτάμια συστήματα, κυρίως στις θέσεις όπου θα γίνουν τα τεχνικά έργα των αντλιοστασίων και των αγωγών. Οι αρνητικές επιπτώσεις θα έχουν κυρίως τοπικό χαρακτήρα και αναφέρονται στα τεμάχια όπου θα γίνει η κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών, εκτός από τις περιπτώσεις εγγύτητας με προστατευόμενες περιοχές όπου οι επιπτώσεις δυνητικά θα επηρεάσουν και περιοχές εκτός των ορίων ανάπτυξης. Οι επιπτώσεις αυτές μπορούν να εξαλειφθούν με τη λήψη κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων. Στην αξιολόγηση των επιπτώσεων που ακολουθεί έχει ληφθεί υπόψιν ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν επιτρέπεται η υλοποίηση τέτοιου χαρακτήρα έργων σε προστατευόμενες περιοχές ή περιοχές με υψηλή περιβαλλοντική αξία’ (σελίδα 251 ΣΜΠΕ). 
- Σύμφωνα με τη Γνωμάτευση που εξέδωσε το Τμήμα Περιβάλλοντος για τη ΣΜΠΕ για το ΕΣΕΚ 2021-2030 (Μάιος 2020), ‘η συμπερίληψη και προώθηση της αντλιοταμίευσης ως είδος ηλεκτρικής παραγωγής, ενδεχομένως να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον’ κάτι με το οποίο συμφωνούμε. Ως εκ τούτου, οι περιορισμοί που τίθενται στη Γνωμάτευση θα πρέπει να τηρηθούν. Οι εν λόγω περιορισμοί περιλαμβάνουν τα εξής: ‘τα έργα αντλιοταμίευσης να περιοριστούν σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις φραγμάτων και να μην προωθηθεί η δημιουργία νέων φραγμάτων με σκοπό την Αντλιοταμίευση’ (σελίδα 20). Στη Γνωμάτευση αναφέρεται επίσης ότι θα εκπονείται Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης για τα έργα που χωροθετούνται εντός ή κοντά των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, σύμφωνα με τις πρόνοιες των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015 (σελίδα 15).  
- Παρόλα αυτά, σύμφωνα με το άρθρο Mapping of the Cyprus energy storage potential. Implications in the penetration of renewables and the operational mode of the conventional units που εκδόθηκε στα πλαίσια του έργου “Storage & Renewables Electrifying Cyprus” project (SREC, INTEGRATED/0916/0074) από τους George Tzamalis, Anthi Hadjipetrou, Christodoulos Christodoulou, Athanasios Katsanevakis, Dimitris Konstandinidis, George Partasidies και Maria-Eleni Delenta, το οποίο μας προωθήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας κατόπιν αιτήματος, κατατάσσονται διάφορα φράγματα για δυνητικά έργα αντλησιοταμίευσης. 
- Τα φράγματα που κατατάχθηκαν στην Πρώτη Κατηγορία (Πίνακας 5, σελίδα 5) στο άρθρο αυτό, αφορούν τα φράγματα της Αρμίνου, του Ασπρόκρεμμου, της Κανναβιούς, της Εβρέτους, του Καλοπαναγιώτη και του Μαυροκόλυμπου. Με εξαίρεση το φράγμα του Καλοπαναγιώτη, όλα τα φράγματα που αναφέρονται στην Πρώτη Κατηγορία για δυνητικά έργα αντλιοταμίευσης, βρίσκονται εντός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000. Το φράγμα της Αρμίνου βρίσκεται εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (ΕΖΔ) Κοιλάδας Διαρίζου, του Ασπρόκεμμου εντός της ΖΕΠ και ΕΖΔ Ξερού Ποταμού, της Κανναβιούς εντός και πλησίον της ΖΕΠ Δάσους Πάφου, της Ευρέτου εντός της ΖΕΠ της Κοιλάδας Σαραμά, και του Μαυροκόλυμπου εντός της ΕΖΔ Κοίλης-Μαυροκόλυμπου.
- Επίσης, στην παρουσίαση της Υπηρεσίας Ενέργειας με τίτλο Storage & Renewables Electrifying Cyprus’ SREC (Γιώργος Παρτασίδης, Δημήτρης Πετρίδης, Μαρία Ιωαννίδου) 18 Νοεμβρίου 2021, η οποία επίσης μας προωθήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας κατόπιν αιτήματος, παρουσιάζεται περιοχή πάνω από το Φράγμα Κανναβιούς, εντός της ΖΕΠ Δάσος Πάφου, όπου αναφέρεται ότι θα κατασκευαστεί Upper Reservoir. 

Επομένως οι πιο πάνω προτάσεις έρχονται σε πλήρη αντίφαση με όσα αναφέρονται στη ΣΜΠΕ και στη Γνωμάτευση της ΣΜΠΕ για το ΕΣΕΚ 2021-2030. Τίθεται επομένως ζήτημα εάν ο στόχος που περιλαμβάνεται στο ΕΣΕΚ για εγκατάσταση δύο μονάδων αντλησιοταμίευσης (pump hydro) ισχύος 40MW η καθεμία, και η σχετική αναφορά ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη για την προκήρυξη ενός διαγωνισμού με σκοπό την υλοποίηση των έργων αυτών, είναι συμβατή με το τι είναι δυνατό όντως να υλοποιηθεί. Αυτό, καθότι οποιοδήποτε σχετικό έργο θα πρέπει να υποβληθεί σε Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και δυνητικά να απορριφθεί λόγω των επιπτώσεων του σε περιοχές Natura 2000 και τα αντικείμενα προστασίας τους. Οποιοσδήποτε στόχος του ΕΣΕΚ δεν μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για την έγκριση έργων που δυνητικά να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε περιοχές Natura 2000.

Βιομάζα/Βιοαέριο: 
Υπάρχουν σημαντικοί παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη αφού, όπως αναπτύσσονται οι τεχνολογίες αυτές παγκοσμίως, μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και στο περιβάλλον. Αυτό παρατηρείται σε σχέση με τη μετατροπή φυσικών οικοτόπων σε φυτείες για βιομάζα/βιοκαύσιμα, συχνά με περιορισμένη πραγματική εξοικονόμηση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (όταν ληφθεί υπόψη όλος ο κύκλος ζωής παραγωγής και κατανάλωσης). Επίσης, η παραγωγή βιομάζας/βιοκαυσίμων μπορεί να οδηγήσει στην εντατικοποίηση της γεωργίας ή στη μετατόπιση / αντικατάσταση των καλλιεργειών τροφίμων, προκαλώντας έτσι έμμεση αλλαγή χρήσης γης. 

- Προτείνουμε ξεκάθαρο καθορισμός της πηγής της πρώτης ύλης που θα χρησιμοποιείται για τη βιομάζα, με περιορισμό στα κτηνοτροφικά και άλλα οργανικά απόβλητα εγχώριας παραγωγής. 
Επομένως, ενώ βλέπουμε θετικά την αναφορά στο προσχέδιο του επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ ότι: ‘δεν υπάρχει εγχώρια παραγωγή βιοκαυσίμων και δεν χρησιμοποιείται ούτε προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί δασική βιομάζα στην Κύπρο για ενεργειακούς σκοπούς (πλην μικρών ποσοτήτων ξυλείας που χρησιμοποιείτε σε τζάκια) και την αναφορά: στην προώθηση τοπικής παραγωγής βιοκαυσίμων από απόβλητα μέσω προγραμμάτων (σελίδα 45), η αναφορά αυτή υστερεί στο να περιορίσει την παραγωγή άλλου τύπου βιοκαυσίμων στην Κύπρο (εκτός δασικής βιομάζας) και στο να περιορίσει την εισαγωγή πρώτων υλών οι οποίες φέρουν αρνητικό περιβαλλοντικό πρόσημο εκτός Κύπρου.

- Θεωρούμε ότι όσον αφορά τη βιομάζα, για να μπορεί να θεωρείται «πράσινη», πρέπει να συμπεριληφθεί ξεκάθαρος περιορισμός για έργα που χρησιμοποιούν ως καύσιμη ύλη μόνο απόβλητα, τόσο κτηνοτροφικά όσο και άλλα οργανικά υπολείμματα, ιδιαίτερα δεδομένου ότι το 2030, η εγκατεστημένη ισχύς μονάδων εκμετάλλευσης βιομάζας/βιοαερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής αυξάνεται στα 27MW με την εγκατάσταση νέων μονάδων (σελίδα 39)."
167,"2.2. Διάσταση ενεργειακής απόδοσης","Antrea Panagiotou","2024-01-08 16:53:03","Σχόλια σχετικά με τις μεταφορές: 

- Ένταξη των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας στα αντίστοιχα τοπικά σχέδια και στα σχέδια περιοχής κέντρων ώστε να καταστούν πιο δεσμευτικά. Παράλληλα, εντοπισμός εμποδίων και εύρεση βέλτιστου μηχανισμού επικοινωνίας μεταξύ τοπικών αρχών και υπουργείου για καλύτερη εφαρμογή ΣΒΑΚ.

- Υλοποίηση του μέτρου για διασύνδεση της πρωτεύουσας με τη Λεμεσό και Λάρνακα μέσω υπεραστικών γραμμών ΠΡΙΝ το 2030 (ή υπεραστική διασύνδεση πόλεων με ηλεκτρικά λεωφορεία). Για τη μείωση χρήσης αυτοκινήτου έστω κατά 18% θα χρειαστεί πέρα της αυξημένης χρήσης λεωφορείων για διαδρομές εντός των πόλεων, να εξασφαλιστεί και η βιωσιμότητα υπεραστικών διαδρομών μέσω light trains ή ηλεκτρικών λεωφορείων. 

- Αύξηση του στόχου για διείσδυση ηλεκτρικών οχημάτων από 8% που έχει οριστεί στο παρόν προσχέδιο στο επίπεδο που είχε οριστεί στο αρχικό ΕΣΕΚ, δηλαδή 20% μέχρι το 2030. 

- Αποτελεσματικότερη προώθηση των σχεδίων απόσυρσης παλαιών οχημάτων και αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων. Παράλληλα, επέκταση και αναβάθμιση του δικτύου σταθμών φόρτισης με παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. 

- Εκπόνηση σχεδίου για δραστική μείωση στόλου αυτοκινήτων και όχι μόνο αντικατάστασης από ηλεκτρικά αυτοκίνητα ή απόσυρσης παλαιών οχημάτων, για περισσότερη μείωση στην κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές. 

- Διαμόρφωση, επέκταση, και ενίσχυση πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων με κατάλληλες προδιαγραφές για το κλίμα της Κύπρου, π.χ. σκίαση με δέντρα, μείωση κλίσεων ποδηλατοδρόμων κ.ά. Όλοι οι νέοι δρόμοι να παρέχουν χώρο για δημιουργία ποδηλατοδρόμων που να είναι ορθά σχεδιασμένοι για την ασφαλή και απρόσκοπτη χρήση τους από ποδηλάτες. 

- Ενθάρρυνση της ποδηλατοκίνησης και πεζοκίνησης μέσα από σειρά κινήτρων και αντικινήτρων. Ένα παράδειγμα κινήτρου που έχει ήδη εφαρμοστεί σε αρκετές χώρες (όπως το Βέλγιο) είναι η προώθηση σχεδίων για μετάβαση στον χώρο εργασίας με ποδήλατο («cycling to work»). Το εν λόγω σχέδιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί μέσω της ψήφισης νόμου ή της εφαρμογής ενός γενικότερου σχεδίου, το οποίο θα παρέχει κίνητρα σε εταιρίες/οργανισμούς να το υιοθετήσουν ώστε με τη σειρά τους οι εργαζόμενοι να έχουν και αυτοί κίνητρο να το εφαρμόσουν. 

- Δημιουργία και λειτουργία Παγκύπριας εφαρμογής για διαδρομές λεωφορείων και ποδηλάτων για διευκόλυνση και αύξηση της χρήσης τους. 

- Απαγόρευση της πώλησης πετρελαιοκίνητων οχημάτων μέχρι το 2030 και οχημάτων που χρησιμοποιούν οποιοδήποτε ορυκτό καύσιμο μέχρι το 2040, όπως έχουν ήδη εξαγγείλει αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας (της μεγαλύτερης αγοράς αυτοκινήτων παγκοσμίως), Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Γερμανία, Γαλλία κ.ά. 

- Εφαρμογή του «περί του Καθορισμού Ειδικών Μέτρων για Μείωση των Ατμοσφαιρικών Ρύπων και Αερίων του Θερμοκηπίου που προέρχονται από τις Οδικές Μεταφορές Νόμο του 2023» καθορίζοντας συγκεκριμένα οδούς/περιοχές χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, απαγόρευσης διακίνησης ορισμένων οχημάτων. 

- Προώθηση εργασίας από το σπίτι ή εκ περιτροπής εργασίας από το σπίτι, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες του εργασιακού περιβάλλοντος.

- Δημοσίευση αρχείου καταγραφής εκπομπών και αριθμού επιβατών που χρησιμοποιούν τα λεωφορεία για ξεκάθαρη απεικόνιση της λειτουργικότητας/ αποτελεσματικότητάς τους. 

- Καθορισμός συγκεκριμένου ορίου στον αριθμό αυτοκινήτων που δικαιούται κάθε εταιρία να παρέχει στους υπαλλήλους της."
407,"2.3. Διάσταση ενεργειακής ασφάλειας",NatasaIoannou,"2024-06-25 10:59:16","Σημείο 2.3 Ενεργειακή ασφάλεια (Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης):
Γενικά σχόλια: 
Υπερβολική Εξάρτηση από το Φυσικό Αέριο: Η τρέχουσα στρατηγική δίνει μεγάλη έμφαση στο φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο, κάτι που ενέχει κινδύνους τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ενεργειακή ασφάλεια, λόγω της μεταβλητότητας των διεθνών αγορών.
Περιορισμένη Ποικιλομορφία Ενεργειακού Μείγματος: Η υπερβολική εστίαση στο φυσικό αέριο περιορίζει την ανάπτυξη και αξιοποίηση άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ως περιβαλλοντική οργάνωση, εκφράζουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις και προτάσεις, υπογραμμίζοντας ότι η ενεργειακή ασφάλεια δεν πρέπει να περιορίζεται στην εξάρτηση από το φυσικό αέριο, αλλά να περιλαμβάνει μια ποικιλία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: 
1.	Μείωση κρατικών χρηματοδοτήσεων για τα έργα φυσικού αερίου που αναφέρονται στο ΕΣΔΕΚ. Αποχή από επενδύσεις ως Κύπρος σε υποδομές ορυκτών καυσίμων – όπως είναι το φυσικό αέριο- Τέτοιες επενδύσεις είναι σε άμεσο ανταγωνισμο με επενδύσεις σε διαρθρωτικά μέτρα, όπως ανακαινίσεις κτηρίων, δημόσιες συγκοινωνίες και ενεργειακές κοινότητες.  
2.	Αφαίρεση μεγάλων έργων φυσικού αερίου όπως ο αγωγός EastMed. Το έργο βρίσκεται στο στάδιο της αδειοδότησης και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2027, που είναι ασυμβατο με τις συμβάσεις και τους στόχους. Καμία έγκριση σε νέες υποδομές ορυκτού αερίου (EastMed pipeline)  αν δεν αποδεικνύεται η βιωσιμότητά και συμβατότητά τους με τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας το 2050.
3.	Εκπόνηση μελέτης συμβατότητας σχεδιαζόμενων επενδύσεων ορυκτού αερίου με τους στόχους κλιματικής ουδετερότητας για το 2050 και συγκεκριμένα της χρήσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στην ηλεκτροπαραγωγή και των εξορύξεων ορυκτού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου.  
4.	Απαγόρευση τόσο ερευνητικών έργων και εξόρυξης υδρογονανθράκων. Η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι δραστηριότητα που δεν συνάδει με τον στόχο για κλιματική ουδετερότητα. 
5.	Λεπτομερής εκπόνηση σχεδίου, αναφορά και χρονοδιάγραμμα του τρόπου με τον οποίο η Κύπρος προτίθεται να καταργήσει σταδιακά τις εναπομένουσες επιδοτήσεις, χρήσεις και υποδομές ορυκτών καυσίμων και του ορυκτού αερίου, καθώς και του χρονικού σημείου μέχρι το οποίο θα έχει προβεί στην εν λόγω κατάργηση. 
6.	EuroAsia Interconnector – συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας στο ύψιστο επίπεδο για εξασφάλιση ότι ο Interconnector δεν θα επιβαρύνει την εσωτερική παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, και δεν θα επιφέρει τους οποιουδήποτε φραγμούς στην παραγωγή και κατανάλωση ανανεώσιμης ενέργειας στον Κύπριο πολίτη. Συμπερίληψη μελετών οικονομικής βιωσιμότητας στο ΕΣΔΕΚ ως παραρτήματα πριν συμπεριληφθούν τόσο μεγάλα έργα ως μέτρα. 
7.	Να μην γίνει αποδεκτό κανένα σενάριο που να στηρίζεται στην εισαγωγή τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (όπως CCS και BECCS) που δεν είναι αποδεδειγμένο ότι δουλεύουν σε μεγάλη κλίμακα. Ένα ρεαλιστικό πλάνο θα πρέπει να βασίζεται σε αποδεδειγμένες τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμοστούν με σιγουριά, άμεσα και αποτελεσματικά.
8.	Προώθηση της τεχνολογίας αποθήκευσης ενέργειας είναι κρίσιμη για την επίτευξη ενεργειακής ασφάλειας με υψηλά ποσοστά ΑΠΕ. Η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης θα εξασφαλίσει σταθερή και αξιόπιστη παροχή ενέργειας, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών."
169,"2.3. Διάσταση ενεργειακής ασφάλειας","Antrea Panagiotou","2024-01-09 10:26:39","(Σχόλια εκ μέρους των οργανισμών Terra Cypria και BirdLife Cyprus):

Στο σχέδιο γίνεται λόγος για τη χρήση ορυκτού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή από τα μέσα-τέλη του 2024 και έπειτα, αντικαθιστώντας έτσι μέχρι το 2026 το ντίζελ και το ακάθαρτο πετρέλαιο που είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα και ρυπογόνα. Ωστόσο, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποιεί ότι επενδύσεις σε υποδομές ορυκτών καυσίμων – κατηγορία στην οποία ανήκει και το ορυκτό αέριο – δημιουργούν προβλήματα όπως ο κίνδυνος επενδύσεων που θα απαξιωθούν πριν από την ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους (stranded assets) και η δημιουργία υποδομών που θα «κλειδώσουν» άνθρακα, καθιστώντας έτσι δύσκολη τη μετάβαση τους σε βιώσιμες εναλλακτικές (carbon lock-ins). Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνουμε τα ακόλουθα: 

•	Καμία έγκριση σε νέες υποδομές ορυκτού αερίου αν δεν αποδεικνύεται η βιωσιμότητά και συμβατότητά τους με τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας το 2050. 
•	Εκπόνηση μελέτης συμβατότητας σχεδιαζόμενων επενδύσεων ορυκτού αερίου με τους στόχους κλιματικής ουδετερότητας για το 2050 και συγκεκριμένα της χρήσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στην ηλεκτροπαραγωγή και των εξορύξεων ορυκτού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου.  
•	Απαγόρευση τόσο ερευνητικών έργων και εξόρυξης υδρογονανθράκων. Η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι δραστηριότητα που δεν συνάδει με τον στόχο για κλιματική ουδετερότητα. 
•	Εκπόνηση σχεδίου σταδιακής κατάργησης της χρήσης του ορυκτού αερίου και των υποδομών του. 
•	Να μην γίνει αποδεκτό κανένα σενάριο που να στηρίζεται στην εισαγωγή τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (όπως CCS και BECCS) που δεν είναι αποδεδειγμένο ότι δουλεύουν σε μεγάλη κλίμακα. Ένα ρεαλιστικό πλάνο θα πρέπει να βασίζεται σε αποδεδειγμένες τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμοστούν με σιγουριά, άμεσα και αποτελεσματικά."
408,"2.4.Διάσταση εσωτερικής αγοράς ενέργειας",NatasaIoannou,"2024-06-25 11:36:28","Σημείο 2.4 EastMed Pipeline (Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης):
Ως περιβαλλοντική οργάνωση, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για την προώθηση αυτού του έργου και προτείνουμε την αφαίρεσή του από το εθνικό σχέδιο για τους ακόλουθους λόγους:
Ανησυχίες: 
-	Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις: Ο αγωγός EastMed θα έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία του. Η διατάραξη των θαλάσσιων και χερσαίων οικοσυστημάτων, η πιθανότητα διαρροών και η αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι μερικοί από τους κινδύνους που δεν μπορούν να αγνοηθούν.
-	Κλιματική Αλλαγή: Η επένδυση σε νέες υποδομές φυσικού αερίου δεν συνάδει με τις δεσμεύσεις της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο αγωγός EastMed θα καθυστερήσει τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα ενισχύσει την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
-	Οικονομικοί Κίνδυνοι: Η κατασκευή και συντήρηση του αγωγού EastMed συνεπάγεται υψηλό οικονομικό κόστος. Υπάρχει ο κίνδυνος η επένδυση να καταστεί μη βιώσιμη λόγω των μεταβαλλόμενων τιμών των ορυκτών καυσίμων και της στροφής προς τις ΑΠΕ σε παγκόσμιο επίπεδο.
-	Έλλειψη ξεκάθαρων χρονοδιαγραμμάτων και συνεχείς καθυστερήσεις: Το έργο του αγωγού EastMed έχει ήδη καθυστερήσει επανειλημμένα και δεν υπάρχουν ξεκάθαρα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωσή του. Η δήλωση ότι το έργο θα ολοκληρωθεί το 2027 φαίνεται ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί από την εταιρεία, κάτι που αυξάνει την αβεβαιότητα και τους κινδύνους του έργου.
Σημείο 2.4.3 Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών 
Τη συμπερίληψη λεπτομερών και ποσοτικοποιημένων πολιτικών και μέτρων κατά τρόπο που να καθιστά δυνατή την έγκαιρη και οικονομικά αποδοτική επίτευξη της εθνικής συνεισφοράς της Κύπρου στον δεσμευτικό στόχο της Ένωσης για ποσοστό ανανεώσιμης ενέργειας τουλάχιστον 42,5 % το 2030, με συλλογική φιλοδοξία την αύξησή του στο 45 %. Συμπερίληψη για τις ενεργειακές κοινότητες, την περιγραφή του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζει να επιταχύνει την αδειοδότηση, με ταχύτερες και απλούστερες διαδικασίες. Συμπερίληψη συγκεκριμένων εθνικών στόχων για τις ενεργειακές κοινότητες και τους αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ΑΠΕ, και επέκταση του σχεδίου πέρα από την ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες. Θέσπιση καθεστώτων στήριξης μέσω του ΕΣΔΕΚ και ενσωμάτωση πρόσθετων ειδικών μέτρων για την στήριξη και δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων."
409,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές",NatasaIoannou,"2024-06-25 11:50:25","Σημείο 3.1 (Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης):
Σελ 83 Πίνακας 3.5: Ενεργειακές κοινότητες – Πρόσθεση μέτρων πέρα από την ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου, και πρόσθεση εθνικών στόχων για την θέσπιση και λειτουργία ενεργειακών κοινοτήτων. 
Σημείο 3.1.3 – Συμπερίληψη της εκπόνησης σχεδίου και χρονοδιαγράμματος σταδιακής κατάργησης της χρήσης του ορυκτού αερίου και των υποδομών του."
320,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Eleftherios Eleftheriou","2024-05-15 12:39:56","Μεταφορές

Τα προβλήματα των μεταφορών είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ανυπαρξία πολεοδομικής και στεγαστικής πολιτικής. 
Θα πρέπει να εξεταστούν  πρόνοιες οι οποίες θα έχουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα όσο αφορά τη χρήση γης και τη δημιουργία συμπαγών πόλεων όπως προδιαγράφεται από το OECD και άλλους διεθνείς οργανισμούς. https://www.oecd.org/regional/greening-cities-regions/compact-city.htm
-	Επίσης η πράσινη φορολογία θα πρέπει να συμπεριλάβει τις χρήσεις γης ώστε να αποθαρρυνθεί η αστική διάχυση https://www.oecd.org/regional/regionaldevelopment/governance-of-land-use-flyer.pdf
-	Θα πρέπει υπάρχει ένας ολοκληρωμένος χωρικός σχεδιασμός ώστε να μειωθούν οι ανάγκες για υποδομές και κυρίως αυτοκινητόδρομους H χωροταξική πολιτική θα πρέπει έχει ως στόχους
•	την συγκέντρωση του πληθυσμού σε λιγότερους και καλά οργανωμένους οικισμούς
•	αποθάρρυνση της διασποράς του πληθυσμού στην ύπαιθρό και τις ορεινές περιοχές
Θα πρέπει να γίνει επίσης μελέτη για την φέρουσα ικανότητα στης χώρας για το μέγεθός πληθυσμού ώστε να προσδιοριστούν οι στεγαστικές ανάγκες. Με βάση αυτή την ανάλυση  θα πρέπει να προσδιοριστούν οι πολιτικές που αφορούν το δημογραφικό την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, την αγορά γης και τις άδειες παραμονής ατόμων από τρίτες χώρες
-	Επίσης η γεωργική γη θα πρέπει να προστατεύεται όπως γίνεται σε άλλες χώρες (Ισραήλ) https://www.oecd.org/regional/Rural-WellBeing-Israel.pdf

-      Επίσης θα πρέπει να υπάρχουν πρόνοιες για την εισαγωγή μακροπρόθεσμα καινοτόμων λύσεων  όπως τα αυτοκινούμενα οχήματα.
-	Σε θέματα μεταφορών θα πρέπει να εγκαταλειφθούν δαπανηρές λύσεις όπως το τραμ και να εξεταστεί η λύση του BRT η οποία είναι 10 φορές φτηνότερη https://en.wikipedia.org/wiki/Bus_rapid_transit"
172,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-09 10:44:57","Σχόλια σχετικά με τον τομέα της γεωργίας: 

Όσον αφορά τη γεωργία, το προσχέδιο επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ αναφέρεται στο Εθνικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης και συγκεκριμένα ότι αυτό ‘περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό δράσεων που σχετίζονται με τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και τις χρήσεις γης. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό-αξιολόγηση η συνεισφορά των δράσεων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο και θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη μείωση των εκπομπών της χώρας. Το Σχέδιο αφορά τα έτη 2023-2027 και έχει εγκριθεί επίσημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο 2022. Η υλοποίησή του έχει αρχίσει σταδιακά από την αρχή του 2023.’

Ως Οργανώσεις έχουμε εκφράσει και στο παρελθόν, κατά την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης τις ανησυχίες μας κατά πόσον το Σχέδιο όπως ετοιμάστηκε μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της χώρας τόσο για την Κλιματική Αλλαγή, όσο και για τη Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα. 

- Συγκεκριμένα, οι παρεμβάσεις που περιλαμβάνει, τόσο σε επίπεδο Αγρο-περιβαλλοντικών-κλιματικών (ΑΠΚ) μέτρων όσο και Ecoschemes, είναι απίθανο να αποδώσουν για το Κλίμα και τη Φύση, καθώς αποτελούν κυρίως (με μικρές εξαιρέσεις) μέτρα τα οποία θα έπρεπε να ήταν ούτως η άλλως καλές πρακτικές, business-as-usual, ή μέτρα με κανένα όφελος για το κλίμα και τη φύση. Αυτό εξάλλου εξέφρασε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα σχόλιά της επί του προσχεδίου (Observations on the proposal by Cyprus for a CAP Strategic Plan 2023-2027). Εντούτοις, θεωρούμε ότι η ουσία του περιεχομένου δεν άλλαξε σημαντικά πριν την έγκριση του όσον αφορά τα μέτρα και τις παρεμβάσεις που περιλαμβάνει. 

- Οι κατάλληλες γεωργικές πρακτικές, με επικέντρωση στη σωστή διαχείριση του εδάφους (και στην προσθήκη και διατήρηση οργανικής ουσίας στο χώμα) και στη διατήρηση και αύξηση πολυετούς φυσικής βλάστησης σε γεωργικές περιοχές (εντός και ιδιαίτερα μεταξύ αγροτεμαχίων), μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικότατα στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα. 

Σχόλιο/Εισήγηση για επιχειρήσεις: 

- Μελέτη και θέσπιση σχεδίου παροχής κινήτρων για αγορά περιβαλλοντικά βιώσιμων προϊόντων. Ανάλογο σχέδιο έχει εφαρμοστεί στο Βέλγιο υπό μορφή vouchers (eco-cheques) που παρέχουν οι εργοδότες στους εργαζόμενους παρέχοντας τους τη δυνατότητα να ξοδέψουν μέχρι και 250 ευρώ ετησίως. Οι εργοδότες επωφελούνται από το σχέδιο αυτό μέσω μειωμένων φορολογίων."
170,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-09 10:31:33","Τα πιο κάτω σχόλια έγιναν εκ μέρους των οργανισμών Terra Cypria και BirdLife Cyprus"
166,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-08 16:44:27","Σχόλια σχετικά με το ορυκτό αέριο: 

- Εκπόνηση μελέτης συμβατότητας σχεδιαζόμενων επενδύσεων ορυκτού αερίου με τους στόχους κλιματικής ουδετερότητας για το 2050 και συγκεκριμένα της χρήσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στην ηλεκτροπαραγωγή και των εξορύξεων ορυκτού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου.  

- Απαγόρευση τόσο ερευνητικών έργων και εξόρυξης υδρογονανθράκων. Η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι δραστηριότητα που δεν συνάδει με τον στόχο για κλιματική ουδετερότητα. 

- Εκπόνηση σχεδίου σταδιακής κατάργησης της χρήσης του ορυκτού αερίου και των υποδομών του."
165,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-08 16:35:50","Προτείνονται παράλληλα και τα ακόλουθα: 

- Στήριξη της προσπάθειας για επίτευξη των στόχων της Κύπρου για τις ΑΠΕ με τη σωστή ωστόσο χωροθέτησή τους, ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση των προτεραιοτήτων της Κύπρου και της ΕΕ για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την προστασία της βιοποικιλότητας. 

- Να γίνει σαφής αναφορά στο ότι όλα τα μέτρα θα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να τηρείται κατά γράμμα και να μην υπάρχει οποιαδήποτε απόκλιση από τη Γνωμάτευση για τη Στρατηγική Μελέτη Επιπτώσεων στο Περιβάλλον σχετικά με τη χωροθέτηση των έργων που αξιοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής (21 Φεβρουαρίου 2022). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ενόψει της σωστής εφαρμογής τόσο των Οδηγιών για τους Οικοτόπους και για τα Πουλιά αλλά κα της επικαιροποιημένης Οδηγίας για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές η οποία απαιτεί την κήρυξη υφιστάμενων προσδιορισμένων περιοχών ως περιοχές επιτάχυνσης ΑΠΕ (Renewable Acceleration Areas) υπό ορισμένες προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής περιοχών Natura 2000.

-70% της ηλεκτροπαραγωγής να στηρίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) μέχρι το 2030, σύμφωνα και με εκτιμήσεις κλιματικών μοντέλων για την Κύπρο, με γνώμονα τη Συμφωνία του Παρισιού (PAC scenario). 

- Δυναμικότερη ένταξη τεχνολογιών αποθήκευσης ανανεώσιμης ενέργειας για εξασφάλιση μεγαλύτερης διείσδυσης ΑΠΕ.

- Ακριβής καθορισμός των δήμων/κοινοτήτων στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούσαν να ανεγερθούν ενεργειακές κοινότητες. 

- Απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας για ΑΠΕ μέσω της επίσπευσης της δημιουργίας του «one stop shop», χωρίς όμως να γίνεται έκπτωση στην ορθή διαδικασία αδειοδότησης.

- Περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης. 

- Επιτάχυνση των διαδικασιών για πλήρη συμμόρφωση με το πακέτο «Ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» («Clean Energy for All Europeans») παράλληλα με το άνοιγμα της αγοράς."
162,"3.1.Διάσταση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές","Antrea Panagiotou","2024-01-08 15:59:53","Να μην γίνει αποδεκτό κανένα σενάριο που να περιλαμβάνει την αξιοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας, όπως αναφέρεται στη σελίδα 79 του προσχεδίου. Αντίθετα, να συμπεριληφθούν αυστηρότερα μέτρα για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για τομείς εκτός του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ) κατά 32% συγκριτικά με το 2005."
411,"3.2. Διάσταση ενεργειακής απόδοσης",NatasaIoannou,"2024-06-25 12:23:06","Σημείο 3.2. (Σχόλια εκ μέρους της οργάνωσης Φίλοι της Γης):
Για τις μεταφορές: 
Γενικά – Τα χρονοδιαγράμματα που αναφέρονται στο σχέδιο και αφορούν τις μεταφορές θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και να επισπευστούν. 
Η βελτίωση και η διεύρυνση των δικτύων δημόσιων συγκοινωνιών θα μειώσει την ανάγκη για ιδιωτικά οχήματα, μειώνοντας έτσι την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τις εκπομπές ρύπων. Προτείνουμε την συμπερίληψη ηλεκτρικών λεωφορείων για ανανέωση του στόλου, και την επανεξέταση της μελέτης για το τραμ πριν το 2030. 
Σελ 100 σημείο (2) - Ανάπτυξη Ειδικής Εφαρμογής για τα Δρομολόγια Δημόσιων Συγκοινωνιών: Η δημιουργία μιας ειδικής εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα που θα παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τα δρομολόγια των δημόσιων συγκοινωνιών Παγκύπρια. Η εφαρμογή αυτή θα επιτρέπει στους χρήστες να προγραμματίζουν τις μετακινήσεις τους, να λαμβάνουν ενημερώσεις για τυχόν καθυστερήσεις ή αλλαγές στα δρομολόγια, και να εντοπίζουν τα πλησιέστερα σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Επίσης, θα μπορούσε να ενσωματώσει πληροφορίες για ποδηλατοδρόμους και πεζοδρόμους, ενισχύοντας έτσι τη χρήση βιώσιμων μορφών μετακίνησης.
Σελ 102 – Δημιουργία ποδηλατοδρόμων – Αύξηση της χρηματοδότησης στα επιπρόσθετα μέτρα για υλοποίηση δράσεων και όχι μόνο για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών.  Οι ποδηλατόδρομοι και οι πεζόδρομοι πρέπει να είναι ασφαλείς και να παρέχουν σκίαση, αποφεύγοντας την παρουσία θάμνων που μπορεί να εμποδίζουν τη διέλευση και να μειώνουν την ασφάλεια. Η σκίαση είναι ιδιαίτερα σημαντική στο κλίμα της Κύπρου για την προστασία των χρηστών από τον ήλιο και τη ζέστη."
412,"3.3. Διάσταση ενεργειακής ασφάλειας",NatasaIoannou,"2024-06-25 12:24:08","Εφαρμόζονται τα σχόλια των Φίλων της Γης στο Σημείο 2.3"
318,"5.3. Επισκόπηση των επενδυτικών αναγκών","Eleftherios Eleftheriou","2024-05-15 12:33:13","Εκτός από τα δαπανηρά μέτρα θα πρέπει να εξεταστούν και τα πιο κάτω
-	Μέτρα με μικρό κόστος που μπορεί έχουν θετικό αντίκτυπο όπως βελτίωση των πεζοδρομίων για ενθάρρυνση της κίνησης πεζών, δεντροφυτεύεις, σκίαστρα σε χώρους στάθμευσης για μείωση της χρήσης κλιματιστικών.
-	Να εξεταστεί ο αντίκτυπος του τουρισμού ο οποίος είναι υπεύθυνος για το 10% των ρύπων παγκόσμια και στην Κύπρο πολύ περισσότερο, ώστε το κλιματικό κόστος να συνυπολογίζεται τις τουριστικές στρατηγικές
-            Τα μέτρα τα οποία προτείνονται θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και την περίοδο μετά το 2030 αφού ο τελικός στόχος είναι οι μηδενικές εκπομπές το 2050. Αυτά τα μέτρα μπορεί να αφορούν δράσεις οι οποίες έχουν πιο μακροχρόνιο αντίκτυπο όπως οι αλλαγές στη χρήση γης και η χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το υδρογόνο."
319,"Παράρτημα 3. Προσχέδιο της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανακαίνισης Κτιρίων -1. Εισαγωγή","Eleftherios Eleftheriou","2024-05-15 12:35:30","Για να επιτευχθεί ο στόχος των θερμομονώσεων θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στην οικοδομική βιομηχανία. Πέρα από τις μονώσεις υπάρχει και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός κτηρίων ο οποίος επιφέρει σημαντικές εξοικονομήσεις. Επίσης θε πρέπει να ενθαρρυνθεί η χρήση καινοτομίες στην οικοδομική βιομηχανία. Αυτό είναι εφικτό με τη δημιουργία μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρών οι οποίες μπορούν να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες. Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο της υπογραφής συμβολαίων για μεγάλο αριθμό ανακαινίσεων με συγκεκριμένες εταιρείες ώστε να υπάρχει κίνητρο να επενδύσουν σε καινοτομία και ανθρώπινο δυναμικό. Η χρήση νέων κατασκευαστικών μεθόδων και υλικών μπορεί να αυξήσει την δυνατότητα ανακαίνισης κτηρίων.
https://neuroject.com/construction-robots/
Επίσης ο κύριος ανταγωνιστής των ενεργειακών ανακαινίσεων είναι η κατασκευή νέων κτηρίων από τους εργολάβους γι’ αυτό θα πρέπει να γίνει διασύνδεση των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης με την ευρύτερη στεγαστική πολιτική της χώρας ώστε να υπάρχει ορθολογιστική κατανομή των πόρων. 
Ένα από τα κύρια προβλήματα στη χρήση ΑΠΕ από τους ενεργειακά φτωχούς είναι το ψηλό αρχικό κεφάλαιο το οποίο απαιτείται. Επίσης σε πολλά διαμερίσματα είναι δύσκολη η τοποθέτηση συστημάτων ΑΠΕ. Μια λύση θα ήταν η αγορά μεριδίου της ενέργειας ΑΠΕ η οποία παράγεται από φωτοβολταικά πάρκα από τα άτομα τα οποία δεν μπορούν από μόνα τους να εγκαταστήσουν ΑΠΕ"